Chương 3 Những gì chúng ta đã làm

Lúc mọi người bắt đầu nói thật thường chính là thời điểm họ cần đến luật sư nhất.

P.D. JAMES

1.

Nhà thể chất là một khối hình hộp bằng bê tông xây dựng trên một mặt bằng được rừng thông bao bọc xung quanh. Ta có thể đến đó bằng cách đi qua một con đường khá dốc, hai bên là những vách đá vôi đồ sộ, trắng như xà cừ, dội lại ánh mặt trời chói chang, Đến bãi đỗ xe, tôi nhìn thấy một chiếc xe ben và một chiếc xe ủi đậu cạnh một tòa văn phòng lắp ghép của đơn vị thi công, và nỗi lo lắng trong tôi dâng cao thêm một bậc. Công ty Algeco nắm giữ đủ bộ các công cụ cần thiết: máy khoan, máy phá bê tông, máy cắt kim loại, các loại móng ngoạm và xẻng xúc gạch vữa vụn. Bà hiệu trưởng đã không nói ngoa: tòa nhà thể chất cũ đang sống nốt những giờ phút cuối cùng. Việc phá dỡ sắp bắt đầu, và cùng với nó là khởi đầu cho sự sụp đổ của chúng tôi.

Tôi đi vòng qua phòng tập thể thao để tìm Maxime. Mặc dù không còn giữ liên hệ trực tiếp, nhưng tôi vẫn theo dõi từ xa từng bước đường của cậu ta, với lòng say mê thực sự xen lẫn đôi chút tự hào. Đối với quỹ đạo của bạn tôi, vụ việc Vinca Rockwell đã có tác động ngược với tác động của nó lên quỹ đạo đời tôi. Nếu như các sự kiện đó hủy diệt và cắt đứt đà phát triển của tôi thì chúng lại giúp phá tung nhiều ổ khóa trong con người Maxime, giải thoát cậu ta khỏi lớp quặng bao bọc bên ngoài, để cậu ta tự do viết nên câu chuyện của riêng mình.

Sau những gì chúng tôi đã làm, tôi không bao giờ còn như trước được nữa. Tôi sống trong nỗi kinh hoàng, và tâm trí rối loạn đã khiến tôi thất bại thảm hại trong năm học toán cao cấp. Ngay mùa hè năm 1993, tôi đã rời khỏi Côte d’Azur để chuyển đến Paris, và trong nỗi tuyệt vọng của cha mẹ, tôi định hướng lại nghề nghiệp để theo học tại một trường thương mại hạng xoàng. Khi đã đến thủ đô, tôi sống lay lắt suốt bốn năm. Tôi bỏ phân nửa số tiết học và dành thời gian còn lại trong ngày ở các quán cà phê, hiệu sách và rạp chiếu phim xung quanh Saint-Germain-des-Prés.

Vào năm thứ tư, trường đại học buộc sinh viên phải ra nước ngoài sáu tháng. Trong khi phần lớn các bạn cùng khóa tìm được chân thực tập trong một doanh nghiệp lớn, tôi đành bằng lòng với một vị trí khiêm tốn hơn: tôi được tuyển dụng làm trợ lý cho Evelyn Warren, một nữ trí thức người New York hoạt động vì nữ quyền. Hồi ấy, mặc dù đã ở tuổi tám mươi, Warren vẫn tiếp tục đi thuyết trình tại hội thảo của các trường đại học trên khắp nước Mỹ. Bà là một nhân vật xuất sắc, nhưng cũng là một phụ nữ ưa áp đặt và đỏng đảnh, luôn giận dữ với tất cả mọi người. Chỉ có Chúa mới biết tại sao, nhưng bà rất quý tôi. Có thể bởi vì tôi khá nhạy cảm với tâm tính thất thường của bà, và bởi vì bà không thể ảnh hưởng tới tôi. Dù không tự coi mình như một người bà thay thế, nhưng bà yêu cầu tôi ở lại làm việc cho bà sau khi học xong, và giúp tôi có được thẻ xanh(1). Chính vì thế, tôi làm trợ lý cho bà đến tận khi bà qua đời, và ở trong một chái căn hộ của bà tại khu Đông Thượng Manhattan.

Trong thời gian rảnh rỗi – là thứ tôi có rất nhiều – tôi làm công việc duy nhất thực sự giúp tôi nguôi ngoai: viết ra những câu chuyện. Vì không làm chủ được cuộc đời mình, tôi sáng tác ra những thế giới tươi sáng, được gỡ bỏ khỏi mọi nỗi âu lo vẫn luôn gặm nhấm tôi. Những chiếc đũa thần có tồn tại. Với tôi, chúng hiển hiện dưới hình dạng một chiếc bút Bic Cristal. Chỉ một franc năm mươi cent, là bạn được phép tiếp cận với một thứ công cụ có khả năng thay đổi diện mạo của thực tế, sửa chữa nó, thậm chí là phủ nhận nó.

Năm 2000, tôi cho phát hành cuốn tiểu thuyết đầu tay, và nhờ những thông tin truyền miệng, tác phẩm này lọt vào danh sách những cuốn sách bán chạy nhất. Từ đó đến nay, tôi đã viết được chừng chục cuốn sách. Viết lách và quảng bá sách đã chiếm hết thời gian của tôi. Thành công của tôi là có thực, nhưng trong mắt gia đình tôi, viết tiểu thuyết hư cấu không nằm trong những nghề nghiệp nghiêm túc. Ấy thế mà ba mẹ đã từng hy vọng con sẽ trở thành kỹ sư cơ đấy, thậm chí có hôm cha tôi còn nói với tôi câu đó, bằng giọng tế nhị quen thuộc. Dần dần, những lần tôi về thăm Pháp cách quãng hơn, và hiện nay chỉ còn giới hạn trong một tuần quảng cáo và ký tặng sách. Tôi có một chị gái và một anh trai, những người hầu như tôi không bao giờ gặp. Chị Marie học trường Mỏ và giữ một chức vụ quan trọng trong Cục thống kê ngoại thương. Tôi không biết chính xác công việc thực tế của chị bao gồm những gì, nhưng cũng không hình dung ra điều gì đó vui vẻ cho lắm. Còn Jérôme, anh là người hùng thực sự của gia đình: là bác sĩ phẫu thuật nhi khoa, kể từ trận động đất năm 2010, anh làm việc tại Haïti, nơi anh điều phối các hoạt động của tổ chức Bác sĩ không biên giới.

2.

Tuy nhiên, còn có Maxime.

Cậu bạn chí cốt của tôi trước đây, người mà tôi chưa từng thay thế bằng bất cứ ai. Người anh em tâm giao của tôi. Tôi quen biết cậu ta từ rất lâu rồi: gia đình đằng bố cậu ta và gia đình đằng mẹ tôi vốn xuất thân từ cùng một ngôi làng ở Ý, làng Montaldicio, trong vùng Piemonte. Trước khi cha mẹ tôi được cấp nhà công vụ ở Saint-Ex, chúng tôi từng là hàng xóm ở Antibes, trên đường Suquette. Nhà chúng tôi được xây sát cạnh nhau, cùng nhìn ra quang cảnh tuyệt đẹp trên một góc biển Địa Trung Hải. Thảm cỏ nhà chúng tôi chỉ bị một bức tường thấp bằng đá ong ngăn cách, là nơi chúng tôi chơi bóng đá, cũng là nơi cha mẹ chúng tôi tổ chức những bữa tiệc nướng (barbecue party).

Ở trường trung học, trái ngược với tôi, Maxime không phải học sinh giỏi. Cũng không phải học sinh dốt, mà là một cậu bé hơi chậm trưởng thành, thích thể thao và những bộ phim bom tấn hơn là những tư tưởng tinh tế trong Giáo dục tình cảm(3) và Mai Nương Lệ Cốt(4). Vào mùa hè, cậu ta kinh doanh trên bãi biển ở Mũi Antibes, Pháo đài Graillon. Tôi vẫn còn nhớ vóc dáng rực rỡ của cậu ta: nửa thân trên đẹp như tượng tạc, mái tóc dài như một vận động viên lướt sóng, quần đùi Rip Curl, giày Vans không dây. Cậu ta có sự ngây thơ hơi mơ mộng và mái tóc sớm hoe vàng của những thiếu niên trong phim của Gus Van Sant.

Maxime là con trai duy nhất của Francis Biancardini, một chủ thầu xây dựng rất có tiếng trong vùng, người đã dựng nên một đế chế tại địa phương, vào thời kỳ những quy định về hồ sơ chỉ định thầu xây dựng còn linh hoạt hơn ngày nay. Bởi vì rất hiểu về ông, nên tôi biết rằng Francis là một người phức tạp, kín đáo và khó hiểu. Nhưng trong mắt mọi người, ông hiện ra như một kẻ cục cằn thô kệch với đôi bàn tay thợ nề to tướng, thân hình thừa cân so với tiêu chuẩn, bộ tịch lố lăng của một kẻ nhà quê, và những lời lẽ chỉ hợp với tửu điếm, thường là lặp lại những luận điệu hùng biện của phái cực hữu. Cũng chẳng cần phải làm gì nhiều mới khiến ông buông những lời đó ra. Những kẻ phải chịu trách nhiệm về tình trạng sa sút của đất nước xếp hàng dài trước kính ngắm của ông: đám người Ả Rập, đám thành viên đảng Xã hội, đám đàn bà, lũ pê đê. Giống đực da trắng là người thống trị, theo phiên bản một gã nhà quê thô lậu to béo, kẻ không hiểu được rằng thế giới của gã đã tiêu tan.

Suốt một thời gian dài, bị chèn ép bởi một người cha khiến cậu ta vừa xấu hổ lại vừa ngưỡng mộ, Maxime chật vật mãi không tìm được chỗ đứng cho bản thân. Chỉ sau thảm họa đó, cậu ta mới thoát được khỏi vòng kiềm tỏa của ông bố. Sự thay đổi kéo dài suốt hai mươi năm, và được thực hiện theo từng giai đoạn. Từ một học sinh làng nhàng trước đây, Maxime bắt đầu lao vào học gạo rồi lấy được tấm bằng kỹ sư xây dựng dân dụng và công cộng. Rồi cậu ta tiếp tục công việc điều hành công ty xây dựng của ông bố, biến nó thành một công ty đi đầu trong ngành xây dựng sinh thái ở địa phương. Sau đó, cậu ta đưa ra sáng kiến về Platform77, lò ấp lớn nhất cho trào lưu khởi nghiệp ở miền Nam nước Pháp. Song song với đó, Maxime đã thừa nhận xu hướng tình dục đồng giới của bản thân. Ngay từ mùa hè năm 2013, vài tuần sau khi luật hôn nhân đồng giới được thông qua, cậu ta đã kết hôn tại tòa thị chính Antibes với bạn trai, Olivier Mons – lại một cựu học sinh nữa của trường Saint-Ex – người đang điều hành thư viện đa phương tiện của thành phố. Hiện nay, cặp đôi đã có hai cô con gái nhỏ, được sinh ra bởi một phụ nữ mang thai hộ ở Mỹ.

Tôi đã nhặt nhạnh được tất cả những thông tin kể trên từ các trang web của Nice Buổi sáng và Thách thức, cùng như trong một bài báo trên tạp chí Thế giới dành cho Thế hệ Macron. Cho đến tận lúc đó vẫn chỉ là một ủy viên hội đồng thành phố đơn thuần, Maxime đã gia nhập đảng Tiến bước!, đảng của Tổng thống Cộng hòa Pháp tương lai, ngay từ khi đảng này được thành lập, và là một trong số những người đầu tiên tại địa phương ủng hộ Macron trong chiến dịch tranh cử của ông. Hiện nay, Maxime đang thèm muốn tranh chức dân biểu của khu vực bầu cử số bảy vùng Alpes-Maritimes. Vốn có truyền thống gắn bó với cánh hữu, suốt hai chục năm nay dân cư vùng này sẽ bỏ phiếu vòng đầu tiên cho một ứng cử viên Cộng hòa theo xu hướng chính trị ôn hòa và nhân đạo chủ nghĩa làm tốt việc của mình, vẫn còn ba tháng nữa, không ai có thể hình dung rằng khu vực bầu cử số bảy lại có thể thay đổi màu sắc chính trị, nhưng vào mùa xuân năm 2017 này, một luồng năng lượng mới đã lan tỏa khắp đất nước. Làn sóng Macron đe dọa cuốn phăng mọi thứ trên đường đi của nó. Cuộc bầu cử chắc chắn sẽ diễn ra với tỷ lệ phiếu bầu sát nút, nhưng lúc này Maxime dường như có rất nhiều cơ hội khi đối mặt với vị dân biểu sắp mãn nhiệm.

3.

Khi tôi nhìn thấy Maxime, cậu ta đang đứng trước cửa nhà thể chất, trò chuyện sôi nổi với chị em nhà Dupré. Từ xa, tôi chăm chú quan sát vóc dáng cậu ta, được bọc trong chiếc quần vải, áo sơ mi trắng và vest lanh. Khuôn mặt cậu ta rám nắng, hơi khắc khổ, ánh mắt sáng, mái tóc vẫn cháy nắng như trước. Léopoldine (Quý cô Ôm đầu) và Jessica (Quý cô Bimbo) uống từng lời của cậu ta, như thể Maxime đang ngâm nga cho họ nghe đoạn độc thoại của Rodrigue(5), trong khi cậu ta chỉ tìm cách thuyết phục hai cô nàng rằng việc tăng CSG(6) trong thời gian tới sẽ kéo theo sự gia tăng sức mua của toàn bộ những người làm công ăn lương.

“Nhìn xem ai đây này!” Jessica reo lên khi thấy tôi.

Tôi ôm hôn hai chị em sinh đôi – họ giải thích với tôi rằng họ chịu trách nhiệm về việc tổ chức dạ hội ngay tại đây tối nay – rồi vỗ vai Maxime. Có thể bộ não đang chơi khăm tôi, nhưng tôi thấy dường như từ người cậu ta vẫn tỏa ra mùi nước cốt dừa đặc trưng cho thứ sáp mà hồi trước cậu ta thường vuốt lên tóc.

Chúng tôi phải chịu đựng câu chuyện với hai chị em sinh đôi đó thêm năm phút nữa. Suốt một lúc lâu, Léopoldine nhắc đi nhắc lại với tôi rằng cô hâm mộ các tiểu thuyết của tôi đến mức nào “và đặc biệt là Bộ ba tác phẩm về cái Ác”.

“Tôi cũng thế, tôi rất thích câu chuyện đó, tôi nói, mặc dù tôi không phải người viết ra chúng. Nhưng tôi sẽ chuyển những lời khen ngợi của cậu đến anh bạn Chattam của tôi.”

Mặc dù được nói ra bằng giọng hài hước, lời nhận xét của tôi vẫn khiến Léopoldine cảm thấy bị sỉ nhục. Cô nàng im bặt một lát, rồi lấy cớ là đã bị muộn giờ chăng đèn kết hoa trang trí, Léopoldine kéo cô chị về phía một nơi trông như cái lán để dụng cụ, chỗ tập kết các món đồ trang trí dành cho bữa tiệc.

Cuối cùng, tôi cũng được ở riêng với Maxime. Được giải thoát khỏi ánh mắt của hai chị em sinh đôi, khuôn mặt cậu ta như bị rữa ra, trước cả khi tôi hỏi cậu ta có khỏe không.

“Tớ suy sụp rồi.”

Nỗi lo lắng của cậu ta tăng thêm một bậc khi tôi cho cậu ta xem cặp kính cùng lời nhắn mà tôi nhìn thấy ở quán Dino khi từ nhà vệ sinh trở ra: Trả thù.

“Tớ cũng nhận được lời nhắn như thế ở phòng thường trực của tớ vào ngày hôm kia,” Maxime vừa thổ lộ với tôi vừa day day hai bên thái dương. Lẽ ra tớ phải kể với cậu qua điện thoại. “Thứ lỗi cho tớ, nhưng tớ đã nghĩ nếu làm thế sẽ khiến cậu nhụt chí và không đến đây nữa.”

“Cậu có ý tưởng gì về danh tính người đã gửi thứ này cho chúng ta không?”

“Không hề, nhưng cho dù ta có biết đó là ai, thì cũng chẳng thay đổi được gì nhiều.”

Cậu ta hất đầu về phía chiếc máy ủi và khu vực chuẩn bị nơi các vật tư đang được tập kết.

“Việc phá dỡ sẽ bắt đầu vào thứ Hai. Dù có làm gì, chúng ta cũng toi rồi.”

Cậu ta lấy điện thoại di động ra để cho tôi xem ảnh hai con gái: Louise, bốn tuổi, và cô em Emma, hai tuổi.

Bất chấp hoàn cảnh, tôi vẫn chúc mừng cậu ta. Maxime đã thành công ở nơi tôi thất bại: xây dựng một gia đình, vạch ra một lộ trình có ý nghĩa và trở nên hữu ích với cộng đồng.

“Nhưng tớ sắp mất tất cả, cậu cũng biết thế còn gì!” cậu ta thốt lên, đầy hoảng hốt.

“Chờ đã, có ai đánh đâu mà cậu đã khóc,” tôi nói nhưng vẫn không thể nào khiến cậu ta trấn tĩnh lại được.

Tôi lưỡng lự một lát, rồi nói thêm, “Cậu đã trở lại chỗ đó rồi sao?”

“Không,” cậu ta vừa nói vừa lắc đầu, tớ đang chờ cậu.

4.

Cả hai chúng tôi cùng bước vào nhà thể chất.

Phòng tập thể thao vẫn rộng như trong ký ức của tôi. Hơn hai ngàn mét vuông được chia thành hai phần hoàn toàn tách biệt: phòng thể thao đa năng với một bức tường leo núi trong nhà và một sân bóng rổ với những dãy bậc thang bao quanh. Để chuẩn bị cho bữa tiệc tối sắp tới – tiệc bùng nổ của cựu học sinh kinh khủng mà bài báo nói tôi – người ta đã dồn đống những tấm trải sàn, thảm tập gym, khung thành và lưới, để lấy chỗ cho một sàn khiêu vũ và một cái bục nơi có lẽ là để dành cho một dàn nhạc. Những tấm giấy phủ kín các bàn bóng bàn. Những chuỗi dây hoa nhiều màu sắc và đồ trang trí thủ công góp phần hoàn thiện bức tranh. Khi bước đi trong căn phòng chính được trải kín bằng một lớp sàn tổng hợp, tôi không thể ngăn mình nghĩ rằng tối nay, trong lúc nhóm nhạc chơi lại những bài hit của các ban nhạc INXS và Red Hot Chili Peppers, sẽ có vài chục cặp đôi khiêu vũ sát gần một xác chết.

Maxime đi cùng tôi đến tận bức tường ngăn cách phòng thể thao đa năng với sân bóng rổ và những bậc thang bao quanh. Mồ hôi nhỏ thành giọt hai bên thái dương cậu ta, và dưới nách áo, hai quầng sẫm màu đã tấn công chiếc vest lanh. Những bước chân cuối cùng của cậu ta chệnh choạng, rồi cậu ta đứng sững lại, như thể không đi nổi nữa. Như thể công trình bằng bê tông này đang đẩy lùi cậu ta, giống như hai cực nam châm cùng cực. Tôi áp một bàn tay lên bức tường, cố gắng chế ngự những cảm xúc trong lòng. Đây không phải một bức vách ngăn đơn thuần. Đây là một bức tường chịu lực có độ dày xấp xỉ một mét, xây hoàn toàn bằng gạch, chạy xuyên suốt hai chục mét chiều rộng của tòa nhà thể chất. Một lần nữa, những hình ảnh chớp nhoáng lóe lên trong tâm trí khiến tôi cảm thấy bất ổn: những bức ảnh chụp biết bao thế hệ thiếu niên, suốt hai mươi lăm năm nay, đã đến tập luyện và đổ mồ hôi trong căn phòng này, mà không biết rằng có một cái xác được giấu bên trong bức tường.

“Với tư cách là ủy viên hội đồng thành phố, tớ đã nói chuyện được với nhà thầu sẽ phá dỡ tòa nhà thể chất,” Maxime tuyên bố với tôi.

“Cụ thể thì việc đó sẽ diễn ra như thế nào?”

“Ngay thứ Hai tới, các máy xúc và hàm cắt bê tông dỡ sẽ bắt đầu hoạt động. Đám này là những tay chuyên nghiệp. Họ có nhân lực và máy móc tốt. Họ sẽ chỉ mất chưa đầy một tuần để san phẳng tòa nhà này.”

“Vậy là, về mặt lý thuyết, họ có thể phát hiện ra cái xác vào ngày kia.”

“Ờ,” cậu ta vừa thì thầm trả lời vừa giơ bàn tay phác một cử chỉ để nhắc tôi nói nhỏ hơn.

“Có khả năng họ chệch chỗ không?”

“Cậu đùa chắc? Tuyệt đối không có,” cậu ta thở dài.

Cậu ta dụi mắt.

“Cái xác được quấn trong hai lớp bạt công trường. Mặc dù đã hai mươi lăm năm, người ta vẫn sẽ tìm thấy rất nhiều xương. Công việc phá dỡ sẽ bị dừng lại ngay lập tức, và người ta sẽ bắt đầu tìm kiếm để thu thập các dấu vết khác.”

“Mất bao nhiêu thời gian để nhận dạng cái xác một cách chắc chắn?”

Maxime nhún vai.

“Tớ không phải cảnh sát, nhưng từ lúc xét nghiệm ADN đến lúc nhận dạng bằng răng, tớ cho là phải mất cả tuần. Vấn đề là trong thời gian đó, họ có thể nhặt được con dao của tớ và thanh sắt của cậu! Cả những đồ vật khác nữa, hẳn là thế. Chúng ta đã vội vã làm tất cả những chuyện ấy, mẹ kiếp! Với các phương tiện điều tra hiện đại, người ta sẽ tìm ra dấu vết ADN của chúng ta, có thể là cả dấu vân tay. Và cho dù vân tay của chúng ta không nằm trong kho lưu trữ của cảnh sát thì người ta cũng sẽ lần được đến tớ bởi vì tên tớ có khắc trên cán dao…”

“Một món quà của bố cậu…,” tôi nhớ lại.

“Đúng thế, một con dao của quân đội Thụy Sĩ.”

Maxime căng thẳng kéo lớp da trên cổ.

“Tớ phải hành động trước mới được!” cậu ta rên rỉ. “Ngay từ chiều nay, tớ sẽ tuyên bố từ bỏ việc ra tranh cử. Phải làm sao để phong trào có thời gian đầu tư cho một ứng cử viên khác. Tớ không muốn là người đầu tiên gặp bê bối trong kỷ nguyên Macron.”

Tôi tìm cách trấn an cậu ta, “Hãy để bản thân có chút thời gian. Tớ không nói là chúng ta sẽ thu xếp được mọi chuyện trong hai ngày cuối tuần, nhưng phải cố gắng tìm hiểu xem chuyện gì sẽ xảy ra với chúng ta.”

“Chuyện gì sẽ xảy ra với chúng ta ư? Chúng ta đã giết một gã, mẹ kiếp! Chúng ta đã giết một gã và nhét hắn vào giữa bức tường của cái tòa nhà thể chất chết tiệt này.”

Chú Thích:

Thẻ xanh (Green Card) là giấy chứng nhận thường trú hoặc giấy tờ nhập cư cho những người không phải công dân Mỹ được hưởng chế độ thường trú nhân tại Mỹ.

Tiệc nướng thịt ngoài trời. Tiếng Anh trong nguyên bản.

Giáo dục tình cảm là tiểu thuyết cuối cùng của Gustave Flaubert được sản xuất trong đời ông, và được xem là một trong những tiểu thuyết gây ảnh hưởng nhất trong thế kỷ 19 theo đánh giá của George Sand, Émile Zola và Henry James.

Tên tiếng Pháp là Manon Lescaut, một tiểu thuyết của nhà văn người Pháp Abbé Prevost (Antoine François Prévost). Tác phẩm được xuất bản vào năm 1731.

Đoạn độc thoại nổi tiếng của Rodrigue trong vở Le Cid của Corneille, thế kỷ 17.

Contribution sociale généralisée – Một loại thuế đánh trên toàn bộ thu nhập của các cư dân sống trên đất Pháp – tạm dịch là Đóng góp xã hội tổng quát.