⊆ 4 ⊇

Đúng như mong đợi, hồi âm từ Saeki, cũng là nỗi phiền muộn của Koroku đã đến sau hai, ba ngày. Nhưng nó lại khá đơn giản, một bức thư nhỏ như là tấm bưu thiếp được cho cẩn thận vào chiếc phong bì có dán một con tem trị giá ba zeni với chữ viết tay của người thím trên đó.

Từ cơ quan trở về, Sōsuke thay chiếc áo bó sát anh mặc đi làm ra, vừa ngồi xuống trước lò sưởi thì từ ngăn kéo, cái phong bì ai đó cố tình nhét vào nhưng lòi ra khoảng một tấc đập vào mắt anh. Nhấp một ngụm trà mà Oyone mang đến xong, anh mở nó ra.

“Ồ, thím bảo là Yasu đã đến Kobe.” Vừa đọc thư anh vừa nói.

“Khi nào?” Vẫn với dáng vẻ như lúc mang trà đến, Oyone hỏi.

“Trong thư không viết là khi nào. Nhưng có nói là sẽ sớm quay lại Tokyo vào một ngày không xa nên chắc là sẽ về ngay thôi.”

“Vào một ngày không xa? Đúng là kiểu của thím.”

Sōsuke không tỏ ra đồng ý hay phản đối nhận xét của Oyone. Anh cuộn lá thư vừa đọc lại và bỏ đó như thể định ném đi rồi xoa cái cằm thô ráp đã bốn, năm ngày không cạo râu của mình với vẻ khó chịu.

Oyone lập tức nhặt lá thư lên, nhưng không định đọc. Cô đặt nó lên đầu gối rồi nhìn chồng mình:

“Sẽ quay lại Tokyo vào một ngày không xa là ý gì nhỉ?”

“Tức là sớm muộn gì thì Yasunosuke cũng về nhà nên thím ấy sẽ trao đổi với nó rồi sau đó cho chúng ta biết.”

“Nhưng nói vậy thì mơ hồ quá. Thím không viết là về khi nào sao?”

“Không.”

Để chắc chắn, Oyone bắt đầu mở lá thư trên đầu gối ra sau đó gấp lại như cũ.

“Đưa cho em cái phong bì.” Cô giơ tay về phía chồng mình.

Sōsuke lấy cái phong bì màu xanh nằm giữa anh và lò sưởi lên đưa cho vợ. Oyone thổi phù một cái để bên trong phình ra rồi nhét bức thư vào. Sau đó, cô đi sang phòng bếp.

Lúc này, Sōsuke chẳng còn bận tâm gì về lá thư nữa. Anh nhớ lại chuyện hôm nay ở cơ quan, một đồng nghiệp nói rằng hôm trước, ở cạnh khu Shinbashi, anh ta đã gặp nguyên soái Kitchener [1] , người mới từ Anh qua Nhật. Đúng, những người như vậy luôn tạo ra sự khuấy động ở bất cứ nơi nào mình đi qua, có lẽ thực tế là họ được sinh ra với số phận đã định sẵn rồi. Còn Sōsuke, số phận mà anh đã mang theo từ quá khứ, rồi tiếp nối ở hiện tại và tương lai sẽ mở ra trước mắt anh. Khi so sánh mình với Kitchener, anh thấy có một sự khác biệt rất xa đến nỗi không thể cho rằng họ đều là con người.

Chìm trong dòng suy nghĩ, Sōsuke liên tục nhả khói thuốc ra. Ở phía trước nhà, gió đã bắt đầu thổi từ lúc chiều tối, có âm thanh giống như nó vừa mới ập đến từ đằng xa. Thỉnh thoảng gió lại ngừng, trong khoảng gió ngừng lại đó, mọi thứ trở nên yên ắng, cảm giác còn cô quạnh hơn lúc gió thổi dữ dội. Sōsuke khoanh tay, nghĩ rằng đã đến mùa mà những tiếng chuông cảnh báo về hỏa hoạn lại sắp sửa vang lên.

Đi về phía khu bếp, anh thấy vợ mình đang đứng bên bếp lò đỏ lửa để nướng cá lát, còn Kiyo thì cúi người chỗ bồn rửa để rửa các loại rau dưa. Cả hai chẳng nói một lời nào mà chỉ chăm chú vào việc mình đang làm. Mở cửa trượt, anh đứng một lúc để lắng nghe âm thanh của nước sốt hay dầu từ cá chảy ra, nhưng rồi vẫn chẳng nói gì, anh đóng cửa trượt và quay về chỗ ngồi lúc đầu. Còn vợ anh vẫn không hề rời mắt khỏi mấy miếng cá. Sau khi dùng bữa xong, hai người ngồi đối diện nhau qua chiếc lò than, Oyone lại nói:

“Chuyện về thím Saeki thật đáng lo ngại.”

“Chà, chẳng thể làm gì khác. Không còn cách nào ngoài việc đợi cho đến khi Yasu từ Kobe trở về.”

“Trước lúc đó thì anh nên đi gặp thím và nói chuyện, như vậy biết đâu sẽ tốt hơn.”

“Chà, sớm muộn gì thì thím ấy cũng sẽ liên lạc lại thôi. Cứ đợi cho đến lúc đó đi.”

“Koroku đang giận dỗi đấy. Anh cứ để mặc như vậy à?” Oyone nhắc thêm rồi mỉm cười.

Sōsuke cúi xuống, anh cắm cái tăm đang cầm trên tay vào cổ áo kimono.

Hai ngày sau, cuối cùng Sōsuke đã thông báo cho em trai mình về hồi âm của Saeki. Ở phần cuối bức thư, vẫn như mọi khi, anh còn thêm vào một ý là mọi chuyện rồi sẽ ổn thôi. Lúc này, anh cảm thấy như đã trút bỏ được gánh nặng về chuyện đó. Cho đến khi mọi chuyện theo lẽ tự nhiên dồn đến ngay sát trước mắt, anh tỏ vẻ mặt như thể là quên chúng đi thì sẽ không thấy phiền muộn nữa và hàng ngày vẫn đến cơ quan rồi lại đi về. Anh thường về nhà khá muộn nên sau đó hiếm khi ra ngoài đi dạo. Cũng chẳng có khách khứa nào đến chơi cả. Nếu không có việc gì, vợ chồng anh còn cho Kyo đi ngủ trước 10 giờ. Mỗi tối, sau bữa cơm, họ đều ngồi đối diện nhau qua chiếc lò than và nói chuyện khoảng một tiếng. Chủ đề của cuộc trò chuyện là những thứ ở mức độ phù hợp với tình hình cuộc sống của hai người. Nhưng những chuyện về sinh nhai chật vật như là trả tiền gạo vào ngày 30 này như thế nào chưa một lần được nhắc đến. Chẳng kể gì đến những lời bình phẩm về tiểu thuyết và văn học, mà ngay cả những từ ngữ hoa mỹ, bay bướm giống như sự nồng nhiệt giữa đàn ông và phụ nữ cũng chẳng bao giờ thấy họ dành cho nhau. Dù còn trẻ nhưng cả hai đã bỏ qua chuyện đó và trông họ giống kiểu người sống thật giản dị qua ngày. Hoặc là, ngay từ ban đầu, có thể họ đã là những người mờ nhạt và vô cùng tầm thường, đến với nhau chỉ để xây dựng mối quan hệ hôn nhân một cách đơn điệu.

Nhìn bề ngoài, cả vợ lẫn chồng đều không có vẻ là đang lo nghĩ về chuyện gì cả. Quan sát thái độ của họ về chuyện liên quan đến Koroku thì cũng có thể hình dung ra điều này. Là phụ nữ nên Oyone đã nhắc một, hai lần:

“Có lẽ Yasu vẫn chưa trở về nhỉ? Hay là Chủ nhật tới anh hãy đi đến Banchō xem sao.”

Nhưng Sōsuke chỉ trả lời:

“Ừ, đi cũng được.”

Rồi khi Chủ nhật đẹp trời ấy đến, dường như anh lại quên mất.

Dẫu vậy, Oyone cũng không trách cứ. Khi trời đẹp, cô nói:

“Anh đi dạo một chút đi.”

Còn lúc mưa gió, cô sẽ nói:

“Thật may vì hôm nay là Chủ nhật.”

Đáng mừng bởi sau đó Koroku cũng không hề đến nữa. Cậu thiếu niên này có bản tính vô cùng cầu toàn, cậu sẽ làm bất cứ điều gì mình muốn, đặc điểm này rất giống với Sōsuke hồi còn đi học. Nhưng khi tâm trạng đột nhiên thay đổi, cậu sẽ trở thành một người hoàn toàn khác, giống như là đã quên hết chuyện hôm trước và tỏ vẻ mặt dửng dưng. Quả đúng là anh em, Sōsuke của ngày xưa cũng vậy. Hơn nữa, với đầu óc tương đối thông minh, không biết là cậu đã đổ cảm xúc vào lý trí hay giấu lý trí vào cái khung của cảm xúc, nhưng dù sao đi nữa thì cậu cũng không cảm thấy hài lòng nếu chưa tìm ra được tính hợp lý cho sự việc nào đó. Một khi đã thiết lập được lộ trình, cậu sẽ sốt sắng để thực hiện đúng lộ trình của mình. Hơn nữa, tinh thần của cậu cũng mạnh mẽ hơn cả thể chất nên nhờ vào sự hăng hái của tuổi trẻ, cậu có thể làm được hết mọi việc.

Cứ mỗi lần nhìn Koroku, Sōsuke lại không tránh khỏi cảm giác dường như mình của ngày xưa sống lại và đang hoạt động ngay trước mắt. Thỉnh thoảng, anh còn thấy lo lắng. Rồi cũng có khi anh lại thấy khổ sở. Những lúc như vậy, anh nghĩ rằng có lễ ông trời đặt Koroku trước mắt mình để có thể thường xuyên khơi dậy những ký ức nghiệt ngã mà chính bản thân anh đã tự tạo nên. Sau đó, anh trở nên vô cùng sợ hãi. Còn khi nghĩ đến chuyện phải chăng Koroku được sinh ra để chịu một số phận giống với mình, anh lại khá bận lòng. Nhưng cũng tùy từng thời điểm mà có khi đó lại là cảm giác khó chịu chứ không phải là bận lòng.

Tuy nhiên, cho đến ngày hôm nay, Sōsuke chưa từng trách móc Koroku và cũng chưa từng khuyên nhủ điều gì về tương lai của cậu. Cách anh đối xử với em trai mình vẫn hoàn toàn bình thường. Cuộc sống hiện tại của anh trầm lặng đến nỗi không thể nghĩ được rằng anh có một quá khứ như vậy. Trong cách đổi xử với em trai, không dễ gì thấy được Sōsuke giống một người đàn anh từng trải, với những kinh nghiệm mang tên là “quá khứ”.

Giữa Sōsuke và Koroku còn có hai người anh em trai nữa nhưng họ đã mất khi còn nhỏ. Là anh em nhưng họ cách nhau mười tuổi. Hơn nữa, vì một số lý do, Sōsuke đã chuyển xuống Kyoto học khi là sinh viên năm thứ nhất nên việc cùng chung sống dưới một mái nhà chỉ diễn ra đến khi Koroku mười hai, mười ba tuổi. Trong ký ức của Sōsuke, Koroku là một thằng nhóc bướng bỉnh, hiếu thắng và tinh quái.

Hồi đó, cha của họ vẫn còn sống, điều kiện gia đình cũng không tệ lắm, họ còn sắp xếp chỗ ở trong nhà cho một người kéo xe riêng của gia đình và sống với nhau rất vui vẻ. Người kéo xe này có một đứa con ít hơn Koroku ba tuổi và thường xuyên chơi với Koroku. Một ngày hè nóng nực, Sōsuke thấy hai đứa trẻ buộc túi bánh kẹo vào đầu cây sào dài để bắt ve sầu dưới một cây hồng lớn. “Kenbō, em để mặt trời chiếu vào đầu như thế thì sẽ bị say nắng đấy. Nào, đội cái này vào đi.” Anh nói và đưa cái mũ mùa hè cũ của Koroku cho cậu bé. Bỗng Koroku tức tối khi đồ của mình bị người ta tự tiện đưa cho người khác. Cậu giật lấy cái mũ từ tay Kenbō rồi ném xuống đất, liên tục giẫm lên cho đến khi chiếc mũ rơm nát bươm. Từ hiên nhà, Sōsuke chân trần lao xuống và đánh vào đầu Koroku. Từ lúc đó, trong mắt Sōsuke, Koroku là một thằng nhóc khó ưa.

Vào năm thứ hai, Sōsuke phải rời khỏi trường đại học. Hoàn cảnh bấy giờ khiến anh không thể trở về nhà ở Tokyo. Từ Kyoto, anh lập tức đến Hiroshima, anh sống ở đó được khoảng nửa năm thì người cha qua đời. Mẹ anh thì đã mất trước đó sáu năm. Vì thế, chỉ còn lại một người vợ lẽ khoảng hai lăm, hai sáu tuổi của cha anh và Koroku mười sáu tuổi.

Nhận được điện báo của Saeki, Sōsuke trở về Tokyo sau một thời gian dài. Sau khi đám tang kết thúc, anh sắp xếp mọi việc trong nhà và dần dần tìm hiểu tình hình tài chính thì thật ngạc nhiên, tài sản trong nhà còn lại ít đến không ngờ. Thay vào đó, xuất hiện rất nhiều khoản nợ không rõ từ đâu. Sau khi trao đổi với chú mình là Saeki, anh nhận ra chẳng còn cách nào khác ngoài việc bán đi căn nhà. Anh quyết định đưa cho người vợ lẽ của cha mình một khoản tương đối rồi để cô ta đi. Còn Koroku được đưa đến nhà người chú và được nuôi dưỡng ở đó. Tuy nhiên, việc bán nhà không diễn ra thuận lợi. Chẳng còn cách nào khác, trước mắt, anh tạm thời nhờ chú mình xoay xở và sắp xếp mọi việc. Saeki là một người làm kinh doanh, nói cách khác là một người chuyên đầu cơ và đã tham gia vào nhiều việc mạo hiểm, tất nhiên đã từng thất bại. Hồi Sōsuke vẫn còn ở Tokyo, Saeki thường thuyết phục cha của Sōsuke bằng những kế hoạch kinh doanh béo bở. Có lẽ cha anh cũng ham hố nên không còn nghi ngờ gì nữa, chắc chắn là khoản tiền đã rót vào việc kinh doanh của chú anh không hề nhỏ.

Khi cha anh qua đời, hoàn cảnh của người chú chẳng khác mấy so với trước đây. Tuy nhiên, vì trách nhiệm với người đã mất cũng như với tư cách là một người đàn ông, chú anh đã thể hiện mình là người tương đối linh hoạt trong những trường hợp như vậy. Chú Saeki đã không ngần ngại đảm nhận xử lý mọi việc cho Sōsuke. Thay vào đó, anh sẽ để chú lo việc bán căn nhà. Nói tóm lại, điều này giống như là giao lại cho người chú nhà cửa đất đai để trả công vì ông ta đã giúp anh xử lý những khoản cấp bách. Người chú nói:

“Dù thế nào đi nữa, với tài sản như thế này nếu không bán trực tiếp cho người mua thì sẽ bị lỗ.”

Đồ nội thất thì được tính theo giá trị ước lượng còn những thứ không có giá trị cao đã được bán theo lố. Chỉ còn bức tranh rộng khoảng năm, sáu thước và mười hai, mười ba món đồ cổ, chú Saeki nói rằng nếu không kiên nhẫn để tìm được người thực sự muốn sở hữu chúng thì sẽ phải bán lỗ nên anh đã đồng ý để cho người chú bảo quản. Sau khi bù trừ đi tất cả thì khoản tiền mà anh còn lại trong tay là khoảng 2.000 yên. Nhưng Sōsuke nhận ra rằng anh phải sử dụng một phần để trả học phí cho Koroku. Tuy nhiên, việc gửi khoản đó đều đặn mỗi tháng có vẻ vô cùng khó để thực hiện khi mà tình hình của anh lúc bấy giờ cũng chẳng mấy ổn định. Vì vậy, dù bản thân đang khó khăn, anh đã quyêt định đưa cho người chú một nửa rồi nhờ cậy ông. Chính mình đã thất bại giữa chừng nên anh muốn ít nhất là sẽ làm gì đó cho Koroku. Anh chỉ còn lại một hy vọng mong manh rằng có lẽ người chú sẽ tìm cách lo liệu giúp mình sau khi số tiền 1.000 yên đã hết. Rồi anh quay lại Hiroshima.

Khoảng nửa năm sau đó, Sōsuke nhận được một bức thư từ chính chú Saeki, nội dung là cuối cùng thì đã bán được ngôi nhà nên cứ yên tâm. Nhưng chú anh lại không ghi rõ bán được bao nhiêu, khi anh viết thư hỏi thì hồi âm đến vào khoảng hai tuần sau. Chú anh nói rằng may mắn là số tiền đó đủ để bù trừ cho các khoản đã ứng trước nên anh không cần phải lo lắng. Câu trả lời như vậy khiến Sōsuke cảm thấy không vừa lòng chút nào, nhưng cũng trong bức thư đó, chú anh lại nói thêm là sẽ trao đổi chi tiết chuyện này khi họ gặp lại nhau nên anh đã muốn lập tức đi Tokyo. Khi Sōsuke nói chuyện và có ý muốn bàn bạc với Oyone thì cô lại tỏ vẻ mặt thương hại:

“Nhưng anh chẳng thể đi được nên chắc không còn cách nào khác rồi.” Cô nói và mỉm cười như mọi khi.

Lúc đó, Sōsuke giống như người lần đầu tiên nhận được phán quyết từ vợ nên anh khoanh tay một lúc và ngẫm nghĩ. Dù có nhọc công thế nào đi nữa thì anh vẫn đang bị trói buộc tại một vị trí và hoàn cảnh mà dường như không thể thoát ra được. Cuối cùng, anh cứ để kệ mọi chuyện.

Không còn cách nào khác, anh trao đổi thư từ thêm ba, bốn lần nữa nhưng kết quả luôn giống nhau, chú anh chỉ lặp đi lặp lại rằng cứ đợi đến khi nào gặp nhau sẽ nói.

“Thế này thì chẳng biết phải làm sao nữa.” Sōsuke tức giận nhìn Oyone.

Khoảng ba tháng sau, cuối cùng khi điều kiện thuận lợi, anh đã định dẫn theo Oyone và trở lại Tokyo thì đột nhiên đêm trước lại bị cảm. Sau đó, cơn cảm lạnh chuyển thành bệnh thương hàn và phải nằm liệt giường hơn sáu mươi ngày. Một tháng tiếp theo, anh còn bị suy nhược đến nỗi không thể làm việc được.

Không lâu sau khi bình phục, Sōsuke lại phải rời Hiroshima và chuyển đến Fukuoka. Trước khi đi, anh nghĩ rằng đây là một dịp thích hợp để lên Tokyo, nhưng lần này nhiều tình huống khác lại ràng buộc anh. Cuối cùng, anh đã không thể thực hiện được kế hoạch và phó mặc số phận của mình theo hướng của chuyến tàu chạy về phía ngược lại với Tokyo. Thời gian đó, khoản tiền sau khi giải quyết tài sản của ngôi nhà ở Tokyo đã cạn kiệt. Cuộc sống trong hai năm vừa rồi và khi anh chuyển đến Fukuoka đã khá chật vật. Anh hay nhớ về ngày xưa, khi còn là một sinh viên ở Kyoto, với rất nhiều lý do khác nhau, thỉnh thoảng anh vẫn thoải mái đòi cha mình những khoản tiền học phí khá lớn và tiêu xài tùy tiện. So sánh với mình ở hiện tại, anh không khỏi sợ hãi với sự trói buộc của nhân quả. Khi hồi tưởng lại thời thanh xuân đã âm thầm trôi qua, anh thấy có một màn sương xa xăm trong đôi mắt và bắt đầu nhận ra rằng, lúc đó là đỉnh cao vinh quang của mình. Vì hoàn cảnh càng lúc càng trở nên khó khăn, cuối cùng Sōsuke đã nói với vợ mình:

“Oyone, anh để kệ mọi chuyện cũng lâu rồi, anh định sẽ lên Tokyo một chuyến.”

Đương nhiên là Oyone không phản đối nhưng cô nhìn xuống và trả lời với vẻ bất an:

“Vô ích thôi. Chẳng phải chú hoàn toàn không hề tin tưởng anh sao?”

“Có thể là chú không tin tưởng anh, nhưng anh cũng chẳng tin tưởng chú ấy.”

Sōsuke nói một cách ngang tàng nhưng khi nhìn vào bộ dạng ủ dột của Oyone, dường như dũng khí của anh lại đột nhiên biến mất. Ban đầu, kiểu hỏi đáp như thế này cứ lặp đi lặp lại khoảng một tháng vài lần, hai tháng một lần rồi thành ba tháng một lần, cuối cùng Sōsuke nói:

“Được rồi, miễn là chú có thể làm gì đó cho Koroku. Những chuyện khác thì khi lên Tokyo, sau khi gặp nhau sẽ nói chuyện trực tiếp. Này, Oyone, làm như vậy liệu có được không nhỉ?”

“Có lẽ đó là cách tốt nhất.” Oyone trả lời.

Sōsuke đã mặc kệ chuyện về chú Saeki như vậy. Anh nghĩ rằng mình cũng chẳng cần phải đòi hỏi chú mình, người mà trong quá khứ anh đã không có mấy trao đổi về cái chuyện chẳng có gì khó khăn kia. Vì thế, trong những lần gửi thư từ trước đến giờ, anh chưa từng viết về việc này. Thỉnh thoảng có cả thư của Koroku nhưng đa phần chúng đều rất ngắn. Sōsuke chỉ nhớ về một Koroku mà anh đã gặp ở Tokyo khi cha mất và hình dung về cậu chỉ như đứa trẻ khờ khạo nên đương nhiên là không thể nghĩ đến chuyện Koroku có thể thay anh bàn bạc với chú Saeki.

Hai vợ chồng họ là những người khép mình với xã hội, họ đồng lòng dựa vào nhau để sống. Mỗi khi gặp khó khăn, Oyone thường nói rằng:

“Biết làm thế nào được.”

Còn Sōsuke sẽ đáp lại rằng:

“Chà, đành chịu đựng thôi.”

Giữa hai người họ có cái gì đó như là sự cam chịu và kiên nhẫn đang chuyển động không ngừng, nhưng dường như chẳng thấy được bóng dáng của tương lai hay hy vọng. Họ không nói nhiều về quá khứ. Thậm chí, đôi khi họ còn né tránh nó như thể có một thỏa thuận ngầm. Đôi lúc, Oyone đã từng nói như để an ủi chồng mình rằng:

“Chắc chắn mọi chuyện rồi sẽ tốt đẹp. Bởi không thể cứ toàn những điều tồi tệ liên tiếp xảy ra.”

Tuy nhiên, với Sōsuke, anh lại cảm thấy chúng giống như những lời nói cay độc của số phận đang bỡn cợt mình thông qua cái miệng của người vợ chân tình. Những lúc như vậy, Sōsuke không đáp lại mà chỉ cười gượng. Nhưng Oyone không hề nhận ra, và khi cô định tiếp tục nói thêm điều gì đó, anh đã xen vào:

“Chẳng phải chúng ta là những người không có quyền trông đợi vào những điều tốt đẹp sao?”

Cuối cùng, vợ anh hiểu ra và im lặng. Sau đó, khi cả hai người thinh lặng đối diện với nhau, chẳng biết tự bao giờ, họ đã rơi vào một cái hố lớn và tăm tối, đó là quá khứ mà chính họ đã tạo ra.

Bởi hiểu rằng gieo nhân nào gặt quả ấy nên họ đã xóa bỏ những hy vọng cho tương lai. Họ buông xuôi và tin là không thể nhìn thấy chút ánh sáng nào trên con đường phía trước họ đang đi. Vì thế, họ hài lòng với việc chỉ nắm tay nhau và cứ bước đi. Về nhà cửa, đất đai mà người chú đã bán hết, ngay từ đầu Sōsuke đã không có nhiều trông đợi. Thỉnh thoảng, anh còn suy nghĩ kiểu như:

“So với giá thị trường dạo gần đây thì có bán rẻ vẫn sẽ thu được gấp đôi số tiền mà hồi đó chú ấy đã huy động. Thật là quá đáng!”

Khi Sōsuke nói vậy, Oyone cười buồn bã:

“Lại chuyện đất đai à? Anh lúc nào cũng chỉ nghĩ về chuyện đó. Chẳng phải là anh đã từng nói với chú ấy là trăm sự nhờ chú sao?”

“Đúng là không có cách nào khác. Nhưng trong tình huống đó, nếu không làm thế thì không thể giải quyết được mọi việc.” Sōsuke nói.

“Thế nên, về phía chú Saeki, có lẽ chú ấy định là nhận lấy nhà cửa và đất đai thay cho tiền bạc.”

Nghe Oyone nói vậy, Sōsuke nghĩ rằng có vẻ như cách xử lý của chú mình cũng có phần hợp lý nhưng ngoài miệng anh vẫn là những lời phản biện như: “Dù sao thì hành động như thế cũng không hay ho gì cả.” Rồi sau mỗi lần xem xét lại, vấn đề này ngày một đi xa hơn.

Vào cuối năm thứ hai, sau khi vợ chồng họ sống một cách u buồn nhưng hòa thuận như vậy thì tình cờ Sōsuke gặp lại một người bạn cùng khóa tên là Sugihara, người đã từng rất thân thiết với anh hồi còn là sinh viên. Sau khi tốt nghiệp, Sugihara thi đỗ vào kỳ thi tuyển công chức cấp cao và làm việc trong một bộ ngành nào đó. Anh ta được điều từ Tokyo đến công tác ở Fukuoka và Saga. Qua tờ báo địa phương, Sōsuke biết rất rõ khi nào Sugihara đến, anh ta trọ ở đâu nhưng nhìn lại bản thân mình, một kẻ thất bại, anh cảm thấy hổ thẹn với việc phải cúi đầu trước một người thành công. Đó là lý do để né tránh việc gặp lại người bạn cũ hồi còn đi học, thế nên anh hoàn toàn không định ghé thăm chỗ trọ của bạn mình.

Nhưng về phía Sugihara, dựa vào những mối liên hệ kỳ lạ, anh ta đã nghe được rằng Sōsuke đang vật vờ ở nơi này nên khăng khăng muốn gặp nhau. Sōsuke không còn cách nào khác đành phải đồng ý. Và nhờ hoàn toàn vào Sugihara mà Sōsuke đã có thể chuyển từ Fukuoka lên Tokyo. Khi nhận được thư của Sugihara thông báo việc chuyển lên Tokyo đã được quyết định, Sōsuke bỏ đũa xuống và nói:

“Oyone này, cuối cùng chúng ta đã có thể đi Tokyo rồi.”

“Chà, thật là tốt!” Oyone nhìn chồng và đáp lại.

Hai, ba tuần sau khi họ đến Tokyo, mỗi ngày trôi qua nhanh đến chóng mặt. Đối với những người vừa bắt đầu một cuộc sống và công việc mới, họ chịu áp lực từ sự bận rộn và bị choáng ngợp bởi những kích thích chấn động ngày đêm của bầu không khí nơi đại đô thị đang bao bọc lấy họ, nên chẳng còn rảnh rỗi để tập trung suy nghĩ về mọi việc và bình tĩnh để tự mình đưa ra các lựa chọn.

Chuyến tàu đêm đến Shinbashi đưa anh gặp lại chú thím mình sau một thời gian dài trì hoãn. Không biết có phải là tại ánh đèn hay không nhưng Sōsuke chẳng thấy được sự vui mừng nào từ vợ chồng người chú. Chuyến tàu bị gián đoạn bởi một tai nạn bất ngờ nên vợ chồng anh đã tới trễ ba mươi phút. Thái độ của họ cứ như thể đó là lỗi của anh vì đã để họ phải chờ dài cổ. Khi đó, người thím có nói với anh một câu:

“Ồ, Sō-san [2] , lâu rồi mới gặp lại, nhưng mà cháu già đi nhiều quá.”

Đó cũng là dịp đầu tiên Oyone được ra mắt chú thím.

“Còn đây là...” Thím anh nói, ngập ngừng nhìn về phía Sōsuke.

Oyone không định chào hỏi gì nên chỉ cúi đầu im lặng. Đương nhiên, Koroku cũng đi đón anh chị cùng vợ chồng người chú. Mới nhìn qua dáng vẻ của Koroku, anh rất ngạc nhiên trước sự phát triển của em trai mình: tự lúc nào cậu bé đã lớn hơn hẳn anh. Khi ấy, Koroku vừa học xong cấp hai và sắp sửa vào trường cấp ba. Nhìn Sōsuke, cậu không gọi anh là “anh trai”, cũng chẳng nói là “thật vui vì anh đã về nhà” mà chỉ chào hỏi một cách vụng về.

Sōsuke va Oyone ở nhà trọ khoảng một tuần rồi chuyển về chỗ ở bây giờ của họ. Lúc đó, vợ chồng người chú đã giúp đỡ hai người rất nhiều. Vợ chồng anh nói là không cần phải mua những thứ như vật dụng nhà bếp lặt vặt mà sử dụng đồ cũ cũng được nên chú thím đã gom được một bộ đồ dùng cần thiết cho một gia đình nhỏ rồi gửi cho anh.

“Cháu bắt đầu một cuộc sống mới nên hẳn là cần rất nhiều thứ.” Chú Saeki nói và cho anh 60 yên.

Bị phân tán bởi việc này việc kia nên chẳng mấy chốc đã nửa tháng trôi qua nhưng chuyện nhà cửa, đất đai mà họ thường bận tâm lúc chưa chuyển lên Tokyo vẫn chưa có cơ hội nói ra. Có lúc Oyone hỏi:

“Anh đã trao đổi với chú chưa?”

Sōsuke như đột nhiên nhớ ra:

“Chưa, anh chưa nói.”

“Thật kỳ lạ, anh bận tâm đến việc đó thế cơ mà.” Oyone cười nhạt.

“Nhưng mà chẳng có thời gian để thong thả nói chuyện đó ấy.” Sōsuke biện minh.

Khoảng mười ngày tiếp theo lại trôi qua. Đột nhiên, lần này lại do chính Sōsuke nói ra:

“Oyone, anh vẫn chưa trao đổi với chú đâu. Anh thấy thật phiền phức nên không muốn nói nữa.”

“Vậy anh không cần phải cố ép mình làm những việc mình không muốn đâu.” Oyone trả lời.

“Thế cũng được chứ?” Sōsuke hỏi lại.

“‘Được chứ’ ư? Vốn dĩ đó chẳng phải là chuyện của anh sao? Ngay từ đầu em đã nói là thế nào cũng được mà.”

Khi đó, Sōsuke lại mở rộng vấn đề:

“Này, anh thấy nếu nói chuyện đó một cách trang trọng thì cảm giác thật kỳ quặc nên anh định đợi đến khi có cơ hội. Chắc chắn cơ hội để hỏi chú ấy sẽ đến.”

Koroku sống tại nhà người chú mà không phải thiếu thốn thứ gì. Nếu tham gia kỳ thi và có thể vào được trường cấp ba thì sẽ vào ở trong ký túc xá nên cậu đã bàn bạc với chú mình về chuyện đó. Do không nhận được sự hỗ trợ nào về học phí từ người anh vừa mới về Tokyo nên cậu cũng chẳng tâm sự gì về chuyện của bản thân với anh trai như là với chú. Cho đến nay, cậu rất thân thiết với người em họ là Yasunosuke. Họ có vẻ còn giống anh em ruột hơn.

Dần dà, những lần Sōsuke đến nhà người chú cứ ít dần đi. Thỉnh thoảng, anh có ghé qua nhưng phần nhiều chỉ là hình thức, nên trên đường về anh thấy chán ngán vô cùng. Những lần tiếp theo hầu như chỉ là chào hỏi liên quan đến thời tiết, sau đó là anh đã lập tức muốn về. Việc ngồi lại ba mươi phút và dành thời gian cho những chuyện phiếm thậm chí làm anh thấy khổ sở. Phía bên kia trông cũng có vẻ gì đó e dè và không thoải mái.

“Chà, cháu về sao?”

Thím Saeki vẫn thường nói vậy để giữ anh lại nhưng điều đó chỉ càng khiến anh cảm thấy khó ở lại hơn. Tuy nhiên, nếu lâu lâu không ghé qua thì trong lòng anh lại có cảm giác bất an như thể lương tâm cắn rứt nên anh vẫn cứ đến. Đôi khi, anh còn cúi đầu và nói ra những lời cảm ơn như:

“Cháu xin lỗi vì Koroku đã trở thành một gánh nặng của chú thím.”

Nhưng ngoài điều này ra, anh vẫn thấy phiền phức khi mở miệng nói về chuyện học phí trong tương lai của em trai mình và chuyện về nhà cửa đất đai mà anh đã nhờ chú bán hết lúc vắng nhà. Dù thấy phiền phức nhưng việc thỉnh thoảng vẫn đi đến nhà chú Saeki, nơi anh chẳng có hứng thú, không đơn thuần là vì nghĩa vụ cần phải duy trì mối quan hệ gia đình giữa chú và cháu bình thường mà rõ ràng rằng, đó chẳng qua chỉ là kết quả của việc anh đã phải nén lại sâu trong lòng một thứ mà nếu có cơ hội anh nhất định sẽ giải quyết nó.

“Sō-san có vẻ đã thay đổi hoàn toàn rồi.” Thím anh đã từng nói với chồng mình như vậy.

“Đúng thế. Chuyện đó kiểu gì cũng sẽ ảnh hưởng mãi cho đến sau này.” Người chú trả lời với vẻ lo sợ về nhân quả.

Người thím lại nói thêm:

“Quả thật, rất đáng sợ! Vốn dĩ Sō-san không phải là một đứa vật vờ như vậy... Nó hoạt bát đến mức quá tự do cơ mà. Trong vòng hai, ba năm không gặp mà đã già đi như một người hoàn toàn khác vậy. Bây giờ, trông nó còn giống một ông lão hơn cả mình ấy.”

“Không đến mức thế đâu.” Người chú nói.

“Không, không phải là đầu tóc hay mặt mũi mà là dáng vẻ ấy.” Người vợ giải thích thêm.

Từ khi cháu trai họ lên Tokyo, cuộc trò chuyện kiểu như thế này diễn ra giữa hai vợ chồng già không phải chỉ có một, hai lần. Thực sự, trong mắt họ, bộ dạng khi anh đến chỗ chú mình, trông quả đúng như vậy.

Còn Oyone mới đến có một lần khi vợ chồng cô tới Shinbashi để giới thiệu với chú thím. Về sau, vì lý do nào đó mà cô không bước chân vào nhà họ thêm lần nào nữa. Khi họ đến thăm, cô lễ phép tiếp đón và cũng gọi họ là “chú”, “thím”. Nếu lúc ra về, họ có mời hôm nào đó lại ghé chơi thì cô chỉ nói lời cảm ơn rồi cúi đầu chào mà chẳng hề đến đó.

Thậm chí cả Sōsuke cũng đã từng có lần hối thúc rằng:

“Sao em không đến nhà chú một lần đi?”

“Nhưng mà...”

Oyone tỏ vẻ khổ sở nên từ đó Sōsuke hoàn toàn không nhắc đến chuyện này nữa.

Hai gia đình sống trong tình trạng như vậy trong khoảng một năm thì bỗng người chú được đánh giá là có tâm hồn trẻ trung hơn cả Sōsuke đột ngột qua đời. Ông có triệu chứng của một bệnh cấp tính gọi là viêm màng não tủy gì đó. Có vẻ giống như bị cảm nên ông nằm trên giường hai, ba ngày. Một hôm, sau khi đi vệ sinh, ông đang định rửa tay rồi quay về phòng thì bị ngất mà vẫn đang cầm cái gáo múc nước trong tay. Chưa đầy một ngày sau, người ông đã lạnh ngắt.

“Oyone, cuối cùng thì chú đã mất mà anh vẫn chưa kịp nói được chuyện gì.”

“Anh vẫn còn định hỏi chuyện đó sao? Thật là cố chấp!”

Khoảng một năm sau đó, con trai của chú Saeki là Yasunosuke tốt nghiệp đại học còn Koroku đã là học sinh năm thứ hai ở trường cấp ba. Thím anh cùng Yasunosuke đã chuyển đến Naka Roku-Banchō.

Vào kỳ nghỉ hè của năm thứ ba, Koroku đã đi tắm biến ở Bōsō. Sau hơn một tháng sống ở đó, khi bước sang tháng Chín, cậu khởi hành từ Hota, băng qua phía bờ bên kia rồi đi dọc theo khu Kujūkuri nằm ở bờ biển vùng Kazusa và đến tận Chōshi. Nhưng như thể nhớ ra điều gì, cậu đã quay về Tokyo. Chỉ hai, ba ngày sau khi trở về, cậu đã đến chỗ Sōsuke, đó là một buổi chiều hè nóng nực. Trên khuôn mặt cháy nắng đen trũi đến nỗi có thể bị nhìn nhầm là người đến từ phương Nam chỉ có đôi mắt đang sáng lên. Cậu bước vào phòng khách hầu như không có ánh mặt trời, nằm đó và đợi anh trai mình. Khi Sōsuke vừa về, cậu lập tức bật dậy:

“Anh này, em có chút chuyện nên đến đây.”

Câu nói đường đột ấy khiến Sōsuke hơi ngạc nhiên, anh lắng nghe chuyện của Koroku trong khi vẫn còn mặc bộ đồ công sở chật chội nóng bức.

Theo những gì mà Koroku nói thì hai, ba ngày trước, vào buổi tối từ Kazusa trở về, thím Saeki đã nói rằng thật đáng tiếc vì thím ấy không thể tiếp tục trả học phí cho cậu được nữa. Sau khi cha họ qua đời, lập tức Koroku được chú mình nhận về nuôi, cuộc sống vẫn đủ đầy như khi cha cậu còn. Cậu được đi học, có thể tự mình quyết định việc ăn mặc và còn nhận được tiền tiêu vặt nên chẳng bao giờ cảm thấy lo lắng. Cho đến tối hôm ấy, vấn đề về học phí chưa từng xuất hiện trong đầu cậu. Do đó, lúc nhận được thông báo của thím mình, Koroku thấy sửng sốt mà chẳng thể nói được bất kỳ lời nào.

Giống như mọi phụ nữ, người thím trong bộ dạng đáng thương đã kể lể, giải thích suốt một tiếng đồng hồ về việc tại sao bà không thể chăm sóc Koroku được nữa. Cái chết của người chú, kéo theo đó là những thay đổi trong tình hình tài chính, rồi việc tốt nghiệp của Yasunosuke và cả chuyện kết hôn đang đợi cậu ta sau khi tốt nghiệp.

“Thím luôn mong là sẽ có thể cố gắng cho đến khi cháu tốt nghiệp cấp ba nhưng tới ngày hôm nay, thím đã cố hết sức mình rồi.”

Koroku nhắc đi nhắc lại câu nói này của thím Saeki. Bỗng nhiên, Koroku nhớ ra rằng khi anh Sōsuke lên Tokyo để lo tang lễ của cha, sau khi sắp xếp xong mọi việc và trước khi trở về Hiroshima, người anh có nói rằng sẽ gửi tiền học của cậu cho chú nên lúc đó, Koroku mới lần đầu tiên hỏi thím mình về việc này. Người thím tỏ vẻ mặt bất ngờ:

“À, lúc đó đúng là Sō-san có để lại một khoản tiền nhưng nó đã hết rồi. Lúc chú của cháu còn sống, chú thím đã trả học phí cho cháu bằng tiền của mình.”

Vì Koroku chưa từng được nghe anh trai nói về việc học phí của mình là bao nhiêu hay được tính toán trong bao nhiêu năm để đưa cho chú của họ nên khi bị thím nói vậy, cậu không thể đáp lại gì.

“Cháu không phải chỉ có một mình, cháu còn có anh trai nữa nên hãy thử trao đổi thật kỹ với anh ấy xem sao. Thím cũng sẽ gặp Sō-san và giải thích rõ chuyện này. Gần đây, Sō-san chẳng mấy khi đến, thím cũng lâu rồi không gặp nó nên chưa trao đổi được về chuyện của cháu.” Cuối cùng, người thím nói thêm như vậy.

Nghe Koroku kể đầu đuôi câu chuyện xong, Sōsuke nhìn em trai, nói duy nhất một câu:

“Đáng lo nhỉ...”

Anh không hề tỏ ra giận dữ, phẫn nộ và sẽ lao đến nhà thím mình để nói chuyện cho rõ như anh trước đây, cũng không thấy anh có vẻ gì là khó chịu với sự thay đổi đột ngột trong thái độ của em trai mà anh đã đối xử lạnh nhạt như thể một người lạ, người mà từ trước đến giờ không có sự chăm sóc của anh thì cũng chẳng sao cả.

Khi tiễn Koroku, người mà trong lòng đang rối bời giống như thể tương lai đẹp đẽ tự mình tạo dựng nên đã bắt đầu bị phá hủy gần hết bởi chính những người bên cạnh, ra về xong, Sōsuke đứng lại ở ngưỡng của, nơi lối vào ngôi nhà tối tăm, quan sát ánh nắng chiều bên ngoài cửa trượt một lúc.

Tối hôm ấy, Sōsuke cắt hai tàu lá của cây chuối phía sau nhà rồi trải nó trên hiên phòng khách. Sau đó, anh cùng Oyone vừa ngồi đó hóng mát vừa nói về chuyện của Koroku.

“Thím muốn chúng ta sẽ chăm sóc Koroku à?” Oyone hỏi.

“Nếu không nói chuyện trực tiếp thì sẽ chẳng biết được ý định của thím là gì cả.”

“Anh nói đúng.” Vừa trả lời, Oyone vừa phe phẩy cái quạt trong bóng tối.

Sōsuke không nói gì, anh nghển cổ ra quan sát màu sắc của khoảng trời chật hẹp nằm giữa mái hiên và vách đá. Cả hai im lặng một lúc cho đến khi Oyone nói:

“Nhưng điều đó là không thể mà.”

“Việc lo cho một người đến khi tốt nghiệp đại học là điều vượt ngoài khả năng của anh.” Sōsuke nói rõ về năng lực của mình.

Đến đây, cuộc trò chuyện của họ chuyển sang chủ đề khác, không đề cập đến vấn đề của Koroku và người thím một lần nào nữa. Khoảng hai, ba ngày sau đó là thứ Bảy, trên đường từ cơ quan trở về nhà, Sōsuke ghé qua chỗ thím anh ở Banchō.

“Ôi, thật quý hóa quá.” Thím anh nói, tiếp đón Sōsuke nồng hậu hơn hẳn mọi khi.

Lúc đó, Sōsuke đã cố giấu đi sự khó chịu, lần đầu tiên anh hỏi thím mình về một điều mà anh luôn kìm nén suốt bốn, năm năm qua. Còn đương nhiên là thím anh phải cố gắng để biện minh.

Theo những gì mà thím anh nói, lúc bán ngôi nhà của Sōsuke, bà cũng không nhớ chính xác là chồng mình đã có được bao nhiêu tiền, nhưng dù gì thì cũng đã kịp thanh toán những khoản nợ phải trả gấp giúp Sōsuke và còn thừa ra khoảng 4.500 yên hay 4.300 yên gì đó. Nhưng theo ý kiến của chú anh, người cháu đã giao lại ngôi nhà cho mình nên dù có thừa ra bao nhiêu đi nữa thì coi khoản đó là sở hữu của mình cũng không có vấn đề gì. Tuy nhiên, chú anh không muốn bị mang tiếng là bán nhà của Sōsuke đi rồi kiếm chác được một khoản nên đã giữ số tiền đó dưới tên của Koroku và coi đó như là tài sản của cậu ấy. Sōsuke đã gây ra chuyện trong quá khứ rồi bị tước đi quyền thừa kế nên anh chẳng có quyền để nhận một đồng nào.

“Sō-san này, cháu đừng tức giận nhé. Thím chỉ nhắc lại những gì chú cháu đã nói thôi.” Thím anh thoái thác.

Sōsuke im lặng và nghe tiếp.

Thật không may, tài sản đứng tên của Koroku đã bị người chú chuyển đổi thành một ngôi nhà trên con phố lớn náo nhiệt ở khu Kanda. Nhưng sau đó, trong khi chưa kịp mua bảo hiểm, căn nhà đã bị hỏa hoạn thiêu rụi. Vì ngay từ đầu họ đã chẳng nói gì với Koroku về khoản tiền đó nên chú anh cứ để kệ như vậy và cố tình không cho người cháu biết.

“Chuyện là như vậy đấy. Thật là tội nghiệp cho Sō-san quá, nhưng mọi thứ không thể quay trở lại nên biết làm thế nào đây. Cháu hãy nghĩ đó là số phận và chấp nhận đi. Nếu như chú của cháu còn sống thì chắc hẳn ông ấy sẽ làm gì đó và không có chuyện để mặc Koroku một mình đâu. Kể cả chú của cháu không còn nhưng nếu bây giờ thím có điều kiện thì thím cũng sẽ trả lại cho Koroku một khoản tương đương với cái nhà đã bị cháy, hoặc nếu không được thì thím có thể chăm lo cho đến lúc nó tốt nghiệp.”

Thím anh nói vậy rồi lại kể cho anh nghe những chuyện khác nữa trong nhà. Đó là chuyện về công việc của Yasunosuke.

Yasunosuke là con trai một của chú anh, vừa mới tốt nghiệp đại học vào hè này. Lớn lên trong sự bao bọc của gia đình nên cậu ta ít tiếp xúc với bên ngoài hơn so với bạn bè cùng lứa. Có thể nói cậu ta ngờ nghệch với mọi chuyện trên đời nhưng sự ngờ nghệch ấy lại tạo nên nét gì đó phóng khoáng khi cậu ta bước ra xã hội thực tế. Chuyên môn của cậu ta là cơ khí thuộc ngành kỹ thuật và trong bối cảnh hiện nay, dù các doanh nghiệp không còn phát triển mạnh mẽ đi nữa thì trong số rất nhiều công ty trên khắp Nhật Bản, đương nhiên vẫn sẽ có một, hai công ty phù hợp với cậu. Nhưng sở thích đầu cơ mà cậu ta thừa hưởng từ cha mình vẫn tiềm ẩn ở đâu đó. Đúng lúc cậu ta vô cùng muốn tự mình làm cái gì đó thì lại gặp một người học cùng khoa nhưng khóa trên. Người này đã xây dựng và sở hữu một nhà máy quy mô nhỏ, vận hành ở vùng Tsukujima. Sau khi bàn bạc với người kia, Yasunosuke đã rót một số vốn vào đó và dự định sẽ cùng nhau làm ăn. Chuyện trong nhà mà thím anh nói là như vậy.

“Vì thế, thím đã bỏ toàn bộ số cổ phiếu ít ỏi của mình vào đó. Thế nên bây giờ, hoàn cảnh của thím chẳng khác gì người không có một xu dính túi. Đương nhiên, thím biết là người ngoài nhìn vào thì chỉ thấy là nhà neo người, có nhà cửa đàng hoàng và trông thật thảnh thơi. Dạo trước, bà Hara đã đến đây và còn nói với thím là chẳng có người nào được thư thả như chị đâu, lúc nào tôi đến cũng thấy chị đang cẩn thận lau chùi mấy cái lá cây vạn niên thanh. Nhưng rõ ràng là không phải như thế.”

Nghe thím mình giải thích, Sōsuke sững sờ và không biết phải đáp lại thế nào. Anh nhận ra rằng đây là minh chứng cho hậu quả của chứng suy nhược thần kinh, nó đã làm cho đầu óc mất khả năng lập tức đưa ra một nhận định nhanh nhạy và rõ ràng. Có vẻ sợ rằng Sōsuke sẽ hoàn toàn không thể chấp nhận những gì mà mình trình bày nên thím anh còn nói ra cả số vốn mà Yasunosuke đã mang đi. Đó là khoảng 5.000 yên. Yasunosuke đang phải sống dựa vào tiền lương ít ỏi hàng tháng và cổ tức từ khoản 5.000 yên đó.

“Chẳng biết được khoản cổ tức đó rồi sẽ thế nào nữa. Nếu mọi chuyện thuận lợi thì sẽ được khoảng mười, mười lăm phần trăm, nhưng cũng có khả năng là chỉ cần một sai lầm, nó sẽ tan thành mây khói.” Thím anh nói thêm.

Bởi chẳng thể thấy được sự tham lam rõ rệt nào trong hành vi của thím mình nên Sōsuke khá lo ngại. Tuy nhiên, anh cảm thấy thật vô lý khi ra về mà không đạt được một thỏa thuận nào về tương lai của Koroku. Vì vậy, gác lại vấn đề từ trước đến giờ sang một bên, Sōsuke đã chất vấn thím Saeki về khoản 1.000 yên mà anh đã giao lại cho chú mình để chi trả học phí cho Koroku. Nhưng thím anh trả lời rằng:

“Sō-san, số tiền đó thực sự là Koroku đã dùng hết rồi. Sau khi Koroku vào cấp ba thì chi tiêu cho khoản này khoản kia đã tốn mất 700 yên.”

Nhân tiện, Sōsuke cũng xác nhận với thím mình về kết cục của những bức thư họa và đồ cổ mà anh đã nhờ chồng bà.

“À, những thứ đó, một chuyện thật ngớ ngẩn đã xảy ra...” Thím anh bắt đầu nói, nhưng rồi lại quan sát bộ dạng của Sōsuke và hỏi: “Sō-san này, sao lại vậy cơ chứ? Chú đã không nói gì với cháu về chuyện đó sao?”

Khi Sōsuke trả lời là không, thím anh nói tiếp:

“Ôi, thế thì chú cháu quên mất đấy.” Vừa nói, thím anh vừa kể lại đầu đuôi câu chuyện.

Không lâu sau khi Sōsuke quay trở về Hiroshima, chú anh đã nhờ một người bạn có kinh nghiệm trong việc mua bán hàng hóa tên là Sanada. Người này nói rằng thư họa và đồ cổ khá có triển vọng nên ông ta vẫn thường xuyên đi nhiều nơi để tham gia vào việc giao dịch mua bán những món đồ như vậy. Ông ta nhanh chóng nhận lời nhờ vả của chú Sōsuke. Ông ta nói rằng người này người kia muốn cái gì nên thông báo là sẽ cho họ xem thử, hay ngài gì gì đó muốn món đồ như thế này nên sẽ đem đến cho người ta xem. Những món đồ cứ lần lượt bị mang đi mà không được trả lại. Khi thúc giục thì ông ta chỉ toàn biện minh như là vì bên kia chưa trả, mà chẳng hề có giải pháp nào. Cuối cùng, ông ta đã hoàn toàn biệt tăm sau khi đem hết các món đồ đi.

“Nhưng mà vẫn còn một bức bình phong đấy. Dạo trước, nó được tìm thấy lúc chuyển nhà, Yasu đã nói rằng đây là của Sō-san nên khi có cơ hội thì nên giao lại cho anh ấy.”

Cách nói chuyện của thím anh giống như bà chẳng hề coi trọng gì những món đồ mà Sōsuke đã gửi lại. Mà cũng chính Sōsuke đã bỏ mặc chúng cho đến tận bây giờ, hơn nữa anh cũng không mấy quan tâm đến chuyện đó nên khi nhìn thái độ không chút cắn rứt lương tâm của người thím, anh cũng chẳng giận dữ.

“Sō-san, dù gì thì nhà thím cũng không dùng nên cháu hãy mang nó đi. Chẳng phải dạo này, những thứ như thế rất được giá sao?”

Khi nghe những lời đó, thực sự là Sōsuke đã muốn mang nó về nhà.

Khi nó được thím anh lấy từ phòng chứa đồ ra, quan sát ở một chỗ sáng sủa thì anh thấy quả đúng đó là một bức bình phong gồm hai tấm mà anh nhớ là đã từng nhìn thấy. Phía bên dưới có hình của hoa hồ chi, cát cánh, lau, sắn dây, hoa nữ lang được vẽ cạnh nhau. Bên trên là vầng trăng tròn tỏa ra ánh bạc, chỗ trống cạnh đó là tiêu đề do Kiitsu [3] đặt: “Hoa nữ lang giữa bờ ruộng và ánh trăng”. Sōsuke quỳ gối, anh chăm chú quan sát ở chỗ mà màu bạc đã bị cháy đen, màu sắc đã khô lại của những bông hoa sắn dây bị gió thổi lật cả mặt sau lên, bên trong nét vẽ tròn màu đỏ thẫm và to cỡ chiếc bánh daifuku [4] có chữ ký là Hōitsu [5] , được viết theo lối hành thư. Nó khiến anh không khỏi nhớ về lúc cha mình còn sống.

Mỗi năm Tết đến, cha anh sẽ lấy bức bình phong từ nhà kho tối tăm ra, dựng nó ở chỗ giữa lối đi vào và phòng khách. Rồi ông đặt cái hộp vuông đựng danh thiếp bằng gỗ hồng ra phía trước nó để nhận thiệp chúc mừng năm mới. Khi đó, nhất định ông sẽ trải hai bức tranh hình con hổ trên sàn của phòng khách vì cho rằng đó là điềm lành. Sōsuke vẫn còn nhớ về việc cha anh đã từng nói rằng đây không phải là tranh của Ganku [6] mà là của Gantai. Trên bức tranh hổ này có một vết mực. Cha anh vô cùng khó chịu với chỗ bị lem bẩn trên vách mũi của con hổ đang thè lưới ra uống nước ở thung lũng. Mỗi lần nhìn Sōsuke, ông đều nói rằng ”Con có nhớ là hồi trước con đã bôi mực vào đây không? Đây là trò nghịch ngợm của con hồi bé đấy.” Thái độ của cha anh như là vừa thích thú vừa giận dữ.

Quỳ xuống trước bức bình phong, nghĩ về ngày xưa khi còn ở Tokyo, Sōsuke nói:

“Thím này, vậy thì cháu sẽ nhận lại bức bình phong này.”

“Ồ, cháu cứ mang đi. Nếu cần thím sẽ cho người giúp cho cháu.” Người thím nói thêm với vẻ thiện chí.

Sōsuke đã nhờ thím mình việc này và ngày hôm ấy cũng kết thúc tại đó. Anh trở về nhà. Sau bữa tối, anh lại cùng Oyone ra ngoài hiên, hai bộ yukata trắng ngồi cạnh nhau trong bóng tối, vừa hóng mát vừa nói về những chuyện trong ngày.

“Anh không gặp được Yasu-san à?” Oyone hỏi.

“Không, Yasu-san ở nhà máy cho đến tận chiều tối, kể cả là thứ Bảy.”

“Vất vả thật đấy.” Oyone chỉ nói đến đây mà không thêm vào một lời nhận xét nào về cách giải quyết của vợ chồng người chú.

“Còn chuyện của Koroku thì tính thế nào nhỉ?”

Khi Sōsuke hỏi vậy, cô chỉ ậm ừ đáp lại:

“Nếu thím nói lý lẽ thì anh cũng sẽ tranh luận nhưng nếu làm như vậy thì kết cục sẽ toàn chỉ là tranh chấp kiện tụng thôi. Và nếu chúng ta chẳng có chứng cứ gì thì sẽ không thể thắng được.” Sōsuke dự đoán về những điều cực đoan.

“Cần gì phải thắng kiện cơ chứ.” Oyone lập tức nói.

Sōsuke cười gượng và dừng chuyện này lại.

“Tóm lại, tại hồi đó anh không thể lên Tokyo nên mới có chuyện này.”

“Và khi anh đã lên Tokyo rồi thì cứ để mặc chuyện đó thế nào cũng được.”

Vừa nói những lời như vậy hai vợ chồng họ vừa nhìn lên bầu trời chật hẹp từ phía dưới mái hiên, bàn bạc về thời tiết ngày mai rồi sau đó chui vào màn.

Chủ nhật sau đó, Sōsuke gọi Koroku đến kể cho cậu nghe không thiếu một lời nào những gì thím của họ đã nói:

“Thím đã không giải thích cụ thể cho em là bởi thím biết bản tính của em nóng nảy, nhưng sự thật đúng như anh vừa nói.”

Những lời giải thích vô cùng chi tiết đó cũng không làm cho Koroku hài lòng. Cậu chỉ lạnh lùng đáp lại rồi nhìn Sōsuke với vẻ mặt khó chịu.

“Biết làm thế nào bây giờ. Bởi cả thím và Yasu đều chẳng có ý gì xấu cả.”

“Vậy thì em hiểu rồi.” Koroku nói với giọng cộc cằn.

“Chắc hẳn em đang cho rằng anh là người tồi tệ. Đương nhiên là anh tệ rồi. Từ xưa đến giờ, anh là người với toàn những điểm tồi tệ.”

Sōsuke nằm xuống, anh hút thuốc lá và chẳng nói thêm gì nữa. Koroku cũng im lặng, quan sát bức bình phong hai tấm của Hōitsu đang dựng ở góc phòng khách.

“Em còn nhớ bức bình phong đó không?” Sōsuke hỏi em trai mình.

“Vâng.” Koroku trả lời.

“Thím Saeki giao nó đến hôm kia. Nó là đồ của cha và là thứ duy nhất mà anh còn lại trong tay vào lúc này. Nếu nó có thể đủ để đóng học phí cho em thì anh sẽ lập tức bán đi, nhưng đó chỉ là một bức bình phong đã phai màu và dù có bán đi cũng không thể đủ cho đến lúc em tốt nghiệp đại học được.” Sōsuke nói. “Nóng thế này mà đặt nó vào trong nhà thì thật điên rồ nhưng mà chẳng có chỗ nào để nhét được nữa.” Anh cười gượng và giãi bày.

Dù lúc nào Koroku cũng thấy không vừa lòng với người anh trai nhàn nhã, chậm chạp và khá xa cách với mình nhưng trong trường hợp này, họ cũng chẳng hề cãi cọ nhau. Đột nhiên lúc đó, Koroku tỏ vẻ giận dỗi và hạ mình, cậu hỏi anh:

“Bức bình phong thì tính sao cũng được nhưng từ giờ em sẽ thế nào?”

“Đó chính là vấn đề. Nhưng dù gì thì cho đến lúc hết năm chúng ta quyết định cũng được, em hãy suy nghĩ thật kỹ đi. Anh cũng sẽ suy nghĩ.” Sōsuke nói.

Với tính cách của mình, Koroku ghét kiểu lấp lửng như vậy. Cậu bắt đầu kêu ca thảm thiết rằng mình hoàn toàn không thể chịu đựng được tình trạng có đến trường cũng không thể bình tâm để học hành được và cũng không thể ôn tập hay chuẩn bị bài được. Nhưng dù vậy, thái độ của Sōsuke vẫn chẳng thay đổi so với lúc trước. Khi Koroku không ngừng buông ra những lời bất mãn với vẻ cáu kỉnh thì anh trai cậu lại nói:

“Nếu em có thể nói ra những thứ bất mãn đến mức như vậy thì dù mọi chuyện đi đến đâu em vẫn sẽ ổn thôi. Nếu em muốn bỏ học thì hoàn toàn không thành vấn đề. Em mạnh mẽ hơn hẳn anh đấy.”

Đến đây, câu chuyện đi vào ngõ cụt, cuối cùng Koroku cũng quay về Hongō. Sau đó Sōsuke tắm rửa, ăn tối xong, anh cùng Oyone đến một lễ hội ở gần nhà. Họ mua hai chậu hoa vừa túi tiền rồi mỗi người bê một chậu về nhà. Nghĩ rằng nên để chúng dưới sương đêm, họ mở cửa chớp bên dưới vách đá ra và đặt hai chậu cây đó trong vườn. Sau khi chui vào màn, Oyone hỏi chồng:

“Chuyện của Koroku thế nào rồi?”

“Vẫn chưa đâu vào đâu cả.” Sōsuke trả lời.

Và khoảng mười phút sau, cả hai vợ chồng họ đã ngủ ngon lành.

Ngày hôm sau, Sōsuke tỉnh giấc rồi lại bắt đầu cuộc sống hàng ngày ở cơ quan, anh chẳng còn thời gian để suy nghĩ đến chuyện của Koroku. Về nhà, kể cả lúc rảnh rỗi, anh cũng ái ngại việc đưa vấn đề đó ra trước mắt rồi xem xét nó thật kỹ càng. Bộ óc được bao bọc trong mái tóc của anh không thể chịu đựng nổi sự phiền toái như vậy. Khi nhớ lại rằng ngày xưa anh từng thích môn toán nên đã kiên nhẫn để biến một câu hỏi hình học khá phức tạp thành những hình vẽ rõ ràng trong đầu, anh thấy thật sợ hãi về sự thay đổi vô cùng mãnh liệt của mình chỉ trong một thời gian ngắn.

Tuy vậy, cứ mỗi ngày một lần, hình ảnh của Koroku lại hiện lên mơ hồ trong tâm trí anh, chỉ có những lúc như vậy anh mới cảm thấy cần phải suy nghĩ một chút về tương lai của em trai mình. Tuy nhiên, lập tức sau đó, Sōsuke sẽ phủ nhận rằng có vội vã cũng chẳng làm được gì. Anh vẫn sống và ấp ủ chuyện đó trong lòng như thể ngực mình bị mắc vào một cái móc.

Giờ đã là cuối tháng Chín, có thể nhìn thấy những dải ngân hà với dày đặc sao vào mỗi buổi đêm. Bỗng một đêm nọ, Yasunosuke xuất hiện như từ trên trời rơi xuống. Đó là một vị khách rất hiếm hoi ghé nhà của họ đến nỗi cả Sōsuke và Oyone đều bất ngờ. Cả hai đoán rằng cậu ta đến hẳn là vì có công chuyện và quả nhiên đó là việc của Koroku.

Dạo gần đây, Koroku đã bất ngờ đến nhà máy của Yasunosuke ở Tsukisjima và nói về vấn đề học phí mà cậu đã nghe chuyện cụ thể từ anh trai mình. Cậu đã cố gắng học hành đến bây giờ mà cuối cùng lại không thể vào được đại học thì đáng tiếc biết nhường nào, nên dù là vay tiền hay bằng cách nào đó, cậu cũng muốn đi đến nơi mà mình có thể đi được, thế là cậu đã nhờ xem Yasunosuke có thể giúp đỡ được gì không. Khi Yasunosuke trả lời rằng sẽ thử nói chuyện cụ thể với Sō-san xem sao thì lập tức Koroku đã ngăn lại và nói rằng anh trai mình hoàn toàn không phải là người có thể bàn bạc được, bản thân anh trai cậu cũng không tốt nghiệp đại học nên còn có suy nghĩ là mọi người có bỏ học giữa chừng cũng là chuyện bình thường. Vốn dĩ trách nhiệm trong chuyện này hoàn toàn thuộc về anh trai cậu, vậy mà anh ta vẫn giữ thái độ thản nhiên và mặc người khác có nói sao đi nữa, anh cũng chẳng phản ứng gì. Vì thế, người có thể nhờ vả chỉ có mỗi Yasunosuke. Mặc dù thím mình đã thẳng thắn từ chối nhưng cậu lại vẫn nhờ đến Yasunosuke thì thật là kỳ quặc, nhưng cậu nghĩ rằng Yasunosuke là người hiểu chuyện hơn thím mình. Koroku đã nói vậy và có vẻ khó mà lay chuyển được cậu.

Yasunosuke đã an ủi Koroku rằng không có chuyện như vậy đâu, Sō-san cũng khá là lo lắng về chuyện của cậu nên chắc chắn là sắp tới sẽ đến để bàn bạc rồi đưa Koroku về nhà. Trước khi ra về, Koroku đã lấy từ túi áo ra vài tờ giấy và nhờ Yasunosuke đóng dấu vào bởi cậu cần dùng nó cho đơn xin phép nghỉ học. Cậu nói rằng mình không thể tập trung học hành cho đến khi đưa ra quyết định là thôi học hay học tiếp, nên hằng ngày chẳng cần phải đến trường nữa.

Yasunosuke nói là mình đang bận nên chỉ trao đổi với Sōsuke chưa đầy một tiếng đồng hồ rồi ra về, nhưng giải quyết chuyện của Koroku thể nào thì giữa hai người vẫn chưa đưa ra được phương án cụ thể. Trước khi tạm biệt, cậu ta nói là mọi người hãy thong thả, thu xếp gặp nhau rồi quyết định, nếu được thì để Koroku tham gia cùng sẽ tốt hơn. Lúc chỉ còn lại hai vợ chồng, Oyone hỏi Sōsuke:

“Anh đang nghĩ gì vậy?”

Sōsuke nhét hai tay vào dải vải thắt lưng rồi hơi vươn vai:

“Anh muốn được giống như Koroku một lần. Mình thì đang nghĩ và lo lắng rằng có lẽ nó sẽ rơi vào số phận giống mình, thế mà trong mắt nó chẳng hề có người anh trai này, thật quá đáng.”

Oyone thu dọn đồ uống trà rồi đi vào bếp. Hai vợ chồng dừng câu chuyện ở đó, họ trải chăn đệm ra và đi ngủ. Phía bên trên những giấc mơ của họ là dải ngân hà cao vút đang treo lơ lửng, mát dịu.

Tuần sau đó Koroku không đến, cũng chẳng có tin tức gì từ nhà Saeki, gia đình Sōsuke trở lại những ngày bình thường. Mỗi sáng, vợ chồng anh thức dậy từ lúc những giọt sương đang còn lấp lánh, họ ngắm nhìn ánh mặt trời đẹp đẽ phía trên mái hiên. Buổi tối, họ ngồi hai bên ngọn đèn có đế bằng tre màu cánh gián tạo thành những cái bóng dài. Cũng không ít khi câu chuyện kết thúc và mọi thứ trở nên yên ắng, chỉ còn nghe thấy âm thanh của con lắc đồng hồ.

Dù vậy, dạo gần đây, hai vợ chồng họ đã trao đổi về chuyện của Koroku. Đương nhiên, Koroku chắc chắn vẫn muốn tiếp tục học hành hoặc dù có không đư?