CHƯƠNG 131

Vậy là sẽ như thế đấy, Alex nghĩ. Cái tương lai mà vị bác sĩ thú vị vẽ ra cho mình mới xán lạn làm sao. Giống như Ben già, đi vào nhà tắm với một bình sữa, một con ngựa thiến trong thế giới của những con ngựa đực giống. Sau đó là Sòng bạc lớn. Chúc ngủ ngon, Irene. Rất vui được biết ông, Alexander Barr. Hai năm, mười năm, ai mà biết được? Cái nịt vú của mình sẽ ngày càng chặt hơn. Alex Barr, nữ tác gia, với phẫu thuật làm hậu môn nhân tạo đại tràng gigma và ống thông đặt trong bàng quang. Chưa nói đến thủ thuật mở bàng quang trên xương mu và những thứ khác.

Mình thường tự hỏi người ta đón nhận căn bệnh này như thế nào khi nó xảy ra. Có lẽ mọi người đón nhận nó cũng giống như mình đón nhận nó. Choáng váng. Cố nói đùa để giữ khỏi gào lên vì sợ hãi và đau đớn. Và như viên bác sĩ tốt bụng kia nói, biết đâu thậm chí mình sẽ thích dùng hormon. Có vẻ, về lâu dài, mình có thể tham gia đoàn hướng đạo sinh nữ. Quỷ quái thay rất có khả năng mình sẽ sống đủ lâu để viết thêm bốn hoặc năm cuốn sách. Ham muốn? Thôi quên đi, Charlie. Tôi đã mất ham muốn của tôi khi có một tin buồn, mà thậm chí họ đâu đã thiến tôi ngay.

Ồ, Barr, ông nghĩ, chúng ta có thể làm một trong hai điều. Chúng ta có thể uống hết lọ thuốc kia, và kết thúc tất cả - nhưng nó có thể làm nơi đây chìm trong bóng đêm vô định - hoặc chúng ta vui vẻ uống sữa trong buồng tắm. Và tôi nghĩ chúng ta không có đủ can đảm để rời bỏ thế giới phức tạp này ngay bây giờ, khi còn khá nhiều những buổi hoàng hôn và bình minh để thưởng lãm, và còn khá nhiều từ chưa được viết. Và, lạy Chúa, trong tôi còn biết bao từ chưa được viết - những từ mà tôi muốn viết ra. Cái đó đưa chúng ta đến phần cốt lõi của vấn đề. Penny sẽ ra sao? Penny xinh đẹp của mình sẽ ra sao, cô ấy còn chưa đầy ba mươi tuổi, bị quàng vào ách một con ngựa già đang chậm chạp lê tới cái kết thúc đau đớn, cô ấy chẳng thể được hưởng gì trên giường, và sẽ khăng khăng nói rằng ông đã cho cô một điều kỳ diệu cho dù đã từng nói rằng không được tô vẽ sự việc bằng lòng thương hại? Và cô ấy sẽ chịu đựng. Cô ấy sẽ chịu đựng cho đến khi Địa ngục réo gọi mình. Nhưng đó là sự phí hoài cuộc đời cô ấy và theo một cách nào đó, là sự phí hoài quãng đời còn lại của mình. Mình không muốn có một cô y tá trẻ. Mình không muốn có một người đàn bà xinh đẹp, buồn rầu, chung thuỷ với người chồng ốm yếu không còn cái ấy. Mình không muốn có một người vợ chung thuỷ giả dối sẽ lẻn đi với mọi gã Peter chỉ để làm nhẹ bớt chứng căng thẳng thần kinh. Mình không cần lòng thương hại, mình không muốn lòng trung thành phải trả giá bằng một cuộc đời trẻ trung còn cả một quãng thời gian dài để sống. Quỉ tha ma bắt, điều mình muốn bây giờ là một ly rượu và không có người nào để nói chuyện. Có lẽ mình sẽ về nhà, nằm xuống, và nghĩ về con voi già ấy. Hoá ra chúng ta lại có nhiều điểm chung, kể cả việc không có ai để trò chuyện.

Lão voi già đã già lắm rồi. Lão đã sống lâu, quá lâu. Có thể lão đã chứng kiến hơn một lần chuyển giao thế kỷ - từ thế kỷ 18 sang thế kỷ 19, từ thế kỷ 19 sang thế kỷ 20. Chưa ai biết đích xác một con voi hoang dã sống được bao nhiêu lâu. Trong vườn thú, cuộc đời của nó bằng trung bình ba lần hai mươi năm cộng mười năm của con người. Hai mươi năm để lớn lên; hai mươi năm để đánh nhau và sinh sản; hai mươi năm để truyền lại sự thông thái của mình cho những con voi trẻ; và mười hoặc hai mươi năm để ngẫm nghĩ và chết. Ở Châu Phi bạn sẽ phải lần theo hàng ngàn dặm dường lang thang vô định của nó từ Ethiopia tới Rhodesia để tìm kiếm nó, xem nó lớn lên, đánh nhau, sinh con đẻ cái và cuối cùng bị ruồng bỏ, và bạn vẫn không biết dược liệu đó có phải là con voi ấy hay không cho dù bạn đã theo dấu chân nó hàng trăm năm. Từ dáng vẻ bề ngoài, lão voi già của chúng ta ít nhất đã 150 tuổi.

Có thể lão voi già đã sinh lứa con cuối cùng từ năm mươi năm trước. Lão đã bị đày khỏi thế giới của những con voi khác. Có khả năng một trong những đứa con trai của lão đã đánh bật lão. Dù sao ký ức của lão về những ả voi cái và rượu cọ vẫn lờ mờ và có thể còn được cường điệu lên. Những gã voi trẻ không còn đến xin lời khuyên của lão, mặc dù sự thông thái mà lão tích luỹ được thật mênh mông. Từ lâu lão đã phung phí hết vốn truyện tếu táo của mình, và không còn tìm thấy thính giả cho những câu chuyện đầy tiếng thở dài luyến tiếc về ngày xưa tươi đẹp trước khi người da trắng tới với những khẩu súng - những ngày yên ả trước khi lũ chim sắt xé toạc bầu trời bằng những tiếng gầm rú man rợ trên đường bay tới Ethiopia. Dù sao trong những ngày ấy bầu trời luôn xanh hơn và bạn có thể đếm được các mùa. Bây giờ thì thời tiết, giống như tất cả mọi thứ khác, đã phát điên phát rồ. Ba năm liền hạn hán - và sau đó trời mưa đến độ gần như rửa trôi cả mặt đất.

Lão đã ít nhiều bị điếc, tất nhiên, và chắc chắn là đôi mắt lão đã mờ đi vì năm tháng. Đôi tai vĩ đại của lão, đã từng phe phẩy như bàn tay khổng lồ khi lão khó chịu lúc lắc chúng vì bị ruồi đốt, hoặc đã đập đập cáu kỉnh trên đầu khi lão vươn vòi rống lên ra lệnh, giờ lủng lẳng đáng thương như miếng giẻ rách, tai lão giờ thõng xuống tận chân, ve vẩy một cách yếu ớt. Một cục lồi màu xanh rêu mọc lộn trên khắp lưng lão. Lão dai như một con lừa già hoặc như một xác ướp cổ ngâm muối. Lão nhăn nhúm, và có lẽ đã mất ba tấn trọng lượng trong số bảy tấn của mình. Lão mang đôi ngà một cách vụng về, như thể chúng quá nặng đối với cái đầu lão, càng nặng hơn khi nó cho thấy số trọng lượng đối trọng đã rời bỏ lão. Làm sao mà lão có thể đạt tới độ tuổi này mà không bị gãy một hoặc cả hai ngà, trong một đất nước khắc nghiệt đầy đá sỏi, với ba mươi năm trời đánh nhau không ngớt, là một trong những bí mật của Chúa. Nhưng chúng vẫn ở đó, dấu ngoặc đơn bằng ngã vĩ đại vươn xuống thấp, ra ngoài và cong vút lên từ cái môi dưới trễ xuống. Tuổi tác đã làm vẻ ngoài của lão trở nên lố lăng; lão mang thứ vũ khí hạng nặng của một chiến binh trên trán, và không còn một sợi lông nào trên cái đuôi trọc lốc một cách khả ố.

Có những khối u kỳ lạ trong bụng lão mà những con voi già thường có, giống như những cuộn tóc người ta thường thấy trong dạ dày cá sấu hoặc cá trê to. Những con kiến sẽ bò lúc nhúc trên người lão; chắc chắn bàn chân lão sẽ nứt toác và đau điếng trên lớp đá dung nham nhà tù của lão. Bạn có thể đoán thô từ những vết chân khập khiễng của lão rải rác trên mười dặm đường quanh vùng có nước. Người già thường luôn bị đau ở đâu đó.

Lão lúc lắc hết bên này qua bên khác và càu nhàu một mình như người già vẫn thường như thế và điệp khúc than vãn của lão bay lên rõ ràng trong gió. Ở thời lão những gã voi đực là những kẻ lãng du hào nhoáng - mọi ngả đường từ những ngọn núi cao ngất trời của Ethiopia qua Tanganyika rồi tới Rhodesias, vượt qua hàng dặm đường châu Phi máu lửa khi lão đi theo những rừng cọ có thứ quả chín đỏ mà lão rất thích - khi lão thỉnh thoảng cướp phá một cánh đồng ngô, khi lão bất thần húc tung một đoạn đường sắt hoặc lật đổ một két nước, hoặc vung vòi lên như sợi dây bằng cao su để kéo đổ một ngôi làng thổ dân. Lũ voi cái đã mơn trớn lão bằng những cái vòi của chúng, theo kiểu ngưỡng mộ của đàn bà; lão đã nếm vị máu của đứa cháu ruột khi lão rút đôi ngà ra khỏi cái bụng bèo nhèo ruột gan của nó. Những kẻ bợ đỡ xun xoe xung quanh lão - những askari trẻ hăm hở học những kiến thức mà lão hào phóng ban tặng; giúp lão tìm kiếm và mang vác, và luôn khâm phục sự dí dỏm cũng như sự thông thái của lão.

Nhưng giờ đây lão chỉ có một mình; bị xích chặt vào tảng đá tuổi tác. Tất cả những con voi cái, voi con và voi đực đã đi khỏi. Chúng đã chấp nhận sự có mặt của lão trong khu vực, mặc dù lão đã trở thành kẻ đáng ngán với những câu chuyện về phường buôn nô lệ và thợ săn cũ. Mặt đất đã kiệt quệ. Trời đã mưa lại ở bên kia núi, và tất cả đều bỏ đi, theo màu xanh non đang mọc lên phía trên kia dưới triển núi đá. Tất cả đã bỏ đi trừ lão voi già. Lão đã quá yếu để rong ruổi cùng với chúng. Đầu lão đã nặng và chân lão đang đau.

Giờ thì lão đang buồn bã ở đây, vì lão không thể rời bỏ nguồn nước chắc chắn này để dấn thân vào một chuyến đi bất trắc hòng kiếm cái ăn. Và lão đã tự làm mình chết đói, vì lão đã ăn trụi cả mặt đất. Nhưng lão sẽ không đi quãng đường hai ngày hai trăm dặm của một con voi trẻ. Lão đã đi khắp mảnh đất khô cằn của lão, và dấu chân của lão chồng chéo lên nhau. Chân lão xơ xác vì lông, và rải khắp nơi bởi chân lão. Lão đã để lại vết chân bằng hai trăm con voi, và tất cả chúng đều là của lão.

Lão sẽ chết sớm thôi. Trừ phi trời mưa xuống ngay bây giờ để làm xanh bãi cỏ nhà tù của lão, lão sẽ chết sớm, vì tuổi già và vì đói - và trên hết, là vì nỗi buồn thuần khiết. Nỗi buồn là căn bệnh tồi tệ nhất trong mọi căn bệnh, và lão sẽ vui mừng được kết thúc tất cả.

Giờ lão đứng đó, vĩ đại một cách thảm hại trên bãi đất nâu khô kiệt, với ánh mặt trời buổi sáng đỏ ở sau lưng. Lão đứng đó, nổi bật trên nền núi xanh độc ác, cặp ngà cong vĩ đại biểu tượng cho chính lão và cho châu Phi - một châu Phi đã thay đổi, đang thay đổi và sẽ thay đổi không ngừng cho đến chừng nào không còn điều gì đáng yêu sót lại trên mảnh đất này.

“Ông bạn già đáng thương,” người thợ săn da trắng nói. “Ông bạn già thật đáng thương.”

Khi con voi già ngã xuống với một tiếng động nặng nề, phần lớn những điều đáng yêu nhất của châu Phi cũ đã chết cùng với nó.