⊆ 5 ⊇

Thím Saeki đến nhà họ vào lúc hơn 2 giờ, chiều thứ Bảy. Hôm đó, khác với ngày thường, từ sáng trời đã nhiều mây, lạnh lẽo như thể đột nhiên gió chuyển sang hướng bắc. Bà hơ tay trên cái lò sưởi hình tròn bên ngoài đan bằng tre.

“Oyone này. Căn phòng này có vẻ mát mẻ và thích hợp vào mùa hè nhưng từ mùa thu lại cảm thấy hơi lạnh nhỉ?” Người thím nói.

Bà búi tóc gọn gàng, thắt chiếc dây kiểu cũ ở trước ngực áo haori. Bà vốn rất thích rượu, nên bây giờ bà vẫn uống một chút vào mỗi bữa tối. Vì thế, nước da của bà khá đẹp và dáng người đầy đặn, hai điều này giúp bà trông trẻ hơn khá nhiều so với tuổi. Cứ mỗi lần thím của họ ghé chơi, Oyone lại nói với Sōsuke rằng thím thật là trẻ. Khi đó, Sōsuke giải thích là vì thím Saeki chỉ sinh có mỗi một đứa con suốt từng ấy năm nên chắc chắn là lúc nào trông bà cũng trẻ trung. Thực ra, Oyone cũng nghĩ như vậy. Nhưng sau khi nghe chồng mình nói vậy, cô thường lặng lẽ đi về phòng sáu chiều, quan sát khuôn mặt mình trong gương. Lúc đó, không hiểu sao cứ mỗi lần nhìn vào má mình cô lại thấy nó hõm vào. Với Oyone, chẳng có gì khổ sở bằng việc liên tưởng và suy nghĩ về bản thân mình cũng như những đứa con. Trong gia đình của người chủ nhà ở phía sau có rất đông trẻ nhỏ, chúng chạy ra sân ở phía trên vách đá, leo lên xích đu, chơi đuổi bắt. Mỗi khi nghe thấy những tiếng ồn ào của chúng, tâm trạng của Oyone lại trở nên trống rỗng và dằn vặt. Lúc này, người thím đang ngồi trước mặt cô dù chỉ có một đứa con nhưng đứa con đó đã lớn lên một cách bình an và lại còn trở thành một cử nhân loại giỏi. Và cho đến ngày hôm nay, dù chú đã mất rồi nhưng thím của họ chẳng có vẻ gì là thiếu thốn và vẫn phốp pháp đến nỗi trông thấy cả nọng cằm. Yasunosuke thường xuyên lo lắng rằng mẹ mình béo thì sẽ nguy hiểm, nếu không chú ý, có thể sẽ bị đột quy nhưng Oyone chỉ có thể nghĩ được rằng cả Yasunosuke, người đang lo lắng và mẹ cậu, người được lo lắng đều là những người hạnh phúc.

“Yasu thế nào ạ?” Oyone hỏi.

“Ừ, cuối cùng nó đã về, cháu ạ. Nó đã về vào tối hôm kia. Đó chính là lý do mà thím đã vô tình hồi âm chậm trễ, thật sự xin lỗi cháu nhé.”

Nhưng việc hồi âm bức thư đến đây là dừng lại, câu chuyện quay về chủ đề liên quan đến Yasunosuke.

“Chà, ơn trời mà cuối cùng nó đã tốt nghiệp được đại học nhưng từ giờ trở đi lại là những việc quan trọng nên thím đang lo lắng... Từ tháng Chín này, nó đã đi đến chỗ nhà máy ở Tsukisjima, thím nghĩ là nếu mọi chuyện thuận lợi và chỉ cần nó cứ nỗ lực như thế thì cuối cùng mọi việc sẽ đâu vào đó thôi. Nhưng nó vẫn đang còn trẻ nên cũng chẳng biết được sau này có gì thay đổi không nữa.”

Giữa những lời của người thím, Oyone xen vào các từ như “thật là tốt quá”, “xin chúc mừng ạ”.

“Việc nó đi Kobe cũng hoàn toàn với mục đích như vậy. Nó nói là sẽ lắp đặt động cơ dầu hay cái gì đó vào tàu đánh bắt cá ngừ.”

Oyone hoàn toàn không hiểu gì về việc này. Thế nhưng cô vẫn dõi theo câu chuyện bằng những tiếng vâng dạ. Người thím lại tiếp tục:

“Thím cũng chẳng hiểu chút gì về việc đó nên lúc bắt đầu nghe Yasunosuke giải thích, thím chỉ nói kiểu như là ‘ồ thế à’. Và thậm chí đến giờ thím cũng chẳng hiểu gì về động cơ dầu cả.” Vừa nói, thím Saeki vừa cười lớn.

“Dù gì đi nữa, nghe đến một cái máy đốt dầu và làm con thuyền tự di chuyển đã thấy dường như đó là một thứ thật tiện lợi rồi. Chỉ cần gắn nó vào thì sẽ tiết kiệm được sức người để chèo thuyền nhỉ? Việc ra khơi năm dặm, mười dặm sẽ vô cùng dễ dàng. À cháu này, nếu đếm số tàu đánh bắt cá ngừ trên toàn Nhật Bản thì hẳn là nhiều lắm. Yasunosuke nói là nếu mỗi một con tàu đều được trang bị một cái máy thì sẽ thu về lợi nhuận khổng lồ. Vì thế mà dạo này nó cứ say sưa và chỉ toàn nghĩ đến việc đó thôi. Thím đã nói là có được lợi nhuận khổng lồ thì thật là tốt nhưng nếu con cứ tập trung hết sức mình vào việc đó rồi ảnh hưởng xấu đến cơ thể thì chẳng phải là không ổn hay sao. Thế mà nó còn cười.”

Người thím cứ không ngừng nói về những con tàu và Yasunosuke. Thái độ của bà có vẻ vô cùng hãnh diện nhưng mãi chẳng nhắc gì về chuyện của Koroku. Còn Sōsuke, người lẽ ra đã về nhà lâu rồi mà không hiểu sao giờ vẫn chưa thấy mặt.

Hôm đó, trên đường từ cơ quan về nhà, anh đã đi đến khu Surugadai Shita. Xuống tàu ở đó, anh chu miệng ra như thể ngoạm phải một thứ đồ chua, sau khi đi bộ được vài trăm mét, anh bước vào bên trong cổng của một phòng khám răng. Ba, bốn hôm trước, khi anh và Oyone ngồi đối diện nhau tại mâm cơm tối, lúc vừa nói chuyện vừa ăn cơm, chẳng hiểu sao anh cắn vào chiếc răng cửa và đột nhiên cảm thấy đau. Dùng ngón tay sờ thử, anh thấy chân răng đã lung lay. Anh bị ê buốt khi uống trà nóng trong bữa ăn hay lúc mở miệng ra và hít thở. Buổi sáng lúc đánh răng, Sōsuke đã cố tránh chỗ đau ra, khi vừa dùng tăm anh vừa soi miệng mình trong gương thì thấy hai chiếc răng hàm mà anh đã phủ bạc ở Hiroshima và những cái răng cửa lộn xộn đã mòn đi như thể bị mài bỗng nhiên sáng lên một cách lạnh lẽo. Lúc thay sang Âu phục, anh lay chiếc răng ở hàm dưới và chỉ cho Oyone xem:

“Oyone, răng của anh bẩm sinh trông khá xấu xí rồi. Nếu làm thế này thì nó sẽ lung lay.”

“Chắc là do tuổi tác đấy.” Oyone vừa cười vừa chỉnh cái cổ áo trắng loại rời rồi từ phía sau đặt lên áo sơ mi của Sōsuke.

Cuối cùng, chiều hôm đó Sōsuke đã quyết định đi đến chỗ nha sĩ. Bước vào phòng chờ, anh thấy quanh chiếc bàn lớn có vài cái ghế được bọc nhung, trên đó là ba, bốn người đang chờ đợi, đầu cúi thấp xuống vẻ khép nép. Tất cả họ đều là phụ nữ. Cái đèn sưởi bằng gas màu nâu đẹp đẽ vẫn chưa được đốt lên. Sōsuke nhìn nghiêng vào màu sắc của bức tường trắng được phản chiếu trong chiếc gương đứng lớn. Anh ngồi đợi tới lượt mình nhưng quá buồn chán nên lại để ý đến những cuốn tạp chí được xếp chồng lên nhau trên bàn kiểu Âu. Thử lấy ra một, hai cuốn thì thấy chúng đều là tạp chí dành cho phụ nữ, anh cứ nhìn đi nhìn lại mấy bức ảnh của phụ nữ xuất hiện trên trang bìa. Sau đó, Sōsuke lấy ra cuốn tạp chí Thành công . Phần đầu của nó liệt kê những bí quyết để thành công. Trong đó, anh đọc một mục nói là dù thế nào cũng phải lao về phía trước và một mục nói là chỉ lao về phía trước thôi sẽ không ổn, mà phải đứng trên một nền tảng vững chắc rồi mới lao về phía trước. Đến đây, anh đặt tạp chí xuống. “Thành công” và Sōsuke là những thứ cách xa nhau vô cùng. Quả thật, cho đến giờ phút này anh vẫn không hề hay biết rằng một cuốn tạp chí có tên như vậy đang tồn tại. Sự tò mò một lần nữa quay về, anh mở cuốn tạp chí vừa đặt xuống ra. Bỗng nhiên, lọt vào mắt anh là hai dòng chữ Hán mà không lẫn vào chữ Hiragana và Katakana nào: “Gió tại trời xanh, mây trôi hết/ Trăng sườn đông núi, tựa minh châu.” Sōsuke vốn là người không có hứng thú với thơ ca nhưng không biết vì lý do gì mà khi đọc hai câu thơ này anh lại vô cùng thích thú. Không phải là nó có hai ý đối nhau xuất sắc mà anh vô tình xúc động khi nghĩ rằng nếu tâm trạng của con người có thể giống với cảnh vật này thì người ta sẽ hạnh phúc biết bao. Vì tò mò nên Sōsuke đã đọc bài luận đi kèm ở trước bài thơ này, nhưng cảm thấy hoàn toàn chẳng liên quan gì. Chỉ có hai câu trong bài thơ là vẫn mãi quanh quẩn trong đầu ngay cả sau khi anh đặt tờ tạp chí xuống. Thực ra, bốn, năm năm gần đây trong cuộc đời mình, anh chưa từng gặp cảnh vật như vậy.

Bỗng, cánh cửa phía đối diện mở ra, một nhân viên cầm mảnh giấy gọi tên “Nonaka” rồi đưa Sōsuke vào phòng điều trị. Bước vào trong, anh thấy nó rộng gấp đôi phòng chờ. Hai bên của căn phòng thật sáng sủa như thể là nó được thiết kế để có thể đón được tối đa ánh sáng mặt trời. Có khoảng bốn chiếc ghế dành cho bệnh nhân đặt ở đó, một người đàn ông mặc áo trắng ngồi trên ghế để được điều trị. Người ta dẫn Sōsuke đến chiếc ghế nằm ở góc trong cùng và được bảo rằng đó là chỗ của anh, anh bước lên một cái bậc rồi ngồi xuống ghế. Nhân viên phụ việc cẩn thận phủ chiếc khăn sọc dày từ đầu gối xuống cho anh. Nằm thoải mái thế này, anh phát hiện ra rằng những cái răng không đau đến mức như vậy. Không chỉ vậy, anh cũng nhận ra rằng cả vai, lưng và phần quanh hông thật dễ chịu và cảm giác này thật thư giãn biết bao. Anh chỉ nằm ngửa ở đó và quan sát ống dẫn gas chạy từ trần nhà xuống. Sau đó anh cũng lo ngại rằng, với hình thức và trang thiết bị thế này thì có lẽ anh sẽ phải trả một khoản phí điều trị cao hơn so với mức anh đã nghĩ đến trên đường đi làm về.

Lúc đó, một người đàn ông béo mập với mái tóc khá mỏng so với cái đầu của anh ta xuất hiện, anh ta chào hỏi vô cùng lịch sự nên ở trên ghế, Sōsuke hơi cử động phần cổ như thể anh đang bối rồi. Trước hết, người đàn ông béo mập hỏi thăm tình trạng rồi sau đó kiểm tra bên trong miệng, hơi lay cái răng mà Sōsuke kêu đau:

“Nó đã lung lay như thế này rồi thì e rằng không có cách nào làm nó chắc lại được nữa, ở bên trong đã bắt đầu hoại tử.”

Sōsuke thấy lời chẩn đoán này như một tia nắng của mùa thu buồn bã. Anh muốn thử hỏi xem có phải là do tuổi tác không nhưng hơi ngại, nên anh chỉ xác nhận rằng:

“Vậy thì không chữa được phải không ạ?”

Người đàn ông béo vừa cười vừa nói:

“Chà, tôi chỉ biết nói là không thể chữa được. Trong trường hợp xấu nhất sẽ phải nhổ bỏ, nhưng lúc này chưa cần phải làm như vậy mà chỉ cần giảm đau thôi. Tôi có nói là hoại tử, nhưng có lẽ là anh cũng không hiểu được, tóm lại là bên trong đang hoàn toàn thối rữa.”

Sōsuke chỉ nói “thế à” rồi để người đàn ông to béo đó làm gì thì làm. Bỗng nhiên, anh ta xoay tròn cái máy rồi bắt đầu khoan một lỗ ở chân răng của Sōsuke. Sau đó, anh ta xuyên một thứ giống như cái kim thon dài vào bên trong chỗ đó, ngửi phần đầu của nó rồi cuối cùng rút ra một đoạn giống như sợi chỉ. Anh ta vừa nói vừa cho Sōsuke xem những tế bào thần kinh đã được lấy ra. Rồi anh ta lấp cái lỗ đó bằng thuốc và dặn Sōsuke ngày mai hãy quay lại.

Bước xuống ghế, Sōsuke đứng thẳng người lên nên tầm mắt của anh chuyển từ trần nhà sang khu vườn. Ở đó một cây thông được trồng trong cái chậu lớn, cao khoảng năm thước lọt vào mắt anh. Người làm vườn đi đôi dép rơm đang cẩn thận bọc phần gốc của nó bằng một tấm rơm dệt. Anh nhận ra rằng đã đến mùa mà sương đêm sẽ đông cứng lại thành sương giá nên bây giờ là lúc những người dư dả thời gian chuẩn bị làm những công việc như thế này.

Lúc ra về, anh lấy thuốc súc miệng dạng bột ở quầy thuốc nằm bên hông tiền sảnh phòng khám. Sau khi được dặn là pha nó trong nước hơi ấm với tỷ lệ 1/100 và mỗi ngày dùng mười lần, anh vui mừng vì chi phí điều trị mà mình phải trả rẻ đến không ngờ. Sōsuke nghĩ là nếu thế này thì có đến đó bốn, năm lần như họ đã nói thì cũng không có gì phải quá lo lắng. Nhưng định xỏ giày vào thì lần này anh lại phát hiện ra rằng đế giày đã rách từ bao giờ.

Sōsuke về đến nhà chậm một bước, lúc đó thím anh vừa ra về.

“Ồ, thế à.” Vừa nói anh vừa thay bộ Âu phục ta với vẻ vô cùng phiền toái rồi ngồi xuống trước lò than như mọi khi.

Oyone thu dọn áo quần và tất thành một bọc rồi mang vào phòng sáu chiếu. Sōsuke lơ đãng và bắt đầu hút thuốc, nghe thấy tiếng chải quần áo ở phòng bên kia, anh hỏi:

“Oyone, thím Saeki đến đây để nói chuyện gì vậy?”

Răng anh không còn đau buốt nữa nên cái không khí lạnh như thể mùa thu vừa ập tới trở nên nhẹ nhàng hơn đôi chút. Một lát sau, Oyone hòa thuốc bột lấy từ túi áo ra vào nước ấm để anh súc miệng liên tục. Lúc đó, anh vẫn đứng ngoài hiên và nói:

“Ngày ngắn lại rồi nhỉ?”

Mặt trời dần lặn. Khu phố này, nơi chỉ có tiếng xe cộ thưa thớt ngay cả ban ngày, sau khi mặt trời khuất bóng càng trở nên tĩnh mịch. Như thường lệ, hai vợ chồng ghé lại sát ngọn đèn, tựa như chỉ có mỗi chỗ họ đang ngồi là nơi sáng sủa trong thế gian rộng lớn này. Dưới ánh sáng của ngọn đèn, Sōsuke chỉ nhận biết được mỗi Oyone và Oyone chỉ nhận biết được mỗi Sōsuke. Họ đã quên đi cái xã hội tối tăm mà ngọn đèn không đủ sức chiếu rọi tới. Họ đã tìm ra sự sống của mình trong những đêm như vậy.

Hai con người trầm lặng ấy lắc lách cách hộp tảo bẹ, món quà mà Yasunosuke mua về từ Kobe. Họ vừa chọn ra một món có hạt tiêu đã được buộc nhỏ lại trong cái hộp, vừa nói chuyện về câu trả lời của thím Saeki.

“Thế họ có thể tạo điều kiện về học phí hàng tháng và tiền tiêu vặt được không?”

“Thím ấy nói là không thể. Dù có tính toán thế nào thì nếu gộp cả hai khoản lại sẽ thành mười yên. Việc mỗi tháng phải trả một khoản tiền lớn như vậy thì quả thật là một gánh nặng với thím ấy.”

“Vậy thì, có thể trả giúp chúng ta được hai mươi mấy yên tính từ giờ đến cuối năm nay được không nhỉ?”

“Yasu nói là tuy hơi khó nhưng vẫn có thể đủ tiền trả cho một, hai tháng tới nhưng trong lúc đó thì chúng tay cũng phải tính xem thế nào.”

“Có lẽ là họ cũng không làm gì khác được.”

“Về việc đó thì em cũng không rõ. Đó là những gì thím ấy đã nói.”

“Nếu kiếm được tiền với tàu cá ngừ thì cũng không phải là không thể nhỉ?”

“Đúng vậy.” Oyone khẽ cười.

Khóe miệng của Sōsuke hơi mấp máy nhưng câu chuyện đã kết thúc ở đó. Một lát sau, anh nói:

“Dù gì thì cũng chẳng còn cách nào khác là quyết định cho Koroku đến ở nhà chúng ta. Sau đó tới việc kia. Dạo này nó vẫn đang đi học nhỉ?”

“Đúng vậy.”

Sōsuke nghe thoáng qua câu trả lời rồi thay vì thói quen hàng ngày, anh lại vào thư phòng. Khoảng một tiếng sau, Oyone nhẹ nhàng mở cửa fusuma ra và nhìn vào thì thấy Sōsuke đang đọc gì đó trên bàn làm việc.

“Anh đang học à? Đã đến lúc đi ngủ rồi.” Oyone giục anh.

Sōsuke quay lại, vừa trả lời vừa đứng dậy:

“Ừ, đi ngủ thôi.”

Trước khi ngủ, anh cởi đồ mặc ngoài ra, quấn tròn cái dây đai rúm ró trên bộ đồ ngủ lại, anh nói:

“Lâu lắm rồi anh mới đọc Luận ngữ .”

“Trong Luận ngữ có gì?” Oyone hỏi lại.

“Không, chẳng có gì.” Rồi anh nói tiếp: “Này, cái răng đau của anh đúng là do tuổi tác đấy. Không thể chữa cho nó hết lung lay đâu.”

Anh nói rồi ngả mái đầu đen xuống gối.