Chương V KỴ SĨ TRẮNG

“Xương xẩu tôi lạnh cóng rồi này,” Gimli nói, vừa vỗ vỗ hai cánh hay vừa giậm chân. Rốt cục ngày mới cũng đến. Lúc rạng đông mấy kẻ đồng hành cố thu vén thứ gì có thể làm bữa sáng; giờ đây dưới ánh sáng đang hửng họ lại một lần nữa chuẩn bị sẵn sàng tìm kiếm những dấu vết khắp trên mặt đất của người Hobbit.

“Và đừng có quên lão già đó!” Gimli nói. “Tôi sẽ vui hơn nếu có thể thấy được một vết ủng.”

“Tại sao thế lại khiến anh vui?” Legolas hỏi.

“Bởi vì một lão già với đôi chân để lại dấu vết thì hẳn không có gì hơn vẻ ngoài của lão,” gã Người Lùn trả lời.

“Có lẽ vậy,” chàng Tiên nói, “nhưng một chiếc ủng nặng có khi cũng chẳng để lại dấu vết gì ở đây: cỏ rất dày và đàn hồi.”

“Thế cũng chẳng ngăn nổi dân Tuần Du,” Gimli nói. “Một lá cỏ gãy là đủ để Aragorn tìm hiểu rồi. Nhưng tôi không nghĩ anh ấy có thể tìm ra bất cứ vết tích nào. Những gì chúng ta thấy đêm qua chính là bóng ma tà ác của Saruman. Tôi cam đoan vậy, ngay cả dưới ánh sáng ban ngày. Có lẽ ngay lúc này đây cặp mắt của lão từ trong Fangorn vẫn đang quan sát chúng ta.”

“Cũng có thể,” Aragorn nói, “nhưng tôi không chắc chắn lắm đâu. Tôi đang nghĩ về lũ ngựa. Gimli, đêm qua anh đã nói rằng chúng đã sợ chạy mất vía. Nhưng tôi lại không nghĩ vậy. Anh có nghe thấy tiếng chúng không Legolas? Âm thanh đó đối với anh có giống như lũ ngựa đang khiếp sợ không?”

“Không,” Legolas trả lời. “Tôi nghe thấy chúng rất rõ ràng. Nếu không vì đêm tối và nỗi sợ của chính chúng ta tôi sẽ đoán rằng lũ ngựa đang lồng lên vì một sự mừng rỡ bất ngờ nào đó. Chúng lên tiếng như loài ngựa vẫn lên tiếng khi gặp lại người bạn xa vắng từ lâu.”

“Tôi cũng nghĩ vậy,” Aragorn nói, “nhưng tôi không thể giải đáp được câu đố ấy, trừ phi chúng trở lại. Đi thôi! Trời đang sáng nhanh đấy. Chúng ta hãy nhìn trước đã rồi đoán sau! Chúng ta nên bắt đầu từ đây, gần nơi chúng ta dựng trại, hãy tìm kiếm thật kỹ khắp xung quanh; và tiếp tục tìm dần lên đoạn dốc về phía khu rừng. Tìm ra những người Hobbit là nhiệm vụ của chúng ta, bất kể vị khách trong đêm của chúng ta có là gì đi nữa. Nếu họ nhờ cơ may nào đó thoát ra được, hẳn họ đã vào nấp giữa rừng cây, bằng không họ đã bị phát hiện. Nếu từ đây đến hiên rừng vẫn không thấy gì hết, chúng ta sẽ tìm thêm lần cuối ở bãi chiến trường và giữa đống tro tàn. Nhưng có quá ít hy vọng ở đó, đội kỵ binh Rohan đã làm việc của họ quá kỹ.”

Mất một lúc hội đồng hành bò soài mò mẫm trên mặt đất. Cây dẻ đứng thê lương phía trên họ, những tấm lá khô giờ buông xuống ủ rũ, kêu lạo xạo trong cơn gió Đông lạnh buốt. Aragorn chậm rãi đi xa dần. Chàng đến đống tro tàn của đống lửa canh gần bờ sông, và rồi lại lần dấu trên mặt đất ngược về phía gò đất nơi trận chiến nổ ra. Đột nhiên chàng sụp xuống và cúi thấp đến độ gần chạm mặt xuống cỏ. Rồi chàng réo gọi hai người kia. Họ chạy lên.

“Rốt cục chúng ta cũng tìm thấy tin tức ở đây!” Aragorn nói. Chàng nhặt lên một chiếc lá rách cho mọi người cùng nhìn, một chiếc lá lớn màu ánh kim nhạt, nhưng giờ đã phai và ngả màu nâu. “Đây là lá cây mallorn rừng Lórien, có ít vụn bánh dính trên nó, và một ít nữa rơi trong đám cỏ. Và nhìn này! Có vài đoạn thừng bị cắt nằm bên cạnh!”

“Và đây là con dao đã cắt!” Gimli nói. Gã cúi xuống rồi rút ra từ một bụi cỏ một lưỡi dao răng cưa ngắn, đã bị bàn chân nặng nề của ai đạp lún vào cỏ. Cán dao gãy rời nằm ở ngay bên cạnh. “Là vũ khí của bọn Orc,” gã nói, tay cầm một cách miễn cưỡng và hướng cái nhìn ghê tởm vào chuôi dao trạm trổ, hình thù giống như một cái đầu gớm ghiếc với cặp mắt hí và cái mồm đểu cáng.

“Chà, đây chính là câu đố lạ lùng nhất mà chúng ta từng thấy!” Legolas thốt lên. “Một tù nhân bị trói thoát được ra khỏi cả lũ Orc lẫn toán kỵ binh bao vây xung quanh. Rồi người ấy dừng lại, trong lúc vẫn khơi khơi lộ diện, và cắt dây trói bằng một con dao Orc. Nhưng bằng cách nào và tại sao? Bởi nếu chân bị trói, làm sao người ấy có thể đi được? Còn nếu tay bị trói, làm sao người ấy có thể sử dụng dao? Và nếu cả chân lẫn tay đều không bị trói, tại sao người ấy lại phải cắt đoạn thừng ra? Rồi vừa lòng với kỹ năng của mình, người ấy đã ngồi xuống lặng lẽ ăn chút bánh mì đi đường! Ít ra như thế là đủ chứng tỏ đấy là người Hobbit, mà chẳng cần phải viện tới tấm lá mallorn. Sau đó, tôi cho rằng cậu ấy đã biến đôi tay mình thành đôi cánh và vừa hát vừa bay vèo vào trong rừng. Tìm được cậu ấy cũng dễ thôi: chỉ cần chúng ta cũng mọc cánh!”

“Ở đây đã có đủ trò ma quỷ rồi,” Gimli nói. “Lão già đó đã làm gì? Anh sẽ nói gì đây, Aragorn, về lời giải đáp của Legolas. Anh có thể làm khá hơn không?”

“Có thể được đấy,” Aragorn mỉm cười nói. “Có một vài dấu hiệu khác ở ngay gần mà các anh không ghi nhận. Tôi nhất trí tù nhân đó là một Hobbit và phải có chân hoặc tay không bị trói, trước khi cậu ấy đến đây. Tôi đoán là tay, bởi nếu vậy câu đố sẽ trở nên dễ hiểu hơn, và cũng bởi, theo lời giải đáp của tôi về các dấu vết, cậu ấy đã được một tên Orc mang đến điểm này. Máu đã đổ ở đây, cách đây vài bước, máu Orc. Có nhiều dấu vó ngựa hằn sâu khắp xung quanh vị trí này, và cả vết cho thấy một thứ gì đó nặng nề bị kéo lê đi. Tên Orc đã bị đội quân kỵ sĩ giết chết, xác hắn sau đó đã bị lôi vào đống lửa. Nhưng anh chàng Hobbit không bị phát hiện: cậu ấy không ‘lộ diện’, bởi trời tối và cậu ấy vẫn còn chiếc áo choàng tiên. Cậu ấy đã kiệt sức và đói, vì thế không cần phải ngạc nhiên là, khi đã cắt được sợi dây trói bằng con dao của kẻ thù tử trận, cậu ấy đã nghỉ ngơi và ăn một chút trước khi lẻn đi. Thật mừng khi biết cậu ấy vẫn còn một chút lembas trong túi, dù bỏ chạy mà không mang theo dụng cụ hay hành lý; có lẽ đó chính là kiểu cách của người Hobbit. Tôi nói cậu ấy, nhưng tôi hy vọng và đoán cả Merry lẫn Pippin đều ở cùng với nhau. Cho dù không có gì chứng tỏ điều đó là chắc chắn.”

“Và anh nghĩ làm thế nào mà một trong số những người bạn của chúng ta lại không bị trói tay?” Gimli hỏi.

“Tôi không biết chuyện diễn ra thế nào,” Aragorn trả lời. “Tôi cũng không biết tại sao tên Orc lại mang họ đi. Nhưng chúng ta có thể chắc chắn là không phải để giúp họ trốn thoát. Mà không, đúng hơn là giờ tôi nghĩ mình đã bắt đầu hiểu ra một vấn đề đã khiến tôi bối rối ngay từ đầu: tại sao khi Boromir ngã xuống lũ Orc lại bằng lòng với việc bắt Merry và Pippin? Chúng đã không truy tìm số còn lại trong chúng ta, cũng không tấn công trại chúng ta, mà thay vào đó lại chạy hết tốc lực tới Isengard. Chúng cho rằng đã bắt được Người Mang Nhẫn và người bạn trung thành của cậu ấy ư? Tôi không nghĩ vậy. Bọn chủ của chúng không dám đưa ra những mệnh lệnh rõ ràng như vậy cho lũ Orc, ngay cả nếu bản thân đám chủ biết những điều này, đám ấy sẽ không bao giờ đề cập thẳng đến chiếc Nhẫn: vì lũ Orc không phải là loại nô lệ đáng tin cậy. Nhưng tôi nghĩ lũ Orc đã được ra lệnh bắt các Hobbit, bắt sống, bằng mọi giá. Kẻ nào đó đã tìm cách chuồn ra ngoài cùng những tù nhân quý giá trước khi trận đánh nổ ra. Có lẽ là phản bội, rất có khả năng đối với giống này, một tên Orc to con gan liều nào đó đã cố thoát ra để hưởng lợi một mình, vì mục đích riêng. Đó, câu chuyện của tôi là như vậy. Cũng có thể suy diễn ra những chuyện khác. Nhưng trong bất cứ trường hợp nào chúng ta vẫn có thể tin chắc điều này: ít nhất một trong hai người bạn của chúng ta đã thoát được. Nhiệm vụ của chúng ta là phải tìm ra và giúp đỡ cậu ấy trước khi trở về Rohan. Chúng ta đừng có bị Fangorn dọa nạt, bởi hoàn cảnh đã đẩy cậu ấy vào nơi tăm tối đó.”

“Tôi chẳng biết điều gì dọa nạt tôi nhiều hơn: Fangorn, hay viễn cảnh chạy bộ trên suốt con đường dài xuyên Rohan,” Gimli nói.

“Vậy chúng ta hãy vào trong rừng,” Aragorn nói.

Không lâu sau Aragorn đã tìm thấy những dấu vết mới. Tại một điểm gần bờ Luồng Ent, chàng bắt gặp những vết chân: vết chân Hobbit, nhưng quá mờ nhạt nên chẳng suy luận được gì mấy. Rồi dưới thân một cây lớn ngay rìa khu rừng, có thêm nhiều vết nữa hiện ra. Mặt đất trơ trọi và khô cằn, không tiết lộ nhiều.

“Ít nhất một người Hobbit đã đứng đây một lúc và nhìn lại đằng sau, rồi cậu ấy quay người đi vào trong rừng,” Aragorn nói.

“Vậy chúng ta cũng phải đi vào,” Gimli nói. “Nhưng tôi được cảnh báo về nó. Tôi mong sao cuộc truy đuổi đã dẫn đến một nơi nào khác!”

“Tôi không cảm thấy khu rừng có ác ý, dù những câu chuyện có kể gì đi nữa,” Legolas nói. Chàng đứng bên dưới hiên rừng, khom người về phía trước, như thể đang nghe ngóng, và căng mắt nhìn vào sâu bên trong bóng tối. “Không, khu rừng không tà ác; hoặc nếu có thì những thứ tà ác cũng đang ở rất xa. Tôi chỉ bắt được những vọng âm rất mờ nhạt từ những vùng tối tăm nơi tâm địa cây cối có màu đen tối. Không có ác ý nào ở gần chúng ta; thế nhưng lại có cảnh giác, và giận dữ.”

“Chà, nó chẳng có lý do gì lại đi giận dữ với tôi,” Gimli nói. “Tôi chưa làm gì gây hại cho nó cả.”

“Vậy tốt hơn,” Legolas nói. “Nhưng dù sao nó cũng từng phải chịu đựng tổn hại. Có điều gì đó đang xảy ra ở bên trong, hoặc sắp xảy ra. Anh không nhận thấy sự căng thẳng sao? Nó làm hơi thở tôi muốn nghẹn.”

“Tôi cảm thấy bầu không khí rất ngột ngạt,” gã Người Lùn nói. “Khu rừng này sáng sủa hơn rừng Âm U, nhưng nó có mùi ẩm mốc, và tàn tạ.”

“Nó già rồi, rất già rồi,” chàng Tiên nói. “Già đến mức gần như tôi cảm thấy trẻ trung trở lại, một điều tôi chưa từng cảm thấy từ khi tham gia cuộc hành trình cùng đám trẻ nít các anh. Nó già và chứa đầy ký ức. Tôi đã có thể hạnh phúc ở đây, nếu tôi đến vào những ngày hòa bình.”

“Tôi dám nói là anh có thể đấy,” Gimli khịt mũi. “Dù sao anh cũng là người Tiên Rừng, cho dù Tiên loại nào thì cũng đều là những người kỳ lạ. Nhưng anh lại làm tôi an lòng. Anh đi đâu, tôi sẽ đi đó. Nhưng hãy cầm sẵn cây cung của anh, còn tôi sẽ nới lỏng chiếc rìu nơi thắt lưng. Nhưng không phải dùng cho cây cối,” gã vội vã nói thêm trong lúc nhìn lên thân cây mà họ đang đứng phía dưới. “Tôi không mong bất chợt gặp lão già đó mà chẳng có sẵn lý lẽ gì trong tay, chỉ vậy thôi. Chúng ta đi nào!”

Và thế là ba người thợ săn lao vào bên trong khu rừng Fangorn. Legolas và Gimli nhường việc dò đường lại cho Aragorn. Chẳng có nhiều dấu mà tìm kiếm. Thềm rừng khô và phủ lớp lá dày; nhưng đoán rằng những kẻ đào thoát sẽ chú ý men theo dòng nước, chàng thường xuyên quay lại bờ suối. Nhờ vậy chàng đã đến được nơi Merry và Pippin uống nước và rửa chân. Tất cả đều có thể thấy rõ dấu chân của hai chàng Hobbit, một người nhỏ hơn người kia một chút.

“Đây quả là tin vui,” Aragorn nói. “Thế nhưng dấu vết này đã cách đây hai ngày rồi. Và có vẻ như từ điểm này những người Hobbit đã rời bờ nước.”

“Vậy chúng ta sẽ làm gì đây?” Gimli nói. “Chúng ta chẳng thể theo họ khắp Fangorn thăm thẳm. Chúng ta không đủ đồ dự trữ. Nếu không sớm tìm thấy họ, chúng ta sẽ trở nên vô tích sự đối với họ, ngoại trừ việc ngồi xuống bên họ và thể hiện tình bằng hữu bằng việc cùng nhau chết đói.”

“Nếu đó thực sự là tất cả những gì chúng ta có thể làm, thì chúng ta sẽ buộc phải làm thế,” Aragorn nói. “Chúng ta tiếp tục nào.”

Rốt cục họ cũng đến được vách đứng hiểm trở bên Quả Đồi của Cây Râu, và nhìn lên bức tường đá với những bậc đẽo thô dẫn lên thềm đá trên cao. Ánh mặt trời đang chiếu xuyên qua những đám mây trôi vội vã, khu rừng giờ đã trông đỡ xám xịt và u ám hơn.

“Chúng ta hãy đi lên nhìn xung quanh!” Legolas nói. “Tôi vẫn có cảm giác tức thở. Tôi muốn được nếm mùi không khí tự do hơn trong chốc lát.”

Nhóm bạn đồng hành trèo lên. Aragorn ở dưới cùng, di chuyển một cách chậm rãi: chàng kiểm tra tỉ mỉ những bậc đá và bờ rìa.

“Tôi gần như chắc chắn rằng những người Hobbit đã ở trên này,” chàng nói. “Thế nhưng còn có cả những dấu vết khác nữa, những dấu vết rất lạ, mà tôi không hiểu. Không biết chúng ta có nhìn thấy bất cứ thứ gì từ bờ rìa này giúp đoán được họ đã tiếp tục đi đường nào không?”

Chàng đứng dậy nhìn xung quanh, nhưng chàng chẳng thấy được gì hữu ích. Thềm đá quay mặt về phía Nam và Đông: nhưng chỉ ở phía Đông mới nhìn được ra xa. Ở đó chàng thấy những ngọn cây đang thoải dần theo từng hàng xuống đến vùng đồng bằng mà từ đó họ đã đến đây.

“Chúng ta đã có một cuộc hành trình đi vòng thật dài,” Legolas nói. “Lẽ ra tất cả chúng ta đã có thể đến đây an toàn, nếu chúng ta rời dòng Sông Cả vào ngày thứ hai hoặc thứ ba rồi tiến về phía Tây. Chẳng mấy ai thấy trước con đường sẽ dẫn họ đến đâu, cho đến tận khi họ chạm đích.”

“Nhưng chúng ta đâu định đến Fangorn,” Gimli nói.

“Vậy mà chúng ta lại ở đây rồi - và bị tóm gọn trong tấm lưới,” Legolas nói. “Nhìn kìa!”

“Nhìn gì?” Gimli hỏi lại.

“Đằng kia trong đám cây.”

“Đâu? Tôi làm gì có mắt tiên.”

“Suỵt! Hãy nói khẽ thôi! Nhìn kìa!” Legolas vừa chỉ tay vừa nói. “Bên dưới khu rừng, ngược con đường chúng ta vừa đi tới. Lại là ông ta. Anh không thể thấy ông ta đang đi qua hết cây này đến cây khác sao?”

“Tôi thấy rồi, giờ thì tôi thấy rồi!” Gimli rít lên. “Nhìn kìa, Aragorn! Chẳng phải tôi đã cảnh báo anh rồi sao? Lão già ấy kia. Trùm từ đầu đến chân trong mớ giẻ rách xám ngoét bẩn thỉu: đó là lý do tại sao tôi không nhìn thấy lão ngay từ đầu.”

Aragorn nhìn theo và thấy một hình thù còng lưng đang di chuyển chậm chạp. Không còn cách xa họ lắm. Trông như một lão ăn mày già, đang mệt nhọc bước đi, chống vào cây gậy xù xì. Đầu lão cúi gằm, không nhìn về phía họ. Ở những vùng đất khác có lẽ họ đã chào lão bằng những lời đôn hậu; nhưng lúc này họ đứng im, mỗi người đều có cảm giác ngóng đợi kỳ lạ: một thứ gì đó đang tới, một thứ đang nắm giữ một quyền năng - hoặc hiểm họa - bí ẩn.

Gimli căng mắt ra nhìn một chốc, trong lúc từng bước từng bước một hình thù đó dần tiến đến gần. Rồi đột nhiên, như không thể kiềm chế thêm được nữa, gã phát tiết: “Cung tên đâu, Legolas! Kéo căng đi! Sẵn sàng đi! Đó là Saruman. Đừng để lão nói, hay yểm chú lên chúng ta! Bắn trước đi!”

Legolas cầm lấy cây cung rồi kéo cong, chậm rãi như thể có ý chí nào khác cản chàng lại. Chàng cầm lơ đễnh một mũi tên trong tay nhưng không tra lên dây cung. Aragorn đứng lặng im, khuôn mặt chàng đầy cảnh giác và tập trung.

“Tại sao lại phải đợi? Anh bị làm sao vậy?” Gimli rít nhẹ.

“Legolas đúng đấy,” Aragorn bình thản nói. “Chúng ta không thể cứ thế bắn một ông già, không hề hay biết gì và cũng không hề có ý thách thức, dù lòng ta có đang sợ hãi hay nghi ngại thế nào. Hãy theo dõi và đợi xem!”

Ngay lúc đó lão già bước gấp thêm và đi tới chân bức tường đá với một tốc độ đáng kinh ngạc. Rồi đột nhiên lão nhìn lên, trong lúc họ vẫn đứng bất động nhìn xuống dưới. Không hề có âm thanh nào.

Họ không nhìn thấy mặt lão: lão trùm mũ kín đầu, và trên mũ trùm lão còn đội một chiếc mũ rộng vành, nên toàn bộ nét mặt lão chìm trong bóng tối, ngoại trừ phần chóp mũi và bộ râu xám. Thế nhưng Aragorn nghĩ mình vừa nhận thấy một ánh mắt lóe lên tinh tường sáng rực trong khoảng tối dưới chiếc mũ sụp xuống trán.

Cuối cùng lão già phá vỡ bầu yên lặng. “Thật khéo gặp, các bạn của tôi,” lão nói giọng nhẹ nhàng. “Tôi muốn nói chuyện với các anh. Các anh xuống đây chứ, hay tôi sẽ đi lên?” Chẳng cần đợi trả lời lão già bắt đầu leo lên.

“Nào?” Gimli hét lên. “Ngăn lão ta lại, Legolas!”

“Chẳng phải tôi đã nói rằng muốn nói chuyện với các anh sao?” lão già nói. “Bỏ cây cung đó xuống đi, cậu Tiên!”

Cây cung và mũi tên rơi khỏi tay Legolas, đôi tay chàng buông thõng xuống hai bên.

“Còn anh, cậu Người Lùn, xin anh hãy bỏ tay ra khỏi cán rìu cho đến khi tôi lên đến nơi! Anh không cần viện đến những lý lẽ như vậy đâu.”

Gimli giật mình rồi đứng im như đá, nhìn chằm chằm, trong khi lão già nhảy lên những bậc đá gồ ghề, nhanh nhẹn như sơn dương. Mọi mệt nhọc dường như đã rời bỏ lão. Khi lão bước được lên thềm đá, họ như thoáng thấy, quá ngắn ngủi không rõ có thực hay không, vệt sáng màu trắng lóe lên rất nhanh, cứ như thể món phục trang nào đó bị lớp giẻ rách màu xám phủ lên bất chợt hé lộ trong chốc lát. Cái hít hơi của Gimli nghe rõ mồn một như tiếng rít ồn ào trong bầu tĩnh lặng.

“Thât là khéo gặp, phải nhắc lại lần nữa!” lão già vừa nói vừa tiến về phía họ. Khi chỉ còn cách họ vài bộ, lão đứng lại, cúi người tì lên gậy, đầu vươn về phía trước, nhìn họ chăm chú từ dưới mũ trùm. “Và các anh đang làm gì ở vùng này vậy? Một Tiên, một Con Người, và một Người Lùn, tất cả đều ăn mặc theo kiểu Tiên. Rõ ràng có một câu chuyện rất đáng lắng nghe sau tất cả những thứ này. Những chuyện thế này không thường thấy ở đây đâu.”

“Ông nói cứ như thể biết rõ về Fangorn lắm,” Aragorn nói. “Phải vậy không?”

“Không rõ lắm,” lão già nói; “muốn biết rõ buộc phải học hỏi trong suốt nhiều đời. Nhưng tôi cũng thỉnh thoảng lại đến đây.”

“Xin được hỏi tên ông, và được lắng nghe những gì ông cần nói với chúng tôi?” Aragorn nói. “Buổi sáng đang trôi qua mà chúng tôi lại có một công việc không thể chờ đợi.”

“Điều gì tôi muốn nói, thì tôi đã nói ra rồi: Các anh đang làm gì, và các anh có thể kể câu chuyện gì về các anh? Con về tên tôi!” Lão cất một tràng cười dài khe khẽ. Nghe tiếng cười Aragorn cảm thấy một cơn rùng mình chạy xuyên qua người, một cảm giác hồi hộp lạnh ngắt kỳ lạ; nhưng đó không phải là nỗi sợ hãi hay hoảng loạn: đúng hơn là cảm giác thấm lạnh bất chợt trong bầu không khí buốt giá, hoặc như cú vỗ của một cơn mưa lạnh làm thức tỉnh người đang ngủ chập chờn.

“Tên của tôi!” Lão già lại nói. “Các anh vẫn chưa đoán ra sao? Tôi nghĩ các anh đã nghe thấy nó trước đây. Phải rồi, các anh đã nghe thấy nó trước đây. Nhưng nào, câu chuyện của các anh là gì?”

Ba người bạn đồng hành đứng lặng thinh không trả lời.

“Đến phải bắt đầu nghi ngờ liệu công việc của các anh còn đáng để kể nữa không đấy,” lão già nói. “Thật mừng là tôi biết một chút về nó. Các anh đang lần theo dấu chân của hai người Hobbit trẻ tuổi, tôi tin là như vậy. Phải rồi, người Hobbit đấy. Đừng có trợn mắt, làm như các anh chưa từng nghe thấy cái tên lạ lùng ấy trước đây. Các anh có nghe, và tôi cũng vậy. À, họ đã leo lên đây vào ngày hôm kia; và họ đã gặp một người họ không hề trông đợi. Điều đó có làm các anh yên lòng không? Và giờ các anh muốn biết họ đã được đưa đi đâu phải không? Chà, chà, có lẽ tôi sẽ cho các anh một vài tin tức về điều đó. Nhưng tại sao chúng ta lại phải đứng? Các anh thấy đấy, nhiệm vụ của các anh đâu còn gấp gáp như các anh tưởng. Hãy ngồi xuống cho thoải mái hơn một chút đi.”

Lão già quay người đi tới một đống đá rơi dưới chân vách núi phía sau. Ngay lập tức, như thể một câu thần chú nào đó đã được hóa giải, những người khác liền bớt căng thẳng và có thể cử động. Bàn tay Gimli lập tức đặt lên cán rìu. Aragorn rút kiếm. Legolas nhặt cây cung.

Lão già chẳng thèm để ý, mà khom người ngồi xuống một phiến đá thấp phẳng phiu. Lúc ấy hai vạt áo choàng xám tách ra, và họ nhìn thấy, chẳng nghi ngờ gì nữa, lão mặc bên trong toàn màu trắng.

“Saruman!” Gimli vừa hét vừa nhảy bổ về phía lão với chiếc rìu trong tay. “Nói ngay! Hãy nói cho bọn ta biết ngươi giấu các bạn chúng ta ở đâu! Ngươi đã làm gì họ? Nói ngay, bằng không ta sẽ chẻ một nhát trên mũ ngươi mà ngay cả một phù thủy cũng phải thấy khó chữa đấy!”

Lão già quá nhanh đối với gã. Lão đứng phắt dậy rồi nhảy lên đỉnh một tảng đá lớn. Lão đứng đó, người đột nhiên vươn cao, sừng sững phía trên họ. Chiếc mũ trùm và mớ giẻ rách màu xám bị quẳng đi. Bộ quần áo trắng bừng sáng. Lão giơ cây trượng lên, và cây rìu bật tung ra khỏi nắm tay Gimli rơi loảng xoảng xuống đất. Thanh kiếm của Aragorn, cứng ngắc trong bàn tay bất động của chàng, bất chợt bùng lên một ngọn lửa. Legolas thét vang rồi bắn một mũi tên vào không trung: nó cháy rụi không còn vết tích.

“Mithrandir!” chàng thét lên. “Mithrandir!”

“Thật khéo gặp, phải nhắc lại với anh lần nữa, Legolas!” lão già nói.

Tất cả bọn họ ngây ra nhìn lão. Mái tóc lão trắng như tuyết dưới ánh mặt trời; còn áo choàng của lão lấp lánh màu trắng; đôi mắt bên dưới hàng lông mày rậm của lão sáng quắc, sắc lẹm như những tia nắng mặt trời; bàn tay lão đầy sức mạnh. Lẫn lộn giữa kinh ngạc, vui sướng và sợ hãi, họ cứ đứng đó mà chẳng tìm ra được điều gì để nói.

Cuối cùng Aragorn cũng cất được tiếng. “Gandalf!” chàng nói. “Vượt xa mọi hy vọng ông quay lại với bọn tôi đúng lúc khó khăn này! Bức màn gì đã phủ lên mắt tôi vậy? Gandalf!” Gimli không nói gì, chỉ quỳ sụp xuống, lấy tay che mắt.

“Gandalf,” lão già nhắc lại, như thể đang cố lục lại trong ký ức xưa cũ một từ đã lâu không dùng đến. “Phải rồi, đúng là cái tên đó. Tôi đã từng là Gandalf.”

Ông bước xuống khỏi tảng đá, nhặt tấm áo choàng xám lên, rồi lại quấn nó quanh mình: cảnh tượng cứ như thể vầng mặt trời mới đây tỏa sáng, nhưng giờ lại trốn biệt trong mây mù. “Được, anh vẫn có thể gọi tôi là Gandalf,” ông nói, và đó chính là giọng nói của người bạn cũ cũng như người dẫn đường trước đây của họ. “Đứng dậy nào, Gimli tốt bụng của tôi! Không có gì phải trách cứ anh, chưa có thiệt hại nào xảy ra cho tôi. Đúng đấy, hỡi những người bạn của tôi, không vũ khí nào của các anh có thể phạm đến tôi được đâu. Hãy vui lên nào! Chúng ta lại gặp nhau rồi. Đúng lúc thủy triều thay đổi. Cơn bão lớn đang đến, nhưng thủy triều đã đổi chiều.”

Ông đặt tay lên đầu Gimli, gã Người Lùn nhìn lên rồi bất chợt cười phá. “Gandalf!” gã nói. “Nhưng ông mặc toàn màu trắng!”

“Đúng vậy, giờ tôi trắng rồi,” Gandalf nói. “Thực tế tôi chính là Saruman, gần như có thể nói như vậy, là Saruman như lẽ ra ông ta phải vậy. Nhưng nào, hãy kể cho tôi nghe về các anh đi! Tôi đã vượt qua lửa và nước sâu, kể từ lúc chúng ta chia tay. Tôi đã quên nhiều điều mà tôi nghĩ mình từng biết, và để học lại nhiều điều tôi đã quên. Tôi có thể nhìn thấy rất nhiều thứ xa xôi, nhưng rất nhiều thứ ở ngay trong tầm tay tôi lại không nhìn thấy. Hãy kể cho tôi về các anh!”

“Ông muốn biết điều gì?” Aragorn hỏi. “Tất cả những gì đã xảy ra kể từ lúc chúng ta chia tay nhau trên cầu sẽ là một câu chuyện dài. Ông cho chúng tôi biết tin tức về những người Hobbit trước có hơn không? Ông có tìm thấy họ không, họ có an toàn không?”

“Không, tôi không thấy họ,” Gandalf nói. “Bóng tôi đã phủ lên những thung lũng khu đồi Emyn Muil, và tôi không biết gì về vụ bắt giữ họ, cho đến khi đại bàng kể lại cho tôi.”

“Đại bàng!” Legolas nói. “Tôi đã thấy một con đại bàng ở rất cao và xa: lần cuối cùng là cách đây bốn ngày, trên đồi Emyn Muil.”

“Đúng vậy,” Gandalf nói. “Đó là Gwaihir Chúa Gió, người đã cứu tôi khỏi Orthanc. Tôi đã nhờ anh ta đi trước tôi để theo dõi dòng Sông Cả và thu thập tin tức. Mắt anh ta rất tinh tường, nhưng anh ta không thể nhìn thấy tất cả những gì khuất dưới núi đồi hay cây cối. Anh ta đã thấy vài thứ, còn tự tôi thấy vài thứ khác. Chiếc Nhẫn giờ đã vượt ra ngoài khả năng giúp đỡ của tôi, hay của bất cứ ai trong Hội Đồng Hành xuất phát từ Thung Đáy Khe. Nó chút nữa thì đã bị lộ trước Kẻ Thù, nhưng nó đã thoát được. Tôi cũng có phần trong đó: bởi tôi ngồi trên một nơi rất cao, và tôi đấu tranh với tòa Tháp Tối; khiến Bóng Tối đi qua. Sau đó tôi mệt mỏi, rất mệt mỏi; và tôi đã bước đi rất lâu cùng những suy nghĩ tăm tối.”

“Vậy ông biết về Frodo!” Gimli nói. “Mọi việc liên quan đến cậu ấy thế nào rồi?”

“Tôi không biết được. Cậu ấy đã được cứu khỏi một hiểm họa khôn cùng, nhưng rất nhiều nữa vẫn còn đang ở phía trước. Cậu ấy đã quyết tâm một mình đi đến Mordor, và cậu ấy đã lên đường: đó là tất cả những gì tôi biết.”

“Không một mình đâu,” Legolas nói. “Bọn tôi nghĩ Sam đã đi cùng cậu ấy.”

“Vậy sao!” Gandalf nói, kèm theo đó là tia sáng trong mắt và nụ cười trên khuôn mặt ông. “Thật vậy sao? Tin này mới đối với tôi, nhưng lại không khiến tôi ngạc nhiên. Tốt! Rất tốt! Các anh đã làm trái tim tôi nhẹ bớt. Các anh phải kể cho tôi nghe nhiều hơn. Giờ thì hãy ngồi gần đây và kể câu chuyện về cuộc hành trình của các anh đi nào.”

Ba người bạn đồng hành ngồi xuống nền đá quanh chân ông, và Aragorn là người bắt đầu câu chuyện. Suốt một hồi lâu Gandalf không hề nói gì, và cũng không hỏi câu nào. Bàn tay ông đặt lên hai đầu gối, và đôi mắt ông nhắm nghiền. Cuối cùng khi Aragorn kể về cái chết của Boromir và cuộc hành trình cuối cùng của gã trên dòng Sông Cả, ông lão mới thở dài.

“Anh đã không kể tất cả những gì anh biết hay đoán được, Aragorn bạn tôi,” ông bình thản nói. “Boromir tội nghiệp! Tôi đã không thấy được điều xảy đến với anh ta. Đó quả là một thử thách đau đớn cho một người như vậy: một chiến binh, và một vị chúa tôn quý giữa loài người. Galadriel đã nói với tôi rằng anh ta đang lâm nguy. Nhưng rốt cục anh ta cũng thoát được. Tôi lấy làm mừng. Quả không hề vô ích khi có những người Hobbit trẻ tuổi đi cùng chúng ta, ít nhất là vì Boromir. Nhưng đó không phải vai trò duy nhất dành cho họ. Họ đã được đưa đến Fangorn, và sự xuất hiện của họ giống như những viên đá nhỏ lăn xuống tạo nên trận đá lở trên dãy núi. Ngay giữa lúc chúng ta đang nói chuyện đây, tôi đã nghe thấy những tiếng ì ầm đầu tiên. Tốt hơn hết Saruman không nên ở đâu xa nhà khi con đập vỡ tung!”

“Có một thứ vẫn không hề thay đổi, ông bạn thân mến ạ, “ Aragorn nói, “ông vẫn nói chuyện bằng câu đố.”

“Cái gì? Câu đố ư?” Gandalf nói. “Không! Bởi tôi chỉ vừa nói chuyện thành tiếng một mình thôi. Một thói quen của người già ấy mà: họ chọn ra người thông thái nhất có mặt để nói chuyện cùng; thật mệt mỏi nếu phải giải thích dài dòng cho người trẻ.” Ông phá lên cười, nhưng tiếng cười giờ đây nghe ấm áp và hiền hậu như một tia nắng mặt trời.

“Tôi không còn trẻ nữa ngay cả theo thang tuổi của những Con Người thuộc Ba Gia Tộc Cổ,” Aragorn nói. “Sao ông không hé mở suy nghĩ của ông một cách rõ ràng hơn cho tôi?”

“Vậy thì tôi sẽ phải nói gì đây?” Gandalf nói, rồi ngừng lại một lúc ngẫm nghĩ. “Nếu anh muốn nghe tâm tư của tôi rõ ràng nhất có thể, thì đây là tóm tắt cách tôi nhìn nhận sự vật vào lúc này. Dĩ nhiên Kẻ Thù từ lâu đã biết chiếc Nhẫn xuất hiện trở lại, và nó được một người Hobbit nắm giữ. Giờ hắn cũng biết quân số của Hội Đồng Hành xuất phát từ Thung Đáy Khe, và giống loài của từng người chúng ta. Thế nhưng hắn vẫn chưa nhận thức được rõ ràng mục đích của chúng ta. hắn cho rằng tất cả chúng ta đều đang đến Minas Tirith; bởi đó chính là những gì hắn sẽ làm nếu ở địa vị của chúng ta. Và chiểu theo tư duy của hắn, đây sẽ là một đòn tấn công ghê gớm vào thế lực của hắn. Thực tế là hắn đang vô cùng sợ hãi, vì không biết nhân vật cái thế nào sẽ đột nhiên xuất hiện, sử dụng chiếc Nhẫn, dấy động chiến tranh tấn công hắn, một lòng quyết hạ bệ hắn và chiếm lấy vị trí của hắn. Hắn không bao giờ nảy ra trong đầu suy nghĩ rằng chúng ta mong hạ bệ hắn nhưng lại không định dựng lên ai thay thế hắn. Việc chúng ta đang cố tiêu hủy chiếc Nhẫn vẫn còn chưa hiện ra trong những ác mộng đen tối nhất của hắn. Mà chắc chắn chính nhờ việc này các anh sẽ thấy vận may và niềm hy vọng còn lại với chúng ta. Vì, tưởng tượng thấy chiến tranh, hắn đã phát động chiến tranh với niềm tin rằng không thể trì hoãn thêm được nữa; bởi chính kẻ ra đòn đầu tiên, nếu ra đòn đủ nặng, có thể sẽ không phải ra đòn thêm nữa. Chính vì thế những lực lượng mà hắn đã chuẩn bị từ lâu giờ đang rục rịch chuyển động, sớm hơn dự định của hắn. Khôn ngoan mà thành ngu xuẩn. Bởi nếu hắn sử dụng toàn bộ sức mạnh để canh gác Mordor, để ngăn không ai đột nhập vào được, rồi hướng toàn bộ đầu óc xảo quyệt vào việc săn lùng chiếc Nhẫn, thì chắc chắn mọi hy vọng đều tiêu tan: cả chiếc Nhẫn lẫn người mang nó đều không thể lẩn tránh hắn được lâu. Nhưng giờ đây con mắt của hắn lại nhìn ra xa thay vì nhìn quanh nhà; và gần như hắn chỉ nhìn về phía Minas Tirith. Giờ đây hắn sẽ sớm trút sức mạnh lên đó như một cơn bão.

“Bởi ngay lúc này hắn đã biết những sứ giả hắn cử đi để phục kích Hội Đồng Hành đã lại thất bại. Chúng không tìm ra chiếc Nhẫn. Và chúng cũng chẳng bắt được người Hobbit nào làm con tin. Giả như chúng làm được việc đó thôi, thì đã là một đòn quá nặng nề giáng lên chúng ta rồi, và còn có thể là đòn kết liễu. Nhưng thôi đừng làm u buồn trái tim bằng cách hình dung ra bài thử thách đối với lòng trung thành cao quý của họ trong tòa Tháp Tối. Bởi Kẻ Thù đã thất bại - cho đến lúc này. Nhờ có Saruman.”

“Vậy Saruman không phải là một kẻ phản trắc sao?” Gimli hỏi.

“Có chứ,” Gandalf nói. “Phản trắc gấp đôi. Mà như vậy không kỳ lạ sao? Trong những điều chúng ta phải chịu đựng thời gian gần đây, không có gì đáng đau buồn bằng sự trở mặt của Isengard. Ngay cả ở cương vị lãnh chúa và chỉ huy quân đội, Saruman cũng đã mạnh lên rất nhiều. Ông ta đe dọa Con Người ở Rohan và xua đuổi họ không cho hỗ trợ Minas Tirith, ngay giữa lúc đòn chủ yếu đang giáng tới từ phía Đông. Thế nhưng vũ khí phản trắc bao giờ cũng nguy hiểm cho bàn tay cầm nó. Saruman cũng có ý chiếm đoạt chiếc Nhẫn, cho bản thân ông ta, hoặc ít nhất là giăng bẫy vài người Hobbit để phục vụ những mục đích xấu xa của ông ta. Vậy nên giữa chúng với nhau, những kẻ thù của chúng ta chỉ làm được việc là đưa Merry và Pippin với một vân tốc ghê gớm, và vừa vặn kịp thời, tới Fangorn, mà nếu không nhờ thế họ hẳn đã chẳng bao giờ đến được!

“Và chúng cũng tự chuốc lấy những nghi ngờ mới làm rối tung kế hoạch của chúng. Sẽ không tin tức nào về trận chiến đến được Mordor, nhờ công các kỵ sĩ Rohan; thế nhưng Chúa Tể Hắc Ám đã biết được rằng có hai người Hobbit bị bắt ở Emyn Muil và bị đưa thẳng đến Isengard bất chấp mong muốn của tay sai hắn. Giờ đây hắn có thêm Isengard để lo sợ bên cạnh Minas Tirith. Nếu Minas Tirith sụp đổ, mọi chuyện sẽ xấu đi đối với Saruman.”

“Đáng tiếc là những người bạn của chúng ta lại nằm ở giữa,” Gimli nói. “Nếu không có vùng đất nào chia cắt Isengard và Mordor, chúng cứ việc đánh nhau trong khi chúng ta xem và chờ đợi.”

“Bên chiến thắng sẽ trở nên mạnh mẽ hơn cả hai, và không còn nghi ngại gì nữa,” Gandalf nói. “Nhưng Isengard không thể chống lại nổi Mordor, trừ phi Saruman lấy được chiếc Nhẫn trước. Bây giờ việc ấy không bao giờ làm được nữa. Ông ta vẫn chưa biết đến mối nguy của mình. Vẫn còn nhiều điều ông ta không biết. Ông ta đã quá nóng lòng được đặt tay lên con mồi đến nỗi không thể ngồi nhà chờ đợi, ông ta đã lên đường đến gặp và theo dõi đội sứ giả của mình. Nhưng ông ta đã đến quá muộn, duy chỉ lần này thôi, và trận chiến đã kết thúc không còn cứu vãn được từ trước khi ông ta đến nơi. Ông ta không ở lại đây lâu. Ta nhìn thấu tâm tư ông ta, ta đã thấy nỗi nghi ngại, ông ta không thông thạo nghề rừng. Ông ta tin rằng đoàn kỵ sĩ đã tiêu diệt và hỏa thiêu tất cả ngay trên bãi chiến trường; nhưng ông ta không hề biết lũ Orc có mang theo tù nhân nào không. Và ông ta cũng không biết về cuộc tranh chấp giữa đầy tớ của ông ta với lũ Orc từ Mordor; cũng như không biết gì về tên Sứ Giả Bay.”

“Sứ Giả Bay?” Legolas thốt lên. “Tôi đã bắn hắn bằng cây cung của Galadriel phía trên ghềnh Sarn Gebir, và tôi đã hạ hắn khỏi bầu trời. Hắn đã gieo sợ hãi cho tất cả bọn tôi. Thứ khủng khiếp mới nào vậy?”

“Là thứ anh không thể tiêu diệt bằng tên,” Gandalf nói. “Anh mới chỉ tiêu diệt vật cưỡi của hắn thôi. Đó là một chiến công tốt; nhưng rồi tên Kỵ Sĩ đã lại có vật cưỡi mới. Bởi hắn là một Nazgûl, một trong Bộ Chín, giờ đây đã cưỡi trên chiến mã bay. Rồi đây nỗi kinh hoàng từ chúng sẽ phủ bóng lên những đoàn quân cuối cùng của bạn bè chúng ta, và che khuất cả ánh mặt trời. Nhưng lúc này chúng vẫn chưa được phép vượt Sông Cả, và Saruman không biết bộ dạng mới mà lũ Ma Nhẫn đã khoác lên người. Tâm trí ông ta lúc nào cũng hướng về chiếc Nhẫn. Nó có xuất hiện trong trận chiến không? Nó có bị tìm thấy không? Sẽ ra sao nếu Théoden, Chúa đất Mark, bắt được nó và nhận ra quyền lực của nó? Đó là mối nguy mà ông ta thấy được, và ông ta đã vội vã trở về lsengard để nhân đôi nhân ba lực lượng tấn công Rohan. Nhưng lại luôn có một mối nguy khác, ở ngay sát cạnh, mà ông ta không thấy được, vì quá bận rộn với những suy nghĩ nóng bỏng. Ông ta đã quên mất Cây Râu.”

“Giờ ông lại nói chuyện một mình rồi,” Aragorn cười nói. “Cây Râu hoàn toàn xa lạ đối với tôi. Và tôi đã đoán ra một phần trò hai mặt của Saruman; nhưng vẫn chưa thấy bằng cách nào việc hai chàng Hobbit đến Fangorn lại có ích, trừ việc đã cho chúng tôi một cuộc bám đuổi dài mà vô ích.”

“Khoan đã!” Gimli hét lên. “Có một điều nữa mà tôi cần biết trước. Có phải ông, Gandalf, hay Saruman là người chúng tôi thấy đêm qua?”

“Chắc chắn là anh không nhìn thấy tôi rồi,” Gandalf trả lời, “vì vậy tôi đoán là anh đã thấy Saruman. Hiển nhiên là chúng tôi trông rất giống nhau nên việc anh muốn chẻ một nhát không thể lành lại được trên mũ tôi cần phải được tha thứ.”

“Tốt rồi, tốt rồi!” Gimli nói. “Tôi mừng vì đó không phải ông.”

Gandalf lại phá lên cười. “Đúng vậy, Người Lùn tốt bụng của tôi,” ông nói, “thật nhẹ lòng khi thấy không phải lúc nào mình cũng nhầm lẫn. Chẳng lẽ tôi lại không biết quá rõ điều đó sao! Nhưng, dĩ nhiên, tôi không bao giờ trách cứ màn chào đón của anh. Làm sao tôi có thể làm vậy, khi chính tôi vẫn luôn khuyên nhủ bạn bè nên nghi ngờ ngay cả bàn tay mình khi đối phó với Kẻ Thù. Phúc lành cho anh, Gimli, con trai Glóin! Có lẽ một ngày nào đó anh sẽ có dịp thấy cả hai chúng tôi một lúc để phân biệt giữa đôi bên!”

“Nhưng còn những người Hobbit!” Legolas xen vào. “Chúng tôi đã phải đi rất xa để tìm kiếm họ, và có vẻ như ông biết họ đang ở đâu. Giờ họ đang ở đâu?”

“Ở với Cây Râu và những người Ent,” Gandalf nói.

“Người Ent sao!” Aragorn thốt lên. “Vậy ra những truyền thuyết cổ xưa về dân cư ngụ trong những khu rừng sâu và những người chăn cây khổng lồ là có thật sao? Vẫn còn có những người Ent trên thế giới này sao? Tôi tưởng họ chỉ là ký ức về những ngày xa xưa, nếu không phải chỉ là một truyền thuyết ở Rohan.”

“Truyền thuyết ở Rohan ấy à!” Legolas kêu lên. “Không, mọi người Tiên ở Vùng Đất Hoang đều từng hát những bài ca về người Onodrim cổ xưa và nỗi buồn dài lâu của họ. Thế nhưng ngay cả đối với chúng tôi họ cũng chỉ còn là ký ức. Nếu tôi gặp một người vẫn còn bước đi trên thế giới này, chắc chắn tôi sẽ thấy trẻ lại! Nhưng còn Cây Râu: đó chỉ là chữ Fangorn dịch sang Ngôn Ngữ Chung; nhưng có vẻ như ông đang nói đến một người. Cây Râu này là ai vậy?”

“À! Giờ lại đến anh hỏi nhiều rồi đấy,” Gandalf nói. “Vốn hiểu biết it ỏi của tôi về tiểu sử dài dặc và chậm rãi của ông ấy có thể dựng nên cả một câu chuyện, nhưng giờ chúng ta không còn thời gian. Cây Râu là Fangorn, người bảo vệ khu rừng; ông ấy là người già nhất trong số những người Ent, là vật sống già nhất còn bước đi dưới ánh Mặt Trời trên cõi Trung Địa này. Tôi thực lòng mong anh sẽ gặp ông ấy, Legolas ạ. Merry và Pippin thật may mắn: họ đã gặp ông ấy ở đây, ngay nơi chúng ta đang ngồi. Bởi ông ấy đã đến đây hai hôm trước và đã mang họ đi, đến nơi cư ngụ của ông ấy xa tít mãi chân dãy núi. Ông ấy thường đến đây, đặc biệt vào những khi tâm trí băn khoăn, và bị những đồn đoán về thế giới bên ngoài khuấy động. Tôi đã gặp ông ấy bốn hôm trước đang sải bước giữa đám cây, và tôi nghĩ ông ấy có nhìn thấy tôi, bởi ông dừng lại; nhưng tôi không nói gì, bởi tôi đang chìm trong tâm tư nặng nề, và mệt mỏi sau cuộc vật lộn với Con Mắt Mordor; và ông ấy không nói gì, cũng chẳng gọi tên tôi.”

“Có thể ông ấy cũng nghĩ ông là Saruman,” Gimli nói. “Nhưng ông nói về ông ấy như thể nói về một người bạn vậy. Tôi tưởng Fangorn nguy hiểm lắm chứ.”

“Nguy hiểm ư?” Gandalf kêu lên. “Thì tôi cũng vậy, rất nguy hiểm: nguy hiểm hơn bất cứ thứ gì các anh từng và sẽ gặp, trừ phi anh bị bắt sống đem đến đặt trước ghế của Chúa Tể Hắc Ám. Và Aragorn cũng nguy hiểm, và Legolas cũng nguy hiểm. Xung quanh anh có đầy hiểm nguy, Gimli con trai Gloin ạ; bởi chính anh cũng nguy hiểm, theo cách riêng của anh. Dĩ nhiên khu rừng Fangorn có đầy hiểm họa - không hề ít đối với cả những người luôn sẵn sàng vớ lấy rìu; và cả bản thân Fangorn nữa, ông ấy cũng đầy hiểm họa; tuy nhiên ông ấy vẫn thông thái và tốt bụng. Nhưng giờ cơn thịnh nộ chậm chạp dài lâu của ông ấy đã dâng trào, và toàn bộ khu rừng đang ngập tràn thịnh nộ. Sự xuất hiện của người Hobbit và những tin tức họ mang theo là giọt nước tràn ly: nó sẽ sớm tuôn trào như thác lũ; nhưng cơn triều ấy đã đổi hướng chống lại Saruman và búa rìu Isengard. Sắp xảy ra một chuyện chưa từng xảy ra kể từ thuở Cựu Niên: người Ent đang chuẩn bị thức tỉnh và nhận ra rằng họ mạnh mẽ.”

“Họ sẽ làm gì?” Legolas hỏi kinh ngạc.

“Tôi không biết,” Gandalf nói. “Tôi không nghĩ họ hiểu rõ chính bản thân mình. Tôi đang băn khoăn đây.” Ông im lặng, đầu cúi xuống đầy suy tư.

Những người khác nhìn ông. Một tia nắng xuyên qua những đám mây trôi nhanh rơi xuống hai bàn tay ông lúc này đang để ngửa trên lòng: đôi bàn tay trông như đong đầy ánh sáng, như chiếc chén đong đầy nước. Cuối cùng ông ngước lên nhìn thẳng vào mặt trời.

“Buổi sáng đang trôi qua,” ông nói. “Chúng ta sắp phải đi thôi.”

“Có phải chúng ta đi tìm hai anh bạn và gặp Cây Râu không?” Aragorn hỏi.

“Không,” Gandalf trả lời. “Đó không phải con đường các anh phải đi. Tôi đã nói về hy vọng. Nhưng chỉ là hy vọng thôi. Hy vọng không phải là chiến thắng. Chiến tranh đang tiến sát chúng ta và tất cả bạn bè của chúng ta, một cuộc chiến tranh mà chỉ duy nhất việc sử dụng chiếc Nhẫn mới có thể mang lại cho chúng ta lời đảm bảo về chiến thắng. Dâng đầy bên trong tôi là sự sợ hãi và nỗi buồn to lớn: bởi rất nhiều thứ sẽ bị phá hủy và có lẽ tất cả sẽ mất đi. Tôi là Gandalf, Gandalf Phù Thủy Trắng, thế nhưng màu Đen vẫn đang mạnh mẽ hơn.”

Ông đứng dậy, tay che mắt, chăm chú nhìn về phía Đông như thể đang nhìn thứ gì đó ở rất xa mà không ai trong số họ thấy được. Rồi ông lắc đầu. “Không,” ông khẽ nói, “nó đã vượt quá tầm với của chúng ta rồi. Như vậy ít ra chúng ta cũng hãy lấy làm mừng. Chúng ta chẳng còn bị cám dỗ sử dụng chiếc Nhẫn nữa. Chúng ta phải đi xuống để đối mặt với nỗi hiểm họa gần như tuyệt vọng, song hiểm họa chết chóc kia đã bị loại bỏ “

Ông quay người. “Đi nào, Aragorn con trai Arathorn!” ông nói. “Đừng hối tiếc lựa chọn của anh ở thung lũng Emyn Muil, cũng đừng gọi đây là cuộc truy đuổi vô ích. Anh đã phải chọn lựa con đường có vẻ đúng nhất giữa bao nghi ngại: sự lựa chọn đó là chính đáng, và nó đã có kết quả. Bởi nhờ vậy mà chúng ta đã gặp nhau thật đúng lúc nếu không thì sẽ là quá muộn. Nhưng nhiệm vụ theo dấu những người bạn đồng hành đã kết thúc. Cuộc hành trình tiếp theo của anh đã được quyết định bởi lời hứa anh đã trao. Anh phải đi đến Edoras và tìm gặp Théoden trong cung điện. Bởi nơi đó đang cần anh. Ánh sáng thanh Andúril cần phải tỏa ra trong cuộc chiến đã được nó chờ đợi bấy lâu. Đang có chiến tranh ở Rohan, và có thứ tà ác lớn lao hơn: mọi thứ đang xấu đi với Théoden.”

“Vậy chúng tôi sẽ không gặp lại những anh chàng Hobbit trẻ tuổi vui nhộn nữa sao?” Legolas hỏi.

“Tôi đâu nói vậy,” Gandalf nói. “Ai biết được? Hãy kiên nhẫn. Hãy đến những nơi anh phải đến, và hy vọng! Đến Edoras! Tôi cũng đến đó.”

“Đó là một chặng đường dài đối với những người phải đi bộ, dù trẻ hay già,” Aragorn nói. “Tôi sợ rằng trận chiến sẽ kết thúc từ lâu trước khi tôi đến được đó.”

“Hãy xem, hãy xem,” Gandalf nói. “Anh sẽ đi cùng tôi chứ?”

“Vâng, chúng ta sẽ lên đường cùng nhau,” Aragorn nói. “Nhưng tôi không nghi ngờ gì là ông sẽ đến đó trước tôi, nếu ông muốn.” Chàng đứng lên rồi nhìn Gandalf một lúc lâu. Những người kia im lặng nhìn họ chăm chú trong khi họ vẫn đứng đó mặt đối mặt. Dáng hình áo xám của Con Người, Aragorn con trai Arathorn, cao lớn, và cứng rắn như đá, bàn tay chàng đặt lên chuôi thanh kiếm; chàng trông như một vị vua hiện ra từ sương mù biển cả bước lên bờ bãi của những người nhỏ bé hơn. Trước mặt chàng, lọm khọm một dáng hình già cả, màu trắng, giờ đang tỏa sáng như thể có ánh sáng nào đó nhen lên từ bên trong, khom người nặng trĩu bao năm tháng, nhưng lại nắm giữ một quyền năng vượt quá sức mạnh mọi vua chúa.

“Tôi nói không đúng sao, Gandalf,” cuối cùng Aragorn lên tiếng, “rằng ông có thể đi đến bất kỳ đâu ông muốn nhanh hơn tôi? Và tôi cũng nói điều này: ông là chỉ huy và là ngọn cờ của chúng tôi. Chúa Tể Hắc Ám có Bộ Chín. Nhưng chúng ta có Một, hùng mạnh hơn chúng: Kỵ Sĩ Trắng. Ông ấy đã vượt qua lửa bỏng và vực sâu, và chúng sẽ sợ ông ấy. Chúng tôi đến nơi nào ông dẫn đến.”

“Đúng vậy, cùng nhau chúng tôi sẽ theo ông,” Legolas nói. “Nhưng trước tiên, trái tim tôi sẽ thanh thản lại, Gandalf, nếu biết điều gì đã xảy ra với ông ở Moria. Ông không định nói cho chúng tôi sao? Lẽ nào ông không thể dừng chân kể nốt cho bạn ông bằng cách nào ông đã thoát ra được?”

“Tôi đã dừng chân quá lâu rồi,” Gandalf trả lời. “Thời gian gấp lắm. Nhưng nếu có hẳn một năm, tôi cũng chẳng kể cho các anh hết đâu.”

“Vậy hãy kể cho chúng tôi những gì ông sẵn lòng kể, và trong thời gian cho phép!” Gimli nói. “Nào, Gandalf, hãy kể cho chúng tôi ông đã chiến đấu với tên Balrog thế nào đi!”

“Đừng gọi tên hắn ra!” Gandalf nói, trong chốc lát dường như có bóng mây đau đớn trôi qua khuôn mặt ông, và ông ngồi im lặng, trông già như thần chết. “Tôi đã rơi rất lâu,” cuối cùng ông lên tiếng, chậm rãi, như thể đang nhớ lại một cách khó khăn. “Tôi đã rơi rất lâu, và hắn rơi cùng tôi. Lửa của hắn vây quanh tôi. Tôi bị thiêu đốt. Rồi chúng tôi rơi thẳng xuống nước sâu và tất cả tối đen. Lạnh như cơn thủy triều của cái chết: nó gần như đóng băng trái tim tôi.”

“Sâu thẳm vô cùng là khe vực mà Cây Cầu Durin bắc qua, và chẳng ai từng đo được nó,” Gimli nói.

“Song nó cũng có đáy, bên kia tầm với của ánh sáng và hiểu biết,” Gandalf nói. “Rốt cục tôi cũng xuống được đến đó, nơi nền đá tận cùng. Hắn vẫn ở bên tôi. Lửa của hắn đã bị dập tắt, nhưng lúc đó hắn lại trở thành một thứ nhớt nhát, mạnh mẽ hơn cả một con rắn đang cuốn xiết.

“Hai chúng tôi đã chiến đấu ở tít bên dưới mặt đất sống, nơi thời gian không tồn tại. Luôn luôn hắn tóm chặt tôi, luôn luôn tôi chém hắn, cho đến tận khi hắn chạy trốn bên trong những đường hầm tăm tối. Không phải người của Durin đã làm nên chúng đâu, Gimli con trai Glóin ạ. Xa, tít xa bên dưới những tầng khai quật sâu nhất của Người Lùn, thế giới bị gặm nhấm bởi những thứ không tên. Ngay cả Sauron cũng không biết về chúng. Chúng xưa hơn cả hắn. Giờ tôi đã từng đến đó, nhưng tôi sẽ không kể lại để khỏi làm tối đi ánh sáng ban ngày. Trong sự tuyệt vọng đó, kẻ thù của tôi cũng chính là niềm hy vọng duy nhất của tôi, và tôi đã đuổi theo hắn, bám theo bên gót hắn. Cứ thế rốt cục hắn đã đưa tôi đến những con đường bí mật trong Khazad-dûm: hắn biết quá rõ tất cả những con đường ấy. Rồi chúng tôi cứ đi lên mãi, cho đến khi đến được Cầu Thang Vô Tận.”

“Nó đã bị thất lạc từ lâu lắm rồi,” Gimli nói. “Nhiều người nói nó chưa từng được xây nên chỉ trừ trong truyền thuyết, nhưng nhiều người khác lại nói nó đã bị phá hủy.”

“Nó đã được xây, và nó không hề bị phá hủy,” Gandalf nói. “Từ tầng hầm sâu nhất đến tận đỉnh núi cao nhất nó leo, đi lên theo đường xoắn ốc liền mạch qua nhiều nghìn bậc thang, cho đến khi rốt cục cũng lên đến Tháp Durin được khắc vào đá sống Zirakzigil, đỉnh Chĩa Bạc.

“Ở đó trên đỉnh Celebdil có một ô cửa sổ cô độc trong tuyết, ở phía trước là một khoảng không hẹp, một cái tổ cao chóng mặt phía trên sương mờ của thế giới. Mặt trời tỏa nắng dữ dội ở đó, nhưng mọi thứ bên dưới đều bị mây bao phủ. Hắn nhảy bật ra, và ngay khi tôi thoát ra theo sau, hắn lại bùng ra ngọn lửa mới. Chẳng ai ở đó mà chứng kiến, nếu không có lẽ sau nhiều đời người ta vẫn sẽ hát những bài ca về Cuộc Chiến Trên Đỉnh Núi.” Đột nhiên Gandalf cười lớn. “Nhưng họ có thể hát gì được? Những người nhìn lên từ tít xa bên dưới tưởng rằng quả núi đội đầy bão tố. Họ đã nghe thấy sấm, và chớp, họ nói vậy, giáng lên Celebdil, và nảy lại tan vỡ thành những lưỡi lửa. Vậy vẫn chưa đủ sao? Một cột khói khổng lồ bốc lên quanh chúng tôi, toàn mù và hơi nước. Băng đá rơi xuống như mưa. Tôi ném kẻ thù xuống, từ trên cao hắn rơi làm bạt cả sườn núi nơi hắn đâm vào trong cơn hấp hối. Rồi bóng đêm bắt tôi đi, và tôi bị lạc mất ý thức và thời gian, rồi tôi lang thang xa tắp trên những con đường tôi không muốn kể.

“Hoàn toàn trần trụi tôi được trả về - về một khoảng thời gian ngắn ngủi, cho đến khi công việc của tôi hoàn tất. Và trần trụi tôi nằm trên đỉnh núi. Tòa tháp phía sau vỡ vụn thành cát bụi, ô cửa sổ không còn; dải cầu thang đổ vỡ tắc nghẹt những tảng đá cháy sém và tan vỡ. Tôi cô độc, bị quên lãng, không đường trốn thoát trên chiếc sừng vững chãi của thế giới. Tôi nằm đó trân trân nhìn lên trên trong khi những vì sao xoay tròn trôi qua, và mỗi ngày lại dài như cả một đời tồn tại của trái đất. Những lời thì thầm từ khắp các vùng đất kéo đến văng vẳng bên tai tôi: sự sinh sôi và cái chết, bài ca và nước mắt, và cả tiếng rên rỉ chậm chạp không ngớt của đất đá dưới gánh nặng không chịu nổi. Rồi rốt cục Gwaihir Chúa Gió lại tìm thấy tôi, nhấc tôi lên và mang tôi đi.

“ ‘Lúc nào số phận cũng bắt tôi làm gánh nặng của anh, hỡi người bạn lúc khó khăn,’ tôi nói.

“ ‘Quả ông đã từng là gánh nặng.’ anh ta trả lời. ‘nhưng không phải lúc này. Trong móng vuốt tôi ông nhẹ tựa chiếc lông thiên nga. Mặt Trời chiếu xuyên qua ông. Thực sự tôi không nghĩ ông cần đến tôi nữa: nếu tôi đánh rơi ông, ông sẽ trôi đi theo gió.’

“ ‘Đừng đánh rơi tôi!’ tôi hổn hển, bởi tôi bắt đầu cảm nhận lại được sự sống trong tôi. ‘Hãy mang tôi đến Lothlórien!’

“ ‘Đó chính là mệnh lệnh của Phu Nhân Galadriel, người đã sai tôi đi tìm ông,’ anh ta trả lời.

“Và nhờ vậy tôi đã đến Caras Galadhon và được biết các anh mới vừa đi khỏi. Tôi lưu lại đó trong thời gian không trôi chảy của vùng đất nơi ngày tháng chỉ mang đến sự hồi phục thay vì suy tàn. Tôi đã được hồi phục, và được khoác lên người màu trắng. Nhiều lời khuyên tôi đã cho đi, và nhiều lời khuyên nhận được. Từ đó đến đây tôi đã qua những con đường lạ lẫm, và mang thông điệp đến cho một vài người trong số các anh. Đối với Aragorn tôi được yêu cầu nói điều này:

Đâu rồi Dúnedain người cũ, Elessar, Elessar?

Bởi đâu đồng bào ngươi mãi ruổi rong phiêu tán?

Sắp đến rồi thời khắc dân Lưu Lạc bước ra,

Và đất Bắc dấy binh kéo về Đoàn Áo Xám.

Nhưng tối tăm định sẵn là đường ngươi sẽ qua:

Người Chết canh lối về Đại Dương u ám.

Đối với Legolas bà ấy nhắn gửi những lời này:

Legolas Lá Xanh bấy lâu hằng vui sống

Dưới tán rừng rủ bóng. Hãy coi chừng Đại Dương!

Ngày nào tai lắng nghe tiếng mòng kêu đầu sóng,

Ngày ấy trái tim ngươi không còn yên gửi nơi rừng.”

Gandalf nói đến đó thì im lặng, đôi mắt nhắm nghiền.

“Vậy là bà không gửi cho tôi thông điệp nào?” Gimli nói rồi cúi đầu.

“Lời lẽ của bà thật tăm tối,” Legolas nói, “và chẳng có nhiều ý nghĩa đối với những người đón nhận chúng.”

“Không vì thế mà an ủi được tôi,” Gimli nói.

“Vậy thì sao?” Legolas nói. “Anh muốn bà nói thẳng với anh về cái chết của anh sao?”

“Đúng vậy, nếu bà chẳng còn gì khác đáng nói.”

“Chuyện gì vậy?” Gandalf mở mắt nói. “Đúng, tôi nghĩ tôi có thể đoán được ý nghĩa lời lẽ của bà ấy. Xin thứ lỗi, Gimli! Tôi chỉ đang ngẫm nghĩ những thông điệp một lần nữa. Và quả thực bà ấy có gửi lời nhắn nhủ cho anh, không tăm tối cũng chẳng buồn bã.

“ ‘Gửi tới Gimli con trai Glóin,’ bà ấy nói, ‘lời chào từ Phu Nhân. Người Mang Tóc, bất cứ nơi nào