THƯ GỬI VERONIQUE

Đây là lá thư của một họa sĩ gửi một nhân viên thiện nguyện, người tổ chức các cuộc triển lãm, giới thiệu cho công chúng Hong Kong tranh của các họa sĩ từ trại cấm. Sau bản tiếng Anh là bản dịch tiếng Việt.

Whitehead DC, Sec 10

12.3.92

Dear Ms Veronique

I honestly apologize for this belated reply.

It took me quite some time before I could sit down and write to you. Recently, my mind was disturbed by two incidents.

First, the Sek Kong massacre. It was a horrible tragedy in which innocent women and children were tragically killed. By their actions, the madmen, the anarchists, the beast-hearted thugs - please excuse my words in describing those murderers - have, to a certain extent, spoiled our efforts in pesenting a possitive image of the Vietnamese in Hong Kong to the outside world in order to attract due understanding and sympathy.

The Vietnamese have a saying ‘’a worm in the soup’’-the English equivalent of which may be ‘’a fly in the oilment’’- to describe the careless persons who turn off others' good deed. The Vietnamese in Hong Kong, regardless of their being northerners or southerners, are deeply saddened and appalled by what happened at Sek Kong. And we believe that you, as any other people, are able to point out who the ‘’worms’’ are, and together we would be able to pick them out of the ‘’soup’’ and throw them back to where they belong. It is in that spirit that I am writing this letter to you.

Second, please let me bring you a bad news of the sudden death of an person whose paintings were and have been exhibited. The person was Nguyen Tien Ngoc. He died of a sudden illness in Tai A Chau Detention Centre. I had got the news of his death several days before your letter reached me.

He was my partner when we took up the job of painting the steel fences surrounding High Island DC.

We were able to share with each other a great deal, from a few water-color tubes, to our comments on each of the little paintings we had made, and our feelings and respect towards our benefactors like you and your friends. He and I also had the honour to participate in the exhibitions in Kow Loon and Hong Kong, which you and your friends organized.

Unfortunately, while our humble paintings have the chance to be lifted over the barbed-wire and travel through space and reach the friendly sky, my friend passed away, and his dream, his dream of being free had never and would never ever come true!!!

I was deeply saddened by Ngoc's deathì It also made me contemplate even more on the predicament and fate facing the miserable Vietnamese known as ‘’boatpeople’’.

I would like to ask for a small favour from you, please reserve a special place for Ngoc in the art book on refugees' paintings you are planning to publish.

Your approval would be a great consolation to the soul of my friend, and I would appriciate it deeply.

Please find attached to this letter three items sent upon your request. (1) a photo of mine, (2) a summary of my background, and (3) my consent form to the use of my paintings.

As regards the themes of my paintings, unfortunately

I cannot identify which is which, for I do not know exactly which ones among my collection of paintings sent to you will be on show. Each of my paintings has a specific title with it, but I only know four or five of the ones to be exhibited.

However, I believe that what you wrote about my paintings and myself, though general, is quite correct and sufficient, and I am profoundly touched for that.

On the other hand, art and its messages cannot be fully conveyed by written words. Words simply cannot transmit colours, as you might as well agree with me.

If necessary and if I could have the chance to add some extra remarks to what you wrote, I would elaborate on this point:

We are human beings, yet of a different kind, the miserable human beings. In the past, the Commununist authorities had squeezed blood, sweat, and tears out of our parents and of ourselves, what they wanted was to turn us into wild animals. Now it is the very Communist authorities that are attempting to turn us into import-commodity packages. Hundreds of thousands of men and women have lost their lives on the high seas, and now tens of thousands of others, though survived the treacherous journeys, have found themselves living in barbed-wire camps throughout Southeast Asia, year after year. Each of us is allowed one square-metre of living space, on which we eat, drink, sleep, and work, etc...Nevertheless, the more miserable our existence has become, the more determined we are in our quest for freedom.

My last word is a deep appreciation of what you have done and your concerns for me. I wish what you and your colleagues are striving for will be a success.

Again, I wish you and your friends great health, and particularly your new-born baby will enjoy the best of what life can offer, and that she will grow up with a golden heart.

Sincerely yours

T.V. Hung

Trại Cấm Đầu Bạc, Section 10

12.3.92

Cô Veronique thân mến,

Tôi rất xin lỗi Vì lá thư trả lời này đến trễ.

Tôi loay hoay mất nhiều thì giờ quá trước khi có thể ngồi xuống viết cho cô. Gần đây, lòng tôi thật nặng nề Vì hai việc vừa xảy ra.

Việc đầu tiên là vụ thảm sát tại trại Sek Kong. Đó là một thảm kịch kinh hoàng khi cả đàn bà lẫn trẻ con bị giết chết thê thảm. Bằng việc làm của mình, những kẻ điên cuồng, bọn vô chính phủ, bọn lòng người dạ thú -xin lỗi cô khi tôi dùng những chữ không hay này để nói về bọn giết người kia- họ đã phá hỏng nỗ lực tạo nên một hình ảnh tốt về người Việt Nam ở Hong Kong, nhằm thu hút sự hiểu biết và cảm thông của thế giới bên ngoài.

Người Việt Nam có câu ‘’con sâu làm rầu nồi canh’’ để mô tả những kẻ phá đám, làm hỏng việc tốt của người khác. Người Việt ở Hong Kong, dù họ là người miền Nam hay miền Bắc, đều cực kỳ đau buồn và uất ức Vì những gì xảy ra tại Sek Kong. Và tôi rin rằng cô, cũng như bất cứ ai khác, đều có thể biết những con ‘’con sâu’’ kia là ai, và chúng ta có thể cùng nhau gắp những con sâu kia ra khỏi nồi canh và quẳng chúng về nơi của chúng. Trong tinh thần đó mà tôi viết lá thư này gửi cô.

Việc thứ hai, tôi xin phép được mang đến cô tin buồn về cái chết đột ngột của một người có tranh đã và đang được triển lãm tại Hong Kong. Người đó là Nguyễn Tiến Ngọc. Ngọc chết đột ngột Vì bệnh nặng tại trại cấm Tai A Chau. Tôi được tin anh chết vài ngày trước khi nhận thư cô.

Anh ấy là người sát cánh với tôi khi chúng tôi nhận việc vẽ lên hàng rào thép quanh trại cấm High Island.

Chúng tôi đã chia sẻ với nhau rất nhiều điều, từ những tuýp màu nước ít ỏi, đến những nhận xét về những bức vẽ đơn sơ mình cùng thực hiện, về tình cảm và sự kính trọng dành cho những người hảo tâm đang giúp đỡ chúng tôi như cô và các bạn cô. Ngọc cùng với tôi có vinh dự được tham gia vào các cuộc triển lãm tại Kow Loon và Hong Kong mà cô và các bạn đứng ra tổ chức. Thật không may, khi những bức tranh khiêm tốn của chúng tôi có cơ hội thoát khỏi hàng rào kẽm gai, và được bay vào những vòm trời thân thiện, thì bạn tôi lại qua đời, và giấc mơ của anh ấy, giấc mơ được tự do, sẽ không bao giờ, mãi mãi không bao giờ, trở thành sự thật.

Tôi quá đau buồn Vì cái chết của Ngọc. Nó càng làm tôi suy nghĩ nhiều hơn nữa về tình trạng bế tắc và về số phận của những người Việt Nam khốn khổ có tên là thuyền nhân.

Tôi mong cô giúp tôi một việc nhỏ, là dành một chỗ đặc biệt nào đó cho Ngọc trong cuốn sách về tranh tỵ nạn mà cô dự định phát hành. Sự đồng ý của cô sẽ là niềm an ủi lớn lao cho linh hồn bạn tôi, và tôi thành thật biết ơn.

Kèm theo lá thư này là ba thứ cô muốn tôi gửi: Ảnh chụp của tôi, bản tóm tắt lý lịch, và giấy chấp thuận cho sử dụng tranh.

Về chủ đề của những bức tranh tôi vẽ, rất tiếc Vì tôi không biết bức tranh nào sẽ được dùng để triển lãm.

Mỗi bức tranh đều có tên riêng, nhưng tôi cũng chỉ nhớ tên của bốn, năm bức sẽ triển lãm thôi.

Tuy vậy, những gì cô viết về tranh của tôi và về bản thân tôi, dù tổng quát, nhưng cũng chính xác và đầy đủ rồi, và tôi rất cảm động về điều này. Mặt khác, hội họa và những thông điệp của nó không thể được diễn tả đầy đủ bằng chữ viết. Chữ viết không thể chuyển tải được màu sắc, tôi chắc cô cũng đồng ý với tôi như vậy.

Nếu cầu thiết và nếu được phép thêm thắt vài điều về những gì cô viết thì tôi xin được nói thêm điểm sau đây:

Chúng tôi cũng là con người, nhưng là những con người thuộc một dòng dõi khác, dòng dõi của những người khốn khổ. Trong quá khứ, chính quyền cộng sản đã vắt xương máu, mồ hôi và nước mắt của cha ông chúng tôi và của cả chúng tôi, điều họ muốn làm lúc đó là biến chúng tôi thành loài thú dữ. Giờ đây cũng chính quyền ấy đang tìm cách biến chúng tôi thành những kiện hàng nhập cảng. Hàng trăm ngàn người đã mất mạng ngoài biển khơi, và bây giờ hàng chục ngàn người khác, dù sống sót vượt qua những chuyến hải trình khiếp đảm, lại lây lất trong cái trại cấm trùng trùng kẽm gai khắp Đông Nam Á, năm này qua năm khác. Mỗi chúng tôi được cấp cho một mét vuông không gian để ăn, uống, ngủ nghỉ và làm việc...

Dù sao chăng nữa, thân phận càng khốn khổ bao nhiêu thì chúng tôi lại càng quyết tâm tìm kiếm tự do bấy nhiêu.

Lời cuối cùng là lời tri ân của tôi với những việc cô đã làm và sự quan tâm của cô dành cho tôi. Xin chúc cho những việc mà cô và các bạn hữu đang làm sẽ thanh công tốt đẹp. Một lần nữa, tôi xin chúc cô và các bạn khỏe mạnh, và nhất là chúc bé gái mới sinh của cô sẽ được hưởng những gì tốt nhất mà cuộc sống mang lại, và cháu sẽ lớn lên với một tấm lòng vàng.

Thân mến

T.V.Hung