Hai mươi

Greta đang ngồi trên chiếc trường kỷ bọc nhung. Tóc cô phủ lòa xòa qua mặt, còn con Edvard IV đang run rẩy trên đùi. Khi Einar đến Dresden, cô đột nhiên cảm thấy khó lòng tập trung làm việc. Cô chỉ nghĩ đến Einar đang ở Đức, trên đường đến phòng khám của Giáo sư Bolk. Cô tưởng tượng ra cảnh Lili lạc đường, và Einar sợ hãi nằm trên bàn khám bệnh của giáo sư. Greta muốn đi cùng anh biết bao, nhưng anh chẳng để cô làm vậy; anh nói đây là điều anh phải tự làm một mình. Cô không tài nào hiểu nổi. Có một chuyến tàu khác đến Dresden sẽ khởi hành sau chuyến tàu của Einar ba tiếng, và cô đã mua một vé. Cô sẽ đến Phòng khám Phụ Nữ Thành Phố nửa ngày sau anh, và Einar chẳng thể làm gì hon. Greta biết Lili muốn cô đến đó. Nhưng khi đang thu dọn hành lý và lên kế hoạch gửi con Edvard IV cho Anna, Greta bắt mình dừng lại. Einar đã bảo cô đừng đến: cô nghe thấy những lời nói cẩn trọng của anh cứ văng vẳng lại, nhớ đến cách từng câu chữ mắc lại trong họng anh.

Greta đang già đi. Nhìn vào gưong là thấy đường mờ chạy dọc hai bên miệng cô, hai đường kẻ làm cô nhớ đến lối vào hang động - tất nhiên là cô biết mình hơi phóng đại, nhưng vậy thì sao. Cô tự hứa với lòng mình rằng sẽ không quan tâm đến mấy đường kẻ, nếp nhăn và cả vài sợi tóc bạc mọc hai bên thái dương như lông bám trên chổi. Mặc dù khó lòng thừa nhận sự thật này, nhưng đúng là cô vẫn để ý. Thay vào đó, cô khiến nó tạo ra sự khác biệt, khi nhiều năm trôi qua và cô càng ngày càng yên phận với vai trò là một họa sĩ Mỹ định cư ở nước ngoài. Trong lúc đó, California càng ngày càng lùi xa hơn, như thể một trận động đất thảm khốc vốn được dự đoán bởi tiến sĩ vật lý tại trường Cal Tech có hàng cọ rợp bóng đã xảy ra ở Tiểu bang Golden, rồi nhấn chìm toàn bộ bờ biển xuống Thái Bình Dương. Pasadena càng lúc càng trôi xa dần, như một chiếc thuyền mất tích, một hòn đảo bỏ hoang, giờ chỉ còn trong ký ức.

Tất nhiên là không tính đến Carlisle. Suốt mùa thu, anh lê bước khắp Paris, ống quần tây dính đầy bùn đất trong mưa. Cơn đau ở cẳng chân cứ đến rồi đi theo mấy đám mây bay qua Đại Tây Dương. Sau đó anh và Lili sẽ rời căn hộ, che dù rồi lái xe ra ngoài. Lili gói mình trong áo khoác cao su màu hồng trông nặng nề đến mức Greta sợ cô sẽ té ngã. Greta và Carlisle cứ lời qua tiếng lại mãi về chuyện chọn bác sĩ cho Einar. Anh còn bảo rằng anh nghĩ cô đang làm một việc sai lầm cho Einar: “Cậu ấy có thể hối hận về chuyện này,” Carlisle cuối cùng đành chấp nhận. Câu nói ấy, lời chỉ trích ấy làm cô đau nhói, và cô tiếp tục cảm thấy như vậy suốt mùa thu khi anh đổi miếng gạc trên trán Lili, hay khi anh ngồi trên giường Lili chơi bài cùng cô ấy, rồi khi hai người đưa nhau đi xem kịch opera vào ban đêm.

“Thật tiếc vì em không tham gia với bọn chị,” Lili thỏ thẻ. “Đừng làm việc quá sức nhé!”

Thỉnh thoảng Greta cảm thấy gánh nặng vì công việc, như thể cô là người duy nhất trên thế giới phải lao động cật lực, còn người khác thì được nghỉ ngơi và ra ngoài vui chơi thỏa thích. Như thể tất cả mọi thứ đặt trên vai, chỉ cần cô dừng lại và đặt đầu xuống nghỉ ngơi, thế giới nhỏ bé thân thiết của bọn họ sẽ nổ tung. Cô nghĩ đến Atlas, vị thần nâng đỡ cả thế giới; và ngay cả như vậy thì chuyện này chẳng công bằng tí nào, vì cô không những phải chống đỡ mà còn phải tạo ra nó. Đôi lúc cô vẫn nghĩ như thế. Có những ngày cô cảm thấy kiệt sức và ao ước có ai đó trò chuyện với mình. Nhưng chẳng có ai, và thế là cô đành thủ thỉ với con Edvard IV lúc nó đang mải đánh chén một bát da gà và xương sụn.

Không có ai, ngoại trừ Hans.

Một ngày sau khi Einar lên đường đi Đức, Hans đến thăm cô. Anh vừa ghé qua cửa hiệu cắt tóc, và mớ tóc sau cổ anh trở nên lởm chởm, còn khoản da đỏ ửng vì bị kích ứng. Anh đang kể với cô về ý tưởng triển lãm tranh mới: anh muốn đến gặp bà hiệu trưởng của trường nữ sinh tư thục để bàn bạc về chuyện trưng bày một loạt tranh vẽ Lili trong đại sảnh. Cái cách anh cười với tách cà phê chứng tỏ Hans có vẻ rất vừa lòng với ý tưởng này.

Greta biết rõ suốt mấy năm qua anh qua lại với nhiều phụ nữ khác nhau: một cô diễn viên ở London; một người phụ nữ thừa kế gia tài làm mứt và thực phẩm chế biến. Hans rất cẩn thận không kể với Greta về họ, còn né tránh chuyện anh trải qua cuối tuần với ai ở Normandy. Nhưng anh kể với Einar, và thông tin sẽ bay đến chỗ Greta thông qua những lời nói hổn hển của Lili: “Cô diễn viên có tên được vinh danh trên Rạp xiếc Cambridge!” Lili thuật lại. “Chuyện này chắc phải khiến Hans hứng thú lắm nhỉ?” “Đúng là chuyện tốt,” Greta đáp lại, “với anh ta.”

“Einar lại đi đâu mất rồi?” Hans vừa hỏi.

“Anh ấy đến Đức để chăm sóc sức khỏe.”

“Đến Dresden à?”

“Anh ấy kể với anh à?” Cô nhìn quanh căn hộ, liếc qua giá vẽ cùng mấy bức tranh dựa vào tường và ghế lắc lư. “Lili cũng đi với anh ấy. Không có họ, ở đây thật vắng lặng.” “Tất nhiên là Lili đi với cậu ấy rồi,” Hans nói. Quỳ một chân xuống sàn, anh bắt đầu bày những bức tranh mới nhất về Lili. “Cậu ấy đã kể với anh về chuyện đó.”

“Về chuyện gì?”

“Về Lili. Về ông bác sĩ ở Dresden.”

“Anh đang nói gì vậy?”

“Thôi nào, Greta. Em thực sự cho rằng đến giờ anh chẳng biết gì sao?” Anh ngước mắt lên nhìn cô. “Tại sao em lại sợ đến mức không nói cho anh biết?”

Cô dựa lưng vào cửa sổ. Ngoài trời, mưa rơi lạnh buốt đập rả rích vào kính cửa. Có nữa tá tranh vẽ Lili, một loạt tranh tả lúc cô ấy trang điểm, trên cổ là sợi dây chuyền ngọc trai mà Greta đã tặng. Mấy bức tranh vẽ đôi má Lili ửng hồng cùng với son đỏ trong khay trang điểm, rực rỡ và đầy tương phản với da thịt trắng bạc của cô ấy. Trong tranh, Lili đang mặc chiếc váy đầm cổ tròn không tay với mái tóc uốn cong. “Anh có nhận ra Einar trong tranh không?”

“Giờ thì anh nhận ra rồi,” Hans đáp. “Einar kể với anh vào mùa thu vừa rồi. Cậu ấy đang có một khoảng thời gian khó khăn để quyết định nên làm gì, nên để Bác sĩ Buson chữa trị cho mình hay đến gặp Giáo sư Bolk. Một ngày nọ, cậu ấy đến phòng tranh và đi thẳng vào văn phòng phía sau. Trời mưa tầm tã còn cậu ấy ướt nhẹp, nên lúc đầu anh không biết cậu ấy đang khóc. Cậu ấy trắng bệch còn hơn Lili trong tranh. Anh cứ nghĩ cậu ấy chắc sắp ngã gục. Lúc đó trông cậu ấy như khó thở, và anh còn thấy rõ mạch đập thình thịch trên cổ. Tất cả những gì anh làm là hỏi thăm có chuyện gì, và cậu ấy bắt đầu kể với anh mọi thứ!”

“Anh đã nói gì với anh ấy?”

“Anh bảo chuyện này giải thích rất nhiều điều.”

“Chẳng hạn như điều gì?”

“Chuyện về Einar và em.”

“Về em sao?” Greta thắc mắc.

“Đúng vậy, vì sao suốt nhiều năm qua em luôn xù lông nhím, luôn biệt lập như thế. Về mặt nào đó thì có lẽ em cho rằng đó không chỉ là bí mật của cậu ấy mà còn là của em.” “Anh ấy là chồng em.”

“Anh biết chuyện này với em thật khó khăn.” Hans đứng dậy. Người thợ cắt tóc đã cạo râu giúp anh nhưng bỏ sót một khoản trên má.

“Không khó khăn bằng những gì anh ấy phải chịu.” Greta thấy một làn sóng của sự giải thoát cuốn qua người cô; rốt cuộc Hans cũng biết rồi. Sự thoái thác với Hans sẽ kết thúc; cô có thể cảm nhận thủy triều đang rút đi. “Vậy anh nghĩ gì về bí mật của bọn em?”

“Về chuyện anh ấy là ai, đúng không? Làm sao anh có thể oán trách về việc cậu ấy là ai?” Anh bước lại gần rồi ôm chầm lấy cô. Cô có thể ngửi được mùi tinh dầu bạc hà từ nước hoa sau khi cạo râu và đám tóc sau cổ anh khiến cổ tay cô cảm thấy nhột nhạt.

“Anh có nghĩ em đã làm đúng khi gửi anh ấy đến chỗ Giáo sư Bolk không?”, cô nói. “Anh không nghĩ là em làm sai, đúng không?”

“Không,” anh trả lời. “Đây có lẽ là cơ hội duy nhất của cậu ấy.”

Bên cửa sổ, anh ôm Greta, trong khi dòng xe cộ đang bì bõm trên con đường sũng nước phía dưới. Nhưng cô tự nhủ mình không thể để anh ôm lâu hơn nữa, dù sao cô vẫn đang là vợ của Einar. Cô phải rời đi, cô phải đưa Hans cùng mấy bức tranh về phòng triển lãm. Một tay anh đặt sau lưng cô, tay còn lại siết trên eo cô. Đầu cô tựa trên ngực anh, mùi tinh dầu bạc hà phả ra theo từng hơi thở. Nhưng mỗi khi muốn bỏ đi, cô lại cảm thấy mình đờ ra. Nếu không thể ở bên Einar, vậy thì cô muốn có Hans, và cô nhắm mắt lại, dụi mũi vào ngực anh. Ngay lúc sắp sửa thả lỏng, thở dài khoan khoái, rồi cảm nhận những năm tháng cô đơn sắp chấm dứt, cô nghe thấy tiếng vặn chìa khóa của Carlisle trong phòng khách