Chương XXXVIII

Hơn hai tuần rồi, mộ của Huỳnh, nấm đất đỏ au sẫm màu sau mỗi cơn mưa đã lấm tấm vài cọng cỏ xanh thưa thớt. Chiều nay sau giờ làm việc trong rừng, trước khi về trại như thường lệ, Trần tạt qua thăm mộ Huỳnh. Chàng lại thấy một cành hoa túy tử đặt ngay trên đầu mộ như mọi ngày. Chàng nhìn những cánh hoa màu xanh nhạt, trên đầu có điểm cái nhụy vàng giống như chiếc vương miện khiến chàng nhớ đến những tàng cây rậm lá tỏa bóng trên mặt hồ dưới giòng suối. Những chùm hoa xanh này đã từ đó rũ xuống mặt hồ, bỗng dưng chàng thấy ngậm ngùi thương cảm. Người con gái tên Lan ngày hôm sau đó có đến bên giòng suối để chờ đợi người đàn ông đã một lần đi qua đời nàng sẽ không bao giờ trở lại nữa không? Bây giờ thì nàng đã biết người ấy không còn trở lại mà đã trở thành của nàng vĩnh viễn, những cánh hoa xanh biếc này ngày ngày được đặt lên phần mộ như biểu tượng cho một sở hữu ân tình vô thủy vô chung.

Mộ Huỳnh nằm cạnh mộ Lương, nhìn hai người bạn của mình song song nằm yên nghỉ bên nhau, hai nấm mộ có cùng hình dáng giống hệt nhau, Trần nghĩ đến sự đồng nhất của tất cả những nấm mộ, lòng bỗng thấy bớt ưu sầu. Chàng nghĩ đến những ngôi mộ trùng trùng điệp điệp từ ngàn vạn năm nay, chàng nghĩ đến sự yên nghỉ vĩ đại của nhân loại, trong một thoáng trên bước đường tù tội, chàng bỗng thấy thân thể mình chếnh choáng một cảm giác nhẹ hẫng thênh thang.

Trần hy vọng sẽ gặp Hiếu trong lần thăm viếng chủ nhật ngày mai biết bao, hình ảnh Hiếu với khuôn mặt xanh xao nhợt nhạt của nàng, với đôi mắt lé cô đơn lạc lõng, với nụ cười hiền hậu trên đôi môi úa màu, với cái bụng nặng nề mang cái thai sáu tháng. Trần cảm thấy lòng nôn nao mong mỏi gặp nàng. Bây giờ Huỳnh không còn nữa, chàng chỉ còn mình Hiếu giữa cuộc đời này. Chàng chỉ muốn gặp nàng, nhìn thấy nàng để biết sự hiện hữu của mình có thật. Hai tuần nay không hiểu sao nàng không đến, chàng cảm thấy mình bị mất hút trong một làn sương khói dày đặc. Sau cái chết của Huỳnh, chàng làm việc, ăn, ngủ như một cái máy, nỗi ưu sầu nhận chìm chàng trong một thế giới vắng ngắt, mênh mông. Gần như chàng không nhận biết có Liêu và Bằng ở bên cạnh, cùng sinh hoạt với chàng trong một căn lều nữa.

Đã qua tháng chạp, lại một năm sắp qua, lại một năm sắp đến. Hình thù những đám mây của những buổi chiều này cũng lạ lắm. Mặt trời như ẩn mặt đâu đó sau những đám mây tháng chạp này, nó đùn lên từ sau rặng núi đen ngòm ở xa, tỏa ra cuồn cuộn giữa nền trời xám ngắt mênh mông, nổi hẳn lên từng đợt phản chiếu ánh sáng của thinh không, tự đó phát ra một âm thanh chới với giữa trời. Âm thanh treo lơ lửng dưới vòm mây qua những đường mây ngoằn ngoèo vần vụ cúi xuống thấp sà mặt đất như muốn mang đất trời nhập lại làm một.

Không khí buổi chiều mùa đông trong rừng giá buốt căm căm.

Trần đứng dậy thất thểu đi trên con đường trở về trại giam, các bạn tù về trước đã rải rác ra ngồi trên những phiến đá của họ ở góc rừng cuối trại như thường lệ. Trần đi thẳng đến phiến đá của Huỳnh, toan ngồi xuống đó, có tiếng gọi tên chàng khiến chàng ngoảnh lại. Một liên lạc viên trong văn phòng giám đốc trại giam chạy đến, y vừa thở hổn hển vừa cằn nhằn Trần:

– Tôi đi tìm anh khắp cả, anh làm gì mà về chậm thế, đồng chí giám đốc cho gọi anh đến văn phòng ngay có việc cần.

– Ngay bây giờ à?

– Ngay bây giờ, đồng chí giám đốc đang đợi.

Trần đi theo người liên lạc viên tiến về phía văn phòng, tự nhủ không biết có phải đã đến lượt mình không. Chàng ngạc nhiên thấy mình vô cùng thờ ơ đối với ý nghĩ chết chóc lẽ ra phải làm chàng khiếp đảm mới phải.

Chàng ngoái nhìn lại phía sau, cảnh những bạn tù rách rưới thảm hại đang ngồi co ro còm cõi lạnh buốt trên những phiến đá day mặt về phía Tây trong buổi chiều đông khiến chàng hiểu tại sao lòng chàng dửng dưng với mọi sự. Nấm mộ Huỳnh với cành hoa túy tử bên trên chẳng đã gây cho chàng một huyễn tượng sâu thẳm về cái chết đó ru, có chi mà khiếp hãi.

Viên giám đốc trại giam đứng đợi Trần trước thềm cửa văn phòng. Y chìa tay bắt tay Trần, nói bằng một thứ giọng dịu dàng thân thiết khiến Trần lấy làm lạ:

– Anh Trần, tôi chờ anh đây.

Y đưa Trần vào bàn giấy, mời Trần ngồi trên một chiếc ghế, y ngồi đối diện với Trần. Trần ngồi xuống, nhìn y chờ đợi, viên giám ngục có vẻ mặt xanh xao, tái mét, đôi mắt y buồn bã nhìn xuống, đầu y hơi cúi tới trước khiến Trần chú ý tới vầng trán cao, có vài đường gân nổi lên chạy dài xuống sống mũi thẳng, nét mặt có những nét sang quý hiếm có ở một viên giám ngục khiến Trần chợt có thiện cảm với y. Chàng nghĩ có lẽ vì y là anh ruột của người thiếu nữ Huỳnh yêu, và nhất là qua thiếu nữ mà Huỳnh và chàng biết được lòng dạ của y đối với bọn chàng không đến nỗi nào. Nhưng dầu sao y cũng không cứu nổi Huỳnh thoát chết, và giờ đây đến lúc y phải thi hành kế hoạch nhắm vào Trần. Có thể vì thế mà sự ân hận ray rứt đã in dấu lên nét mặt ưu phiền xanh mét kia chăng, hay đó chỉ là chứng bệnh sốt rét ngã nước?

Trần buột miệng:

– Huỳnh chết rồi, bây giờ đến lượt tôi phải không anh Châu?

Viên giám ngục ngẩng lên, đôi mắt y tối sầm; y đứng phắt dậy, thọc hai tay vào túi quần, cúi đầu đi đi lại lại trong phòng, vẻ bứt rứt khó khăn. Bất thần y đứng dừng lại ngay trước mặt Trần, y nhìn thẳng vào mặt chàng, nói nhanh:

– Tôi gọi anh đến để báo tin cho anh, chị Hiếu đã chết.

Trần tối tăm mặt mũi, như sét đánh ngang đầu, chàng không thể tin ở tai chàng được nữa, chàng lảo đảo đứng lên, viên giám ngục thấp hơn chàng nửa cái đầu, Trần cúi sát mặt y, đưa hai tay nắm chặt hai vai y, chàng hét to trong khi cảm thấy mình rời rã không còn chút sức lực nào nữa:

– Hiếu chết, tại sao, nói mau, chúng mày đã làm gì nàng?

Tiếng hét của Trần làm cánh cửa ăn thông qua phòng bên cạnh vụt mở ra, hai nhân viên của văn phòng giám đốc chạy vào. Khi họ thấy Trần nắm vai viên giám đốc của họ lắc mạnh, tức thì vẻ mặt họ đổi ra hầm hầm, họ vừa dợm bước tới thì viên giám ngục khoác tay ra lệnh:

– Hãy sang bên kia, tôi không gọi các đồng chí.

Hai tên nhân viên hậm hực tuân theo, họ biến ngay tức khắc sau cánh cửa khép lại.

Cử chỉ của viên giám ngục làm cho Trần tỉnh lại, chàng buông viên giám ngục ra, ngồi gục xuống ghế như một thân cây bị đổ. Chàng ôm đầu cúi xuống, nghe một cách mơ hồ tiếng nói của viên giám ngục đều đều buồn nản như tự biết mình đang làm một việc tệ hại nhất:

– Chị ấy bị tai nạn trong khi đi đến đây thăm anh ngày chủ nhật cách đây hai tuần, khi đi qua chiếc cầu phía trên thôn Mai Lĩnh, trời đang mưa to, thân cây cầu tròn và trơn nên chị ấy bị trợt chân ngã xuống suối, nước lũ chảy xiết, chị bị cuốn đi luôn, không ai biết cả. Mãi cách đây một tuần người ta mới thấy xác chị trôi vào bờ sông tận dưới làng Nguyệt. Có người nhận ra chị trước kia làm việc trên tỉnh nên người ta báo cáo về tỉnh ngay. Tỉnh đã ra lệnh cho ủy ban địa phương chôn cất chị tử tế ở cánh đồng phía bắc làng Nguyệt, ngay trên gò có cây bàng đó. Liên lạc viên ngoài tỉnh vừa vào cho tôi biết. Tôi phải báo tin này cho anh thật là một việc khổ tâm cho cả tôi vì trước kia tôi cũng có quen biết chị khi cùng chị làm việc trong những công tác nội thành. Đó là một người đàn bà rất đáng quý, tôi xin có lời chia buồn cùng anh.

Trần ngẩng lên, đôi mắt chàng dại đi, chàng hỏi viên giám ngục:

– Bây giờ tôi về lều được không?

– Được, nhưng hãy gượm, còn việc này nữa, suýt tôi quên, sáng mai anh sẽ ra trình diện ty Công an Tỉnh, vậy mai anh không phải vào rừng làm việc, anh sẽ đến đây vào lúc tám giờ, sẽ có người đưa anh ra tỉnh.

Viên giám ngục với tay lấy một tờ công văn đánh máy để trên bàn giấy giao cho Trần:

– Đây là lệnh của tỉnh gọi anh.

Trần cầm mảnh giấy trong tay, chàng không hiểu viên giám ngục đã nói gì, chàng cúi nhìn mảnh giấy, nhíu mày:

– Đây là cái gì thế này?

– Lệnh gọi anh ra trình diện ty Công an Tỉnh, – viên giám ngục kiên nhẫn nhắc lại với một chút lòng trắc ẩn – anh nghe rõ chưa?

Trần ngơ ngác nhắc lại:

– Trình diện, trình diện à, để làm gì thế?

– Rất tiếc tôi cũng không được biết rõ.

Mặt Trần đanh lại:

– Đúng, anh không thể biết rõ gì cả, luôn cả cái chết của Huỳnh, và có lẽ cái chết của vợ con tôi nữa. Các anh không bao giờ có thể biết rõ gì cả, các anh chỉ biết rõ con số xác chết như núi chồng chất quanh các anh mà thôi.

Viên giám ngục vẫn ôn tồn:

– Bây giờ anh có thể trở về lều của anh. Tối nay anh được phép nghỉ sinh hoạt.

Trần cúi đầu lảo đảo bước ra khỏi văn phòng, cùng lúc tiếng cồng tập họp nổi lên, những tù nhân lục tục đứng dậy chạy lúp xúp về phía cuối sân. Trần dừng lại ngơ ngác nhìn quanh. Nàng chết rồi thật sao, nàng với đứa con của tôi trong thân thể nàng. Tôi phải làm gì bây giờ? Bây giờ họ đã chết, tôi như thế này là sống đây à? Hiếu ơi, em đã nằm yên dưới đất rồi ư, làm sao anh có thể sống?

Trần lủi thủi bước đi, lần thứ nhất trong đời, chàng cam tâm cúi đầu trước số phận, lần thứ nhất trong đời, chàng ý thức được mình đang đi giữa khoảng không. Đất sụt dưới bàn chân trần trụi của chàng. Trên đầu chàng có đám mây sà xuống thật thấp, chàng nghĩ không biết đưa tay lên có thể kéo nó xuống, kéo sập luôn cả bầu trời này được chăng. Chàng ngẩn ngơ cười với ý nghĩ đó, chợt thấy dãy lều trong bóng chiều sẫm màu bỗng trở nên lờ mờ nhòa nhạt. Chàng đưa tay vuốt mặt để nhìn rõ hơn, chàng thấy tay mình ướt đẫm, chàng nhìn trời vu vơ tự hỏi. Trời không mưa mà sao thế này? Chàng lại nghĩ trời rét quá, mùa đông dài suốt đời như thế này chăng? Chàng nhìn thấy mùa đông dài trên những nấm mồ. Trên quê hương cả dãy mồ hằng hà sa số, cái nào cũng giống nhau.

Nước mắt của chàng nhòa nhạt giữa hư không, nấm mồ của Hiếu đang cheo leo giữa trời kia, nàng nhắm mắt không yên vì chàng bị giam cầm chưa tới được với nàng, nấm mồ đang đợi chờ thao thức, nấm mồ mang cả giòng suối quấn quanh mình, như gối lên giòng nước mắt của cuộc đời.

Trần biết rõ cái gò đất có cây bàng, nơi người ta chôn vùi nàng và con chàng ở đó. Nó nằm chơ vơ giữa cánh đồng rộng mênh mông bên cạnh giòng sông, gần đồn Tây làng Nguyệt, chỉ cách một cái lạch nước có hai hàng dương liễu hai bên giữa những cây dừa nước, những bụi ngâu dại len lách giữa đám lá xanh thẳm.

Huỳnh và chàng qua lại nơi đó biết bao nhiêu lần trong những mùa chiến dịch, họ đã có lần ngồi bên nhau trong một buổi chiều mùa xuân cách đây hai năm nơi gò đất có cây bàng đó.

Nơi đó từ nay nàng yên nghỉ, chấm dứt chuỗi ngày lận đận dầu dãi nắng mưa nuôi chồng tù tội. Trên nền trời giữa cánh đồng mây kia, nàng đang vỗ cánh bay đi, mất hút sau rừng cây rũ rượi, để lại phía sau nàng cả không gian vắng vẻ, chìm dần vào đêm tối.