Chương tám

Hai người nghỉ đêm trong một khách sạn cổ lỗ nhỏ bé dưới chân cầu Yamashita vì Fusako cứ sợ là nếu ở trong một khách sạn lớn gần trung tâm thành phố thì sẽ bị người ta nhận mặt. Nàng đã bao nhiêu lần đi qua căn nhà hai tầng bụi bặm trông chẳng mấy thú vị này nhưng mỗi khi liếc nhìn qua những khung cửa kính ở lối vào, thấy căn phòng đợi rộng rãi, mịt mù, cái bàn giấy mặt đã loang lổ kê ở phía trước và tấm lịch lớn của một công ty hàng hải trang trí lòa loẹt trên bức tường quét vôi trắng, nàng chưa bao giờ tưởng tượng rằng có một ngày mình lại đến đây mà ngủ một đêm như thế này.

Mãi đến gần sáng hai người mới chợp mắt ngủ một lúc rồi thức dậy, chia tay cho đến giờ tàu ra khơi, Fusako trở về nhà thay quần áo trước khi ra ngoài cửa hiệu, còn Ryuji thì quay lại bến tàu. Chàng canh thay cho viên Nhất đẳng sĩ quan hàng hải đang lên bờ mua sắm một vài món đồ. Dù thế nào đi nữa, chàng cũng bận tối mắt, vì việc bảo toàn những sợi dây cáp và các dụng cụ vô cùng quan trọng trong việc bốc hàng lên tàu là thuộc trách nhiệm của chàng.

Chiếc Rakuyo chắc chắn sẽ nhổ neo vào lúc 6 giờ; nhờ có bốn ngày đêm thời tiết thật tốt nên việc bốc hàng đã tiến hành theo đúng kế hoạch dự định. Thương thuyền này sẽ đi Santos xứ Ba Tây, hành trình vòng vo theo thứ tự các chủ hàng tại các hải cảng trên suốt đường đi.

Fusako vội vã rời cửa hiệu về nhà từ ba giờ chiều thay quần áo, cầm chiếc ô cán bạc dài và mặc chiếc áo nhiễu để cho Ryuji trước khi lên đường được nhìn lần cuối một người phụ nữ trong bộ quốc phục.

Nàng cùng Noboru lên xe ra khỏi nhà đi đến bến tàu. Ngoài đường xe cộ không đông mấy: mới 4 giờ 15 phút, hai mẹ con đã đi đến nơi. Một vài chiếc xe vận tải và xe cần trục hãy còn nằm xó quanh một căn nhà kho mái lợp ngói đen trên có viết hàng chữ “Kho chứa số 3”. Cây cầu trục dài ngoằng trên cầu tàu phía trước chiếc Rakuyo vẫn còn lắc lư chòng chành giữa nắp hầm tàu và cầu tàu. Fusako quyết định ngồi trong xe hơi có gắn máy lạnh mà đợi chờ cho đến khi Ryuji lo xong công việc xuống bến gặp mẹ con mình.

Nhưng Noboru thì không thể nào ngồi yên một chỗ. Nó mở cửa xe nhảy phốc ra ngoài rồi chạy lên chạy xuống cầu tàu đông nghẹt những người, vừa chăm chú nhìn những chiếc bè neo phía dưới, vừa tò mò ghé mắt dòm ngó bên trong những căn nhà kho không khóa kín cửa.

Bên trong căn nhà kho rộng lớn nhất có những đống thùng gỗ màu trắng mới toanh với những đai sắt sơn đen xung quanh in những hàng chữ tiếng Anh; đống thùng này chất cao như núi lên tới tân các cây xà sắt màu lục dơ bẩn bắt chéo vào nhau. Trong lúc ngắm đoạn đường xe lửa phụ tan biến vào hư vô giữa đám hàng hóa chất chồng như núi, Noboru vừa cảm thấy trong lòng tràn ngập niềm vui là đã đi tới đoạn cuối con đường xe lửa vẫn gợi lên trong đầu óc thiếu nhi của mình, đồng thời nó cũng cảm thấy hơi thất vọng một chút: thật chẳng khác gì lần theo một dòng sông quen thuộc để rồi khám phá thấy nguồn nước nhỏ bé tí teo.

“Má ơi! Má!” Noboru chạy trở về xe gõ nhẹ vào mặt kính cửa xe; nó vừa nhìn thấy Ryuji đứng ở chỗ cái máy bốc hàng đằng mũi tàu.

Fusako bước ra ngoài xe rồi hai mẹ con vẫy tay về phía bóng người đằng xa, đứng trên cao, đầu đội mũ hàng hải, mình mặc áo sơ mi ka-ki dơ bẩn. Ryuji giơ một tay lên vẫy lại, rồi bận rộn tíu tít và biến dạng đâu mất. Noboru nghĩ tới người sĩ quan hàng hải lúc này đang hì hục làm việc để sửa soạn chốc nữa ra khơi mà nó thấy vênh vang không thể tả.

Fusako chỉ còn biết đứng ì ra đó chờ Ryuji ló mặt ra lần nữa. Giương cái ô cán dài bọc bạc ra, nàng ngắm những sợi dây cáp trên chiếc tàu Rakuyo đu đưa, cắt những vết hằn dầy cộm trên mặt ngạn bích. Bến tàu nóng sôi sục dưới ánh mặt trời từ hướng tây hắt lại, rọi ánh sáng chỏi chan, gặm nhấm vào chất thép và xi măng cốt sắt, giống như chất muối mặn trong làn nước biển là nỗi buồn đau thống thiết. Nỗi buồn này cũng lan tràn, tỏa khắp bầu trời rực sáng, sức mạnh của nó tiết ra những dư vận xoáy sâu; kéo dài theo tiếng cách cách đều đều của những tấm sắt lớn phủ boong tàu và tiếng những sợi dây cáp được kéo lên, cọ quẹt vào nhau nghe chát chúa.

Mặt đất trát xi măng hút lấy hơi nóng rồi chiếu hắt lại như một tia sáng thiêu đốt; làn gió nhẹ lướt qua mặt nước không làm cho mát mẻ hơn chút nào.

Hai mẹ con ngồi xuống mép ngoài ngạn bích, quay lưng về phía mặt trời gay gắt chói chang mà ngắm những đợt xóng lô xô rập rờn đổ ào vào những tảng đá trắng, bọt nước bắn ra tung tóe. Chòng chành nhè nhẹ như một cái nôi sù sì, một trong số những chiếc bè đang neo phía dưới khẽ nhích về phía ngạn bích rồi lại thụt lui, nhường chỗ cho một chiếc khác nhẹ lách mình vào. Một con hải âu bay là trên vũng nước lau chùi ngập boong tàu; một khúc gỗ bóng loáng vật vờ trôi giữa đám rác rưởi trên mặt nước bẩn thỉu cứ xoay vòng tại chỗ nước xoáy. Sóng triều từng đợt dâng cao thấp, rập rờn như lớp cỏ bấc, tiến vào phía bờ, phản chiếu ánh sáng mặt trời trong từng khía cạnh cho đến khi hình như lúc nhìn xuống mặt nước biển, hai mẹ con chỉ còn nhìn thấy riêng một hình ảnh lặp đi lặp lại không bao giờ ngừng này.

Noboru đọc những hàng số chỉ mực nước sơn bên đầu mũi chiếc Rakuyo: số 60 vừa sát mặt nước, số 84 và 86 mấp mé mặt nước, số 90 thì lên cao tới gần lỗ thả dây cáp.

“Má có nghĩ là có khi nào nước lên tới tận đó không? Trời! Nếu lên tới đó thì hẳn là ghê gớm lắm rồi nhỉ!” Noboru đã dò xét dáng vẻ đoán được tâm trạng mẹ nó và trong lúc nhìn ra biển cả, bà đã làm nó nhớ lại một tấm thân lõa lồ đứng thờ thẫn soi bóng trong gương. Câu hỏi của nó nghe thực trẻ con nhưng Fusako đã không trả lời.

Phía bên kia thủy thành nơi tàu bè đậu lại sửa chữa, làn khói xám nhạt đang lơ lửng trên đường phố Naka, ngọn tháp hàng hải quét sơn vằn đỏ đang như thèm khát vươn mình lên bầu trời quang đãng; khoảng cách ở giữa là một rừng cột buồm trắng xóa và xa hơn nữa là một đám mây chồng chất ánh chiều muộn ửng hồng đang tụ tập và vặn mình trên mặt nước.

Một chiếc tàu kéo đang kéo một chiếc phà đã bốc hết hàng, đã tách rời chiếc Rakuyo rồi nổ máy bành bạch chạy đâu mất hút.

Mãi đến khoảng 5 giờ, Ryuji mới thò mặt ra ngoài. Người ta đã móc những dòng xích sắt màu bạc dùng để nâng tấm ván làm cầu thang lên tàu. Một đoàn phu khuân vác đầu đội mũ sắt sơn vàng xếp hàng đi xuống tụ tập xúm xít rồi leo lên xe buýt của Công đoàn Phu khuân vác, ra khỏi bến tàu. Chiếc cần trục hàng nặng cỡ 8 tấn của Hải cảng chi cục đã ra về từ trước. Người ta cũng đã hạ các nắp đậy khoang tàu rồi. Cuối cùng, Ryuji xuất hiện.

Noboru và Fusako đuổi theo những cái bóng dài đang lao về phía người sĩ quan hàng hải. Ryuji úp chụp trong lòng bàn tay cái mũ cói Noboru đang đội rồi phá ra cười trong lúc thằng bé cố hết sức kéo vành mũ lên khỏi mi mắt. Sự làm việc đã làm cho Ryuji vui tính.

“Bây giờ tàu có thể ra đi vào bất cứ lúc nào. Khi nào tàu nhổ neo, anh sẽ đứng ở đằng đuôi.” Ryuji đưa tay chỉ về phía đuôi con tàu.

“Em quyết định mặc bộ quốc phục này. Rồi ra anh sẽ chẳng được nhìn thấy một bộ nào như thế trong một thời gian khá lâu.”

“Anh chắc là không – trừ phi gặp những đoàn người du lịch từ Nhật Bản tới.”

Lạ lùng thay, hai người chẳng biết phải nói với nhau những gì. Fusako định bụng cho chàng hay rồi đây mình sẽ cô độc biết bao, nhưng không biết nghĩ sao, lại thôi. Cuộc chia li, giống như quả táo trắng bỗng dưng đổi màu quanh chỗ có vết răng cắn vào, đã bắt đầu từ khi hai bên gặp nhau trên chiếc Rakuyo ba hôm trước đó. Bây giờ mà nói chuyện chia li thì thực ra chẳng gây ra một tình cảm mới mẻ nào nữa. Giả bộ làm vẻ trẻ con, Noburo đang canh chừng, dò xét dáng vẻ hoàn toàn của người lớn cùng với sự hoàn toàn của giây phút này. Vai trò của nó là một tên lính gác. Thời gian càng ít bao nhiêu lại càng hay bấy nhiêu. Cuộc gặp gỡ này càng ngắn ngủi bao nhiêu thì sự hoàn toàn này lại càng ít bị tổn thương bấy nhiêu. Trong phút chốc, như một người đàn ông bỏ lại người đàn bà đằng sau để đi xa đến tận bên kia địa cầu, như một người thủy thủ và một chàng nhị đẳng sĩ quan hàng hải, Ryuji thật là hoàn toàn trong vai trò của mình. Mẹ nó cũng vây. Như một người đàn bà bị bỏ lại đằng sau; như một cánh buồm vải đẹp mắt căng phồng những kỉ niệm sung sướng và nỗi đau buồn của sự chia li, mẹ nó cũng thật hoàn toàn trong vai trò của bà. Trong suốt hai ngày qua, hai người đã vấp váp một cách nguy hiểm, nhưng vào giây phút này họ xử sự thât là hoàn toàn, không thể chê vào đâu được nữa. Ước chi Ryuji đừng có nói điều gì vớ vẩn khó nghe để làm hư hết trước khi lên đường. Dáng vẻ lo lắng hiện rõ trên khuôn mặt múp míp ẩn dưới chiếc mũ cói rộng vành, Noburo đăm chiêu nhìn hết Ryuji lại đến mẹ nó.

Ryuji muốn hôn Fusako nhưng ngại có thằng bé đứng đó nên lại thôi. Hơn nữa, như một người biết mình đang chết chàng cảm thấy phải đối đãi với mọi người một cách dịu dàng như nhau. Vào lúc này, những kí ức và tình cảm của những người khác hình như còn trọng yếu hơn kí ức và tình cảm của chàng nữa. Tuy nhiên, ở một nơi nào đó bên dưới sự dịu dàng đến sắt lòng của kẻ tự kỉ phòng khi túng vẫn có một ước muốn là làm sao sớm đến phút lên đường, càng sớm càng tốt.

Fusako vẫn không thể tự cho phép mình dự tưởng tới sự chờ đợi mỏi mòn sắp tới. Nàng đắm đuối nhìn người thanh niên như muốn nuốt chửng lấy chàng trong con mắt để trắc nghiệm hiệu năng ràng buộc giữa hai người. nhưng trông chàng có vẻ vững vàng tự chủ làm sao, thập phần thỏa mãn trong cảnh giới của mình, không muốn mò mẫm gì ra ngoài! Nàng ước chi chàng có thể là một cái gì mờ ảo hơn. Nhưng quyết là chẳng được rồi; trông như là một vật thể ngoan cố làm cho nàng bực cả mình. Nàng ước chi chàng có thể là một cái gì mờ ảo như sương mù vậy. Nhưng cái anh chàng vững vàng cứng cỏi như một vật thể ngoan cố này khó có thể tiêu mờ trong kí ức cho được: chẳng đang sơn một cái gì trông như một khung cửa sổ. Noburo không nhận ra những lá cờ hiệu màu xanh, đỏ, trắng đã được trương lên, báo hiệu giờ ra khơi; trên đỉnh tháp quan sát, lá cờ hiệu ra khơi nền trắng vuông, quanh có viền xanh, đang phất phới tung bay trong gió. Hai mẹ con Fusako và Noburo chậm rãi đi về phía đuôi tàu.

Tất cả những khung cửa khải hộ trong các nhà chứa hàng trên ngạn bích đều đã hạ xuống; những tấm bảng to rộng, đề chữ “ Cấm hút thuốc”, cùng tên những hải cảng chính viết nguệch ngoạc bằng phấn – Singapore, Hongkong, Lagos – chạy dài phủ kín cả một khoảng tường buồn thảm. Lốp xe hơi, những thùng đổ rác và những chiếc xe chở hành lí nặng đứng gọn ghẽ đang rọi bóng dài suốt cái cầu tàu xi măng cốt sắt.

Nhìn lên cái đuôi tàu cao ngất phía trên thấy hãy còn vắng tanh chưa có bóng người. Có tiếng nước vỗ rào rào, lá cờ Nhật Bản bay phần phật dưới bóng cây trụ mỏ neo.

Lúc 6 giờ kém 15, hồi còi lệnh đầu tiên rúc lên chát chúa. Lắng nghe tiếng còi, Noburo nhận thấy rằng huyễn ảnh nó ngắm nhìn hai đêm trước là có thực; rằng nó đang hiện diện ở khởi điểm và chung điểm của mọi mộng mơ, Thế rồi nó nhìn thấy bóng Ryuji đứng gần bên lá cờ Nhật Bản, Fusako thúc giục,

“Gọi to lên con! Ông ấy có thể nghe tiếng đấy!”

Tiếng gọi thoát khỏi cổ họng nó vừa đúng lúc còi tàu ngừng bặt. Noburo thấy hoảng cả hồn vì cái giọng lanh lảnh, the thé của mình. Ryuji cúi nhìn xuống và giơ tay vẫy. Chàng ở xa quá nên chẳng ai nhìn thấy nét mặt chàng có biểu lộ tình cảm gì không. Đoạn chàng quay lại với nhiệm vụ, vẫn cái lối nhún vai ấy – cái lối nhún vai quay mình hướng về còi tàu đêm trăng hôm trước và chàng không còn đưa mắt nhìn về phía hai mẹ con Fusako nữa.

Fusako nhìn về phía mũi tàu. Người ta đã kéo cầu thang bên mạn tàu lên rồi, đường liên lạc cuối cùng giữa con tàu và bờ đá đã hoàn toàn bị cắt đứt. Sườn chiếc Rakuyo màu xanh pha màu kem trong giống như một lưỡi rìu khổng lồ từ trên trời cao đột nhiên rơi xuống chặt đứt bờ đá ra thành từng mảnh vụn.

Các ống khói bắt đầu tuôn khói đen ngòm cuồn cuộn bốc cao tan vào các đám mây khổng lồ làm hoen ố cả vòm trời xanh lơ.

Máy phóng thanh trên tàu vang vang

“Đợi lệnh – phòng máy đằng trước – sẵn sàng cuộn dây neo.”

“Cẩn thận lần theo dòng nước.” Lại một hồi còi ngắn và gọn khác.

“Được rồi chứ, buồng máy phía trước?”

“Được rồi!”

“Cuộn neo – hạ dây tiền, hạ dây bờ.”

Chiếc Rakuyo nhích dần khỏi ngạn bích trong khi chiếc tàu kéo ì ạch lết ra hải cảng, đuôi tàu chúc hẳn xuống vũng nước óng ánh giữa những chiếc chiếc tàu và ngạn bích xòe rộng ra hình nan quạt. khi mắt họ còn đang theo dõi màu kim tuyến óng ánh trên mũ sĩ quan hàng hải của Ryuji mờ nhạt dần dần, thì con tàu đã đổi hướng và đã xoay thẳng góc với ngạn bích rồi.

Chiếc Rakuyo đang biến ảo một cách phức tạp khi giác độ thay đổi từng phút một. Dần dần lúc đuôi tàu đã được kéo ra hải cảng, con tàu thun mình lại thành như một tấm bình phong trong khi phần cao ngất trên boong tàu vươn dài ra thành từng bậc và đón lấy ánh mặt trời vào từng khe từng hốc, con tàu vươn mình lên như một ngôi chùa bằng thép sáng loáng, nhưng chỉ trong giây phút là lại biến dạng. Bây giờ chiếc tàu đã vòng lại để quya mũi ra ngoài biển cả mênh mông và chiếc tháp canh nhiều tầng sừng sững trên boong hiện ra lồ lộ, thì mọi vật từ đầu đến cuối tàu lại lấy hình dáng thực sự ban đầu cho đến khi đuôi tàu hiện rõ và một hình người nhỏ như que diêm, đúng là Ryuji, quay lưng lại với đất liền ngập chìm dưới ánh mặt trời đang lặn.

Giọng nói trong máy phóng thanh theo gió biển tới chỗ hai mẹ con Noburo nghe rõ mồn một:

“Tàu kéo tách ra”. Chiếc tàu kéo tách rời xa dần chiếc Rakuyo.

Nằm êm lìm trên mặt nước, chiếc tàu rú lên ba hồi còi dài, lanh lảnh. Tiếp theo là giây phút im lặng nặng nề, ngưng đọng, khó chịu – một khoảng thời gian ngưng đọng trong đó Ryuji trên sạn kiều cùng Fusako và Noburo dưới bến đều bị cùng mắc vào cái giây phút cô đọng, đặc quánh ấy.

Cuối cùng, làm rung động toàn thể hải cảng, đem đến từng cửa sổ đô thị tạt vào trong nhà bếp với cơm chiều còn trên bếp lò và giường ngủ trong khách sạn rẻ tiền – nơi khăn giường chẳng bao giờ được thay thế, những bàn học chờ đợi trẻ con trở về nhà, những ngôi trường, sân quần vợt, những nghĩa trang, nhận chìm tất cả vào một giây phút bi ai tàn khốc, xé nát cả tim gan những người không dính dáng đến, chiếc Rakuyo rúc lên,ột hồi còi chia tay ão não cuối cùng. Vứt lại đằng sau làn khói trắng, con tàu trực chỉ biển khơi. Ryuji đã hoàn toàn biến dạng.