← Quay lại trang sách

Chương 15

Chuyện xảy ra vào đầu tựu trường năm nay.

Thằng Minh đang ngồi lùa cơm vào miệng trên cái bàn bằng tre. Một tô nước mắm kho quẹt chỉ còn lõng bõng nước đang nằm chỏng chơ trên bàn. Đây là món ăn thường xuyên của nó trong những ngày má nó hết tiền. Một món ăn rất dễ làm, cực kỳ đơn giản. Chỉ cần một miếng nước mắm, một ít mỡ, một ít đường. Hỗn hợp này đổ vào tô, bắc lên bếp khuấy đều. Thế là xong cho một buổi cơm nhà nghèo. Nhiều khi không còn mỡ, nó lại chan nước trà thay canh, quẹt miếng nước mắm là xong buổi cơm. Chỉ cần có chút gì mằn mặn để nó lùa cơm vào miệng là được. “Ăn để mà sống chứ không phải sống để mà ăn” - nó nhớ câu nói của chú Hai Ngon để tự an ủi.

Nó vừa ăn cơm, vừa để cuốn tập trước mặt thì con Cưỡng chạy vô, mặt đầm đìa nước mắt. Bên cạnh nó là thằng Ti và thằng Út đẹt:

- Ủa tụi bây đi đâu đây?

Thằng Út đẹt nói cuống quýt:

- Thằng Chim... thằng Chim...

Thằng này bình thường thì không sao nhưng những lúc rối trí thì lại nói cà lăm. Bực mình, thằng Minh quay qua hỏi con Cưỡng:

- Thằng Chim bị sao hả Cưỡng?

Con Cưỡng vừa khóc thút thít, trả lời:

- Anh Chim hồi sáng đến giờ không thấy về nhà. Nghe tụi nó nói là anh Chim bị đại ca Hai lùn giựt tiền đánh bầu cua cá cọp. Mà tiền này là tiền má đưa đi mua thịt để làm đồ bán bánh mì, nên ảnh sợ, không dám về nhà.

Thằng Minh đặt cái chén xuống bàn cái cộp, nói nhanh:

- Tao biết thằng Chim đi đâu rồi! Tụi bây lấy xe đạp theo tao...

Thằng Minh lấy chiếc xe đạp không vè mà tụi nó gọi là xe đạp ở truồng đang dựng ở vách nhà, leo lên rồi đạp thật lẹ. Thằng Ti với con Cưỡng và thằng Út đẹt lóc cóc chạy theo. Thằng Minh ngồi trên xe, quay đầu nói vọng lại:

- Tụi bây đạp xe xuống ụ ghe chài ở bến Bình Đông.

Không đợi tụi bạn trả lời, thằng Minh hết sức dậm lên pê-đan, đạp chiếc xe cà khổ thật nhanh về hướng đó.

Bến Bình Đông, dọc đường Lê Quang Liêm [1] có nhiều cái chành [2] gạo của các ông chủ người Hoa. Các chiếc ghe bầu chở gạo từ lục tỉnh về Sài Gòn bằng con đường sông thường xuống hàng ở các chành này.

Hàng hóa mà ghe bầu chở từ miền Tây lên thường là gạo. Những bao gạo nặng khoảng trăm ký được chuyển vào các chành bởi những người phu vác gạo mướn lực lưỡng, là đội quân thường trực đóng đô ở đây. Ngoài chuyện có sức khỏe tốt, họ còn phải đi thật thành thạo trên những chiếc đòn dài - tấm ván dài, bề ngang chừng nửa thước bắc từ trên ghe xuống mặt bờ như một cái cầu không tay vịn. Họ vác gạo trên lưng đi trên chiếc đòn dài đó thật nhanh, như chạy càng tốt để không phải dồn ứ những người đang vác nặng ở phía sau. Càng nhanh thì càng vác được nhiều và vác được càng nhiều thì sẽ có tiền nhiều hơn. Khi vừa xuống đòn dài để đi vào chành thì phu vác gạo đưa cho nhân viên kiểm tiêu của chủ chành một thanh tre nhỏ mà họ vừa được phát khi nhận gạo từ trên ghe. Thanh tre này được gọi là tiêu - có khắc dấu riêng của từng chành. Một tiêu đánh dấu cho một bao gạo vừa được phu chuyển từ trên ghe xuống. Số lượng tiêu là số lượng của bao gạo được phu vác gạo chuyển vào chành.

Ba thằng Chim đã từng là người vác gạo trên bến Bình Đông này. Cùng nằm chung với số phận của những người vác gạo, bị mấy tay chủ chành bóc lột nên sức khỏe của ông ngày càng tàn tạ theo năm tháng. Ba thằng Chim bị bệnh lao. Đi khám bệnh ở nhà thương Hồng Bàng [3] bác sĩ bảo phải uống thuốc trị lao và quan trọng là nghỉ dưỡng sức để nhanh hồi phục sức khỏe. Bệnh viện phát cho ba nó thuốc Rimifon và Izonazit miễn phí. Ba nó uống thuốc đều đặn theo lời dặn nhưng ăn uống thì quá kham khổ nên thuốc làm ông vật vã, và dù đang trị bệnh lao nhưng ông vẫn phải xuống bến Bình Đông vác gạo để kiếm tiền nuôi gia đình.

Vì vác gạo nặng nhọc, lại bệnh lao phổi nặng, nên ba thằng Chim đã té trên đòn dài, bị một bao gạo đè lên nên lăn ùm xuống sông. Lúc ấy, thủy triều đang lên nên ba thằng Chim chìm lỉm. Người ta suy đoán là ba nó bị bao gạo nặng đè xuống lòng sông nên xác không nổi lên được. Vả lại, chuyện phu vác gạo té sông chết là chuyện thường nên chủ chành chẳng bận tâm. Họ cho má thằng Chim một số tiền gọi là an ủi có đồng vốn để mần ăn - đó là chuyện giúp đỡ chứ các chủ chành chẳng có trách nhiệm bồi thường cái chết của bất cứ người phu khuân vác xấu số nào.

Sở dĩ thằng Minh đoán là thằng Chim đến Bến Bình Đông là vì nó thường nghe thằng Chim tâm sự khi hai đứa nằm ngoài bờ ruộng trong những buổi tối trăng lên.

- Lớn lên tao sẽ theo nghề ba tao.

- Đi vác gạo? - Thằng Minh hỏi.

- Ừ. Nghề đó dễ kiếm tiền. Chỉ cần “đô” con như lực sĩ là được.

- Nhưng mầy không đi học nữa sao? Năm này tụi mình thi vào đệ thất rồi...

Giọng thằng Chim buồn buồn:

- Tao không biết là lỡ như tao thi đậu má tao có tiền nuôi tao học trung học không nữa.

- Má tao nói chỉ cần mình đậu vào đệ thất trường công là đi học không tốn tiền. Tao tính là sẽ cố gắng học lớp nhứt cho giỏi, thi đậu vào đệ thất trường công. Tao sẽ không phải đóng tiền trường. Học một buổi, đi làm một buổi kiếm tiền ăn học. Mầy cũng ráng đi Chim ơi. Đừng bỏ học uổng lắm. Tao biết mầy sẽ thi đậu. Tao cũng sẽ thi đậu...

Thằng Chim vụt thấy một ngôi sao đang băng giữa bầu trời. Nó nhắm mắt và nói lên điều nó thầm ước:

- Tao cũng khoái được đi học trường công, học đệ thất trường Mạc Đĩnh Chi lắm, nhưng sợ thi rớt quá...

- Xì... thi rớt mình sẽ đi làm, đi học luyện thi đệ thất rồi thi lại. Nếu mình có chí thì sẽ nên thôi. Má tao nói là “có công mài sắt có ngày nên kim”. Sắt mà còn mài thành kim được nữa mà lo gì. Có công học tập thì sẽ thi đậu!

Đúng như thằng Minh đoán, khi bọn nó đến nơi thì thấy thằng Chim đang đứng xớ rớ bên cạnh người xăm gạo. Anh ta đang cầm một cây xăm, mỗi khi người vác gạo xuống, anh ta lấy cây xăm chọc vào bao gạo. Cây xăm là một loại dụng cụ như một ống nước bằng sắt, rỗng nhưng có một đầu nhọn được dùng để kiểm tra xem trong bao mà người phu vừa vác xuống từ các chiếc ghe bầu có phải là gạo hay thứ gì khác.

Thấy thằng Chim đang phụ người xăm gạo, thằng Minh gọi:

- Chim... Chim... lại đây tao nói cái này.

Thằng Chim, ngẩng đầu lên, trố mắt ngạc nhiên:

- Ủa, mầy ra đây làm gì vậy?

- Kiếm mầy chớ làm gì mậy!

- Ủa, sao mầy biết tao ở đây?

Thằng Minh tự đắc:

- Bộ mầy không biết tao có tài tiên tri của Gia Cát Lượng sao? Tao chỉ cần bấm độn một cái là biết mầy ở đâu. Sao mầy không về nhà?

- Tao... tao... ráng làm kiếm đủ tiền... mua thịt để mai má tao bán bánh mì. Tiền má tao đưa mua thịt bị thằng Hai lùn giựt rồi.

- Bao nhiêu?

- Bốn chục.

- Cha... - Thằng Minh gãi đầu - Nhiều dữ vậy ta... Mầy để tao tính coi.

Trong khi thằng Chim nhìn vào từng người phu khuân, với bao gạo nặng oằn vai đang chạy thoăn thoắt trên những cái đòn dài như một đàn kiến đang nối đuôi nhau đi không ngừng nghỉ, thằng Minh lại bấm từng ngón tay để suy tính. Có vẻ hơi nóng ruột, thằng Ti đề nghị:

- Hay là mình gặp thằng Hai lùn đòi tiền lại?

Thằng Chim le lưỡi:

- Nó dữ lắm mầy ơi...

Thằng Ti tỏ vẻ anh chị:

- Cái cù loi heo. Tại mình sợ nó chứ nó đâu có dữ...

- Với lại nó cũng đâu có tiền. Thằng Tốt ăn hết rồi...

Lúc ấy, thằng Minh lên tiếng:

- Thôi, giờ tao tính như vầy, xem được không? Sáng mai tụi mình phải trốn học một buổi rồi...

Thằng Ti la lên:

- Không trốn học được đâu. Cô giáo điểm danh, không có mặt là chết...

Thằng Minh cười hì hì:

- Sao mầy quê quá. Lâu lâu, tao cũng trốn học một lần, có sao đâu...

Thằng Minh cố gắng thuyết phục tụi thằng Ti:

- Tao sợ tụi mình kiếm không đủ tiền trong chiều nay. Nhưng trong chiều nay kiếm đủ tiền mua thịt thì thôi...

- Mầy tính tụi mình làm gì? - Thằng Ti hỏi.

- Tụi mình đi đẩy xe ba bánh. Buổi trưa mấy cha chạy xe ba bánh mệt nhiều hơn buổi sáng, luôn cần thằng đẩy xe phụ lên cầu. Để coi, tao là một thằng Chim là hai, thằng Ti là ba... kêu thêm thằng Út đẹt nữa...

Con Cưỡng xìu mặt:

- Cho em đi đẩy xe với mấy anh.

Thằng Chim thương em gái cự nự:

- Thôi đi mầy. Đừng làm tài lanh. Ốm nhom, ốm nhách như con khô hố, sức đâu mà đẩy xe lên dốc cầu...

Thằng Minh nói giọng chỉ huy:

- Thôi hai anh em tụi bây đừng cãi nhau nữa. Thằng Chim với tao có sức thì chạy đứng ở cầu Bình Tây, còn thằng Ti với thằng Út đẹt ở cầu Bình Tiên [4]. Con Cưỡng, mầy đi kiếm thằng Út đẹt, nói nó chạy ra cầu Bình Tiên với thằng Ti. Thôi đi lẹ tụi bây.

Tụi nó nhảy lên mấy chiếc xe đạp, đạp xe về hướng Chợ Lớn bỏ lại Bến Bình Đông, nơi các chiếc ghe chài đang từ từ nhả trong lòng khoang ghe những bóng người lầm lũi trên chiếc đòn dài.

Trời nắng gắt. Ánh nắng dường như rọi thẳng đứng xuống đầu thằng Minh, cộng thêm cái nóng tỏa ra từ cái thùng phuy của ông già người Tàu rang cà phê bên hông tiệm nước chú Quẩy. Ông ta mặc cái áo thun ba lỗ. Da nhăn nheo, người choắt lại như đã bị vắt hết nước từ cái nóng hừng hực của cái thùng phuy dùng để rang cà phê hàng ngày.

Một chiếc xe ba bánh, chở đầy những thanh sắt dài đang ngừng ở chân cầu Bình Tây. Nó và thằng Chim liền chạy lại để khỏi bị những thằng chuyên đẩy xe dưới chân cầu giành mất phần. Người đạp xe ba bánh hỏi nó:

- Gì vậy mậy?

- Đẩy xe hông chú?

Người đạp xe ba bánh nhìn hai thằng nó, rồi nhìn đống sắt vụn đang nằm trong lòng xe rồi nói:

- Hai đứa tụi bây ốm nhom mà đẩy cái gì?

- Con đẩy được mà chú. Con thường đẩy xe lên cầu lắm.

Người đạp xe ba bánh lấy khăn lau mồ hôi:

- Mầy xạo. Tao đạp xe lên cầu Bình Tây này hoài sao không thấy mầy?

- Con đẩy xe ở cầu Bình Tiên mà! - Câu này thì nó xạo thật.

- Ừ, thôi, tao cho hai đứa mầy đẩy. Một đồng chịu hông?

Nó nói giọng thiểu não:

- Chú thương tụi con. Xe chở nặng quá. Chú cho tụi con hai đồng đi. Hai thằng hai đồng mới dễ chia với nhau.

- Giỡn mặt, mậy. Tao đạp cuốc này chỉ có hai mươi đồng mà mầy đòi chỉa tao bốn đồng rồi.

- Thôi chú cho con ba đồng đi. Hôm nay nhà con đang cần tiền, mai mốt con đẩy xe cho chú bù lại nghen chú.

Thấy thằng Minh nói thảm quá, người đạp xe ba bánh gật đầu.

- Ờ, nhớ nha mậy. Lần sau bớt tiền nha mậy.

Thằng Minh thầm nghĩ: “Làm gì có lần sau” nhưng miệng nó vẫn chèo bẻo:

- Dạ... mai cũng được. Rồi chú đẩy xe đi, con đẩy bên tay mặt và phía sau.

Dưới cái nắng chan chát của buổi trưa, hai người, một lớn khỏe mạnh, gân guốc, một thằng nhỏ gầy nhòm nhom, gồng người cùng đẩy chiếc xe lên cầu. Dốc chiếc cầu Bình Tây khá cao, nối liền đường Lê Quang Hiền, góc Phạm văn Chí qua bên khu vực chợ Bình Tây. Nếu người bên quận 6 muốn qua Chợ Lớn, ra Sài Gòn hoặc về Phú Lâm phải qua các cây cầu Bình Tây, Bình Tiên, Palikao. Tuy nhiên, chỉ có hai cây cầu Bình Tây và Bình Tiên thì thuận lợi hơn cả nên đa số xe ba bánh hay xích lô đạp thường đổ dồn về hai cây cầu này. Hàng ngày trên đường đến trường thằng Minh đều đi ngang qua đây nên nó biết rằng các xe ba bánh, xích lô đạp chở hàng hóa nặng rất cần người phụ đẩy xe qua cầu. Thỉnh thoảng cần kiếm tiền, nó chạy ra dốc cầu đứng xớ rớ là cũng kiếm được vài đồng ăn bánh. Nhưng cũng không dễ dàng vì dưới chân cầu lúc nào cũng có nhiều thằng đẩy xe đứng chàng ràng. Giựt mối của tụi nó là bị tụi nó “đinh” [5] như chơi.

Sau khi đẩy xe ba bánh mở hàng, hai thằng còn đẩy thêm vài chiếc xích lô nữa. Đến gần xế chiều, lúc vắng xe, nó hí hửng đếm tiền. Được chín đồng. Vẫn còn ít. Phải ráng kiếm thêm vài đồng nữa. Vì nó sợ là bọn thằng Ti, thằng Út đẹt không kiếm được nhiều bằng nó. Trong cái nghề đẩy xe ba bánh này cũng phải biết hát “bài ca con cá” - nghĩa là vừa đẩy xe, vừa phải biết nói chuyện cho chủ xe thông cảm thương tình mới có thể được cho thêm năm cắc, một đồng, dễ kiếm được mối thường xuyên. Có được mối quen là khỏe, không cần phải tranh giành với thằng nào hết.

Thằng Minh hí hửng bỏ tiền vào túi chiếc quần soọc bạc màu, có vá một miếng vá sau đít, huýt gió bài “é mambo... ông già lấy le bà già... Chiều chiều dắt ra bờ sông. Hai người nói chuyện tâm tình - ôm nhau nhảy xuống sình”. Đây thường là những lúc tâm trạng nó phấn chấn. Một bàn tay đặt lên vai nó:

- Ê, ngon há mậy?

Thằng Minh quay lại. Một thằng nhóc với gương mặt đầy mụn, hàm răng trên nhô ra, đầy bựa, khoanh tay nhìn nó với vẻ đàn anh.

- Ê, mầy ngon há. Dám đến đây đẩy xe hả mậy?

Nhìn tướng tá hết sức cao bồi của thằng răng hô này, thằng Minh ước lượng tình cảnh gay go của mình liền xuống nước:

- Dạ... em... em... lần đầu đến đây... anh bỏ qua cho em.

Thằng mặt mụn, răng hô bắt chước một thằng tài tử trong phim cao bồi Hai tay súng oai hùng, phun nước miếng xuống đất:

- Bỏ qua sao được mậy. Đưa hết tiền đẩy xe cho tao.

- Anh thương cho tụi em. Em kiếm được có một đồng hà...

- Mầy đừng có xạo ke. Muốn tao đục mầy hông? Tao thấy mầy đẩy mấy cái xe lận.

Thằng Minh bắt đầu nổ:

- Hổng có đâu... Làm gì dữ vậy. Em đẩy được bốn xe... chỉ có xe ba bánh đầu là được năm cắc. Một chiếc xích lô khác năm cắc. Một chiếc là xe của ba em...

- Ba mầy chạy xích lô hả mậy?

Lỡ trớn nó xạo luôn:

- Ổng chạy xe cuốc. Mỗi ngày mướn xe chạy vài cuốc. Xe của ba em, hổng lẽ em lại lấy tiền. Lấy tiền là ổng đá em vài đá liền...

- Tao mà là ba mầy chẳng những đá mà còn cho mầy nhịn đói nữa...

- Ổng cho em nhịn đói hoài...

- Chắc mầy nhịn đói thường lắm, bởi vậy ốm nhom hà...

Thằng Minh bắt đầu ca:

- Em đi học nhịn đói không hà...

- Mầy cũng đi học nữa à.

Thằng Minh ưỡn ngực:

- Lớp nhứt 2, trường Bình Tây nè anh. Trường thiệt là bự đó...

Thằng mặt mụn lại nhổ nước miếng xuống đất:

- Bộ mầy tưởng mầy học lớp nhứt là ngon hả mậy? Tao nè... nếu bây giờ tao đi học là tao đã lên đệ nhứt rồi!

Thằng mặt mụn nói đại chứ nó đâu có biết đệ nhứt là lớp mấy đâu. Thằng Minh vuốt đuôi luôn:

- Ừ, anh mà học chắc phải lớp đệ tam lận. Đệ tam lớn hơn đệ nhất. Vì đệ nhất là trung học đệ nhất cấp, còn đệ tam là trung học đệ nhị cấp.

Thằng Minh nghe ba thằng Ti nói loáng thoáng nên nó chẳng biết đệ nhất cấp, đệ nhị cấp là gì nên nói ngược ngạo, lung tung lên hết...

Thằng mặt mụn quay lại vụ đẩy xe:

- Còn một chiếc xích lô nữa mậy...

Thằng Minh gãi đầu, nổ văng miểng:

- Chiếc xe đó quen, đó là ông già thằng bạn em. Mình đâu nỡ lấy tiền của ba nó.

- Ba của bạn mầy hả? Ba bạn thì ba bạn chứ, đâu phải là ông già mầy đâu mà không lấy tiền mậy?

Thằng Minh tiếp tục hù:

- Anh không biết đâu... Đây là ba của anh Hai lùn.

- Ủa, ba thằng Hai lùn chạy xích lô hả?

- Dạ.

- Sao tao hổng biết. Mầy có xạo hông?

- Em xạo cho em chết liền. Chết không kịp ngáp, không có đất chôn thây. Chết mà má em không kịp vuốt mắt, ba em không kịp đưa đến nhà thương. Chết không toàn thây, toàn thi. Chết không nhắm mắt, có vuốt mắt, mắt cũng không xuống...

Thằng Minh thèo lẻo, dẻo quẹo cái miệng. Hàng ngày, nó thường xuyên nghe những câu thề bồi trong khu xóm nhà lá của nó. Nó cũng tin lời thề lắm, không bao giờ dám thề ẩu, nhưng hôm nay nó thề như vậy vì nó biết ba thằng Hai lùn có chạy xích lô. Nhưng ngon hơn một bậc là chạy xích lô máy giống như ba của thằng Ti. Xích lô máy chỉ hơn xích lô đạp là có gắn máy, khỏi phải đạp, giống như xe đạp và xe gắn máy vậy. Thằng Minh biết là thằng mặt mụn cao bồi này chắc cũng biết thằng Hai lùn nên đem thằng Hai lùn ra để “lấy le”. Đây là thằng Minh biết là kế “Cáo mượn oai hùm” trong một truyện ngụ ngôn mà nó đã đọc được.

Kế này có vẻ có kết quả. Thằng mặt mụn nói gầm ghè:

- Như vậy mầy chỉ có một đồng hả...

- Dạ, một đồng. Thôi, em chia anh năm cắc.

- Năm cắc mua chẳng được điếu thuốc Salem [6]. Thôi tao cho mầy nợ. Bữa khác, tới đây đẩy xe phải đóng ba tăng [7] cho tao. Nếu không liệu hồn nghen mậy...

Nói xong, nó lại phun nước miếng cái phẹt xuống đất, mặt ngước lên, rồi bỏ đi. Nhìn cái tướng nó đóng trong cái áo chim cò rộng thùng thình, cái quần bó chật cứng hai cặp giò như hai cây tre tưởng chừng như gió thổi là bay, thằng Minh nhủ thầm đợi vài năm nữa khi nó lớn lên nó sẽ rủ thằng mặt mụn này đánh “pặc-co” [8] tay đôi xem nó còn dám ăn hiếp mấy thằng nhỏ đẩy xe ba bánh mướn dưới chân cầu không nữa.

- Hè... hè, nị [9] không dám tả [10] nó à?

Nãy giờ thằng Minh quên phắt là ông già người Hoa rang cà phê nhìn thấy hết chuyện của nó và thằng cao bồi mặt mụn.

- Cái lầy ngộ tả không có lại!

- Tả nó đại, nó sẽ sợ nị!

- Nị đừng có xúi bậy. Nó mạnh lắm...

- Nó mạnh tại vì mình sợ nó. Khi mình không sợ nó thì nó đâu có mạnh.

- Làm sao mà nó không đánh mình mới hay chớ chú. Tả nó mà nó ùm sẩy [11] thì ngộ sẩy chít cha ngộ luôn.

- Nị này giỏi - hảo lớ - chắc sau này làm sí phù [12].

Lúc đó, thằng Chim từ bên kia dốc cầu chạy qua, mặt mày phờ phạc. Nó thở hào hển nói:

- Bên này ế quá Minh ơi, có hai xe hà. Tao kiếm được 5 đồng...

Thằng Minh liếm mép:

- Tao kiếm được 9 đồng. Vậy là được 14 đồng. Tao khát nước quá. Mầy vô quán mua một đồng trà đá uống...

Thằng Chim vào quán mua nước trà đá. Thằng Minh nhìn sang cây thánh giá của ngôi nhà thờ Tin Lành bên kia đường. Không hiểu sao mỗi lần nhìn cây thánh giá là trong lòng thằng Minh trỗi lên cảm giác buồn buồn. Thằng Chim mang ly nước đá ra. Thằng Minh cầm ly nước uống một hơi hết sạch. Nó lầm bầm:

- Thằng cha chủ quán này bán mắc thấy mẹ. Mầy vô xin miếng nước trà nữa đi.

Thằng Chim lắc đầu:

- Nó không cho đâu mầy ơi. Nó nói là không có bán một đồng. Ly trà đá phải hai đồng. Nó nói tội nghiệp tụi mình lắm mới bán ly trà đá một đồng.

Thằng Chim vừa nói xong thì thằng Út đẹt chở thằng Ti trên chiếc xe đạp không vè, không gạc-đờ-bu vừa ngừng. Thằng Út đẹt nhảy xuống lấy tay gồng lên để nổi lên hai con chuột... nhỏ xíu:

- Tụi bây thấy ngon không? Con chuột cỡ này mới có sức “phẻ” như lực sĩ đẩy xe chứ.

Thằng Minh nheo mắt cười:

- Con chuột như con chuột lắt mà cũng gồng.

Thằng Út đẹt khoe:

- Tao đang luyện võ Vovinam.

Thằng Minh bĩu môi:

- Mầy học vỏ cua, vỏ còng chứ võ gì? Mầy không nghe tụi nó nói sao?

Thằng Út đẹt tức khí:

- Tụi nó nói sao?

- Đệ tứ đẳng huyền đai, không bằng dao phay chém lén.

Thằng Ti móc tiền từ trong túi đưa ra:

- Hai thằng tao được 10 đồng. Uống nước mía hết 3 đồng.

Thằng Minh cự nự:

- Tụi bây chơi cha quá hén. Có 10 đồng mà dám uống nước mía hết 3 đồng.

Thằng Chim chen vào, can:

- Kệ nó mà.

- Tụi bây có biết là chưa đủ tiền cho thằng Chim không?

Thằng Ti có vẻ ân hận:

- Thôi Minh. Tại tao thấy kiếm chắc không đủ tiền, thấy thằng Út đẹt đẩy xe, khát nước.

Thằng Chim mắt đỏ hoe, sụt sịt khóc:

- Tại tao ham chơi bầu cua tụi bây mới cực khổ... Tao...

Thằng Minh thấy thằng này ân hận nên nguôi giận. Tuy vậy nó vẫn lầu bầu đếm tiền.

- Tao với thằng Chim được 14 đồng. Uống trà đá hết một đồng còn 13 đồng. Hai đứa tụi bây được 7 đồng. Vậy là có 20 đồng. Còn thiếu 20 đồng nữa. Cha, làm sao kiếm 20 đồng nữa để mua thịt đây...

Thằng Chim nói liền:

- Hay là mình lấy 20 đồng này đi đánh bầu cua tiếp. Đặt một cái 20 đồng, thắng thì mình có 40 đồng nếu mà ba con ra một lúc thì trúng tới 60 đồng lận.

Thằng Út đẹt phá ngang:

- Thôi bỏ qua đi tám! Lỡ thua rồi làm sao?

Thằng Minh trừng mắt nhìn thằng Chim ra vẻ đại ca:

- Sao mầy khoái bầu cua quá vậy? Sức mấy mà mầy ăn thằng lắc bầu cua được. Có 20 đồng thì mình ráng kiếm 20 đồng bằng cách khác.

Thằng Ti bi quan:

- Kiếm bằng cách nào đây?

Thằng Minh đứng nhìn sang bên kia đường. Buổi chiều bỗng dưng xuống nhanh. Trên bóng chiều sẩm, bóng cây thánh giá của nhà thờ Tin Lành phía bên kia đường nổi lên trên nền trời trắng toát, lạnh lùng như nỗi cô đơn và kiêu hãnh của nó. Nhìn cây thánh giá, rồi nhìn vào nhà thờ Tin Lành, thằng Minh liền nói:

- Tao có cách rồi. Tụi mình đến thằng Són đi?

Thằng Ti lên tiếng:

- Thằng Són “mắc thằng bố” [13] đó hả? Gặp nó tao rầu lắm. Nó nói chuyện như bắn súng la-phan [14] vậy đó.

- Mà chuyện gì nó cũng nói được mà lại không biết nó nói chuyện gì!

Thằng Minh nói với bọn nó:

- Tụi bây còn phiếu đổi bánh mì nhà thờ không?

- Tao còn một cái.

- Tao cũng còn...

Thằng Minh tính toán:

- Tao cũng còn. Vậy là mình phải gặp thằng Són tụi bây ơi.

- Chi vậy?

- Thiên cơ bất khả lộ. Để tao tính cho.

Cả bọn tức tốc đạp xe lên cầu, chạy qua Chợ Lớn mới. Bốn thằng nhỏ, tóc cháy nắng, người gầy gò đi vào hàng bán thịt trong chợ. Thằng nào thằng nấy khi đi ngang qua hàng bán thức ăn thì hít lấy, hít để cái mùi thịt nướng, mùi dầu mỡ khử hành tỏi của gian hàng bán chả giò thơm lựng. Không hẹn mà nên thằng nào cũng nuốt nước miếng nghe cái ọt. Thằng Út đẹt vừa nói, miệng văng nước miếng tùm lum:

- Tao đói quá...

Thằng Tí cũng nuốt nước miếng:

- Người ta chiên bánh xèo, bánh cóng [15] ngon quá. Má tao ưa ăn bánh cóng lắm...

Thằng Minh cố ghìm cơn thèm lại. Nó biết, nếu mà nó mềm lòng, thèm ăn như bọn thằng Út, thằng Ti thì coi như 20 đồng này sẽ đi vào các gánh hàng ăn đang bốc mùi mời gọi. Má nó nói cố gắng làm việc tốt giúp người thì mình sẽ thấy vui. Vui đâu chưa thấy nhưng bụng lại đói kịch liệt, thê thảm thiết. Khi nhìn thấy mặt thằng Chim thì trong bụng thằng Minh bảo rằng phải chịu đựng thôi. Chịu đựng khó khăn thì chuyện giúp bạn mới có ý nghĩa. Thằng Chim thì im thin thít. Nó biết số phận của nó được định đoạt vào việc có ăn hay là không ăn.

Thằng Minh dẫn bọn nó đi lướt qua thật nhanh hàng ăn uống trong chợ đến khu quầy bán thịt heo. Chợ đã về chiều nên trong khu hàng thịt đã vắng vẻ bóng người. Trên từng quầy hàng chỉ còn những miếng thịt ba rọi nhỏ treo tòng teng trên những chiếc móc sắt. Những miếng thịt ba rọi này không còn tươi ngon như lúc chợ vừa mở cửa vào sáng sớm. Khi ấy, những tảng thịt, hoặc có khi là nửa con heo đỏ hỏn, còn tươi những máu, treo lủng lẳng. Các chủ quầy bán thịt, người quấn tạp dề xám xịt bám đầy những mỡ và màu máu đã khô, tay cầm con dao bầu bén lèm lẹm, lóc từng miếng thịt thảy lên cái cân bàn trên quầy, rồi kéo hộc tủ lấy tiền ra thối lại cho người mua. Những tờ giấy tiền đầy mỡ và đôi khi vướng chút ít màu máu. Đôi khi tiền của thằng Són mua bánh cũng có màu như vậy!

Thằng Són đang ngồi buồn thiu bên cái sạp thịt cũng buồn thiu không kém. Trên sạp chỉ còn lèo tèo vài miếng thịt ba rọi, thịt đùi, bộ đồ lòng đã ngả màu xám xỉn. Vài con ruồi bay nhởn nhơ, kêu vo ve, thỉnh thoảng đậu ngay trên mặt thằng Són. Vừa lấy tay phủi xong một con ruồi, thằng Són thấy bọn thằng Minh bèn kêu to:

- Ê, tụi bây đi đâu vậy?

Thằng Ti lớn tiếng, trả lời:

- Tụi tao định...

Thằng Minh nhanh miệng, cướp lời liền:

-... đi ăn bún thịt nướng... Định đi về uống nước sinh tố.

Thằng Són nói liền:

- Bún thịt nướng mầy phải ăn ở sạp bà Tiều. Ngon lạnh lùng sương gió luôn. Chứ quán bà Bảy bán hả... toàn thịt bầy nhầy, bạc nhạc không. Chưa nói là mắc như vàng. Thịt heo của sạp tao bán mà bả không mua, bả đi mua ở sạp thằng cha Hía nên toàn thịt thiu không... Bà Tiều làm nước mắm chua ngọt quỷ kiến sầu nghen tụi bây. Tụi bây có thể uống nước mắm...

Thằng Út đẹt muốn chặn miệng thằng Són nên kêu:

- Minh... tụi... tụi... mình...

Thằng Minh liền nháy mắt với bọn thằng Út, thằng Ti. Bọn nó vẫn chưa hiểu ý định của thằng Minh nhưng vì tuân theo lệnh chỉ huy của thằng này nên liền im re. Thằng Minh nói với thằng Són:

- Đi uống nước mía không?

Thằng Són chép miệng, nhìn mấy miếng thịt trên sạp của nó:

- Còn mấy miếng thịt. Ba tao bắt phải bán cho hết mới được đi về. Uống nước mía tụi bây phải uống xe nước mía của chị Tám nghe. Bả pha nước mía có thêm quýt nữa, thơm lắm. Tao một ngày uống mấy ly luôn, càng uống càng thèm...

Thằng Minh nhìn mấy miếng thịt, bĩu môi:

- Thịt heo thiu rồi, ai mà mua mậy?

- Thiu đâu mà thiu... Heo mới mổ hồi sáng, bán hết, còn bây nhiêu đó. Mỗi ngày ba tao bán mười mấy con nên buổi chiều còn nhiêu đây là phải rồi. Mầy nhìn mấy sạp khác coi, còn một đống. Heo của tao bán chạy như tôm tươi. Tại bữa nay bà kia mở hàng nặng vía quá. Tao chỉ cần đốt phong long là bán được liền...

Thằng Minh cười:

- Sức mấy mà còn tươi, bỏ qua đi tám. Mầy thấy thịt bên sạp người ta còn đỏ hồng, mầy thấy không?

Thằng Són nói nhỏ:

- Mầy hổng biết con mẹ gì cũng làm tài khôn. Thịt heo thiu rồi nó lấy máu heo chà lên cho thấy tươi đó...

- Vậy mầy cũng thú nhận là thịt heo của mầy bị thiu đi.

- Ừ, thiu đó. Nhưng bán rẻ thế nào cũng có người mua.

Thằng Út đẹt chắc đã dò biết được ý định của thằng Minh nên chen vào:

- Thôi, tụi mình đi uống nước mía đi.

- Ai mà mua, 10 đồng cũng không ai mua...

- Thôi, thì tao đem về nhà cất. Mai bán tiếp.

Thằng Minh hù:

- Mầy không sợ ba mầy đánh sao? Ổng bắt mầy ngồi bán mà, lỡ ổng ra thì mầy chết.

Nó quay qua thằng Ti, thằng Chim, Út đẹt hỏi:

- Tụi bây mua dùm nó được hông?

Thằng Ti đã mờ mờ thấy ý định của thằng Minh:

- Thôi, cho tao cũng không lấy. Ăn thịt thiu ỉa chảy thấy mẹ, tao đã từng bị ỉa chảy rồi, sợ tới già.

- Thịt heo của mầy chỉ bán cho mấy thằng nghẹt mũi.

Thằng Són bị bọn thằng Minh đồng lòng hù dọa nên sợ quá. Thực ra, nó biết rằng thịt này cũng chưa đến nỗi thiu như tụi thằng Minh nói, nhưng nó cũng hiểu là chợ chiều thì mấy cái sạp thịt trong chợ khó giành mối với mấy bà bán hàng chạy trước khu vực chợ. Mấy bà này chỉ cần một cái mẹt nhỏ với cái cân xách mà trái cân muốn nặng nhẹ thì tùy theo cái ngoắc tay của mấy bà, đố mấy người mua hàng có thể khám phá ra mánh của mấy bả. Nghĩ như vậy, nó liền nói với bọn thằng Minh:

- Tụi bây mua đi tao bán rẻ cho. Mua về, tụi bây bỏ muối, nước mắm vô, cho chút đường thôi, rồi hành, tỏi bằm, ướp chừng một tiếng rồi... kho thật khô, thịt quéo lại thì đâu nghe mùi thiu nữa. Nhứt là tụi bây phải bỏ tiêu, hành lá cho thiệt nhiều...

Thằng Minh làm như lơ đãng, không quan tâm những miếng thịt heo trên sạp hỏi:

- Mầy định bán mớ này bao nhiêu?

- Năm chục.

- Ê, sao mắc quá vậy! Tụi tao làm gì có tiền. Thôi 15 đồng.

- Như vậy chắc tao cho mầy luôn. Khỏi bán nữa. Làm gì mà có thịt rẻ thúi vậy mậy?!

- Thịt thiu mà mậy. Thôi 15 đồng đi.

- Chỗ anh em tao nói thiệt 45 đồng.

- Không 20 đồng.

- Không. Không mua, đi chỗ khác cho tao bán, tụi bây ơi. Tội nghiệp tao với chớ.

Thằng Minh chuyển chủ đề đột ngột:

- Mầy có thường ăn bánh mì không?

- Thường chứ mậy. Tao khoái mà cả nhà tao cũng khoái nữa. Bánh mì có phết bơ thơm nức cái lỗ mũi. Hồi xưa, ông thầy An dạy tụi mình đó ngày nào cũng ăn bánh mì...

- Nhưng bánh mì mầy ăn đâu phải bánh mì mới ra lò đâu.

- Ừ. Bánh mì mua ở xe bánh mì, nguội ngắt. Mầy biết tại sao không? Người ta lấy bánh mì ở lò rồi đi giao cho mấy xe bán bánh mì. Mà đâu phải giao một xe đâu, mấy thằng cha bỏ mối, buổi sáng phải đi giao cho mấy chục xe, khắp đô thành Sài Gòn...

- Mầy có ăn bánh mì lò điện chưa?

- Chưa. Tao nghe nói là lò điện tối tân lắm. Chỉ cần bỏ cục bột vô, cái máy quay quay một hồi, như quay heo là có cả trăm ổ bánh mì chạy ra, nóng hôi hổi, bù thổi, bù ăn....

- Bánh mì lò điện giòn rụm, thơm thiệt là thơm. Chỉ cần chấm nước tương thôi cũng hết sẩy. - Thằng Minh tiếp tục ca ngợi bánh mì, thứ mà mỗi buổi sáng nó đều ăn muốn lòi bản họng.

Thằng Són nuốt nước miếng, nó tưởng tượng trong miệng nó đang có một miếng bánh mì vàng, thơm, giòn rụm đang từ từ mềm trong miệng của nó.

- Mầy biết bánh mì điện ngon nhất, nóng nhất, thơm nhất là ở đâu không?

- Thì ở trong lò chớ đâu. Phải đến từ sáng sớm, bốn năm giờ gì đó, bánh mì mới ra lò. Tao nhớ có lần tao theo ba tao đi mua heo ở Mỹ Tho. Sáng sớm lên xe đò ở bến xe Petrus Ký - Thành Thái [16], người ta mang cả giỏ cần xé bánh mì đem bán, thơm “quỷ kiến sầu” luôn.

Thằng Minh ỡm ờ:

- Tao chỉ mầy một chỗ mầy có thể lãnh bánh mì lò điện mỗi sáng ăn không tốn tiền.

- Thiệt không mậy? Trên đời này có ai cho không đâu mậy. Đời là tiền, là bạc mà.

- Thằng nào nói láo bà bắn. Tụi tao ăn bánh mì lò điện không tốn tiền hàng ngày. Không tin mầy hỏi thằng Ti coi phải không.

- Ai cho tụi bây vậy? Tao xin được không? Cái gì mà ăn không tốn tiền mới đã điếu.

- Nhà thờ Tin Lành dưới dốc cầu Bình Tây.

- À... tao biết cái nhà thờ đó rồi. Chỉ có chùa với nhà thờ mới cho ăn không tốn tiền. Ủa, nhưng nhà thờ đó là nhà thờ Tin Lành của người Tàu mà.

- Ừ, nhà thờ của người Tàu. Bởi vậy đâu phải ai cũng có thể lãnh bánh mì được đâu? Lãnh bánh mì phải có phiếu.

- Làm sao có phiếu?

- Mầy phải đi nhà thờ mỗi sáng chủ nhật. Đi bốn tuần mục sư mới phát cho mầy một cái phiếu lãnh bánh mì không tốn tiền mỗi buổi sáng. Mầy muốn coi cái phiếu đó không?

Thằng Són lộp chộp:

- Đâu... đâu... mầy đưa cho tao cái phiếu coi thử.

Thằng Minh thò tay vào túi quần soọc lấy ra một cái phiếu khổ bằng bàn tay, màu xanh, có chia 7 ô trong tuần từ thứ hai đến chủ nhật đưa cho thằng Són.

Thằng Minh giảng giải:

- Mỗi khi mầy lãnh một ổ bánh mì thì nó cắt một ô. Nhiều khi mầy khôn thì mầy lãnh được hai ổ...

- Hả, được hai ổ hả? Làm sao lãnh được hai ổ?

- Mầy gặp được thằng Ti thì mầy lãnh hai ổ. Thằng Ti được bà già người Tàu tin tưởng giao phụ phát bánh mình với bả. Còn nếu gặp mấy đứa “cắc chú” phát, nhất là con mẹ Tàu răng hô, là mầy chỉ lãnh được một ổ thôi. Gặp thằng Ti nó phát bánh mì mà nó không cắt phiếu, rồi mầy lấy phiếu vô lãnh lần nữa...

Thằng Són cười toe toét, nghĩ trong bụng. Lãnh được hai ổ, nó sẽ ăn một ổ, còn một ổ vô trường bán lại thì cũng kiếm được ít lắm là hai đồng.

Thằng Minh giật cái phiếu lại từ tay thằng Són:

- Mầy phải chịu khó đi nhà thờ đọc kinh bằng tiếng Tàu, nghe giảng kinh bằng tiếng Tàu luôn...

Thằng Són lắc đầu:

- Ba tao khó lắm. Ổng bán thịt heo mà đâu có tin theo đạo nào đâu. Ổng nói tin theo đạo thì sẽ không dám giết heo nữa, có mà chết đói.

- Thì tao có bắt mầy tin theo đạo Tin Lành đâu. Má tao đạo Phật nhưng tao cũng đi nhà thờ vậy. Đi để lấy phiếu bánh mì không tốn tiền thôi. Tao cũng đọc kinh bằng tiếng Quảng, Tiều nhưng tao có biết cái gì đâu. Miễn là mục sư thấy mình có mặt khi điểm danh là có phiếu.

Thằng Són thấy mối lợi trước mắt: Được ăn bánh mì không tốn tiền mà còn có bánh mì để bán nữa nên nó nói liền:

- Thôi, tụi bây bán phiếu bánh mì cho tao đi.

- Giỡn mặt mậy. Bán phiếu cho mầy, tụi tao lấy gì mà lãnh bánh mì.

- Tụi bây thằng nào cũng có một phiếu. Đứa nào bán lại cho tao một phiếu thì có gì đâu.

Thằng Chim xen vào:

- Mầy coi bụng tao nè, một ổ ăn còn không đủ nữa làm sao chia được.

Thằng Minh vò đầu, ra chiều suy nghĩ:

- Mầy cũng là bạn tao... Thôi tao nói vầy coi mầy chịu hông. Tụi tao lấy phiếu đổi hết thịt heo thiu của mầy.

Thằng Són trợn mắt:

- Tụi bây chơi cha đâu có được. Một cái phiếu mà làm sao đổi hết thịt heo của tao được.

- Tụi tao bù thêm tiền cho mầy chớ.

Thằng Minh chép miệng, tay ve vẩy cái phiếu lãnh bánh mì.

- Một cái phiếu lãnh được bảy ổ, mỗi ổ là một đồng... Chim, mầy tính “bí rợ” [17] thử coi được bao nhiêu tiền.

Thằng Chim nổi tiếng trong lớp vì biệt tài tính nhẩm của nó. Nhiều bài tính cộng, tính nhơn nó chỉ nhẩm trong đầu, không cần viết ra giấy là đã giải xong ngay.

Thằng Són tươi tỉnh:

- Tụi bây bù bao nhiêu?

- Ủa mầy bán mầy phải nói giá chớ.

- Tụi bây bù 30 đồng. Coi như bốn cái phiếu 20 đồng.

Thằng Minh trả giá:

- Ê, nói thách vừa vừa chớ mậy. Mầy thấy hông, giờ này đâu có ai mua thịt heo thiu của mầy nữa.

Thằng Són đổ thừa:

- Tại tui bây đứng đây, vía tụi bây nặng quá, không ai dám đi qua đây. Chớ mỗi ngày giờ này tao bán hết không còn một miếng.

Mấy thằng cùng nhau ngước lên nhìn trời. Trời bắt đầu ngả màu sẫm. Thằng Són có cảm tưởng sẫm còn hơn màu những mẩu thịt trên sạp của nó. Nó hạ giọng tiếc rẻ:

-Thôi tao lấy 25 đồng với bốn phiếu bánh mì.

- 16 đồng.

- 24 đồng.

- 17 đồng.

- 22 đồng.

- 19 đồng. Không nói thách, miễn trả giá. Thằng Minh chốt hạ.

- 20 đồng là hết giá, tao bao giá cả chợ này luôn.

Thằng Minh chộp ngay ý kiến vừa rồi của thằng Són, nó móc túi lấy 20 đồng và bốn cái phiếu đưa cho thằng Són. Nó còn ra giọng nhơn nghĩa:

- Thiệt tình là tụi tao giúp mầy đó, chớ giờ này thịt heo thiu này đâu có ai mua đâu. Gói lại lẹ lẹ, tụi tao đi về tối rồi.

Thằng Són lấy miếng lá chuối bỏ mấy miếng thịt ba rọi, bầy nhầy vào, gói lại sau đó nó lấy mấy cọng dây lạt cột thật chặt lại bỏ lên cân. Nhìn cây kim trên cái cân, nó nói với giọng tiếc rẻ:

- Tao bán cho tụi bây vầy là quá rẻ.

Thằng Minh bĩu môi:

- Rẻ cái cù loi tao nè.

Thằng Són đưa cho thằng Minh gói thịt. Cầm tiền từ tay thằng Hải, thằng Són đếm tiền cẩn thận, càu nhàu:

- Sao toàn tiền lẻ, tiền cắc không vậy? Tiền cắc không ai xài nghen.

- Thì tiền nào chẳng là tiền mậy? Mầy không xài tiền cắc chánh phủ bắt mầy ráng chịu nghen.

Ba thằng Són chuyên mổ heo lậu nên nghe tới chánh phủ là nó im re. Bỏ tiền và phiếu đổi bánh mì cẩn thận vào một cái túi có dây rút dính đầy mỡ, thằng Són hỏi thằng Minh:

- Rồi, bây giờ mình đi uống nước sinh tố con Lan mập đi.

Thằng Minh hỏi ngược lại:

- Mầy bao hả?

- Ủa, hồi nãy mầy rủ tao uống mà.

- Ờ, hồi nãy tao rủ vì tao còn tiền. Bây giờ trả tiền thịt cho mầy hết rồi.

Để minh chứng cho việc hết tiền, nó lộn trái hai túi quần soọc nhàu nát, dơ bẩn của nó cho thằng Són thấy. Nhân dịp này, thằng Minh lật ngược thế cờ:

- Thôi, mầy bao tụi tao uống sinh tố đi. Uống rau má rẻ hơn sinh tố thơm.

Thằng Són lắc đầu quầy quậy:

- Nói vậy chớ tối rồi phải đi về nhà mần toán nữa.

- Mầy làm như ham học lắm vậy. Mầy kẹo kéo quá...

- Tao kẹo kéo kệ tao. Kẹo kéo mới giàu được, ba tao nói vậy. Thôi tao đi về à.

Nói xong, thằng Són gom mấy cái móc, dao bỏ vào hộc khóa lại. Nó cẩn thận móc chùm chìa khóa vào lưng quần. Mặc dù thằng Són là người Việt trăm phần trăm, nhưng buôn bán trong chợ lâu ngày, chung đụng nhiều với người Hoa khu vực đường Trần Bình nên trông nó cũng giông giống một tay “xì thẩu chảy” [18].

Còn thằng Chim thì mừng rơn, cầm lấy gói thịt từ tay thằng Minh giữ thật chặt và muốn đi về ngay vì sợ thằng Són đổi ý.

Chú thích:

[1] Nay là đường Võ văn Kiệt, đại lộ Đông Tây.

[2] Kho lớn chứa hàng.

[3] Nay là bệnh viện Phạm Ngọc Thạch.

[4] Cây cầu nằm trên đường Bình Tiên bắc từ đường Bãi Sậy sang đường Nguyễn văn Thành (nay là đường Hậu Giang). Đã giải tỏa.

[5] Đánh (tiếng lóng).

[6] Một thương hiệu thuốc là thông dụng của Mỹ thập niên 60-70.

[7] Thuế.

[8] Đánh nhau hai người, không có người thứ ba can dự.

[9] Ngộ: tôi. Nị: anh.

[10] Đánh.

[11] Không chết. Sẩy có nghĩa là chết.

[12] Sư phụ.

[13] Từ dùng để chỉ những người nói nhiều.

[14] Nói một hơi dài.

[15] Đặc sản miền Tây Nam bộ. Sở dĩ gọi là bánh cóng vì bột được đổ vào một dụng cụ đo lường nhỏ, dùng để sang rót chất lỏng gọi là cóng.

[16] Nay là bến xe Lê Hồng Phong - Trần Phú, Q.5.

[17] Tính rợ: Tính nhẩm.

[18] Ông chủ con.