- XXIV - CHÚA JÊXU CẦM XÚC-XÍCH
Cho đến nay các mối tình của tôi đều có mùi quán sữa hoặc quán rượu ngoại ô.
Tôi đã ném chiếc mùi-soa bằng vải thô cho vài cô sinh viên thấy tôi có đôi mắt to và đôi vai rộng. Mọi chuyện đó đều có hương vị cá nướng và sái cà-phê.
Bây giờ tôi hít căng mũi mùi thanh lịch.
Tôi giấu bà ta địa chỉ của tôi, mặc dù bà hỏi luôn.
“Nếu anh không nói, tức là anh có một người đàn bà khác!…
- Không, tôi ở với mẹ tôi.
- Bà cụ anh sống bằng thực lợi à?”
Tôi không dám nói dối, cũng không dám ừ.
Tôi cảm thấy rõ cảnh nghèo đối với bà ta là một sự xấu xa, và đối với tất cả mọi lời bóng gió của bà về lối sống của tôi, tôi đều đáp lại bằng cái trò làm vẻ xoàng xĩnh thếp vàng.
“Sở dĩ tôi vào nghề dạy học và đi dạy tư thế này là để rồi trở thành giáo sư đại học.
- Ồ! Tôi sẽ đi nghe anh giảng! Nhưng rồi tất cả các cô sẽ mê anh mất…”
Bà phụng phịu buồn và nói tiếp:
“Đồ đạc của anh mầu gì? (hơi đỏ mặt một chút). Riềm treo ở giường anh thế nào?”
Bà cúi đầu chờ:
“Riềm treo ở giường tôi à?…”
Tôi không biết đáp ra sao.
“Màu gì?
- Màu cánh rán…”
Suýt nữa tôi nói màu rệp!
“Tôi sẽ tự tay sắp đặt buồng trai tân của anh!”
Tôi đã nghĩ đến việc thuê một căn buồng, nhưng mặc dù việc dạy tư chạy đều, tôi vẫn không giầu. Những đồng “Luy” vàng tan mất ở dọc đường, trong những cuộc chúng tôi dạo chơi bằng xe ngựa và trong những lúc dừng chân tại những hiệu ăn sang trọng, nơi bà muốn ăn một tí chút - một tí chút thôi, anh nhé! Bà vừa nói vừa tháo găng tay.
Tôi đã có lần phải ăn bánh mì với nước lã, hôm trước hoặc hôm sau những ngày mà chúng tôi đã ăn một tí chút, đầu tiên là ở hiệu bánh ngọt, sau là ở hiệu ăn, sau nữa ở một tiệm cà-phê của người giầu, nơi bà muốn vào để soi gương xem mình có bơ phờ quá hay xanh quá không.
Một đôi khi bà sợ ông chồng.
Sợ ư? - Tôi tin là bà vờ thế để kích động niềm vui của tôi. Bà thấy rõ tôi không sợ nguy hiểm, và ngược lại bóng ma hiểm nghèo càng kích thích những thèm muốn và niềm kiêu hãnh của tôi.
Sợ ư? - Nhưng bà cứ đàng hoàng khoác tay tôi?
Ở rạp hát, bà cọ người vào tôi, tóc bà quyện vào tóc tôi…
Một lần bà muốn tới các tiệm cà-phê khu phố, và bà đã nổi giận tôi vì tôi không xưng hô anh em với bà.
Đổ vỡ.
Tôi đang ngồi trong cái ổ chuột của tôi. Có tiếng ồn ào ở ngoài cầu thang.
“Bà hỏi ai? Ông chủ nhà trọ hỏi. Bà hỏi ông Vanhtrax? Tôi bảo bà: ở đây; bà bảo: không phải! Tôi bảo: phải! Tôi biết rõ những ai ở trọ nhà tôi chứ. - Ông Vanhtrax ơi!
- Có chuyện gì thế?
- Có bà nào hỏi ông đây này.”
Trông qua khung cầu thang, tôi thấy một cái đầu thò qua, nhưng rồi biến ngay lập tức!… Tôi nghe thấy tiếng lụa sột soạt, tiếng chân bước vội… Một tà áo chạy trốn ngoài phố.
Tôi vừa chạy theo vừa núp đàng sau người và xe.
Chiếc áo kia, chiếc khăn san kia!… Chính là NÀNG, người đàn bà với tiếng cười trong như bạc, với bộ tóc vàng, với chiếc áo ngủ xanh lam…
Xấu hổ quá! Tôi không còn dám xuất hiện trước mặt bà ta nữa. Tôi cũng không dám ló mặt tới lớp học, tôi sẽ không gặp lại ông Jôli, tôi sẽ tránh khu phố của NÀNG, tôi sẽ tự đày mình ra khỏi khu vực Pari ấy.
Tôi đã viết mấy dòng xin thôi việc.
Tôi ở lì nhà tám ngày tám đêm, vò đầu bứt tóc, may sao tôi lại lắm tóc.
Vào giờ bà thường chờ tôi ở gần sân vận động, tôi không sao cưỡng được đi về phía ấy; tôi chạy theo tất cả những ai trông hao giống bà ta - và tôi nấp mình khi ngỡ nhận ra bà.
Nhưng tôi không để cho đau khổ đè bẹp.
Tôi sẽ làm việc, làm việc, kiếm ra tiền, kiếm ra vàng, rồi thuê một căn buồng với chiếc giường riềm treo màu cánh rán, sau đó tôi sẽ viết thư cho bà. Tôi sẽ bịa ra một câu chuyện; tôi tìm các tình tiết, tôi thêu dệt thêm vào…
Các chỗ dạy tư đến tới tấp như mưa, tôi dạy lớp đầu tiên vào bảy giờ sáng cho con trai một viên cựu đại tá; lớp cuối cùng vào tám giờ tối cho một gã nhà giầu ngu ngốc muốn luyện bút pháp. Tôi dạy hắn cái đó. Đồ ngu!
Mọi việc chạy như trên bánh xe bằng bạc. Ngay vết thương của tôi cũng đã lành.
Thắng lợi của tôi, dù kết thúc không ra gì, cũng đã làm cho tôi mạnh dạn hơn lên; và trong khi mơ ước gặp lại bà mẹ trẻ tóc vàng kia, tôi tán tỉnh một cô Ănglê, là chị một học trò của tôi, cô gái xinh xắn ấy không có vẻ cho tôi là xấu xí quá.
CÔNG NỢ
Nhưng ông Cômông (Caumont) đã viết giấy đòi nợ.
Gay thật!
Thật quả điều tôi dự tính! gấp đôi!
Tôi tạm trả trước một phần. Trả xong, tôi còn lại bảy phơrăng để sống đến hết tháng! Phải tằn tiện, mẹ kiếp!
Tôi vốn tằn tiện.
Tôi sống xềnh xoàng. Bữa sáng tôi ăn thịt lợn.
Một hôm, tôi đói quá. Tôi không đợi về đến nhà; tôi mua một chiếc xúc-xích, một chiếc bánh nhỏ, và tôi đứng ăn bữa trưa ngay dưới mái cổng một tòa nhà cũ to, rất vui vẻ, không ngờ một tai họa đang đe dọa mình!
Tại họa đó đến bằng nước kiệu.
Đấy là một chiếc xe ngựa đi vào cổng. Tôi chỉ kịp áp sát người vào tường. hai tay dang ra như đức Chúa Jêxu.
Một thiếu nữ thét bác đánh xe: Cẩn thận đấy!
Nhưng tôi biết cô ta! – Chính là cô gái Ănglê!
Cô đã trông thấy tôi!
Con người mộng tưởng của cô kia, đứng sát tường, một tay cầm xúc-xích lợn, tay kia cầm chiếc bánh con…
Thật là hay cho tôi!
Người ta làm một bài tình ca về nỗi bất hạnh của tôi tại một thi đàn nọ: Chúa Jêxu cầm xúc-xích: bốn đoạn và một điệp khúc.
Tôi quyết định rút về ở lì trong hang, chỉ ló mặt ra những khu phố giầu sang để bán phân từ và luyện bút pháp.
Nhưng tôi là một đứa vụng về!
Công việc làm ăn sút kém. Bulima gặp tôi nói:
“Anh hãy ló mặt ra chứ! Đi thăm các nhà! Giong ngựa đi dạo! Anh trở thành gấu rồi. Ở những chỗ anh nhồi trẻ, người ta không thích gấu đâu.”
Tôi thì lại không muốn mất buổi tối để tới những nhà tư sản mà Bulima khuyên tôi nên quan tâm; sau ngày dạy học – tôi muốn được tự do, - tự do làm việc cho tôi.
Tôi không được tự do.
Người ta không kiếm nhiều ít tùy ý. Khi người ta có khách hàng như đám khách của tôi thì người ta không làm chủ được cái thứ vải gọi là thời gian, người ta không được chọn giờ giấc, chọn lối sống của mình.
Bulima nhắc tôi:
“Với cái vẻ lợn lòi của anh, anh phải ăn vận như sư tử.”
Muốn ăn vận như kiểu sư tử, tôi phải tiếp tục sống trong cái hang chuột nơi bà quí phái nọ đã bắt gặp tôi, và phải ăn thêm nhiều xúc-xích hai xu mà cô Ănglê đã trông thấy một mẫu hàng trong bàn tay tháo găng của tôi dưới cái cổng to. Tôi phải hy sinh tất cả để may mặc, như một cô gái!
Tôi hóa trang để đi dạy học.
Tôi buồn nôn vì chuyện đó!