Chương 6

Cây phượng độc nhất ở xóm bốn nở rực rỡ như một đám mây đỏ ối bay thấp. Mùa hè về khiến tâm trạng Nam xuyến xao. Nó chợt buồn khi nghĩ tới đám bạn bè giờ này đang lo thi cử. Sau kỳ thi sẽ là những buổi ngồi chơi xơi nước trong lớp với tâm trạng thoải mái đợi kỳ nghỉ hè. Đến một lúc nào đó.

Sung sướng quá giờ cuối cùng đã hết.

Đoàn trai non hớn hở rủ nhau về.

Chín mười ngày nhảy nhót ở miền quê.

Ôi tất cả mùa xuân trong mùa hạ...(Thơ Xuân Tâm)

Nghỉ hè, đối với Nam không cần đi đâu xa. Mùa hè tuyệt với nhất của nó có lẽ ở ngay thành phố thân yêu, thành phố đầy nắng, ồn ào, sôi động. Những ngày hè thích thú qua những chiều gió mát, Nam cùng lũ bạn ăn kem trên đường Điện Biên Phủ sau khi chạy nhảy “đã đời” trong công viên Lê Văn Tám. Hè năm ngoái còn có dư âm thích thú khi cả phân đội bốn của Nam đến từng cơ quan xin giấy vụn về làm kế hoạch nhỏ. Buồn cười nhất, cô giám đốc xí nghiệp bánh kẹo khen Nam đẹp trai, đòi mười năm nữa sẽ gả con gái. Hôm ấy, Nam đỏ lừ mặt, cả phòng làm việc cười châm chọc. Nam chợt nhớ nhỏ Thanh hay bận chiếc áo đầm đỏ nhà ở chợ Phú Nhuận. Năm nay, có lẽ nó sẽ về phường tiếp tục sinh hoạt hè. Nam sẽ được... sung sướng “can” lại từng hình mẫu cho nhỏ thêu, để được nghe hoài một câu “Anh Nam giỏi dễ sợ!”, để lâu lâu được ăn bắp rang thơm mùi vani nhỏ mua ở chợ Tân Định. Ôi, nôn nao quá... Nam muốn chấp cánh bay về thành phố ngay để sà vào lòng má, đòi má mua cho ly sâm bổ lượng. À, quan trọng nhất Nam sẽ kể cho má nghe về vùng đất từ lâu má đã xa rời, về những món ăn độc đáo má nghe tên phải lè lưỡi. Nhất là về thằng bạn nhà quê dễ thương, nghèo khổ, cần cù. Nam sẽ xúi má gởi cho Siêng mớ đồ Nam không bận tới kể cả xấp vải trắng còn dư để Siêng may áo cho kịp khai giảng.

Nam đi lần ra đằng trước nhà. Chị Thảo đang ngồi chép lại những bài ca dao từ chiếc máy ghi âm:

- Chị, sáng nay Siêng có ghé qua không? Em dậy trễ không biết...

- Có, em à. Siêng cảm ơn về mấy thứ tối qua dữ lắm. Nó nói vài bữa sẽ nhận vé số bán. Siêng rủ tối có rảnh, em đến trường làm lửa trại ngày 15 tháng 5...

- Hay quá! Chị có đi không?

Chị Thảo lắc đầu. Tối chị phải ở nhà chuẩn bị cho luận văn tốt nghiệp. Mọi việc phải hoàn tất sớm. Một thời gian ngắn nữa, hai chị em phải về thành phố.

- Em nhắn Siêng rảnh ghé qua, chị chỉ cho mấy bài toán lớp 9...

- Lớp 9, ủa, nó đang học lớp 8 mà.

- Đúng, em ạ. Siêng đã tự học một phần ba chương trình lớp 9 rồi. Chị phục nó dễ sợ...

Nam nghĩ không khác chị Thảo. Nghĩ lại, có đủ điều kiện vật chất chưa đủ để học giỏi. Thằng bé quê nghèo như Siêng hơn gấp mười lần mấy đứa hàng xóm nhà giàu của Nam, suốt ngày cắm đầu vào phim chưởng Hồng Kông với phim ma, trốn học liên miên.

Nam rảo bước về phía đống lửa to đốt giữa sân. Mùi lá còn tươi bị đốt trong lửa thơm ngai ngái. Chẳng thấy thằng Siêng đâu cả. Hôm nay lửa trại dành cho lứa học trò nhỏ ở trường bổ túc. Số lượng người dự không nhiều lắm. Giữa vòng, thầy giáo đang làm một trò ảo thuật gì đấy bằng mấy lá bài. Từng tràng cười ồ lên sau mỗi trò biến hóa. Sau đó là tiết mục múa “Trái đất”, một chuỗi người hóa trang dân tộc các nước nắm tay nhảy quanh đống lửa, trông như một đoạn trong phim về người da đỏ. Một anh chàng quấn khăn cà-ma trên đầu, dùng than vẽ râu giả người Ấn. Anh chàng khác có vẻ trắng trẻo nhất lớp đóng vai người châu Âu với chiếc áo khoác cũ, cái cà vạt nhàu nát. Anh chàng vai người da đen bôi đầy nhọ nồi lên mặt, nhe hàm răng trắng ởn. Cô bé da đỏ đầu gắn lông vịt, mặt vẽ lằn ngang lằn dọc...

Trái đất này là của chúng mình.

Vàng, trắng, đen tuy khác màu da...

Trống đội được mang ra vỗ “pan pan” nghe lạ tai. Những cậu bé chân đất còn lấm lem bùn của mấy khoảng ruộng vừa lội qua, say sưa múa như quên hết ưu phiền của cuộc đời vất vả với thùng cà rem, xấp vé số hay bầy trâu. Các bạn ấy đóng vai người châu Phi, châu Mỹ nhưng mấy ai thấy được hình ảnh của họ dù trên tivi hay sách báo. Nông thôn, vùng đất mộc mạc buộc chặt gói trọn cuộc đời những chú bé khoai củ này. Lớn lên học, trở thành những nông dân yên phận với cày cuốc, giải trí bằng rượu đế, câu vọng cổ buồn đứt ruột. Chỉ có tri thức, tri thức sẽ là nguồn sáng đổi mới nông thôn, đổi mới người dân ở đây. Nam vẫn nhớ một đêm rỗi rảnh Siêng kéo nó ngồi trước chòi. Trăng lên Siêng trải nóp cùng Nam ngả lưng ngắm trăng. Giữa tiếng gió thổi rì rào qua rặng cây ô môi, thằng Siêng mải miết nói về ước mơ của nó. Nó mơ trở thành một chuyên viên về nông nghiệp như chú Thành, anh Tấn ở trạm thực vật huyện. Nó sẽ hướng dẫn bà con trồng loại lúa nào chống được bọn rầy nâu, loại lúa nào trồng ngắn ngày. Nó sẽ giới thiệu với mọi người về các loại máy gặt, đập, gieo hạt, tuốt lúa, đánh bóng gạo... Không ai sẽ phải vất vả khom lưng ngoài đồng dưới trời nắng, chân ngâm dưới bùn mà sẽ ngồi trong buồng kín của chiếc xe chuyên dùng trên đồng ruộng. Có lúc nó lại nói về ước mơ trở thành người hướng dẫn du lịch ngay vùng núi Sam này. Làm nghề đó, nó được tha hồ kể cho du khách nghe bao chuyện cổ tích, truyền thuyết kỳ lạ về vùng đất này, về những sự tích con người chống chọi với thiên nhiên. Về dòng kinh Vĩnh Tế tốn bao xương máu mới đào nên. Về cuộc sống miền biên giới cam go. Những lúc đó, Siêng như quên rằng ngày mai nó tiếp tục đưa trâu ra đồng, ăn cơm nguội, đi chân đất đến trường... Vẻ say sưa của nó khiến Nam thấy mình tầm thường vì chưa bao giờ nghĩ tới tương lai, mong muốn làm chuyện gì cho người khác. Có lẽ Siêng làm được nhiều việc nếu có điều kiện như mình. Nam nghĩ vậy...

- Xin mời! Xin mời!

Nam giật mình. Thằng bé Phi châu đen thui đang nhảy múa tự dưng đến trước mặt Nam kéo nó vào vòng. Lúc này có nhiều người nhập chung với đoàn “thiếu nhi quốc tế” rồi Nam tưởng tượng cái áo thun trắng của nó bị anh chàng da đen nắm đã lấm lem. Mặc! Hôm nay cần vui chơi hết mình.

- Nam đến hồi nào? - Người da đen hỏi từ phía sau.

Ra là Siêng, vậy mà nhận không ra. Nam chìa tay ra sau, Siêng vỗ vỗ vào tay Nam. Hai đứa hòa vào vòng người đang nhảy cà tưng quanh lửa bập bùng.

Đường ra bến đò ngang gồ ghề sống trâu. Đã chín giờ tối. Hai đứa dắt tay nhau lững thững đi. Gió từ ngoài kinh mang một làn hương thơm của hoa lài nhà ai. Bàn tay của Siêng nhiều nốt chai, nhưng mấy ngón tay sao thon dài chi lạ. Những ngón tay của người tài hoa, chữ nghĩa. Rồi cuộc đời thằng Siêng một ngày nào đó sẽ vươn lên được. Những ngón tay này nói lên điều đó.

- Nam biết không, mình kiếm được việc làm rồi. - Siêng thủ thỉ.

- Việc gì?

- Đi bán vé số ngoài chợ Châu Đốc.

- Có cực lắm không?

- Không đâu. Buổi sáng lãnh một xấp bán tới chiều, dư trả lại. Cũng may người ta cho trả vốn sau khi bán, không phải cược tiền trước.

Thằng Siêng nói toàn những điều thuận lợi. Nhưng Nam hiểu được phần nào nỗi cực khổ của những đứa bé bán vé số lang thang ngoài phố. Hôm nào mưa, rất khó bán.

Muốn bán được một tấm, có khi thằng Siêng phải năn nỉ, mời mọc cả chục người. Nam từng thấy nhiều đứa nài nỉ khách mua như người ăn xin. Tính thằng Siêng không làm được như vậy, có lẽ nó không kiếm được bao lăm. Nhất là lúc này ở đâu cũng thấy người bán vé số.

Gần tới bến đò, có hai cái bóng nhỏ đi ra. Đứa lớn hơn trạc mười lăm tuổi, tay cầm điếu thuốc đỏ lập lòe. Đứa nhỏ cầm một nhánh tre...

- Ê, Siêng. Đi học về hả mậy?

Thằng Siêng lặng lẽ kéo tay Nam bước tới. Đứa kia không buông:

- Đi bán vé số cũng bày đặt học với hành. Muốn làm kỹ sư, kỹ siếc hở?

Sau câu nói, nó vứt mạnh điếu thuốc cụt lủn xuống cái mương chạy dọc theo con đường đất đánh xèo. Thằng Siêng đứng lại.

- Thôi, mày về đi.

- Không về, thích chọc mày chơi. Hà hà, con nhà cù bơ cù bất trôi sông lạc chợ cũng bày đặt đi học. Nghỉ đi mày...

Tay thằng Siêng chợt nắm chặt tay Nam. So vóc dạc thằng kia mập mạp hơn. Nhưng bắp thịt của Siêng trông rắn rỏi cứng chắc. Biết Siêng nhịn cho yên chuyện, Nam tỉnh bơ rảo bước. Thằng kia lẽo đẽo đi theo, nó giật cây gậy tre của đứa nhỏ quất vun vút vào không khí. Rồi như không chịu được sự phớt tỉnh của hai đứa, nó đi vòng qua phía Nam, dí cây tre vào cổ Nam đau nhói.

- Ê, thằng nhỏ Sè-Goòng này. Ai cho mày về đây, hả mày!?

Thật vô duyên. Nam dùng tay gạt thanh tre ra. Thằng Siêng nhanh hơn nhoài người đẩy mạnh vai thằng kia.

“Bõm!” Nó chới với mất thăng bằng rơi tõm xuống mương nước. Siêng kéo tay Nam rảo bước đi, vừa kịp con đò chót đầy khách, chuẩn bị rời bến. Ngồi dưới ghe, Nam còn nghe tiếng chửi rủa của thằng kia.

- Nam biết hôn, thằng đó cũng bán vé số ngoài chợ Châu Đốc. Tính nó dữ lắm, ai không mua, nó chửi. Có lúc nó “chôm” đồ của người ta. Hồi Siêng bắt đầu bán, nó gây sự với Siêng hoài vì không hiểu sao, người ta hay mua vé số của Siêng hơn. Nhiều lần nhịn nhục rồi, hôm nay chịu không nổi nữa...

- Nhà nó ở đâu? Hay không có nhà cửa?

- Nghe đâu bỏ nhà đi bụi đời. Có lần má nó tìm, năn nỉ nó về đi học. Về được mấy bữa, nó lại bỏ đi.

- Cẩn thận Siêng nhé! - Nam nhớ tới vẻ mặt dữ tợn của thằng kia.