Chương 53 THÀNH PHỐ ST. PETERSBURG, NGA
GABRIEL QUYẾT ĐỊNH đi xe lửa sẽ an toàn hơn. Có một nhà ga ở thị trấn Okulovka; ông có thể lên chuyến tàu địa phương đầu tiên vào buổi sáng và tới thành phố st. Petersburg đầu buổi chiều. Một cách riêng tư, ông thấy nhẹ nhõm khi Eli Lavon nằng nặc đòi đi theo. Ông cần cặp mắt của ông ta. Còn cần tiếng Nga của ông ta nữa.
Chỉ bốn mươi dặm là tới Okulovka, nhưng đường sá và thời tiết quá tệ hại kéo dài chuyến đi đến gần hai tiếng đồng hồ. Họ bỏ lại chiếc Volvo thể thao trong một bãi đậu xe nhỏ lộng gió và vội vã đi vào nhà ga, một công trình mới xây dựng bằng gạch đỏ trông giống như một nhà máy thật kỳ quặc. Chiếc xe lửa đã đầy khách khi Lavon cố mua cho được một cặp vé hạng nhất từ một nhân viên cáu kỉnh trong khung kính kín mít. Họ ngồi chung một gian của toa xe với hai cô gái Nga nói chuyện tíu tít không ngừng nghỉ và một doanh nhân gầy gò mặc trang phục thanh nhã đang nghe điện thoại không hề ngước nhìn lên một lần nào. Để cho qua thời gian Lavon đọc một nhật báo buổi sáng từ Moscow, nội dung chẳng hề đề cập tới vụ một nhà quản trị dầu lửa bị mất tích. Đội trưởng đăm đăm ngó ra cửa kính phủ sương giá những cánh đồng tuyết bất tận cho tới khi toa xe lắc lư dường như ru ông vào giấc ngủ.
Gabriel giật mình tỉnh giấc khi xe lửa rầm rập chạy vào Ga Moskovsky của thành phố st. Petersburg. Đại sảnh có mái vòm rộng lớn trên lầu đang nhốn nháo náo loạn cả lên; dường như chuyến tàu cao tốc buổi chiều đi Moscow đã bị hoãn lại vì bị người Chechnya đe dọa đánh bom. Lavon lê bước theo sau Gabriel; ông len lỏi từng bước qua đám trẻ con khóc nức nở và các cặp đôi đang cãi cọ rồi đi vào trong Quảng trường Vosstaniya. Đài Kỷ niệm Thành phố Anh hùng vươn lên trời từ tâm điểm của vòng xe cộ đang cuồn cuộn cuốn đi, ngôi sao vàng của nó mờ đục đi vì tuyết đang rơi. Những ngọn đèn đường bừng sáng lên ngược xuôi chiều dài của Đại Lộ Nevsky, chỉ mới hai giờ chiều thôi, nhưng dù trước đó vẫn còn ánh sáng ban ngày, chiều đã qua đi lâu lắm rồi.
Gabriel bắt đầu đi dọc theo prospekt, có Lavon lượn lờ theo sau cảnh giới, ông nghĩ mình không còn ở nước Nga nữa. Ông đang ở một xứ sở mộng mơ thời Sa hoàng, nhập khẩu từ phương Tây và được các nông dân bị khủng bố xây dựng nên. Florence kêu gọi ông từ mặt tiền của những cung điện Baroque, và khi qua Sông Moyka ông mơ về Vienna. Ông tự hỏi có bao nhiêu xác người nằm dưới lớp băng ấy. Hàng ngàn, ông nghĩ. Hàng chục ngàn người. Không có thành phố nào khác trên thế giới che giấu những nỗi kinh hoàng trong quá khứ của mình hay ho đẹp đẽ hơn st. Petersburg.
Gần cuối prospekt là vật chướng mắt duy nhất của nó - tòa nhà cũ mèm của hãng hàng không Aeroflot, một hình thù quái dị màu xám đá lửa thật gớm guốc lấy cảm hứng từ Dinh Tổng trấn ở Venice mà Medici thành Florence đã táo bạo thêm vào những phần thừa thãi. Gabriel rẽ qua Phố Bolshaya Morskaya và theo đó đi qua Khải Hoàn Môn vào trong Quảng trường Cung điện. Khi ông tới gần Cột Alexander, Lavon tiến lên đi bên hông để nói cho biết không bị theo dõi. Ông liếc đồng hồ đeo tay dường như đã đóng băng dính vào cánh tay. Hai giờ hai mươi phút. Ngày nào chuyện ấy cũng xảy ra cùng một giờ, Zhirov đã nói. Tất cả đều trở nên hơi điên điên khùng khùng lúc trở về nhà sau khi đã ở lâu ngoài trời giá lạnh.
Liền kề với Quảng trường Cung điện là một công viên nhỏ xanh tươi vào mùa hè, nay trắng hếu một màu xương xẩu vì tuyết phủ. Lavon ngồi đợi ở đó trên một băng ghế giá băng trong lúc Gabriel một mình đi bộ tới Palace Embankment. Dòng Neva đã bị đóng băng trở nên bất động. Ông liếc đồng hồ đeo tay một lần chót. Sau đó ông đứng một mình nơi rào chắn, cũng bất động như dòng sông hùng vĩ, và chờ đợi một cô gái ông không quen biết.
Ông trông thấy cô lúc ba giờ kém năm phút, đang băng qua Cầu Cung điện đi tới. Cô mặc một áo khoác dày cộm nặng nề và mang một đôi giày bốt cao gần tới đầu gối. Một cái mũ len trùm kín mái tóc nhạt màu. Một khăn quàng che giấu nửa dưới của khuôn mặt. Dù vậy ông vẫn nhận ra ngay tức khắc đó chính là cô ta. Cặp mắt đã phản lại cô. Cặp mắt và hai gò má cao. Như thể cô gái của Vermeer đeo đôi bông tai ngọc trai đã được giải thoát ra khỏi nhà tù khung vải của mình và giờ đây đang bước đi dọc theo một bờ sông ở st. Petersburg.
Cô đi ngang qua ông như thể ông không hình không bóng và tiến về phía Viện Bảo tàng Mỹ thuật Hermitage. Ông chờ xem cô ta có bị giám sát hay không rồi mới đi theo, và lúc ông bước vào viện bảo tàng, cô đã đi đâu mất. Không thành vấn đề; ông đã rõ cô ta đang đi đâu. Lúc nào cũng là bức tranh ấy, Zhirov đã nói. Không ai có thể hình dung vì sao lại thế.
Gabriel mua một vé vào cửa rồi bước dọc theo những hành lang bên trong và bên ngoài bất tận tới Phòng 67, Phòng tranh Monet. Và ở đó cô ngồi một mình, đăm đăm nhìn bức The Pond at Montgeron (tạm dịch: Cái ao ở Montgeron). Khi ông ngồi xuống bên cạnh, cô ta chỉ liếc nhìn ông thật nhanh rồi trở lại nghiên cứu bức tranh, ông cải trang khéo hơn cô. Đối với cô ông chẳng có ý nghĩa gì cả. Ông nghĩ mình chưa bao giờ có ý nghĩa gì với cô.
Bởi một phút nữa lại trôi qua mà ông vẫn chưa chịu nhúc nhích, cô ta xoay lại nhìn ông lần thứ nhì. Đó là lúc cô để ý thấy một bản in của quyển Một Gian phòng với một Khung cảnh đung đưa trên hai đầu gối của ông. “Tôi tin cái này là của cô,” ông nói. Rồi ông thận trọng đặt quyển sách vào trong bàn tay run rẩy của cô ta.