CHƯƠNG 117

Đây là, Alex thầm nghĩ, một canh bạc lớn. Lần tráo bài thật sự. Lần lật bài sau cùng. Bạn sẽ không còn là bạn nữa. Trạng thái hiện hữu đó được gọi là Không gì cả. Đây là tất cả những gì làm nên mi. Không gì cả.

Mình hình dung một khoảng cách thẳng thắn và không khoan nhượng về người bạn cũ của mình từ Pamplona và Madrid, người anh hùng của những ngày máu lửa ở Paris, người đã dạy cho mình biết rằng người ta có thể mắc mồi câu một cách âu yếm như mô tả một miền quê, đang đi và bắn vỡ sọ. Thật không công bằng khi làm việc ấy theo một cách dễ dàng; từ bỏ trách nhiệm của bạn. Và Hemingway có một trách nhiệm. Trước hết, ông đã sáng tạo ra một thế giới mới. Và mấy ngày trước Luke đã hỏi về điều này sau khi Marc Mantell gác máy.

“Ông choáng lắm phải không, hả sếp?” Luke nói. “Này, đưa ly cho tôi. Ông có muốn một chút nhạc cho sôi động lên không?”

“Không nhạc buồn cho tôi.” Alex nói. “Và không có gì từ thế giới bên kia. Uống ư, được lắm, cảm ơn. Nhạc ư, xin kiếu. Tất cả những thứ nhạc hay đều tự sáng tác về thời gian ấy.”

“Ông có điều gì đó về âm nhạc, ngài sỹ quan ạ. Tôi để ý thấy rất nhiều. Cuốn sách tiến triển tốt, chúng ta chơi loại nhạc này. Cuốn sách không tiến triển, chúng ta chơi loại nhạc khác. Khi chúng ta đang xáo đảo vì việc ly hôn...”

“Thôi đi,” Alex nói. “Tôi không cần đến âm nhạc để nhớ lại. Người ta đã viết một loại nhạc mới cho những vụ ly hôn. Phần lớn dạng nhạc này là bộ gõ không có kèn.”

Luke từ quầy rượu quay ra và đưa cho Alex một ly rượu mới. Anh ngồi xuống chiếc ghế nệm bọc da Morocan màu vàng bên lò sưởi và nói:

“Thật ra ông ấy là loại người nào, hả sếp. Tôi đã đọc tất cả những chuyện tào lao trên báo chí. Thực sự tôi không biết tin vào cái gì.”

Hình như càng về già Alex Barr lại càng hay lắc đầu, như một con sư tử già đang bối rối. Giờ ông vừa lắc đầu vừa nhìn qua cửa sổ về phía mặt hồ đang lăn tăn gợn sóng.

“Tôi không biết, Luke ạ,” ông nói. “Chúng tôi đến từ những nơi khác nhau, vào những lúc khác nhau. Một số người thuộc về một thời đại, và một kỷ nguyên nhất định, như chiến tranh. Một số người khác có thể tìm thấy chính mình trong một thời điểm được họ lựa chọn một cách vô thức. Một số khác nữa thì rốt cuộc chẳng bao giờ tìm được chính mình. Cậu còn nhớ chiến tranh chứ? Còn nhớ John vui tính? Nhớ Đô đốc?”

“Ồ, sao lại không nhớ chứ, hả ngài sỹ quan. Tàu đô đốc ở Saipan. Sao tôi lại không nhớ. Ông ấy và Henry Fonda.”

“John vui tính đã hoàn thành thời của cậu ta. Bull cũng thế. Cả Mush cũng vậy, với những chiếc tàu ngầm, và Slade, với những chiếc tàu ngầm. Một đã chết và một thì không. Mush đã rời bỏ Wahoo, và cậu ta đã bỏ nó lại dọc đường. Tôi thường tự hỏi chuyện gì sẽ xảy ra với Mush Morton nếu cậu ấy đuổi kịp. Tôi biết chuyện gì xảy ra đến cho Adams, người đã tới được bãi cát cửa sông và được đề bạt vượt cấp. Ông ấy đang sống ở Mexico. Tôi hy vọng là ông ấy hạnh phúc.”

Luke nâng ly bia lên.

“Đấy thật là một thời kỳ tốt đẹp, ngài sỹ quan ạ. Có lẽ là thời kỳ tốt đẹp nhất mà tôi từng biết. Ông vẫn chưa trả lời câu hỏi của tôi. Ông ấy là loại người nào?”

“Tôi ước gì bây giờ đang là mùa đông để chúng ta có thể đốt lửa,” Alex nói. “Ông ấy là loại người nào ấy à? Ồ, chúng ta hãy xem xét Ernie Pyle. Với tất cả những rắc rối mà ông ấy từng có, ông ấy đã sống một cuộc đời hoàn hảo duy nhất mà một nhà văn từng sống. Hemingway là một chiến binh vui tính, và là một phóng viên chiến tranh vui tính. Ông ấy gọi mình là Ernie Hemorrhoid[57], tội nghiệp Pyle. Pyle là một tài năng hoàn hảo. Thế giới chao đảo và dừng lại trước người đàn ông hoảng sợ nhỏ bé đến buồn cười, người không thể cầm được cốc rượu của mình, không tử tế gì với vợ, là một bợm nhậu thực sự, và là một...”

Luke giơ tay phản đối.

“Ông không thể nói như thế về ông Pyle được,” anh nói. “Tại sao...”

“Sao cái con tườu,” Alex cắn cảu. “Lee Miller nói sách của anh ta viết về Pyle hay hơn về tôi, và ông ta là bạn tốt nhất của Ernie. Tôi không phải là bạn tốt nhất của Ernie, nhưng tôi đã viết hộ ông ấy bản thảo trên một hai hòn đảo ở Thái Bình Dương khi ông ấy quá mệt không muốn làm việc. Ernie toàn viết những chuyện tầm phào. Ông ấy không muốn tới Thái Bình Dương để viết về cuộc chiến tranh đã thắng lợi, và để bị bắn vỡ sọ bởi tên lính Nhật khốn kiếp cuối cùng trên một hòn đảo không phải là cuối cùng. Đó chính là điều đã xảy đến với Ernie ở Ie Shima. Chiến tranh đã qua đi, vì thế Pyle đạt tới sự hoàn hảo. Valhalla, đã chôn vùi.”

“Tôi vẫn nhớ Ernie Pyle, nhưng tôi tưởng chúng ta đang nói về Hemingway.” Luke nhăn trán. “Ông là chúa hay nói vòng vo tam quốc, ngài sỹ quan ạ. Tôi chưa bao giờ tới cái đảo Valhalla đó.”

Alex cười khẽ. Giọng ông rất dịu dàng.

“Xin lỗi. Nhưng tôi thực sự đâu có vòng vo tam quốc. Tôi đang đi tới một điểm quành đáng ngán. Cậu thấy đấy: trước chiến tranh Pyle là một nhà văn bình dân viết những tác phẩm về du lịch thám hiểm. Ông ấy là thí dụ hoàn hảo về một Người Nhỏ bé. Chẳng ai chú ý nhiều đến Ernie ngoại trừ tờ báo ở tỉnh lị quê ông ấy và một nhóm nhỏ những tờ báo tỉnh lẻ. Ernie quá bé nhỏ để được nhìn nhận bởi những tờ báo lớn hơn, như đài phát thanh New York của ông ta. Ông ấy đơn thuần thuộc giới địa phương. Ông ấy cổ lỗ sĩ. Ông ấy là một người nhỏ bé, viết những bài báo nhỏ ngồ ngộ về chuyện kẹt khoá quần. Ông ấy cũng có khá nhiều những chuyện tiếu lâm vỉa hè.”

Alex ngừng lời, và chìa tay ra.

“Nào, Luke. Cái đầu tôi hôm nay hình như khát hơn ngày thường. Nó cũng khá khát trong ngày ấy ở Australia khi tôi cầm tờ báo và thấy tiêu đề cho biết một phóng viên chiến tranh nổi tiếng đã bị giết tại một hòn đảo khó chịu có tên là Ie Shima. Trước khi đọc bài viết tôi đã biết ngay đó là Ernie. Tôi đã có cái cảm giác cũ ấy về ông ta từ lúc ở Guam.”

Luke quay lại với ly rượu đã rót đầy.

“Cái ông Hemingway ấy hay say xỉn lắm phải không?”

“Tất cả chúng tôi đều uống nhiều. Ernie Pyle cũng thế, mặc dù ông ấy yếu đuối đến mức không thể xử lý chuyện đó cho thật tốt. Hemingway không yếu đuối - không - cho đến phút cuối cùng. Sau đó thì ông ấy yếu đuối hơn. Nhưng Ernie...”

Một gã nhát gan dũng cảm nhỏ bé đáng thương, Alex nghĩ, tâm trí ông quay trở lại với những ngày cuối cùng ở Guam, ngay trước khi Iwo bắt đầu, gã khốn say bí tỉ dũng cảm nhát gan nhỏ bé đáng thương, với một người điều khiển ánh sáng nhạt nhẽo để chạy việc vặt cho ông ta, để lấy tin ở khu bến cảng của ông ta, tên là Max Millex, và những người như mình để giúp ông ta xoay xở với những bản thảo. Bản thảo là những câu chuyện khủng khiếp đẫm máu, mặc dù thực tế dù thế nào Ernie cũng không muốn ở đó nữa, nhưng Hải quân đã lập đại bản doanh ở đó, và Baker Two Nines cũng vậy, tất cả tranh nhau những tác phẩm chưa ra đời của Ernie. Nhưng lũ say rượu đánh nhau vì một ả gái điếm duy nhất trong quán rượu. Sự vô liêm sỉ của quân đội, và chiến trường...

“Ernie đã quyết định kết liễu sự hiện diện của ông ấy ở Thái Bình Dương,” Alex chậm rãi nói.

“Cậu không thể hiểu được đâu, Luke ạ. Cậu sống sạch sẽ và béo múp cùng với những vị đô đốc chuyên nghiệp. Nhưng Ernie đã nhập cuộc bằng trận oanh tạc khủng khiếp ở London. Ông ấy đã đi tất cả mọi nẻo đường qua Bắc Phi. Ông ấy đã tới Sicily, đã tới Ý, đã chứng kiến cuộc xâm lược ở Pháp và ở đó cho đến khi Krauts tháo chạy. Ông ấy không nặng hơn một chai Scotch. Ông ấy có cái bụng rất tồi tệ - và thường nói rằng ông ấy hay bị ốm trong các khách sạn hơn bất kỳ người nào, mà đấy là trước chiến tranh.”

“Ông ấy hẳn phải là bạn của quỷ,” Luke nói. “Tôi chỉ nhìn thấy ông ấy một hai lần ở Guam cùng với người giúp việc dân sự nhạt nhẽo đó.”

“Ông ấy là bạn của quỷ dữ bởi Chúa. Ernie thực sự muốn sống như một sỹ quan, một vị tướng, và thay vì thế, ông ấy biến cuộc sống của mình thành cuộc sống của một binh nhì, mặc dù nhiều vị tướng đã ôm hôn ông ta và nhiều chiến trường đòi ông ấy viết bài về họ. Ông ấy ngủ trong bùn cùng với những người đang kinh hoảng. Ernie vĩ đại hơn Bradley, vĩ đại hơn Eisenhower. Chưa từng có điều gì và chưa từng có ai vĩ đại như Ernie Pyle trong chiến tranh. Kể cả Alexander Đại đế và Napoleon.”

“Tại sao?” Luke hỏi. “Tại sao? Còn có ối nhà văn khác ở đó cơ mà.”

Alex nhếch mép cho hợp với ánh lông mày giễu cợt, và phả ra một đám khói thuốc.

“Ernie là Ernie, vì có một ngày cả thế giới ngừng quay và dành toàn bộ sự chú ý vào Con Người Bé Nhỏ. Giống như thế giới đang mù loà và đột nhiên có ai đó bật đèn. Thế giới đầy rẫy những con người bé nhỏ và Ernie là một Con Người Bé Nhỏ. Ông ấy gần như trở thành Đức Chúa trong con mắt của những gã khốn khổ đầy chấy rận đang nằm trong những hố cá nhân và trong con mắt của những kẻ rách rưới hoảng sợ đáng thương đã trở về nhà.”

Alex nhún vai, và giang hai tay.

“Tất cả những gì tôi đang cố giải thích là Ernie là nước Mỹ - Ernie là thế giới trong chiến tranh. Ông ấy có biệt tài và có kỹ năng kỳ lạ trong việc viết về thứ giấy vệ sinh mà cậu nhìn thấy rải rác quanh thi hài của một người lính mười chín tuổi quê ở Ohio, hay một đại uý Ba Lan đã chết bị buộc vào một con la để kéo xuống khỏi ngọn núi ở Italia. Ông viết về cái nóng và cái lạnh, cái ướt, cái khô và nỗi sợ hãi kinh hoàng đến mức cậu không thể luồn được một cây kim qua khuy áo của ông ấy. Và Hemingway cũng vậy, nhưng vào một lúc khác, ở một đất nước khác, trong một kiểu chiến tranh khác.”

“Một tên lính Nhật đã giết Pyle,” Luke nói. “Còn ngài Hemingway tự bắn vào đầu mình.”

“Rất ít khác biệt trong phương pháp, cả hai người bọn họ đều hoàn toàn hiến dâng mình cho đất nước của họ, mà là cho tuổi của họ - thời của họ. Một số người bị kết án phải chết khi họ sống lâu quá lợi ích của mình. Hemingway đã trở nên gần như vô dụng, hay đã vô dụng, nói thế nào cũng được. Tên lính Nhật giúp Ernie kết thúc nhanh chóng. Còn Ernest thì mệt mỏi vì toàn bộ những rối rắm chết tiệt ấy và đã tự kết thúc một mình. Có lần tôi đã bắn một con voi...”

“À phải, ông đã kể rồi. Một chú voi già.”

“Đúng đấy. Tôi đã làm cho con voi cái việc mà bọn Nhật đã làm cho Ernie Pyle. Tôi đã làm cho con voi cái việc mà Ernest Hemingway đã làm cho chính mình bằng khẩu súng của chính mình”.

[57] Bệnh trĩ.