CHƯƠNG 49

Nơi Marc Mantell sống chẳng có chút ấn tượng nào. Alex không thấy thích thú gì Greenwich Village; anh thấy đường phố nhếch nhác và bẩn thỉu, những con mèo hoang đói ăn ghẻ lở, những kẻ lang thang mặt mày đờ đẫn và những gã Digan râu tóc bù xù trên quảng trường Washington. Bằng cách nào đó Alex đã hình thành ý nghĩ cho rằng tất cả mọi người ở New York đều sống trên tầng mái; anh hơi thất vọng khi thấy Mantell sống trong một căn hộ nhỏ có trần cao ở tầng trệt, với mảnh vườn bé tí phía sau. Căn phòng rộng gần như không có đồ trang trí, trừ một vài bức tranh lớn trường phái hiện đại treo trên tường, chiếc đàn piano Steinway bóng loáng, và vài thứ đồ đạc thiết yếu của người độc thân bằng da lộn màu đen. Tuy nhiên, ở một góc phòng có cái bàn rộng chất đầy bản thảo. Những bức tường rực rỡ hàng trăm cuốn sách, và chiếc lò sưởi lớn. Cánh cửa rõ ràng dẫn tới phòng ngủ, phòng tắm và có lẽ cả bếp nữa.

Alex đã để Amelia lại khách sạn. Cô sẽ đi mua sắm, và Marc Mantell gợi ý rằng đầu tiên Alex hãy xuống Village, rồi họ có thể lên thành phố ăn trưa. Mantell đã đề nghị mười một giờ sáng, và Alex vui vẻ đồng ý. Đó là một ngày thứ bảy rực rỡ ánh mặt trời của tháng Mười một, với cái lạnh có mùi rượu táo trong không khí, và Alex cảm thấy khá dễ chịu khi không phải mặc áo khoác.

“Anh đừng có ký cái gì cả,” Amelia đã dặn lúc anh rời khỏi khách sạn. “Anh đừng có ký cái gì đấy nhé!”

Nếu Alex thấy khu vực Marc Mantell đang sống khá thất vọng, thì anh lại thấy bản thân ông có cái gì đó còn hơn mức thú vị. Lúc đó Marc Mantell mới ngoài bốn mươi tuổi. Mái tóc ông trắng xóa, trừ đôi lông mày đen rậm. Ông gầy tới mức hốc hác, và các khớp nhô ra nhọn hoắt như lưỡi dao. Ông có đôi mắt đen sắc sảo sau cặp kính gọng to, và ảnh hưởng đích thực của khuôn mặt ông là của một bức tranh thuộc trường phái lập thể - một vạch thẳng cho cái mũi, một vạch ngang cho miệng, má, quai hàm và trán cắt nhau vuông góc và gãy gọn theo những loạt mặt phẳng tam giác. Ông đang mặc, trong buổi sáng đó, cái áo len đan đã cũ mặc ngoài áo sơmi vải flannel, với chiếc quần nhung kẻ và đôi xăng đan bện. Đột nhiên Alex cảm thấy mình quá lố trong bộ đồ mặc ngày Chủ nhật đẹp nhất của anh.

“Mời vào, mời vào,” Marc Mantell nói. “Đừng có băn khoăn về bộ đồ làm việc của tôi,” ông nói, và nụ cười làm giãn các góc trên khuôn mặt góc cạnh của ông. “Tôi sẽ chui vào những bộ đồ thích hợp trước khi cùng cậu đi ăn ở nơi công cộng. Cậu có muốn một ly rượu không?”

“Cảm ơn, không ạ,” Alex nói. “Cháu không hay uống vào ban ngày.”

“Được rồi, tôi có cà phê, và tôi sẽ pha cho cậu một tách.”

“Cháu rất thích, cảm ơn bác.”

Mantell, cử động với vẻ thanh nhã dễ dàng, rót cà phê, đẩy bao thuốc lá về phía Alex, rồi ngồi xuống đối diện với anh, tay khoanh trước ngực. Ngước nhìn lên từ dưới đôi lông mày rậm, qua cặp kính dày, trông ông giống như con diều hâu đang rình mồi.

“Cậu có mang theo bài viết mà tôi đã nhắc đến - Những đứa con hoang chứ?”

“Tất nhiên. Đây ạ.” Alex đưa cho ông chiếc phong bì lớn.

“Tốt lắm. Với chiếc bút chì tôi sẽ chỉ cho cậu một vài mánh lới - hãy cắt nhỏ câu chuyện của cậu ra thành từng mẩu, sau đó tôi sẽ cho cậu thấy một bài tạp chí phải có dáng vẻ như thế nào. Nó cũng có hình thức kiến trúc như một tòa nhà hoặc như bất kỳ một cấu trúc nghiêm ngặt nào khác. Đó là cái mà các nhà xuất bản sẽ mua - và đó là loại tác phẩm duy nhất mà họ sẽ mua trừ phi cậu là Hemingway hoặc Faulkner. Hình thức truyện ngắn có khác, nhưng chúng ta sẽ nói đến nó sau. Thực ra tác phẩm đặc biệt này là truyện ngắn hơn là một bài báo, nhưng vì cậu đã viết nó như một bài báo nên chúng ta sẽ mổ xẻ nó như một tác phẩm không hư cấu.”

Marc Mantell đi đến bàn và quay lại với cây bút chì đen mềm và tập giấy. Ông vẽ nhanh chóng vẽ ra một loạt những hình tam giác, hình vuông, hình chữ nhật và hình thuôn đậm, thêm vào đó là những vòng tròn, chữ thập và dấu đã kiểm tra. Bức phác họa khi hoàn tất trông hơi giống hai cây thông Noel được chăng đèn kết hoa gắn với nhau bằng gốc của chúng.

“Đây là bộ xương của một bài viết xấp xỉ độ dài tác phẩm của cậu, năm nghìn từ. Hình vuông trên đỉnh là giai thoại mở đầu của cậu; nó phải định ra được hoàn cảnh, tâm trạng và bộc lộ rõ nhất tính cách của tác phẩm, cho dù đó là tác phẩm viết về một người hay một vật. Hình vuông dưới cùng là một giai thoại tương ứng; nó bổ sung cho đoạn mở đầu, và đưa người đọc ra khỏi câu chuyện với cùng một tâm trạng như đoạn mở đầu. Trong một phút tôi sẽ chỉ cho cậu rõ là ý tôi định nói gì. Tiếp theo, cái hình chữ nhật mảnh đặt úp mà tôi gạch chéo này là cái tóm được khách hàng của cậu. Nó đi liền sau đoạn mở đầu, và là món hàng cậu ném cho độc giả. Đây là chỗ cậu túm được tóc độc giả và bắt hắn dí mũi vào câu chuyện của cậu. Đây là chỗ cậu yêu cầu hắn đọc tác phẩm; đây là sự đảm bảo của cá nhân cậu cho việc tại sao hắn phải tốn cả tiếng đồng hồ để đọc tác phẩm. Câu cú cần ngắn gọn, có sức thuyết phục và là sự thực không thể bàn cãi.”

“Cháu nghĩ là cháu làm được,” Alex nói. “Hãy để cháu xem xem cháu có hay không. Cháu viết câu chuyện về cháu - cháu đã đến Washington như thế nào, tay trắng, không tiền bạc, không xin được việc, lê mòn gót chân khắp các tòa báo, đã đi bán táo, đã nghĩ đến việc tự tử, nhưng một hôm cháu giúp một bà già tốt bụng đi qua vũng nước mà bà ấy hóa ra lại là sở hữu chủ duy nhất của tờ Washington Star. Đó là đoạn mở đầu. Sau đó cháu sẽ chuyển sang chứng minh. Nó đại loại sẽ như thế này: Ngày hôm nay, sau năm năm, Alex Barr là tổng biên tập tờ The Star, vừa đoạt giải thưởng Pulitzer, đã cưới con gái của Tổng thống, nuôi một đàn ngựa đua nòi, có một cô nhân tình tóc vàng và hai tỷ đôla trong ngân hàng. Sau đó cháu tin là đã tóm được tóc độc giả, bán cho hắn ta thứ của cải thực sự của cháu, cháu sẽ tiếp tục kể cho anh ta nghe tất cả những điều đó đã đến như thế nào?”

“Cậu làm được đấy, cậu bé. Cái cậu cần làm sau đó là mở rộng câu chuyện của cậu đến một độ dài có thể chấp nhận được. Điều này được viết ở thì hiện tại, và mô tả cái cậu thực sự đang làm - cái cậu thực sự đã làm - để đạt tới sự giàu có tầm thường của cậu bây giờ. Đó là cái hình chữ nhật đậm to này. Những vòng tròn ở đây là những chuyện vụn vặt - những chuyện vụn vặt để minh họa. Những chữ thập này là những chứng minh có cơ sở thực tế. Bất kỳ lúc nào cậu đưa ra một tuyên bố dứt khoát, cậu đều phải lót đỡ nó hoặc bằng một mẩu chuyện ngắn hoặc chí ít là bằng con số thống kê. Nếu cậu nói một gã nào đó là người luyện ngựa giỏi, thì liền sau đó cậu phải tuyên bố rằng những con ngựa của hắn đã mười lần về nhất, hai mươi lần về nhì, ba mươi lần về ba trong sáu mươi lăm cuộc đua hồi năm ngoái - kiểu như vậy. Sự thực hoặc hư cấu, độc giả của cậu sẽ tin cậu.”

Alex thấy phấn khích, ý nghĩ anh quay lại với những câu chuyện mà anh đã vất vả viết ra và chỉ toàn nhận được những lời từ chối, và anh có thể thấy rõ hình thức đã lảng tránh anh và câu chuyện đã bị chìm đi ở chỗ nào. Anh đã cố lắp kỹ thuật cái gì ở đâu khi nào của báo chí vào một môi trường khác, và đã thành công trong việc tạo ra một bức tranh buồn của bản thân anh - con quái vật đầu voi đuôi chuột. Anh luôn có da thịt, nhưng không có bộ xương.

“Cháu sẽ làm theo bác, bác Mantell,” anh nói. “Bác hãy nói tiếp đi.”

Một giờ sau Alex đón lấy tác phẩm đã bị từ chối của anh.

“Cháu có thể mượn cái bút chì của bác năm phút được không?” Anh hỏi.

“Chắc chắn là được rồi. Tôi sẽ đi thay quần áo,” Marc Mantell nói. “Cậu cứ thoải mái.”

Alex bước lại chỗ cái đèn ở góc phòng làm việc và bắt đầu gọt giũa bài viết của mình. Anh khoanh tròn, gạch xóa, kéo những mũi tên, đưa một số đoạn lên trên, chuyển một số đoạn xuống dưới. Anh đánh dấu ở một số đoạn, “Viết lại” và chặt khúc một số đoạn khác. Anh nghuệch ngoạc viết vội đoạn mở đầu bằng một sự kiện tình cờ mà anh chợt nhớ ra, và chuyển một đoạn từ giữa xuống cuối bài viết. Anh vừa kịp kết thúc công việc khi Marc Mantell quay lại, sang trọng trong bộ đồng phục mà mãi mãi sau này vẫn còn gắn liền với hình ảnh của ông mỗi khi Alex nhớ lại; chiếc áo sơmi kẻ chéo, cổ áo trắng hồ cứng, cà vạt bằng sa tanh màu xám nhạt, và bộ vét màu xám. Cả người ông toát lên vẻ trang nhã và sự ngay thật. Giờ đây Alex cảm thấy mình ăn mặc thật xoàng xĩnh. Bộ đồ ngày Chủ nhật của anh trở thành lố bịch.

“Đây ạ,” Alex nói và đưa cho ông bài viết. “Nó còn sơ lược, nhưng cháu nghĩ cháu đã chỉnh lại bài báo. Cháu nghĩ chỉ cần viết lại cho chỉn chu là nó sẽ đáp ứng được những tiêu chí của bác.”

Marc Mantell cầm lấy bài báo, ngồi xuống, và vừa giở nhanh qua các trang giấy vừa gật gù. Ông đặt tập bản thảo lên bàn, và gật đầu.

“Cậu làm được đấy. Tôi đảm bảo là sẽ bán được. Nếu không phải cho chúng tôi, thì chắc chắn là cho một trong những tạp chí in trên giấy bóng khác. Đừng bao giờ quên cái sơ đồ nhỏ mà tôi đã vẽ cho cậu. Nó là tấm biển chỉ đường đến thành công. Và tôi còn có một sơ đồ khác khi nào cậu định viết tiểu thuyết. Còn bây giờ, chúng ta hãy lên phố và ăn món gì đó ngon ngon và có thể tiếp tục cuộc trò chuyện trên một mặt bằng ít tính nghề nghiệp hơn.”

“Liệu cháu có thể xin bác chữ ký vào cái sơ đồ mà bác đã vẽ được không?” Alex hỏi khi họ đứng lên.

“Được chứ. Nhưng cậu sẽ làm gì với nó?”

“Đóng khung nó lại và treo lên,” Alex Barr trả lời.