Chương 36

Tay phó giám đốc nhà xuất bản vừa gạ gẫm vừa đe dọa B về việc ủng hộ anh ta. Có vẻ gã ta muốn có cuộc đảo chính ngầm bằng sự ủng hộ của những nhân vật có thế lực nhất, các biên tập viên sừng sỏ và sự chán chường của những người nhìn thấy sự suy tàn.

B đã có lúc nghĩ đến tương lai của mình. Anh không quan tâm lắm tới kẻ nào sẽ trở thành ông chủ mới nhưng nếu như cá tính, quan điểm của anh không được tôn trọng, anh sẽ ủng hộ hoặc phản đối người thay thế. Nhưng ông giám đốc hiện thời vẫn cho anh một quyền lực ngầm, minh chứng là những bản thảo anh đề xuất được tôn trọng và ưu tiên. Sự bảo thủ và cứng rắn của anh vẫn có một giá trị nhất định.

Nhưng tay phó giám đốc không chùn trước thái độ của B. Thỉnh thoảng anh ta cho B những chai rượu ngon và không tỏ ra khó chịu với mối quan hệ của anh và Ngọc.

B thì không mấy quan tâm những điều đấy, anh nhận những món quà một cách bình thường. Sau đó anh cho người bảo vệ, sự chuyển đổi quay vòng làm B thấy nhẹ nhõm vì sự cân bằng. Anh mắc nợ người này và người khác nợ nần anh, dù anh không thực sự chú ý đến điều đó.

B tiếp tục quan sát cái hang dưới mặt đất. Anh nhận ra rằng chỉ vào một đêm duy nhất vào ngày 15 âm lịch của tháng thì kẽ nứt ở góc sân mới mở ra. Những ngày khác, dù có cất công tìm kiếm, anh không thấy một kẽ nhỏ nào, mặt đất đóng khít như chưa từng mở ra.

Và B có niềm vui trong những ngày giữa tháng. Vào khoảng chập tối, khi nhân viên của nhà xuất bản đã về nhà, B sau khi đã uống vài ly rượu để đủ một cảm giác phiêu du, anh lại lọt xuống cái hang sâu để suy nghĩ, tìm kiếm.

Cái hang, theo quan sát của B thì sạch sẽ và yên tĩnh hơn cái kho cũ. Cái kho B đã bị cấm cửa, còn cái hang này, lúc hưng phấn và vào một ngày duy nhất trong tháng, anh hoàn toàn là chủ nhân của nó.

B không làm xáo trộn những hình người đứng bất động trong hang nhưng có vẻ người ta vẫn dõi theo anh, họ nhìn bước chân, nghe thấy hơi thở của anh và chờ đợi.

Ông chủ đầu tiên của nhà xuất bản vẫn nhìn B bằng nụ cười tinh quái, hình như ông ta không còn giận B khi anh đốt ảnh ông ta trong nhà kho. Đôi mắt ông ta tư lự hơn, biểu lộ tâm trạng của một người thất bại và không biết phải làm gì.

Còn những người tiền nhiệm thì cau có với anh. Có vẻ như họ nhận ra rằng anh kiêu ngạo, bảo thủ và nhà xuất bản này cần vài người như thế để giữ danh tiếng. Nhưng có vẻ anh quá lập dị và nổi tiếng hơn cả họ.

“Tôi biết,” B trầm ngâm nói với một hình nhân. “Ở thời các ông, nhà xuất bản vẫn còn khá nhỏ và có ít đầu sách. Giờ đây chúng tôi là nhà xuất bản lớn và có ảnh hưởng quan trọng.”

Nhưng B thấy bức tượng nở một nụ cười khinh bỉ. “Những quyển sách của các anh,” bức tượng như muốn nói, “tuy xuất bản nhiều nhưng nhạt nhẽo và vô vị, các anh chỉ chạy theo một mục tiêu duy nhất là lợi nhuận mà thôi.”

B cũng nở một nụ cười coi thường đáp lại, “thời nào chả là lợi nhuận thưa ông, tất nhiên vẫn có những cuốn không cần lợi nhuận, nó cần một danh tiếng để tồn tại.”

Hình nhân há cái miệng vàng khè, B nhận ra lúc còn sống ông ta đã hút thuốc quá nhiều, nhưng anh đâu quan tâm. Có thể ông ta sợ hãi khi có người vượt qua mình.

B thấy may mắn khi anh dự cảm được điều gì đang diễn ra. Nhà xuất bản đang trên đường phá sản hay như lời tay phó giám đốc, một cuộc “thay đổi” sắp xảy ra và dưới lòng đất này, có những người sau bao nhiêu năm vẫn chưa chịu chết hẳn.

Nhưng B cũng băn khoăn, liệu rằng anh có phải là người duy nhất biết những việc đó. Phó giám đốc, Giám đốc và những người quan trọng khác, nhiều người tường tận hơn mà anh lại tưởng mình là cá nhân duy nhất.

Nhưng tại sao không ai nói với anh điều gì, trừ tay phó giám đốc. Nhỡ ra hắn là một tay chỉ điểm, một kẻ đê tiện, hắn đang giương cái bẫy để đưa anh vào, mọi người đều im lặng nhưng anh mới là người cuối cùng biết những sự thật này. Anh là kẻ khờ dại với thời cuộc và mọi sự tranh giành.

Nhưng thế thì sao chứ, anh chỉ là một biên tập viên quèn của nhà xuất bản, anh chưa bao giờ đảm trách một cương vị quan trọng, họ ưu ái chỉ vì anh là người duy nhất tỏ ra không quan tâm tới những điều họ cho là quan trọng.

Một buổi tối, ông giám đốc ở lại muộn và gọi anh vào phòng. Ông ta không khách sáo và cũng không thân mật quá. Giữa anh và giám đốc luôn có một khoảng cách vừa đủ.

“Anh có nhận thấy gần đây trong nhà xuất bản có một bầu không khí lạ không?” Ông giám đốc nói.

“Có, tôi cảm nhận đang tồn tại một thứ âm ỉ.”

“Anh đánh giá điều đó thế nào?”

“Tôi thờ ơ với thời cuộc, tôi chỉ là biên tập viên, tôi không có mơ ước hay hy vọng gì quá lớn.”

“Hy vọng anh giữ vững được tinh thần đó,” ông giám đốc nói. “Tôi mong anh vẫn luôn là anh.”

“Tôi chưa bao giờ là người khác.”

Ông giám đốc trầm ngâm nhìn B, ông ta có vẻ hiểu anh và hài lòng. Cả những câu nói dường như khó hiểu và bí hiểm của anh, ông ta cũng không quan tâm. Có thể ông ta có một nhận định khác, nhưng kể cả điều đó cũng đâu khiến B phiền lòng.

Ông giám đốc lại gần cái tủ. Ông lấy ra một tập giấy và đẩy nó về trước mặt B.

“Anh có nhớ từ khi làm biên tập ở đây anh đã làm bao cuốn sách?”

“Tôi không nhớ, chỉ biết là rất nhiều.”

“Tất nhiên anh không cần nhớ những con số,” ông ta hơi nhoẻn cười, “nhưng một thống kê khác thì anh nên nhớ.”

“Những bản thảo bị từ chối?”

“Đúng thế.”

“Bao nhiêu?”

“Hai mươi ba?”

“Không phải con số quá lớn.”

“Tất nhiên, cái lớn hơn không phải là con số.”

“Điều đáng nói không phải là số lượng bản thảo bị từ chối hay được chấp thuận mà thái độ của anh với các bản thảo ấy,” ông giám đốc nói. “Có những bản thảo anh đã xử lý hết sức khác thường.”

“Nghĩa là thế nào?” B hỏi lại.

“Anh từng có những ý kiến và sửa chữa đặc biệt, do sự yêu ghét của anh gây ra.”

“Đúng thế,” B công nhận, “tôi luôn luôn làm thế, giờ vẫn thế.”

“Nhưng khi xem lại những bản thảo anh có thái độ khác thường, tôi đã phát hiện ra những điểm kỳ lạ.”

“Là cái gì?”

“Anh có khuynh hướng ủng hộ những thứ mơ hồ, tăm tối, túng quẫn và nổi loạn.”

“Đó là những quyển sách hay,” B như bừng tỉnh.

“Vấn đề ở chỗ là một số sách như thế đã làm suy yếu nhà xuất bản của chúng ta,” ông giám đốc nói.

“Ông có thể sa thải tôi, ông có quyền làm việc đó mà.”

“Không phải thế, nhưng vì vậy tôi phải lưu tâm tới anh hơn,” ông giám đốc vẫn trầm tĩnh. “Như anh đã công nhận, có một thứ đang âm ỉ hun đúc ở đây.”

B không nói gì nữa, anh chào ông giám đốc, đóng cửa và bước ra ngoài.