Anh em họ Trương Và-Ác báo

Họ Trương có hai anh em trai. Người anh thì giàu có, đứa em thì nghèo nàn.

Năm đó, trời đại hạn, ai nấy đói kém. Người em nóng ruột, muốn lại nhà anh để vay mượn lúa thóc, nhưng e ngại vì người chị dâu rất hà tiện. Sau rốt, người em nói với con:

- Con lại nhà bác Hai coi bác có giúp được con cái gì không?

Đứa con trở về, mặt mày buồn xo thuật lại: bác trai thì muốn cho, ngặt bác gái cản lại. Bác gái nói: “Mạnh ai nấy lo”.

Tháng sau, bọn cướp đến vây nhà người anh cả, tra tấn hai vợ chồng để hỏi của. Người em thứ muốn đi cứu anh nhưng vợ cản lại:

- Mạnh ai nấy lo. Hôm trước mình đói, vợ chồng ảnh đâu giúp mình?

Mặc dầu vậy, người em thứ cũng tới cứu được anh chị. Bọn cướp chạy tán loạn. Người anh cả nói với vợ:

- Chú có lòng đến cứu. Mình phải giúp lúa gạo.

Người vợ đáp:

- Chú giúp mình giải vây bọn cướp nhưng chú tới trễ quá. Mình vẫn bị tụi nó tra khảo như thường ơn nghĩa gì!

Vài tháng sau, nạn đói lại xảy ra. Người em thứ bèn sai đứa con mình đến vay mượn. Vợ chồng người anh chỉ bố thí cho vài nắm gạo. Buồn lòng, vợ chồng người em bèn nói với người anh: Tôi nghèo quá. Anh có thương thì mua cái nhà của tôi giùm cho tụi tui sống đỡ.

Người chị dâu mừng rỡ:

- Để tôi mua cho. Nhà của chú là đồ bỏ nhưng tôi mua để từ rày về sau chú không còn bén mảng xứ này, mà nhờ cậy tôi nữa.

Vợ chồng người em thứ bỏ xứ ra đi. Ở quê nhà năm đó bọn cướp tới vây bắt tra khảo người anh cả đến chết. Hay tin ấy, người em thứ trở về, nuôi đứa con của anh cả mình như con ruột.

Hồn người anh cả hiện về, báo mộng:

- Chú có lòng tốt. Từ rày về sau, ta phù hộ chú được giàu sang. Ta nào có lòng xấu. Trăm sự là do người chị dâu nọ nên mới đoạn tình cốt nhục như vầy!

Anh thợ câu nọ có tánh tàn ác, thường bỏ thuốc độc xuống các khe suối để cá chết nổi lên.

Hôm nọ, tình cờ anh ta gặp một con lươn bạch tại khe suối.

Dân trong làng bảo:

- Không nên, con lươn bạch này tu lâu năm rồi...

Vì bản chất ác độc, anh ta đem thuốc ra, toan bỏ xuống nước.

Có ông thầy chùa chạy đến nài nỉ:

- Nếu vậy cậu giết tôi còn hơn.

Anh nọ nói:

- Nếu ông có đói thì tôi cho ông ăn chớ tôi cương quyết giết con lươn này...

Anh ta mời ông thầy chùa về nhà, đãi bữa cơm chay. Mãn buổi cơm, anh ta ra suối bỏ thuốc độc. Thuốc pha vào nước sôi đỏ ngầu. Trong nháy mắt, con lươn nọ trồi lên, lờ đờ như điên dại. Mừng quýnh, anh nọ bắt con lươn đem về làm thịt. Lạ thay, trong bụng con lươn có mấy món đồ chay để đãi ông thầy chùa khi nãy.

Dân làng xôn xao bàn tán, cho rằng ông thầy chùa chính là con lươn trá hình.

Từ đó anh thợ câu lấy làm e ngại. Vợ anh có thai. Lớn lên, đứa con anh đau ốm liên miên, báo hại anh thợ câu phải tán gia bại sản mà chạy thuốc cho nó.