Vụ án thứ tám Xác người thối rữa trong rừng sâu

Thiên tài chẳng qua chỉ là không ngừng suy nghĩ tìm tòi, tất cả những người có bộ óc đều là thiên tài.

- Maupassant -

Lời dẫn

Rừng rậm Nam Minh nằm ở khu vực tiếp giáp giữa thành phố Nam Minh và thành phố lân cận, ở đó có 2 nhân viên kiểm lâm thuộc chi cục kiểm lâm thành phố là Trần Hiểu Phong và Lưu Vĩ. Một công việc vô cùng quan trọng của hai người này là ghi chép danh sách những cây mới mọc, sau đó triển khai công tác tuần tra, đề phòng mọi yếu tố có thể gây cháy rừng.

Hôm nay, ngay từ lúc mặt trời còn chưa mọc hai người đã tiếp tục thực hiện công tác tuần tra ngày hôm qua chưa làm xong. Lưu Vĩ đi phía trước đột nhiên dừng lại, lấy tay ra hiệu bảo Trần Hiểu Phong nấp đi. Họ nghe thấy từ đằng xa vọng lại những tiếng vo ve, thì ra phía trước là một đám ruồi nhặng đông đặc cùng mùi hôi thối bốc lên nồng nặc.

Lẽ nào có thứ gì đó chôn ở dưới đất? Hai người tò mò lấy xẻng đào bới khu vực bị đám ruồi nhặng bao vây, đào chưa được bao lâu đã thấy một bàn tay người lẫn với bùn đất và giòi bọ nhung nhúc lộ ra. Phía dưới rõ ràng chôn một cái xác đang phân hủy!

Người từ Tổng cục đến

Anh Cao nhận được điện thoại báo rằng phát hiện thấy một xác chết trong rừng rậm Nam Dương. Tôi và anh Hàn lập tức thay trang phục, mang theo trang bị lên xe cảnh sát đến hiện trường vụ án. Sau một thời gian dài thực tập, tôi đã chuyên nghiệp hơn rất nhiều so với lúc còn là lính mới tò te, ít nhất cũng không còn sợ giải phẫu tử thi nữa.

Ba người chúng tôi cũng ngày càng phối hợp hài hòa hơn. Địa điểm xảy ra vụ án nằm trong khu bảo tồn thiên nhiên Nam Dương, lần này đã khiến Tổng cục cảnh sát thành phố Nam Minh hết sức quan tâm, nghe nói họ sẽ phái người đến phối hợp điều tra. Đây là lần đầu tiên tôi gặp trường hợp như vậy. Người phát hiện ra xác chết đầu tiên và gọi điện thoại báo án là hai nhân viên kiểm lâm Nam Dương, địa điểm nằm sâu trong rừng, điều này vô hình chung đã khiến mức độ phức tạp của vụ án nâng lên một bậc.

Khi chúng tôi đến khu bảo tồn thiên nhiên Nam Dương, có một điều không giống với những lần khác, đó là chúng tôi không phải người đầu tiên đến hiện trường.

Bởi vì lực lượng cảnh sát của Tổng cục đã đến trước chúng tôi, mặc dù tôi nhìn nhiều đã thấy quen, nhưng vẫn kinh ngạc sững sờ vì cảnh tượng bày ra trước mắt.

Trước mắt tôi là rất nhiều xe cảnh sát xếp ngay ngắn thành hàng hai bên đường, tất cả cảnh sát viên đều xếp hàng trước lối cổng chính của khu bảo tồn. Nhìn lại lực lượng của chúng tôi, quả là thua kém một trời một vực, lúc này ngoài anh Cao, anh Hàn và tôi, ngay cả lực lượng cảnh sát viên có mặt ở đó cũng hoàn toàn tương phản.

Có điều, phần lớn lực lượng chúng tôi đều là cấp dưới thuộc quyền anh Cao, năng lực cũng khá, đoàn xe rất có trật tự, xuống xe xong là lập tức xếp hàng ngay ngắn, không hề thua kém so với lực lượng của Tổng cục để chúng tôi phải mất mặt. Cho đến tận hôm nay tôi mới hiểu được rằng tại sao anh Cao luôn đầy lòng hăng hái, điều này hoàn toàn có thể thấy được từ chính những cảnh sát viên dưới quyền anh.

Tổng cục cũng còn có một tổ gồm 4 người. Đột nhiên hai người từ trong hàng bước ra, đi trước là người đàn ông trung niên trạc tuổi như anh Cao, tôi để ý thấy ánh mắt của người này vô cùng kiên định, khiến người khác không khỏi có cảm giác kính sợ khó tả. Đi sau là một phụ nữ mặc cảnh phục, tuy nhiên bộ trang phục cảnh sát này vẫn không che được những đường cong tuyệt đẹp, vầng trán toát ra khí khái anh hùng, tôi suy đoán theo bản năng người phụ nữ này nhất định không dễ đối phó.

Anh Cao lại nhíu mày, nhăn trán nhìn người phụ nữ kia, điệu bộ hệt như đang phải đối mặt với một kẻ địch mạnh, có lẽ hai người họ đã quen biết nhau.

Nữ cảnh sát hùng dũng đi về phía anh Cao, hai người đã mặt đối mặt, bao nhiêu khí thế đều bộc lộ ra hết. Anh Cao có chiều cao hơn hẳn nữ cảnh sát kia, nhưng lại có cảm giác đây là chênh lệch chiều cao thông thường nhất. Lúc này, hai người giống như “gươm tuốt vỏ, nỏ giương dây”, cảm giác như chỉ cần một lời nói không hợp là có thể xông vào đánh nhau ngay.

Trong chốc lát tình hình bỗng trở nên căng thẳng, không khí nồng nặc mùi thuốc súng, có lẽ chỉ cần một đốm lửa nhỏ cũng có thể gây ra một trận chiến lớn. Tôi cảm thấy hơi căng thẳng, bèn giơ tay đẩy anh Hàn mấy cái. Bởi vì ở đây ngoài anh Cao ra, anh Hàn là người lớn tuổi nhất, có tư cách và từng trải nhất trong số những người tôi quen biết, vì thế hi vọng anh ấy có thể giúp tình hình hạ nhiệt. Tuy nhiên anh Hàn vẫn lặng yên không động đậy, không hề bộc lộ một chút gì căng thẳng, có vẻ như sự việc chẳng liên quan gì đến mình cả.

Đúng lúc hơi lửa ngày càng nóng, sắp đến lúc không thể kiểm soát được nữa thì nữ cảnh sát kia đột nhiên ra tay. Chỉ thấy cô ta nhảy vọt lên cao, nắm tay phải vung ra đấm thẳng vào cổ anh Cao. Cũng trong một cái nháy mắt đó, anh Cao đã kịp phản ứng, nửa thân trên ngửa ra phía sau, nhẹ nhàng tránh đòn. Nhưng như thế vẫn chưa hết, nữ cảnh sát theo đà giật cùi chỏ xuống dưới, mục tiêu vẫn là vùng cổ anh Cao. Nhưng anh Cao đâu phải hạng dễ chơi, anh ấy nghiêng người một lần nữa, tránh đòn một cách hoàn hảo.

Đương nhiên anh Cao không đời nào chịu để một nữ cảnh sát bắt nạt, không nói một lời anh ấy xông thẳng lên trước, tay trái theo thế long thủ trảo bóp vào cổ đối thủ. Nữ cảnh sát vừa rồi dùng tay phải liên tiếp tấn công, không kịp thu về phòng thủ nên đành phải đưa tay kia ra ngăn. Anh Cao nhếch mép cười, thi triển bộ pháp kì lạ rồi đá vào chân đối phương. Nữ cảnh sát nhấc chân phải lên chặn đòn tấn công, tay phải vừa rồi chưa kịp thu về lại vừa hay có cơ hội túm lấy nắm đấm của anh Cao. Hai người cứ thế một chân móc vào nhau, hai tay khóa nhau đứng yên tại chỗ.

Tôi thậm chí cảm thấy trong giây phút này thời gian như ngừng lại, bầu không khí căng thẳng đến đỉnh điểm, không biết thật ra đã xảy ra chuyện gì?

Có điều, tôi đã nhận ra rằng hai người đều là cao thủ cận chiến của cảnh sát, chiêu thức tưởng như đơn giản lỗ mãng nhưng thực tế đòn nào cũng là đòn chí mạng. Mặc dù đã ra nhiều đòn như vậy, nhưng quyết định thắng thua đối với cao thủ chỉ cần trong một đòn mà thôi. Tôi đứng bên cạnh quan sát, mạnh dạn đưa ra giả thiết rằng nếu như một trong hai người này dùng bất kì chiêu thức nào tấn công, chắc chắn cũng đều khiến tôi phải tan xác.

“Cao sư huynh, lâu rồi không gặp, kĩ thuật chiến đấu của anh vẫn lợi hại như xưa!” Vài giây sau, nữ cảnh sát đột nhiên bật cười.

“Lục Yến, tiến bộ rất nhanh, xem ra cô cũng không hề nhàn rỗi.” Anh Cao tươi cười nói với nữ cảnh sát.

Đùa giỡn một hồi, hóa ra hai người là sư huynh sư muội đã quen biết nhau từ lâu, xem ra chỉ có tôi ù ù cạc cạc không biết gì, mà cũng không có ai bảo cho tôi biết nguyên nhân tại sao. Tôi để ý đến một quý cô mặt mũi xinh đẹp ở phía xa đang nhìn mình, cô ta mặc đồng phục chuyên ngành, đi đôi giày cao gót màu đỏ, bầu ngực to đến nỗi khiến người ta phải ngộp thở.

Anh Cao xoa đầu Lục Yến, vừa cười vừa nói: “Nghe nói Tổng cục cử người xuống, không ngờ lại là muội, tiểu nha đầu này.”

Lục Yến hất tay anh Cao ra: “Cũng tại sư huynh Đỗ Minh bận không đến được nên cấp trên mới cử muội và Tô Mị đến đây.”

Anh Cao liếc nhìn người phụ nữ đứng sau Lục Yến, khẽ gật đầu chào, rồi bỗng nhiên vẫy tay bảo tôi đến cạnh mình, nói: “Chúng ta cũng không nên đứng vô ích ở đây, tôi xin giới thiệu: Anh Hàn thì không cần nói nhiều, còn đây là Tô Trạch, thực tập sinh chuyên ngành côn trùng học pháp y của chúng tôi, còn đây là tiểu sư muội của tôi, Lục Yến.”

Lục Yến chỉ quý cô ngực to ở bên cạnh, nói: “À, xin giới thiệu với mọi người, nữ nhân viên pháp y đứng cạnh tôi đây là Tô Mị, chuyên gia côn trùng học pháp y của Tổng cục, có hai bằng tiến sĩ, vừa du học ở nước ngoài về, lần này được Tổng cục điều về đây với tôi để học tập.”

Lục Yến nói xong, anh Hàn đang đứng bên cạnh đột nhiên nói nhỏ với anh Cao vài câu.

Anh Cao lập tức hiểu ra: “Vụ án này xem ra rất quan trọng, cõ lẽ phải giải quyết thật sự chặt chẽ.”

Tô Mị lại tiếp lời: “Hiện trường xảy ra vụ án nằm trong khu bảo tồn, nếu không giải quyết tốt, Tổng cục sẽ không biết nói thế nào với giới truyền thông!”

Anh Cao gật đầu, nói: “Vậy chúng ta cùng đến hiện trường xem có thu thập được gì không.”

Tô Mị nháy mắt về phía tôi, khiến tôi suýt nữa chảy máu mũi, sau đó tiếp tục đi theo anh Hàn đến hiện trường. Lúc này đang vào mùa các loại côn trùng và sâu bọ hoạt động mạnh, lại thêm hiện trường vụ án nằm sâu giữa rừng, vì thế trên đường đi gặp phải rất nhiều những loại này. Điều này khiến tôi vô cùng khó chịu, bởi vì chủng loại và tần suất xuất hiện của côn trùng ở cái nơi quỷ quái này cao hơn rất nhiều so với nơi khác, từ đó tăng thêm khó khăn cũng như làm rối công tác điều tra phá án.

Chúng tôi đi suốt hơn nửa giờ, cuối cùng cũng đến được nơi xảy ra vụ án. Một xác chết thối rữa nằm dưới một thân cây to, tư thế co quắp giống như chiếc rễ cây khô, dưới ánh nắng lốm đốm chiếu qua kẽ lá lại càng trở nên vô cùng quái dị. Không xa bên cạnh là một cái hố to, lớp đất rất mới chứng tỏ mới được lật lên chưa lâu. Theo người báo án cho biết, thi thể bị người ta cố tình chôn vùi, vì thế rất có thể nó vừa mới được bới lên từ cái hố này.

Có điều, lúc này xác chết đã bị đội quân ruồi nhặng bao vây, từ xa cũng đã nghe thấy được tiếng đập cánh vo ve của chúng.

Anh Hàn quan sát khắp xung quanh một lượt rồi bắt đầu công việc của mình. Tôi cũng chuẩn bị đi bắt côn trùng làm mẫu vật xét nghiệm.

“Chờ một chút! Tôi có thể tham gia cùng được không?” Tô Mị tươi cười hỏi anh Hàn.

“Không được! Cô ở bên cạnh quan sát thôi.” Anh Hàn muốn chuyên tâm làm việc, thường không thích bị người khác quấy nhiễu chứ đừng nói đến việc tiến hành khám nghiệm tử thi cùng với một cô gái. Lúc này, tôi chợt nhớ lại lúc đầu mới tiếp xúc với anh Hàn, cảm thấy may cho cô gái này đã không bị anh Hàn mắng. Nếu là đàn ông, hậu quả cho việc vừa rồi chắc cũng không khác so với tôi lúc trước.

Chưa được bao lâu, Tô Mị bỗng trở nên không vui: “Này! Đàn ông như anh có thể tôn trọng phụ nữ một chút được không vậy? Mặc dù tôi đúng là nữ nhân viên pháp y, nhưng anh không được vì thế mà nghi ngờ năng lực và tính chuyên nghiệp của tôi. Tôi không tham gia phá án, lẽ nào anh để cậu sinh viên pháp y thực tập kia giúp mình à?”

Anh Hàn dừng công việc đang làm, suy nghĩ một lúc rồi bảo: “Vậy cô nói cho tôi nghe quá trình phân hủy thông thường của xác chết đi.”

Tô Mị không cần suy nghĩ, nói ngay: “Quá trình phân hủy thông thường của xác chết có thể chia thành 5 giai đoạn tiếp nối nhau là giai đoạn mới chết, giai đoạn trương, giai đoạn thối rữa, giai đoạn khô và giai đoạn hóa xương. Giai đoạn thứ nhất (giai đoạn mới chết) thường kéo dài từ 1ngày đến 3 ngày, mức độ khác biệt phụ thuộc nhiều nhất vào nhiệt độ và khí hậu. Trong giai đoạn này, dáng vẻ bên ngoài của thi thể không có thay đổi gì rõ rệt, nhưng xác xuất côn trùng họ ruồi xuất hiện và đẻ trứng rất cao. Giai đoạn thứ hai (giai đoạn trương) có đặc điểm nổi bật nhất là toàn bộ xác chết trương to, ngoài ra ở những chỗ như miệng, mũi, hậu môn… có chảy máu, đồng thời bốc mùi hôi thối, ở giữa và cuối giai đoạn này có khá nhiều dịch chảy ra. Giai đoạn này có rất nhiều ruồi nhặng và kiến, bọ cánh cứng tụ tập trên xác chết, trứng ruồi sẽ nở thành ấu trùng. Giai đoạn thứ ba (giai đoạn thối rữa) xác chết đã ở trạng thái thối rữa nặng, lúc này có rất nhiều giòi bọ ăn xác tạo thành rất nhiều lỗ, hiện tượng trương đã kết thúc, một phần xương lộ ra, chất dịch do cơ thịt thối rữa chảy ra nhiều đến mức thấm cả vào đất, mùi hôi thối đã vô cùng nồng nặc, xác chết cơ bản đã bị ấu trùng chiếm lĩnh, số lượng côn trùng trưởng thành giảm đi so với lúc trước.”

Tôi ngạc nhiên sững sờ, trí nhớ của cô gái này quả thật đáng sợ, chắc chắn cô ta phải là một quái vật.

Lúc này Tô Mị vẫn đang tiếp tục nói: “Giai đoạn thứ tư (giai đoạn khô), hầu hết các tổ chức trên cơ thể đều đã bị phân hủy hoặc bị côn trùng ăn, chỉ còn lại lông, tóc, xương và một ít da. Ở giai đoạn này, tuyệt đại đa số côn trùng đều đã bỏ đi, chỉ có một số loại như bọ cánh cứng và kiến… còn ở lại trên cơ thể. Giai đoạn thứ năm (giai đoạn hóa xương), không có giới hạn rõ rệt với giai đoạn thứ tư, tổ chức phần mềm đã không còn tồn tại, chỉ còn lại một ít lông, tóc và xương, không có loài côn trùng đặc biệt nào xuất hiện, chỉ có một số chủng loại vô tình dừng lại ở đây mà thôi.”

Anh Hàn đứng trước mặt Tô Mị, nghe cô ta nói xong thì bảo: “Cô phân tích một chút cho tôi nghe suy nghĩ của mình về vụ án này.”

Tô Mị cười một cách tự tin: “Vụ án này nếu nhìn từ bề ngoài thì xác chết bị hung thủ cố tình chôn xuống đất. Xác chết chôn xuống đất có đặc điểm chủ yếu nhất là trọng lượng giảm chậm, xác chết tồn tại trong thời gian tương đối dài, để trọng lượng xác chết giảm xuống còn bằng hai mươi phần trăm trọng lượng cơ thể lúc ban đầu cần phải mất thời gian từ 6 tuần đến 8 tuần, trong khi xác chết để lộ ngoài không khí chỉ trong vòng một tuần đã có thể giảm xuống còn bằng mười phần trăm trọng lượng lúc đầu. Chủng loại côn trùng trên xác chết chôn dưới đất không giống nhau tùy thuộc vào các yếu tố như mùa, vị trí địa lí, chất đất, thời gian chôn dài hay ngắn…”

Một lần nữa tôi ý thức được rằng cô gái tên Tô Mị này hoàn toàn không đơn giản, xem ra để lấy được hai bằng tiến sĩ không dễ dàng chút nào.

Anh Hàn nghe xong đột nhiên quay lại hỏi tôi: “Cậu Tô, cậu nhận định thế nào về vụ án này?”

Về câu hỏi này, tôi suy nghĩ kĩ một lúc rồi mới trả lời: “Pháp y Tô nói đúng, tuy nhiên chưa đủ cụ thể. Xác chết chôn dưới đất còn chịu ảnh hưởng của độ sâu, nếu xác chết chôn ở độ sâu hơn 1,2 m, do ít không khí, mùi xác chết khó phát tán, hơn nữa côn trùng cũng khó chui qua lớp đất sâu, vì thế tốc độ phân hủy của xác chết bị hạn chế vô cùng lớn, càng không thể nói đến vấn đề giảm trọng lượng. Pháp y Tô, chị thấy thế nào?”

Tô Mị gật đầu, mỉm cười bảo: “Đúng vậy, tôi biết khi xác chết bị chôn ở độ sâu 1,2 m, ngoài một số lượng lớn tổ chức cơ thể vẫn tồn tại thì trên cơ thể còn có thể được che phủ một lớp sáp màu trắng, có điều hình như không hề phân giải nhưng thực ra vẫn xảy ra hiện tượng mất nước, chứng tỏ trọng lượng vẫn giảm. Còn nữa, tình trạng xác chết chôn ở độ sâu 0,6m và 1,2m cơ bản giống nhau, chỉ khác là tứ chi bị phân hủy đến mức có thể trông thấy xương mà thôi.”

Đối với tôi, đây rõ ràng là một sự khiêu khích trắng trợn, đương nhiên tôi cũng không chịu thua: “Pháp y Tô, có phải chị quên gì đó rồi không? Khi thi thể bị chôn ở độ sâu trong khoảng 0,6m đến 1,2m sẽ không thể tồn tại côn trùng ăn xác, đây cũng cũng chính là một nguyên nhân khác khiến xác chết chậm phân hủy. Xác chết bị chôn ở độ sâu từ 0,6m trở lại mới xuất hiện côn trùng ăn xác, ở độ sâu 0,3m là thích hợp nhất cho loại côn trùng này ăn xác và sinh sản, phát triển.”

Kéo tơ bóc kén

Nghe tôi nói như vậy, Tô Mị bỗng nhiên trở nên trầm lặng, hình như đang suy nghĩ biện pháp đối phó.

Tuy nhiên, sau đó nghĩ lại, cô ta là tiến sĩ pháp y học, xác suất tôi thắng được cô ta chắc chắn rất nhỏ.

Tôi cố tình thừa thắng xông lên: “Theo thời điểm chôn và thời gian chôn dài ngắn khác nhau, trên xác chết còn có sự khác nhau về chủng loại côn trùng ăn xác. Ví dụ, vào tháng 1, nếu chôn xác chết ở độ sâu 0,3m thì sau 2 tháng 15 ngày xác chết sẽ ở trạng thái thối rữa mức độ trung bình, các tổ chức cơ thể vẫn tồn tại, vị trí các bộ phận nội tạng có chút ít thay đổi. Lúc này, trên xác chết có một số ít ấu trùng ruồi xanh và ruồi trâu. Thế nào? Hồ đồ rồi phải không? Đừng nói với tôi là côn trùng học pháp y không thuộc về pháp y học. Nếu chị nhất quyết nói như vậy thì tôi cũng không biết làm thế nào, đành phải chịu thua thôi.”

Quả nhiên không ngoài dự tính, mặc dù Tô Mị kiến thức cao sâu không ai bì kịp, nhưng nghiên cứu học thuật luôn có mặt chuyên sâu riêng, cuối cùng tôi cũng đã phát hiện ra chỗ sơ hở của Tô Mị.

“Không, tôi cũng là cao thủ côn trùng học pháp y, cậu còn non lắm.” Cô ta không hề có chút gì tức giận.

“Được rồi đấy.” Trong lúc tôi và Tô Mị đang tranh luận thì anh Hàn bỗng nhiên lên tiếng, có vẻ rất không vui.

“Hiện vụ án đang vô cùng cấp bách, chịu khó tập trung suy nghĩ vào vụ án một chút đi. Tô Mị, cô giúp tôi làm báo cáo khám nghiệm.”

“Vâng!” Tô Mị vẫy tay với tôi, mặt đầy vẻ đắc ý, khiến tôi hoàn toàn không nói được gì.

Việc thu thập côn trùng vẫn còn phải tiếp tục, ở những bộ phận chảy huyết dịch và trên da thịt ở những chỗ ướt như miệng, tai và bụng… của xác chết đều có kiến bâu vào. Những nơi côn trùng ăn xác tập trung chủ yếu là phần bụng, phần ngực, phần cổ, một phần nhỏ bên mép trái đùi, và ở một số vị trí có tính mở.

Các bước thu thập côn trùng làm tiêu bản xét nghiệm ở xác chết chôn dưới đất cũng giống như trường hợp xác chết để ngoài không khí và xác chết đã được di chuyển ra chỗ khác. Tôi phải thu thập mẫu đất để sau đó kiểm tra kĩ lưỡng côn trùng và mảnh xác côn trùng lẫn trong đó. Các mẫu đất phải bao gồm đất ở trên bề mặt và hai bên xác chết, đất ở dưới đáy hố sau khi đã chuyển xác chết đi. Các loại đất mẫu này đều phải được sàng lọc, kiểm tra kĩ lưỡng. Ấu trùng, nhộng, côn trùng trưởng thành hoặc mảnh xác của chúng đều có thể được tìm thấy trong các mẫu đất đó. Nếu trên bề mặt di cốt có côn trùng thì phải thu thập, cất giữ và nuôi dưỡng, nhưng phải làm việc hết sức cẩn thận, không được làm chúng tổn thương. Một số côn trùng do không thể chui vào trong đất nên chỉ có thể đẻ trứng ở trên mặt đất, đến khi trứng nở thành ấu trùng mới chui vào lòng đất để đến xác chết, ví dụ như loài ruồi Muscina và họ ruồi nhà.

Ngoài ra, có một số côn trùng chui qua lớp đất xuống đẻ trứng trực tiếp lên xác chết, ví dụ như họ Rhizophagidae, họ Staphylinidae, họ Phoridae. Họ Braconidae (ong kén) và họ Proctotrupidae (ong nhỏ) cũng có thể tìm thấy ở độ sâu 50cm dưới mặt đất. Ruồi xanh là thành viên chủ yếu của xác chết lộ ngoài không khí, ấu trùng ruồi Muscina chiếm ưu thế khi xuyên qua lớp đất phủ chỉ dày 2,5cm đến 10cm, còn ở vị trí sâu hơn có thể phát hiện thấy sự tồn tại của họ Phoridae và họ Staphylinidae.

Lúc chúng tôi đến nơi thì xác chết đã bị đào bới đưa ra khỏi vị trí, rất nhiều chứng cứ quan trọng có thể đã bị mất. Hơn nữa, địa hình trong rừng rậm rất phức tạp, lúc chúng tôi đến được hiện trường đã là ngày hôm sau, tức là xác chết đã được đưa ra ngoài không khí khoảng 1 ngày, rất nhiều loài côn trùng ăn xác đã có đủ thời gian để đẻ trứng, làm ô nhiễm xác chết này. Như thế cũng có nghĩa là lúc này chúng tôi bắt buộc phải làm tốt công tác thu thập, nếu ngày mai mới lại tiến hành thu thập thì độ chính xác sẽ bị ảnh hưởng vô cùng lớn.

Như vậy, bây giờ tôi chỉ có thể cầu mong tìm thấy ấu trùng trong lớp đất nguyên bản ở nơi chôn xác chết. Xét tình hình hiện tại, trong số những con côn trùng trưởng thành vây quanh xác chết kia có rất nhiều loại không phải là vốn sinh ra trên xác chết khi còn bị chôn trong đất, vì thế việc thu thập cũng không còn nhiều ý nghĩa.

Tôi lấy rất nhiều đất ở khu vực chôn xác chết, trong đó thực sự có rất nhiều trứng côn trùng, giòi bọ ở các bộ phận trên cơ thể vẫn rất có giá trị, tiếp đến là những con nhộng côn trùng ở trong đất trong phạm vi 20m xung quanh. Trường hợp lần này tương đối đặc biệt, do xác chết đã bị đào bới và đưa lên không đúng cách nên đã bị tổn hại và ô nhiễm ở mức độ nhất định, vì thế tôi vẫn phải đợi thu thập thêm côn trùng trong quá trình anh Hàn giải phẫu tử thi, bởi sau một ngày côn trùng bên trong cơ thể vẫn chưa bị pha tạp. Thế là, tôi nhanh chóng kết thúc sớm công việc của mình, đợi anh Hàn và Tô Mị hoàn thành công việc.

Không lâu sau, anh Cao và Lục Yến cũng đến trao đổi tình tiết vụ án với anh Hàn, còn Tô Mị thì vẫn đang quan sát và ghi chép. Đây là là lần đầu tiên tôi chứng kiến phụ nữ làm việc tại hiện trường vụ án. Tô Mị tỏ ra vô cùng tích cực, mặc dù cô ấy đã rất giỏi. Có câu nói rằng: “Người ưu tú hơn bạn cũng là người tích cực hơn bạn.”

Tôi bắt đầu cảm thấy có chút ghen tị với cô gái này. Lúc chúng tôi đóng gói thi thể thì cũng là lúc hoàng hôn sắp buông xuống, do địa điểm ở giữa rừng rậm nên chúng tôi được những người có liên quan nhắc nhở rằng phải cố gắng rời khỏi đây trước khi trời tối. Trong rừng trời luôn tối nhanh hơn bên ngoài, chúng tôi lê những bước chân nặng nề, nghe tiếng các loại chim hót ríu rít, lên đường trở về. Do công tác thu thập côn trùng đòi hỏi rất chặt chẽ, không được chậm trễ, nếu để sáng mai mới thực hiện thì mức độ côn trùng không liên quan lẫn vào sẽ càng lớn hơn, chứng cứ do côn trùng cung cấp sẽ không còn hiệu quả, vì thế cuối cùng chúng tôi quyết định giải phẫu ngay trong tối hôm đó.

Vì cùng phối hợp phá án nên Tô Mị tham gia giải phẫu tử thi với vai trò hỗ trợ. Anh Hàn hay dùng vết cắt hình chữ “nhất”, mổ phanh vùng bụng tử thi, ngay lập tức từ trong ổ bụng bốc ra một luồng khí nóng, mặc dù đã đeo khẩu trang nhưng luồng khí hôi thối đó vẫn khiến chúng tôi buồn nôn.

Tại vùng ngực và bụng là nơi côn trùng tập trung nhiều nhất phát hiện thấy có hai vết thương sâu vào đến tận nội tạng, côn trùng thâm nhập vào bên trong chính là chui qua miệng hai vết thương này. Đó cũng là nguyên nhân mà côn trùng chỉ tập trung ở một số vị trí chứ không phân tán đều trên cơ thể. Như thế có nghĩa là mép trong đùi phải, phần ngực, bụng và cả vùng cổ của nạn nhân đều có vết thương, có điều những vết thương ấy đã bị côn trùng ăn mất, rất khó phân biệt nó do loại vũ khí nào gây ra. Tuy nhiên, ở mỗi chỗ khác nhau, chủng loại côn trùng cũng không giống nhau. Khi tôi thu thập mẫu côn trùng bên trong xác chết, cũng nhân tiện thu thập luôn côn trùng ở miệng vết thương, hi vọng có được thu hoạch bất ngờ.

Tiếp sau đó chính là khoảng thời gian quan trọng nhất: Phân biệt côn trùng, xác định thời gian tử vong. Theo quy định có liên quan, lẽ ra Tô Mị đã phải trở về nơi ở tạm thời chúng tôi bố trí cho cô ấy từ lâu rồi, nhưng không ngờ Tô Mị lại nhất quyết đòi theo vụ án đến lúc cuối cùng. Cô ấy là người của Tổng cục, nên tôi không thể làm gì được với kiểu “đại thần” này của Tổng cục, đành từ bỏ ý định của mình.

Kết quả cuối cùng của việc phân tích các mẫu côn trùng

Để đuổi Tô Mị đi, tôi bèn nói: “Tôi thích làm việc một mình, đối với tôi, như vậy sẽ đạt hiệu quả cao hơn.”

Nhưng Tô Mị lại giơ ngay lá chắn ra: “Không được, mệnh lệnh của Tổng cục là phải theo vụ án này đến lúc hoàn toàn phá xong.”

Tôi tỏ vẻ hơi khó xử, nói: “Thật ra, phòng thí nghiệm ở ngay trong nhà tôi, chị đi cùng có tiện không?”

Tô Mị tỏ vẻ mặt không có gì quan trọng: “Chúng ta nghiên cứu vụ án, ở đâu thì cũng có gì khác nhau?”

Tôi đột nhiên thay đổi ý tưởng: “Thôi được, tôi nhớ ra trong trung tâm pháp y có phòng thí nghiệm côn trùng, chúng ta tiến hành ở phòng thí nghiệm này vậy.”

Anh Hàn vừa cười vừa bổ sung: “Cậu Tô, tôi quên không nói với cậu rằng hiện giờ cậu vẫn chưa đủ tư cách sử dụng phòng thí nghiệm này.”

Tôi không tìm được lí do gì để phản bác, đành đưa Tô Mị cùng về nhà mình. Do cả ngày làm việc mệt nhọc, lại thêm lúc đó cũng đã khá muộn, tôi quyết định pha một ít cà phê sữa, mang đến trước mặt Tô Mị.

“Không cần đâu, chúng ta cứ làm việc trước đã.” Hình như điều mà Tô Mị lúc nào cũng quan tâm chỉ là vụ án.

Không còn cách nào khác, tôi uống xong cà phê rồi đưa thẳng cô ta đến phòng thí nghiệm. Thật ra, con người tôi mắc bệnh sạch sẽ, vì thế luôn muốn mọi xó xỉnh trong nhà không dính một hạt bụi. Tôi để ý vẻ mặt ngạc nhiên của cô ta khi vừa bước vào, bởi nắm bắt chi tiết chính là việc rèn luyện tố chất nghề nghiệp hàng ngày của người làm pháp y. Tôi đặt mẫu côn trùng vào tủ bảo ôn và bàn thí nghiệm, chuẩn bị bước vào cuộc chiến đấu ban đêm với một tinh thần tỉnh táo nhờ cốc cà phê uống lúc trước.

Tô Mị không phải một tiểu thư an phận, nhân lúc rỗi rãi khi tôi đang làm công tác chuẩn bị, cô ta đi tham quan khắp phòng thí nghiệm.

Phòng thí nghiệm không rộng, nhưng dưới sự sắp xếp của tôi, có thể bố trí được rất nhiều thứ. Ở đây ngoài nghiên cứu côn trùng, chủ yếu còn là nơi lưu giữ mẫu côn trùng. Tôi có thói quen sưu tập tất cả các loại côn trùng từng gặp, các loại côn trùng lớn nhỏ khác nhau đều được bỏ vào lọ thủy tinh trong suốt xếp thành hàng một cách thống nhất ở hai bên phòng thí nghiệm. Ngoài ra, tôi làm như vậy còn vì lí do để thuận tiện hơn mỗi khi tình tiết vụ án đòi hỏi phải tiến hành nghiên cứu sâu hơn.

Tô Mị cùng tiến hành kiểm nghiệm côn trùng với tôi, cô ta là vua học siêu hạng, chắc chắn trình độ côn trùng học pháp y cao hơn tôi.

Để thể hiện chút gì đó trước mặt cô ta, tôi chủ động nói: “Nhìn chung, ở xác chết bị chôn dưới đất có 9 họ 19 loại côn trùng có ý nghĩa pháp y học, trong đó 14 loại chỉ phát hiện tồn tại ở giai đoạn trưởng thành, 5 loại còn lại tồn tại trên xác chết ở cả dạng trưởng thành và ấu trùng. Họ Carabidae và họ Staphylinidae là loại săn mồi, số còn lại đều là côn trùng ăn xác thối.”

Tô Mị gật đầu, bảo tôi: “Trí nhớ không tệ, cậu nói tiếp đi.”

Tôi biết đây là một sự công nhận, bỗng chốc thấy tự tin hơn hẳn: “Tôi muốn nhắc đến một điểm rằng thi thể chôn dưới đất cũng giống như thi thể thối rữa bình thường, đều phải trải qua 5 giai đoạn, chủng loại côn trùng tồn tại trên thi thể trong mỗi giai đoạn hoàn toàn không giống nhau, đây cũng là căn cứ quan trọng để chúng ta phán đoán giai đoạn của thi thể. Khi thi thể ở giai đoạn còn mới, tức là từ khi chết đến khi xác chết bắt đầu trương lên, kéo dài trong thời gian khoảng 3 ngày, chủ yếu là kiến xâm nhập, đặc biệt loài kiến Prenolepis rất thích ăn máu và những chỗ da ướt như miệng, tai, bụng… ở giai đoạn tử thi trương lên, kiến vẫn tồn tại, ngoài ra còn có ruồi họ Scathophagidae nhỏ và ruồi họ Phoridae thay thế vị trí thành viên chủ yếu của kiến, ở ngày thứ 5 có thể trông thấy côn trùng họ muỗi vằn lông (Clamidae).”

Tô Mị đột nhiên ngắt lời tôi: “Tính đến ngày thứ 7, hoạt động ăn xác của ấu trùng ruồi họ Scathophagidae nhỏ và ruồi họ Phoridae trở nên vô cùng sôi động. Ở giai đoạn teo nhỏ và thối rữa, hoạt động ăn xác của kiến và giòi bọ có ý nghĩa quyết định rõ rệt đến thời gian và tốc độ teo nhỏ của xác chết. Trong thời gian này, mùi xác chết rất nặng. Đến ngày thứ 10, côn trùng họ ruồi và giòi bọ đều vô cùng đông đúc. Thời gian này, côn trùng họ Staphylinidae bắt đầu xuất hiện, đồng thời ăn những con giòi bọ nhỏ, vì thế làm giảm tốc độ thối rữa, các loài ong kí sinh họ Cynipidae (ong bắp cày) và họ Proctotrupidae vòi nhọn tìm đến xác chết. Ở những chỗ chất dịch chảy ra đông kết lại sẽ xuất hiện nấm và vi khuẩn. Trong giai đoạn tứ chi tách khỏi cơ thể, các loại giòi bọ và ruồi nhặng rất nhiều, ấu trùng họ muỗi vằn lông (Clamidae), họ Scathophagidae và họ Phoridae hoạt động trên các tổ chức phần mềm còn sót càng trở nên sôi động hơn. Đồng thời, lúc này còn xuất hiện mạt, bọ nhảy, họ Cryptophagidae thuộc bộ Coleoptera, họ Sciaridae thuộc bộ Diptera và Diplopoda (cuốn chiếu), nấm và vi khuẩn phủ kín thi thể, trong khi đó các loại ruồi và giòi bọ rời khỏi tử thi. Trong khoảng thời gian từ ngày thứ 30 đến ngày thứ 60, nhóm mạt gỗ và một số bọ nhảy trở thành đội quân ăn xác chủ yếu. Ở giai đoạn hóa xương, thì kiến, ruồi, bọ nhảy và mạt trở thành các thành viên chủ chốt, các loài nhện, rết và cuốn chiếu cũng vẫn tồn tại.”

Tôi vô cùng kinh ngạc trước trình độ hiểu biết sâu sắc của Tô Mị về côn trùng học pháp y, đến mức đọc thuộc làu làu. Tôi nuốt nước bọt nói tiếp: “Tôi lần lượt lấy được các mẫu côn trùng khác nhau ở miệng vết thương và bên trong thi thể, nếu xác chết bị hung thủ di chuyển khỏi vị trí ban đầu, những côn trùng ở miệng vết thương sẽ cho chúng ta biết địa điểm đầu tiên xảy ra vụ án, côn trùng nguyên bản trong cơ thể có thể cho chúng ta biết thời gian chính xác nạn nhân tử vong. Sở dĩ bắt buộc phải giải phẫu tử thi, lấy mẫu côn trùng ngay ngày hôm nay là vì thời gian côn trùng đẻ trứng nhanh nhất chỉ trong một ngày, cần phải đảm bảo không có côn trùng mới pha tạp.”

Hình như Tô Mị phát hiện ra vấn đề gì đó thú vị, vặn hỏi lại tôi: “Nếu côn trùng ở chỗ vết thương là loại sống trong rừng thì làm thế nào?”

Tôi vò đầu gãi tai, cười ngượng trả lời: “Nếu địa điểm gây án nằm trong rừng, vậy thì hung thủ quá dốt nát.”

Có lẽ Tô Mị thấy buồn cười trước câu trả lời của tôi, nên bật cười to, nói: “Cậu này! Tôi thật không hiểu tại sao thầy giáo Thẩm lại có thể nhận cậu làm học trò.”

Tôi không ngạc nhiên chuyện cô ta quen biết sư phụ, trái lại còn cảm thấy thân thiết, nên vừa cười vừa nói: “Tôi cũng phát hiện ra trứng côn trùng lẫn trong đất ở xung quanh xác chết, độ tinh khiết của côn trùng ở đây tương đối cao. Côn trùng ở trong đất, trên miệng vết thương, bên trong và bên ngoài cơ thể, toàn bộ đầy đủ cả. Trước tiên hãy xem côn trùng ở miệng vết thương để kiểm chứng suy đoán của chúng ta. Đây là trứng côn trùng, dài 1mm, hơi cong, mặt bên có gờ nổi theo chiều dọc và hơi dẹt, đó là trứng ruồi Fannia canicularis (ruồi nhà xí), cũng từng được gọi là “ruồi hông vàng”. Hơn nữa, nếu tôi nhớ không nhầm thì trong mẫu vật có cả ruồi trưởng thành loại này.”

Để chứng minh suy luận của mình, tôi tìm kiếm một hồi trong đống mẫu côn trùng, lấy ra một tiêu bản: “Chị xem, con ruồi trưởng thành này dài 6mm, màu xám. Lưng có 3 đường vân dọc màu tối, bộ phận giữ thăng bằng màu vàng, chân màu đen. Đây là đặc trưng của ruồi Fannia canicularis. Vì thế tôi có thể xác nhận đây là trứng ruồi Fannia canicularis. Tuy nhiên, nếu vụ án xảy ra ở trong rừng, sẽ căn bản không thể có loại côn trùng này tồn tại, như thế cũng có nghĩa là hung thủ đã di chuyển xác chết đến chôn trong rừng, hơn nữa nơi nạn nhân tử vong thực sự nằm ở trong nhà.”

Tô Mị ngắt lời, nhắc nhở tôi: “Cậu vẫn còn thiếu thứ gì đó phải không? Đừng quên những lời dạy bảo của thầy Thẩm.”

Tôi lập tức bừng tỉnh, bổ sung: “Tôi biết chứ, chúng ta tiếp tục quan sát mẫu côn trùng trong vết thương, trong đó tồn tại một con ấu trùng, từ đốt thứ 2 đến đốt thứ 6 có vòng gai phía trước hoàn chỉnh, vòng gai phía trước của đốt thứ 6 chỉ có một hàng gai lưng, tất cả các đốt trên cơ thể đều có vòng gai phía sau không hoàn chỉnh, lỗ khí phía trước có 5 chỗ nhô lên thẳng đứng hình ngón tay, lỗ khí phía sau có một khu vực hình tam giác nhỏ nằm giữa khe nứt của lỗ khí ở trong và ở giữa. Đây là đặc trưng của ấu trùng 3 tuổi của ruồi ăn xác thối Muscina stabulans, loại ruồi này cũng không có trong rừng rậm Nam Dương, mà trong thành phố Nam Minh chỉ có hai khu vực tồn tại đồng thời hai loại ruồi này, một là Thiên Nhai và hai là khu Nam Minh.”

Tô Mị nghe xong suy luận của tôi, ánh mắt đột nhiên sáng lên, nói: “Đúng rồi, chả trách thầy Thẩm nhận cậu làm đồ đệ, coi như cũng có chút ý nghĩa.”

Tôi được người ta khen, tự nhiên cảm thấy hơi lâng lâng, toét miệng cười, nói: “Bây giờ chúng ta tiếp tục quan sát mẫu côn trùng bắt được trong cơ thể nạn nhân, con ấu trùng này kích thước nhỏ bé, bên ngoài có hình chạm trổ dạng lưới, phía trước hậu môn hình vòng cung, phía sau lõm, phía trước và sau đốt bụng thứ 5 có một ít gai nhỏ xếp thành hàng, đốt bụng thứ 8 ngắn hơn đốt thứ 7 một chút, 4 lỗ thở phía trước nhô cao, mép trong vòng lỗ khí phía sau trong suốt, lỗ khí phía sau cao hơn bề mặt phía sau của đốt thứ 8 rất rõ. Đây là ấu trùng 3 tuổi của ruồi Hydrotaea chalcogaster thuộc loài ruồi đen, để phát triển đến giai đoạn ấu trùng 3 tuổi phải cần khoảng 16 ngày. Như thế cũng có nghĩa là, ít nhất nạn nhân đã chết được 16 ngày.”

Tô Mị không hề cảm thấy có chút gì bất ngờ: “Tư chất không tệ, có điều hãy nói kĩ cho tôi nghe về cơ sở suy đoán của cậu xem.”

Tôi biết Tô Mị cố tình kiểm tra mình, nên trước tiên búng tay một cái, suy nghĩ một lát rồi mới nói: “Thật ra điều này cũng rất đơn giản. Ruồi Hydrotaea chalcogaster tìm được xác chết ít nhất cũng phải cần một ngày, từ lúc đẻ trứng đến lúc phát triển thành ấu trùng 3 tuổi cần khoảng 15 ngày, tổng cộng phải mất 16 ngày.”

“Thật ra, lí do chủ yếu chính là côn trùng ở trong đất, quả trứng này gần giống hình cầu, vẻ trơn bóng, màu trắng sữa pha chút xanh lục. Nếu tôi đoán không nhầm thì đây là trứng táng giáp, loài côn trùng này chủ yếu bắt ăn những con non thuộc họ ruồi, ví dụ như loài ruồi đen… vì thế làm chậm tốc độ phân hủy của xác chết. Theo suy đoán hiện giờ, ít nhất loài bọ cánh cứng đã hoàn thành xong thế hệ thứ nhất, vì thế nạn nhân tử vong trong khoảng 20 ngày trước.”

Tô Mị cười tỏ vẻ hài lòng: “Cậu xác định nạn nhân đã chết được từ 16 ngày đến 20 ngày rồi à?”

Tôi gật đầu rất chắc chắn, trả lời: “Cực kì chắc chắn!”

Sau khi thực hiện xong hàng loạt suy luận, tôi thấy Tô Mị có vẻ uể oải, sau đó cô ấy ngủ ngay trên sofa của tôi.

Tô Mị ngủ rồi, tôi thấy trong số mẫu côn trùng còn lại cũng có sự xuất hiện của họ muỗi vằn lông (Clamidae), họ ruồi trâu nước (Pittosidae), họ Scathophagidae và họ Phoridae, thêm vào đó là loại côn trùng thuộc bộ cánh vỏ (Coleopters) đã phát hiện từ trước, cơ bản có thể xác định xác chết đang ở giai đoạn phân hủy thứ tư, tức là thời kì chân tay rụng khỏi cơ thể, thời gian tử vong nằm trong khoảng từ 18 ngày đến 25 ngày.

Vì thế, kết luận rút ra là: Nạn nhân tử vong trong khoảng từ 18 ngày đến 25 ngày trước tại một trong hai địa điểm là Thiên Nhai hoặc khu Nam Minh ở thành phố Nam Minh. Điều này đã thu hẹp rất nhiều phạm vi tìm kiếm hung thủ, cộng với kết luận giải phẫu tử thi của anh Hàn sau đó, xác định nạn nhân là nam giới, tuổi trong khoảng từ 25 đến 27, một nửa vết xăm còn sót lại là của một tổ chức băng nhóm quy mô nhỏ, nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tử vong là từ những vết thương bằng dao gọt hoa quả.

Anh Cao kết hợp kết luận của tôi, cùng với sự phối hợp điều tra của Tổng cục, tìm ra nạn nhân tên là Lý Gia Toàn, 25 tuổi, lang thang không nghề nghiệp. Hung thủ cũng nhanh chóng được xác định, đó là Vương Hải. Thì ra Lý Gia Toàn chết trong trận xung đột giữa các băng nhóm, để tránh bị pháp luật trừng trị, Vương Hải được một “người có tâm” gợi ý chôn xác nạn nhân trong rừng rậm Nam Dương.

Còn về “người có tâm” kia là ai, chúng tôi không biết điều tra từ đâu, bởi Vương Hải chỉ biết người này luôn đeo khẩu trang màu đen, trên khẩu trang viết 4 chữ in hoa NASA.

Lúc tôi tỉnh dậy vào sáng hôm sau thì Tô Mị đã đi khỏi. Tuy nhiên, trên sofa vẫn còn lưu lại mùi nước hoa của cô ấy, đó là một mùi hương hết sức đặc biệt, có lẽ tôi sẽ còn nhớ đến nó trong một thời gian nữa.