SỰ TÍCH TÊN MAÎTRA-KANYAKA

Trong mùa thu thứ tư, khi Bụt-Như-Lai ở thành Rajagriha đi qua chùa Dzetawon của tên Thawattie là người buôn bán giàu có khi theo đạo rồi bèn cất mà dâng cho Ngài thì dọc đường cách thành Rajagriha Ngài và đồ-đệ dừng chơn lại mà nghỉ dêm dưới gội xoài.

Chỗ ấy là một cảnh rất xinh đẹp và phú túc hơn các cảnh trong miền Trung-châu. Lúc Ngài vừa ngồi lên đống lá thì có hơn hai ngàn người ở các làng kế cận chạy đến mà xin Ngài giảng đạo.

Khi Ngài xem kỹ từ người rồi thì Ngài nói rằng: «Chúng ngươi lòng muốn theo đạo đặng tu thân thì chúng ngươi hãy nghe sự tích của tên Maîtra-Kanyaka sau nầy:

Thuở đời thượng-cổ tài thành Baranathi có một tên buôn bán kia chuyên nghề buôn biển lời đặng của cải rất nhiều.

Của cải tràn trề vô số mà số phận không yên, trong lòng buồn bực vì vợ không có con.

Đã nhiều năm quì mòn gối mà cầu khẩn bụt-thần Ấn-độ, cầu thần rừng, thần vườn, thần thành, thần ruộng. May đâu ngày kia đắc kỳ sở nguyện, vợ va trở sanh được một con trai rất lịch hơn hết các trai nhà buôn, va bèn đặt tên cho nó là Maîtra-Kanyaka. Song le tên lái buôn biển nầy muốn cho con phú hữu tứ hải, tuy đã giàu bực ấy mà cứ việc đi buôn, rủi ngày kia bị tàu chìm mà bỏ mạng

Vợ goá chồng lo việc nuôi con mà giấu không cho nó biết cái nghề buôn biển của cha nó đó, vì sợ e nó phụ nghiệp tử năng thừa chăng.

Khi con lớn khôn thì mẹ dạy nhiều nghề, con chìu lòng mẹ mà học. Làm nghề thứ nhứt được bốn túi bạc, con đem về giao cho mẹ. Làm nghề thứ nhì được tám túi bạc, nghề thứ ba được mười sáu túi, nghề thứ tư được ba mươi hai túi cũng đều đem về dâng cho mẹ ráo mà đền ơn cúc dục sanh thành.

Song ngày kia còn nghe thiên hạ thuật lại nghề của cha khi trước, thì không có chi cản nổi, lòng con quyết chuyên một nghề buôn biển như cha thuở xưa vậy. Mẹ khóc lóc than vang ôm chéo áo mà năn nỉ, con đã không kể lời mẹ mà lại lấy chơn hất mẹ mà đi.

Ngày kia xuống tàu đi ra các xứ cù-lao, bị giao-long đón đàng, làm sóng gió nhận tàu va chìm ngấm. Maîtra-Kanyaka ôm được một tấm ván mà thả trôi theo lượng sóng.

Hèn lâu trôi nỗi như vậy, may đâu ngày kia gió tấp vào một cái cù-lao thì có bốn nàng nữ tiên tuyệt sắc đến nghinh tiếp đem về ở đài hoa rực rỡ nguy nga có đủ thứ vui chơi toại chí, và ở đó được bốn năm.

Song lâu ngày va đà nhàm lờn, bèn xuống tàu đi qua hướng nam. Đi hèn lâu mới tới cù-lao kia gặp 16 nàng mỉ-tiên lại càng lịch hơn nữa, rước va về ở trong ngọc lầu đã được 8 năm.

Song rồi cũng nhàm lờn nữa và bèn xuống tàu đi tuốt hướng nam, gặp một cái thành lữa, chung quanh có ba vọng tường, ấy là Địa-ngục.

Như vậy mà va dám đi vào giữa thành lữa ấy. Ban đầu va thấy nhiều điều quái lạ như sau đây: gần bên va thấy có một người đang cạp trụ sắt nướng lữa đỏ làm cho thịt da nó bị cháy khét nghẹt, máu mủ chảy ra hôi hám thúi tha, nó la khóc than xiết chẳng khi ngừng rằng: «Tôi có tội, và đã ăn cắp áo đạo-nhơn nên Bụt-pháp phạt tôi».

Cách xa một chút thấy có hai người đờn bà thân thể lở lói, con mắt lòi tròng, bụng đói xanh xương, ôm đầu gối mà cắn. Chúng nó bị khổ hình dường ấy là vì tội khi sanh tiền trên dương gian ăn ở gắt gao, ăn mày đến xin cơm thừa cá cặn cũng không chịu cho.

Maîtra-Kanyaka đi tới nữa thì thấy có một người bị trói vào nọc, có một con kên kên to cứ lấy mõ mà mổ gan nó, và la rằng: «tao móc gan mầy hoài, vì tội mầy hồi sanh tiền có lấy em dâu, chị dâu».

Maîtra-Kanyaka lại có thấy một con dị thú bụng rất to mà miệng nhỏ như lổ trôn kim, vì khi sanh tiền nó a hành ác nghiệp, ăn ở bõn sẽn, khi trá dữ tợn với mọi người.

Sau rốt khi đi đến giữa thành thì va có gặp một người cao lớn, trên đầu có mang một cái niền sắt đốt lữa đến đổi trắng xát, thì va hỏi rằng: «Mầy là ai vậy?».

Tên cao lớn ấy trả lời rằng: «Tôi là một đứa bất hiếu, thuở sanh tiền làm cho mẹ tôi phải khóc lóc».

Maîtra-Kanyaka nghe nói vậy bèn run sợ mà nói rằng: «Tôi đây cũng là con bất hiếu, tôi đã làm cho mẹ tôi phải buồn rầu khóc lóc».

Va vừa khai tội bất hiếu ra thì hư không có một tiếng nói như vầy: «Ai đó lỗi lầm mà nay đã ăn năn thống hối tiền khiên thì đặng khỏi, còn như đứa xấu mà đang thong dong thì phải chịu khổ sở mà đền tội».

Tiếng ấy vừa dứt thì cái niền sắt ở đầu người cao lớn liền bay tròng vào đầu Maîtra-Kanyaka. Tuy đau đớn quá chừng, mà va cứ làm thinh không than vang một lời. Da đầu nức nở, con mắt ra máu, miệng sôi đờm, mà va cứ nín thinh chịu vậy.

Va lại nói rằng: «Nếu phải mang niền sắt nầy trọn đời, tôi cũng không dám phàn nàn đặng mà đền tội cho kẻ đã phạm đồng tội như tôi vậy».

Khi va vừa nói lời ấy thì niền sắt liền bay bổng lên không trung cao hơn cây Tala bảy lần, thì Maîtra-Kanyaka tắt hơi hồn bay về cõi thọ ở chen lộn với các tiên.»

Bụt-Như-Lai thuật truyện ấy rồi, liền kêu các người đến nghe mà nói rằng: «Ớ bổn đạo yêu dấu ơi! Tên Maîtra-Kanyaka ấy là ta đây: Bởi vì những bạc tiền ta làm được bao nhiêu ta đã giao lại cho mẹ ta. Ta đã được toại chí tại các cù-lao hướng nam, mà ta đã có bị mang niền sắt cháy, vì ta khi trước đã làm cho mẹ ta buồn rầu khóc lóc».

Nói bấy nhiêu lời rồi, Bụt-Như-Lai liền đứng dậy, thì cả đám đều quỳ lạy Ngài.