mười sáu

Hai Cũ tẳng hẳng tơ hơ sau khi nghe tôi truyền đạt kế hoạch tác chiến. Đây là trận phục kích lớn. Quân giải phóng Lào I-xa-la và quân tình nguyện Việt Nam đang o ép nặng căn cứ Sê-nô của Pháp ở Hạ Lào, hợp đồng với chiến dịch Điện Biên Phủ. Pháp tiếp viện cho Sê-nô bằng con đường 13. Trung đoàn Spa-hi thứ 5 sẽ vận chuyển qua vùng Bến Cát trong vài ngày tới. Tiểu đoàn 3 chịu trách nhiệm khóa đuôi đoàn xe ít nhất cũng trên trăm chiếc GMC. Theo kế hoạch, một tiểu đoàn bạn sẽ cắt phần đầu đoàn xe và Tiểu đoàn 3 của Hai Cũ sẽ tập kích vào số còn lại, khi lộ trình bị nghẽn.

- Năm cha ba mẹ vậy, đánh chác sao được! - Hai Cũ cằn nhằn với tôi.

- Tao ớn nhất là ông nội Thu. Giao ổng cắt đội hình địch, tao ngán hơn ngán cơm nếp mắc mưa!

Thu là tiểu đoàn trưởng tiểu đoàn được bố trí phía trên tiểu đoàn Hai Cũ. Thu và Hai Cũ từng dự chung nhiều trận đánh, biết tánh ý nhau. Thu có một lý lịch na ná Hai Cũ - phần nghề nghiệp trong lý lịch là phần khó điền nhất hạng.

- Để rồi chú mầy coi!

Tôi cố lời hơn lẽ thiệt với Hai Cũ, anh vẫn nằng nặc không nghe:

- Va chưa bỏ tật ăn hớt đâu...

“Tật ăn hớt” của Chín Thu thì tôi biết. Hồi còn ở Đại đội 3, tôi với Hai Cũ thiếu điều thắt họng vì cái “tật” - Hai Cũ gọi là “chơi cha” này. Hôm đó, chúng tôi - Đại đội 3 và đại đội của Chín Thu - hẹn nhau phục kích một đại đội Lê dương trên đường số 2, khỏi Xuân Lộc mười cây số. Giao ước rõ ràng: Chín Thu cho bọn mở đường qua, thường là hai xe díp bố trí FM, hai xe nồi đồng - nổ súng vào chiếc xe chở lính đầu tiên. Đại đội 3 xung phong đánh lựu đạn các xe chở lính tiếp sau khi chúng ùn lại. Chín Thu ham hai khẩu FM trên xe díp, cho nổ trước, nhào ra cướp súng rồi rút. Hai xe nồi đồng dừng ngay trận địa phục kích của Đại đại 3. Báo hại, chúng tôi vừa bị một trận đại liên tối tăm mặt mũi, vừa phải chống lại bộ binh từ sau thọc tới. May, trời đổ mưa, đại đội mới thoát khỏi hai gọng kềm.

Dưới cơn mưa, khiêng thương binh ỳ ạch, Hai Cũ tức ứa gan. Anh lôi cao tằng cố tổ Chín Thu ra chửi. Trời sụp tối, chúng tôi kéo qua một ngôi đình đèn đuốc sáng trưng. Thì ra Chín Thu đang trưng hai khẩu FM chiến lợi phẩm “lấy le” với mấy cô phụ nữ sắp sửa ăn cháo lòng heo nấu đúng cách chợ Đệm!

Nếu không có tôi, Hai Cũ đã bao ngôi đình, bắn chết Chín Thu rồi.

- Hồi đó khác, bây giờ khác! - Tôi vẫn một mực giải thích.

- Để rồi chú coi!

Hai Cũ cũng một mực khăng khăng. Tôi đâm ngờ Chín Thu, phải đến chỗ anh, họp toàn ban chỉ huy tiểu đoàn nhắc tới nhắc lui kỷ luật tác chiến.

- Thằng Hai Cũ thì bao giờ biết trái đất quay! Nó nhớ chuyện đời xưa không hà! -Chín Thu hơi mắc cỡ, đánh trống lảng.

Trận đánh phức tạp hơn dự kiến nhiều. Không phải vì Chín Thu “chơi xấu” - tiểu đoàn Chín Thu đánh một trận xuất sắc, loạt đạn đầu đã quật ngã bốn xe đầy lính. Xe ùn lại. Cả mấy chục xe đưa sườn cho Hai Cũ và tất cả các cỡ súng. Toàn bộ mặt trận rung chuyển trong tiếng súng, lựu đạn và tiếng xung phong của quân ta, tiếng kêu rú hoảng loạn của bọn Spa-hi.

Nhưng, ở trận địa của tiểu đoàn Chín Thu, đại liên và lựu đạn pháo chợt nổ gay gắt. Đạn bay vút qua đầu chúng tôi.

Hai Cũ - đang hò hét truy bắt tù binh - phán đoán:

- Chết cha rồi! Tụi nồi đồng quay lại... Nguy cho Chín Thu!

Kế hoạch đã tính đến tình huống này và bố trí hai tổ Ba-dô-ca trị tụi nồi đồng. Không hiểu sao không nghe Ba-dô-ca cất tiếng.

Trên trời, vẳng hơi đầm già.

- Chú nào còn lựu đạn, thủ pháo, theo tôi!

Hai Cũ chạy lên gò, khom lưng lẫn vào các bụi găng. Non tiểu đội lập tức nối đuôi anh.

Mấy phút sau, tôi nghe nhiều tiếng nổ thật đanh. Hai bựng khói bốc cao. Họng đại liên trên xe nồi đồng câm bặt.

Vừa lúc đó, một biên đội Xít-phít-phay ba chiếc xuất hiện. Cả bầu trời bỗng chốc sôi sục. Ba vật đen liệng một vòng trên trận địa, nghiêng dòm dỏ.

Hứng, hấp tấp chạy dọc theo đường, về hướng Chín Thu. Tôi biết Hứng mở mũi vu hồi để thanh toán nốt số tàn binh còn chống cự.

Cự ly bay của biên dội Xít-phít-phay giãn rộng. Chiếc dẫn đầu chợt rú lên đâm bổ. Hai quả bom đen trũi nom rõ, từ cánh máy bay lao vút xuống trận địa. Tiếng bom rền gần như đồng thời với tràng đạn liên thanh ai đó miết cò thật căng, từ mặt đất quất ngược lên... Đội hình Xít-phít-phay rối loạn. Chiếc thứ hai trong tư thế sẵn sàng đâm bổ, đã vội né ngang.

...Chín Thu cõng Hai Cũ. Người Hai Cũ như - không còn xương sống, tay chân dịu nhĩu, lung lay theo bước chạy lúp xúp của Chín Thu.

Hứng - cả người cháy xám - lắc lư trên vai Phố, rên khe khẽ.

Chúng tôi tản sâu vào rừng, nơi đặt trạm quân y dã chiến.

Thạnh lầm lì đón hai thương binh. Tôi sờ mũi Hai Cù, hơi thở của anh mỏng như lá lúa.

Thạnh đặt ống nghe lên ngực Hai Cũ, tay bắt mạch. Tôi theo dõi Thạnh, thâm mong Thạnh đừng lắc đầu. Thạnh không có một cử chỉ nào cả, ngoài đôi mắt. Đôi mắt đó bảo rằng tình thế của Hai Cũ hiểm nghèo.

Thạnh tiêm cho Hai Cũ và anh tiếp tục nghe ngóng. Hứng, rên khe khẽ.

Chín Thu, quần áo rách bươm, từ đầu đến chân bê bết đất, vuốt cát dính trên đầu Hai Cũ. Đôi mắt Chín Thu đỏ chạch, nước mắt vẽ lên má lem luốc của anh những vệt ngoằn ngoèo.

Thạnh để hết tinh thần vào ống nghe. Và kìa, môi anh không mím nữa. Anh ngó tôi, gật đầu.

Thạnh quay sang Hứng. Hứng bị bỏng. Da anh, chỗ cháy đen, chỗ đỏ ửng, tóc chỉ còn là những chùm xoắn buông ra mùi khét. Thạnh nghe tim Hứng. Một lúc sau, anh ngó tôi, môi mím chặt.

Thạnh và tôi bước ra ngoài.

- Anh Hứng chắc khó qua!

Tôi lặng người.

- Phỏng 100 phần trăm... Không có cách nào cứu nổi.

Có lẽ Thạnh hiểu lầm cái nhìn của tôi, anh nói trong dằn vặt:

- Thưa đồng chí chánh ủy! Tôi nhận xét tình trạng sức khỏe của đồng chí Hứng với tư cách một thầy thuốc và với tư cách một cán bộ cách mạng.

Đây là lần đầu, Thạnh xưng hô với tôi như thế. Tôi hoàn toàn quên chuyện lấn cấn giữa Thạnh và Hứng trước đây. Tôi cũng không có quyền gì hoài nghi Thạnh.

- Anh đừng để bị ám ảnh! - Tôi nói, nghiêm khắc - Vấn đề ở đây là mạng sống của một đồng chí...

- Tôi xin lỗi anh! - Thạnh nói, giọng bình thản - Còn nước còn tát, tôi cố gắng...

Đêm đó, Hứng vĩnh biệt chúng tôi.

Chín Thu thuật lại cớ sự: Bị xe nồi đồng quật lại bất ngờ, cánh quân của anh chới với. Giữa hai gọng kềm ép chặt, bờ đường lại cao, anh gần như rơi vào giữa dòng kinh. Ba-dô-ca tịt, hai xe nồi đồng như hai con trâu nước, song song lủi vào quân anh. Tiểu liên và súng trường không chặn chúng được. Trong tình huống đó, rút lui không phải là chuyện dễ.

Hai Cũ đến thật vừa vặn. Loạt thủ pháo của lính Hai Cũ bẻ gãy trong chớp nhoáng hai chiếc nồi đồng. Chúng bốc cháy. Tuy nhiên, cơn nguy hiểm chỉ giảm chứ chưa bị loại trừ. Hơn nữa, trên trời ba chiếc khu trục đang gầm rít. Mũi vu hồi của Hứng xua đám Spa-hi chạy tháo thân, rống như bị thiến.

- Anh Hai, bom!

Hứng gào thất thanh. Anh nhảy phóc lên xe nồi đồng mà ngọn lửa đang liếm thành xe, hất họng đại liên chĩa lên chiếc Xít-phít-phay. Hai Cũ cũng gào.

- Hứng! Xe nổ!

Gào với Hứng mà Hai Cũ lại nhảy xô về Chín Thu. Anh xô Chín Thu - đứng trên bờ - té sấp xuống lộ. Bom nổ, khẩu đại liên của Hứng chồm chồm. Rồi, chiếc xe nồi đồng bật lên những tiếng lụp bụp giống như rừng le bị cháy.

Hai Cũ chìm dưới đống đất. Hứng ngã lăn bất tỉnh, quần áo ngún khói...