Chương Ba - Rút Thăm.
Khó mà nói được hồi trước chiến tranh, những cỗ máy Bu-sơ cũ kỹ này sản xuất gì, có lẽ chúng được đặt trong một nhà máy nhỏ ở một thị trấn miền nam yên tĩnh, thư thả tiện những chi tiết đơn giản, còn công nhân đứng máy là những ông thợ tiện râu tóc đã bạc trắng cho rằng trên thế gian này không máy nào tốt hơn các cỗ máy bé nhỏ của họ. Ai mà có thể nghĩ rằng những chiếc Bu-sơ sẽ rơi vào bàn tay hăng hái của các công nhân trẻ thời chiến, những người lúc nào cũng thấy mọi việc diễn ra quá chậm chạp!
Sáng hôm sau, Xê-va báo cho Cô-xchi-a biết rằng Cô-li-a đã kiếm được chiếc bánh răng cần thiết và nếu muốn, có thể thực hiện ý định đã bàn hôm trước ngay bây giờ cũng được.
- Chúng ta sẽ sửa lại máy của ai? – Cô-xchi-a thận trọng hỏi.
- Kỳ lạ thật, - Xê-va nhún vai. – Chính cậu là người đầu tiên muốn đạt một định mức rưỡi cơ mà! Cho nên chúng ta sẽ sửa máy của cậu chứ còn của ai nữa.
- Cậu khôn gớm! – Cô-xchi-a lo lắng nói và suýt nữa em nói thêm: “Sử dụng máy của người khác thì cậu thoải mái lắm, nhưng nếu hỏng máy, tớ sẽ ra sao?”
Em chỉ nghĩ như vậy, nhưng Xê-va hiểu ý nghĩ của em. Cậu ta mỉm cười.
- Muốn bơi mà lại không muốn ướt, - cậu ta nói rồi lục lọi trong tủ dụng cụ, đưa cho Cô-xchi-a xem hai chiếc đinh dài và mảnh. - Cậu thấy đây nhé, một cái nhọn, một cái tày. - Cậu ra quay đi, nắm chặt hai chiếc đinh trong bàn tay, để thò mũ đinh ra ngoài rồi bảo Cô-xchi-a: - Cậu rút đi, muốn rút cái nào thì rút. Nếu cậu rút được cái nhọn, chúng ta sẽ sửa lại máy của cậu, còn nếu cậu rút được cái tày, chúng ta sẽ sửa máy của tớ. Cậu hiểu chưa?
Xê-va cũng sẵn sàng đánh liều, điều đó đã rõ, có lẽ không cần phải chứng minh thêm nữa! Cô-xchi-a bỗng rất muốn rút được chiếc đinh nhọn để giành quyền được sửa máy của mình.
Em đưa tay ra, suy nghĩ một chút, dùng móng tay cặp chặt lấy một trong hai mũ đinh và… rút được chiếc đinh nhọn.
- Thấy chưa, cậu gặp may rồi nhé! - Rồi Xê-va lấy hết sức ném thật xa chiếc đinh còn lại trong tay. – Nghĩa là chúng ta sẽ sửa lại máy của cậu.
Sự việc xảy ra đúng như Cô-xchi-a mong muốn, nhưng em lại hoảng sợ. Cho tới lúc vừa rồi, em vẫn có thể lựa chọn giữa hai khả năng: “Đồng ý” – “Không đồng ý”, nhưng bây giờ chỉ còn mỗi một cách là hành động.
- Được rồi, cậu bảo Cô-li-a đi, - em quyết định.
Cuối giờ nghỉ ăn trưa, Ca-chi-a và Lê-na dẫn Di-na tới sau hàng cột.
- Đấy, chúng em tổ chức công việc như thế đấy, - Ca-chi-a nói. – Bây giờ chúng em sẽ hoàn toàn khắc phục được giờ chết!
Sau khi xem Ca-chi-a và Lê-na làm việc, Di-na phấn khởi hẳn lên và tìm ngay ra được một tên gọi rất oai cho cách làm việc này.
- Các em ạ, đây là phương pháp đứng nhiều máy và giúp đỡ lẫn nhau. Đúng thế đấy! Quả là các em sẽ không để một tí giờ chết nào. Các em cừ lắm, hai con đại bàng ạ! Phải ủng hộ kinh nghiệm của các em mới được…
Di-na chạy vụt đi và một phút sau cô đã dẫn quản đốc phân xưởng một là Chi-mô-sen-cô đến.
- Cũng dễ hiểu thôi! – ông nói. – Khi đứng máy, có thời gian chạy máy, tức là cỗ máy làm việc, và có thời gian làm bằng tay, tức là lúc người thợ tiện chỉnh máy, lấy chi tiết ra,v..v.. Với một chi tiết lớn như “ống”, và lại với một chế độ làm việc thấp, thời gian chạy máy khá lâu. Do đó có thể phục vụ hai máy một cách thoải mái, có khi phục vụ được ba là khác…
- Nhưng mấy cậu con trai lại không nghĩ ra được cách làm như thế, trong khi đó, hai cô gái lại nghĩ ra và đã hoàn thành định mức. Vậy bác bảo họ có giỏi hay không? – Di-na bất bình vì thấy ông Chi-mô-sen-cô vẫn cứ điềm nhiên như không.
- Giỏi, giỏi đấy, - ông Chi-mô-sen-cô công nhận. – Tốt lắm, tốt lắm, bác khen hai cháu đấy! Hôm nay các cháu sẽ được nhận phiếu ăn ở phòng lao động tiên tiến… - Ông nói thêm, ra ý tiếc: -Có điều là phân xưởng ta không chuyên sản xuất “ống”. Phân xưởng ta làm các chi tiết nhỏ. Làm chi tiêt nhỏ thì thời gian chạy máy ngắn lắm. Thành thử một người đứng hai máy không kịp.
- Sao em kém thế, Cô-xchi-a? –Di-na hỏi khi ông quản đốc phân xưởng vừa đi khỏi. - Ở “Bắc Cực”, em nổi tiếng, em làm rất giỏi, còn ở đây em xoàng quá. Đồng chí bí thư đảng uỷ đã có lần nói em là một thiếu niên đáng quý, vậy mà em lại chưa xứng đáng với lòng tin cậy đó. Chẳng lẽ em không thấy bực à? Em và Xê-va phải noi gương Ca-chi-a và Lê-na, thách thức hai bạn ấy, thi đua và vượt hai bạn ấy chứ…
- Ái chà, sợ nhỉ! – Ca-chi-a khe khẽ lên tiếng. –Dù sao cũng chẳng ăn thua gì đâu …
- Không, không được làm bạn nhụt chí! – Di-na phản đối. - Chị tin chắc Cô-xchi-a cũng sẽ cho mọi người thấy khả năng xuất sắc của mình.. - Rồi cô nháy mắt với Cô-xchi-a, không ngờ rằng em đang dự định làm một việc hết sức khác thường.
Lúc sắp tan ca, Cô-li-a ghé vào sau hàng cột dúi vào tay Cô-xchi-a một vật gì đó bọc trong giấy, bí mật không cho Ca-chi-a và Lê-na biết, còn Cô-xchi-a thì giấu bọc giấy vào tủ dụng cụ.
Cô-li-a, Cô-xchi-a và Xê-va cùng đi về nhà. Nghe tiếng nói quen thuộc, con Sa-ghi-xtưi thò mõm ra khỏi hang và sủa ăng ẳng để Cô-xchi-a chú ý đến, nhưng Cô-xchi-a chạy ngang qua luôn. Chắc hẳn con Sa-ghi-xtưi nghĩ: “Lạ thật! Nếu hôm nay cậu ấy không có mẩu bánh mì nào, mình vẫn có thể châm chước được cơ mà, nhưng tại sao cậu ấy lại không thèm đoái hoài tới mình chút nào thế nhỉ?” – và nó nấp vào tít trong hang.