THUYỀN NHÂN: BÓNG TỐI CUỐI ĐƯỜNG HẦM-TÌNH HÌNH
Thứ ba 29.10.91. Anh Quốc và Việt Nam ký kết thỏa thuận cưỡng bức hồi hương tất cả thuyền nhân không được hưởng tư cách tỵ nạn.
Quan chức Hong Kong vui mừng. Cục Trưởng An Ninh Hong Kong nói: ‘’Với thỏa thuận này, trong vòng từ hai đến ba năm, toàn bộ người không phải là tỵ nạn sẽ được đưa hết về Việt Nam’’.
Toàn Quyền David Wilson nói: ‘’Nay ta đã có thỏa thuận để trả người về Việt Nam mà không sợ họ bị trừng phạt’’.
Nghị Sĩ Hội Đồng Lập Pháp Martin Lee nói: ‘’Chúngta phải vận động dư luận cẩn thận, Vì mọi tường thuật bất lợi của báo chí sẽ tác hại lớn lao đến Hong Kong.
Tôi sẽ qua Mỹ để vận động Mỹ đừng chống cưỡng bức hồi hương,và bỏ cấm vận Việt Nam’’.
Thứ tư 30.10.91. Báo Standard viết trong bài xã luận:
‘’...Chúng ta biết bạo động rất dễ xảy ra trong các trại. Chúng ta biết có nhiều thành phần tội phạm và gây rối trong trại...Trung Quốc sẽ rất vui Vì thỏa thuận cưỡng bức hồi hương. Trung Quốc muốn giải quyết vấn đề trước năm 97, nay với đà này vấn đề sẽ xong vào năm 93 hay sớm hơn nữa. Đó là một tin vui. Cuối cùng mới tới’’.
Báo South China Morning Post nói: ‘’Đây là giải pháp cho vấn đề thuyền nhân...Nhưng, phải thận trọng với lời hứa không trừng phạt người trở về của Hà Nội.
Tuần trước có tin cán bộ địa phương ở Hải Phòng đe dọa sẽ trừng phạt người trở về (đưa ra tòa xét xử, phạt tiền, không cho buôn bán...) Thuyền nhân nên tự nguyện trở về, thay Vì ngồi sau hàng rào chờ bị bắt buộc trở về’’.
Cùng ngày, Pháp Tấn Xã đưa tin: ‘’Vấn đề lớn nhất mà người trở về gặp phải là thất nghiệp. Theo thống kê nhà nước, hiện ở Việt Nam có sáu triệu người thất nghiệp. Số tiền trợ cấp của Liên Hiệp Quốc không đủ để làm vốn sinh sống. Nhiều người đã bán nhà cửa, tài sản, thuyền bè để ra đi...Hà Nội chấp nhận cưỡng bách hồi hương nhằm cải thiện bang giao với các nước trong vùng.(Cùng tuần, ông Võ văn Kiệt tới Thái Lan, Indonesia, Singapore để cải thiện bang giao, sau khi hòa ước Căm Bốt được ký kết)’’
Báo Standard cũng đưa tin: Theo các nhà ngoại giao theo dõi thỏa thuận cưỡng bách hồi hương, Cộng Đồng Âu Châu và Anh Quốc sẽ trả cho Hà Nội 1.000 Mỹ kim mỗi người trở về. Nếu các nước có thuyền nhân cũng ký thỏa thuận cưỡng bách hồi hương tương tự thì Hà Nội có thể kiếm được100 triệu Mỹ kim.
Thứ Năm 31.10.91. 1.500 thuyền nhân ở Whitehead biểu tình ngày thứ nhất chống cưỡng bách hồi hương. Sáng sớm, mộtngười bị đâm chết không hiểu Vì lý do gì.
Đại diện lực lượng cảnh sát Hong Kong nói: ‘’Chúng tôi lo ngại cho an toàn của các nhân viên công lực khithi hành nhiệm vụ cưỡng bách hồi hương. Nếu chúng tôi phải hộ tống thuyền nhân ra khỏi lãnh thổ Hong Kong thì luật lệ nào sẽ bảo đảm an toàn cho chúng tôi?’’
Thượng Nghị Sĩ Mỹ Stephen Solarz lên tiếng: ‘’Thỏa ước cưỡng bách hồi hương không đúng lúc, và là điều không hay’’.
Ông Solarz sẽ chủ tọa phiên họp nghiên cứu về vấn đề cưỡng bách hồi hương vào thứ ba 5.11.
Đại diện Mỹ tuyên bố sẽ có thể hoàn tất việc tái lập bang giao với Việt Nam vào cuối năm 92. Mỹ tuyên bố không chấp nhận việc dùng vũ lực để cưỡng bách hồi hương.
Đồng thời Mỹ nhắn với thuyền nhân rằng không nên hy vọng rằng một ngày nào đó mình sẽ được định cư tại Mỹ.
Thứ Sáu 1.11.91. Hà Nội tuyên bố không chấp nhậnchuyện dùng vũ lực ép thuyền nhân trở về.
NHỮNG NGÀY SẮP TỚI
1.
196 người tới Hong Kong lần thứ hai (doublebackers)sẽ là nhóm đâu tiên bị cưỡng bách hồi hương. Hơn 170người hiện ở Nei Kwu Chau, một trại nhỏ nằm sát bờ biển. Mỹ đã đồng ý trên nguyên tắc việc đưa số người này trở về. Máy bay chở số người này sẽ có mặt tại Hong Kong ngày 8.11. Đây là loại máy bay vận tải Hercules, không có ghế ngồi.
2.
Tất cả những thuyền nhân mới tới từ tuần qua sẽ được đưa vào Green Island hoặc Hei ling Chau (HeiLing Chau đã được giải tỏa, lấy chỗ cho người mới tới). Họ sẽ được thanh lọc cấp tốc (fast-trackscreening) trong vòng sáu tuần. Nếu bị loại họ sẽ là nhóm đầu tiên bị cưỡng bách hồi hương.
3.
Sau khi người tới hai lần và người mới tới bị trả về xong, khoảng 20.000 người không có tư cách tỵ nạn sẽ lần lượt bị cưỡng bách hồi hương. Có thể người ở lâu phải về trước.
LÀM GÌ?
Nếu không ngăn cản được chính sách cưỡng bách hồi hương, thì hãylên tiếng để yêu cầu các thế lực liên hệ tôn trọngnhững nguyên tắc như sau:
1.
Tuyệt đối không được dùng vũ lực hoặc những biện pháp vô nhân đạo như đánh đập, gây thương vong, bắt con tin, tách biệt vợ chồng con cái, đánh thuốc mê, trói tay chân, cúp lương thực...
2.
Nhân quyền của thuyền nhân phải được bảo đảm,bất kể họ ở đâu. Bảo đảm rằng người về không bị trừng phạt chỉ là một chuyện, vấn đề quan trọng hơn là làm sao cho họ sống được, có cơm ăn, áo mặc, nhàở, trường học cho trẻ em, thuốc men cho người bệnh,việc làm cho người lớn, trước khi nói tới những quyền lợi khác như tự do phát biểu, đi lại, hội họp...
3.
Chuyện hồi hương phải diễn ra công khai, giữa thanh thiên bạch nhật, không dược làm lén lút trộm cướp như lúc ba giờ sáng ngày 12.12.89 khi cảnh sát ập đến lùa 51 thuyền nhân lên xe, tống lên máy bay.
Báo chí phải được quyền có mặt và quan sát, các tổ chức nhân quyền phải được quyền theo dõi và giám sát việc hồi hương.
Đó là một số nguyên tắc chiến lược.
Về mặt chiến thuật, xin hỏi người đọc, có nên đưa ra lập trường này không: Người Việt Nam chống cưỡng bức hồi hương cho tới khi nào Mỹ hoàn tất việc bang giao với Việt Nam. Đây vừa là cách hoãn binh, vừa là biện pháp thực tế để bảo đảm người bị trả về vẫn sống được.
Mỹ chỉ nói có thể hoàn tất bang giao vào cuối năm 92 nếu hai điều kiện được thỏa mãn: Vấn đề Căm Bốt giải quyết xong, và vấn đề lính Mỹ mất tích tiến triển tốt đẹp. Hai vấn đề còn gặp nhiều khó khăn, việc bang giao chưa chắc đã xong vào cuối năm tới. Vả lại, năm 92 là năm bầu cử Tổng Thống Mỹ, việc Mỹ đưa ra lời hứa trên rất có thể chỉ là một xảo thuật chính trị để trấn an một số dư luận đòi Mỹ trở lại Việt Nam tức khắc.
Người Việt hải ngoại và thuyền nhân chỉ có tấm lòng và tiếng nói. Hãy lên tiếng nói!
Nếu không nói bây giờ thì bao giờ? Nếu mình không nói thì ai nói?
Và nếu không nói điều kẻ có quyền lực có thể chấp nhận được thì nói cái gì?