Chương III

Thế nhưng suốt cả ngày hôm qua nàng không nhắc gì với tôi về chuyện chơi bài. Và nói chung là ngày hôm qua nàng cố tránh mặt tôi. Thái độ trước đây của nàng đối với tôi không hề thay đổi. Vẫn là cái kiểu lạnh lùng, khinh khỉnh khi gặp nhau, thậm chí còn có cái gì như khinh bỉ và thù hận. Nói chung nàng không muốn giấu diếm tôi chuyện nàng vẫn cần tôi cho mục đích gì đó và nàng bảo vệ tôi vì cái gì đó. Giữa hai chúng tôi hình thành kiểu quan hệ kỳ lạ mà nhiều điều tôi không hiểu nổi, khi biết rằng tính nàng cao ngạo và khinh thường hết thảy. Chẳng hạn, nàng biết rằng tôi yêu nàng đến phát điên, thậm chí cho phép tôi nói về tình yêu say đắm của tôi, nhưng, tất nhiên, để biểu lộ thái độ khinh bỉ của nàng thì không có gì tệ hơn bằng việc nàng cho phép tôi thổ lộ tình yêu của tôi với nàng một cách thoải mái và không dè dặt như vậy. “Ý như muốn nói, cho dù ông có bày tỏ tình cảm với tôi như thế nào thì điều đó cũng tuyệt đối không có ý nghĩa gì”. Về những công việc riêng của mình nàng vẫn nói với tôi nhiều như trước đây, nhưng không bao giờ hoàn toàn thành thực. Hơn nữa, trong thái độ

khinh khỉnh của nàng đối với tôi còn có những nét tinh quái như thế này: giả dụ, nàng thấy tôi đã biết một tình cảnh nào đó của nàng, hoặc một chuyện gì đó khiến nàng rất lo lắng, thì thậm chí nàng còn tự kể cho tôi nghe một chuyện nào đó trong hoàn cảnh của nàng, nếu nàng cần sử dụng tôi cho một mục đích nào đấy, kiểu như một nô lệ được dùng để chơi trò đuổi bắt, và nếu tôi chưa hiểu được toàn bộ mối liên quan giữa các sự kiện, nếu chính nàng thấy tôi đau khổ và lo lắng hộ những chuyện mà nàng lo lắng và đau khổ, thì không bao giờ nàng hạ cố nói ra những lời chân thành cởi mở để làm tôi yên lòng, mặc dù trong khi đó đôi lúc nàng vẫn dùng tôi để sai làm những việc không chỉ phiền toái mà thậm chí còn nguy hiểm, thì theo tôi, đáng ra nàng phải thành thực với tôi. Mà việc gì phải quan tâm đến những tình cảm của tôi, đến việc tôi cũng lo lắng, thậm chí tôi còn quan tâm và đau khổ gấp ba nàng vì chính những mối quan tâm và thất bại của nàng!

Trong khoảng ba tuần tôi còn biết ý định của nàng chơi rulet. Thậm chí nàng còn nói trước là tôi phải chơi hộ nàng, vì nếu chính nàng chơi thì e không lịch thiệp lắm. Ngay lúc đó qua giọng của nàng tôi đã thấy nàng có việc gì lo lắng thực sự, chứ không đơn giản chỉ là kiếm tiền. Đối với nàng tiền có là gì! Ở đây chắc chắn phải có mục đích, có lý do nào đây mà tôi có thể đoán ra, mà cho đến nay vẫn chưa đoán ra được. Đương nhiên, cái tư thế thấp hèn và nô lệ mà nàng giữ tôi trong đó có thể mang lại (rất thường khi đem lại) cho tôi khả năng căn vặn nàng trực tiếp và thô thiển, bởi trước mặt nàng tôi chỉ là kẻ nô lệ quá ư hèn mọn, nên nàng cũng chẳng có gì bận lòng, nếu tôi có tỏ ra tò mò, thô lỗ. Nhưng ác một nỗi, trong khi cho phép tôi đặt câu hỏi, thì nàng không bao giờ trả lời. Đôi khi nàng còn chẳng thèm để ý. Đây, tình cảnh giữa chúng tôi là như thế đây!

Ngày hôm qua trong nhà chúng tôi mọi người nói nhiều về bức điện gửi từ Petersburg cách đây bốn hôm và đến giờ vẫn chưa có trả lời. Tướng quân nghe chừng rất đăm chiêu, lo lắng. Việc đáng nói ở đây tất nhiên là về bà già. Cả tay người Pháp cũng lo lắng. Chẳng hạn như hôm qua, sau bữa ăn trưa, hai người đã nói chuyện rất lâu và nghiêm túc. Lối ăn nói của tay người Pháp với tất cả chúng tôi có vẻ tự phụ và ngạo mạn một cách khác thường. Đúng như tục ngữ có nói: yêu chó, chó liếm mặt. Thậm chí cả với Polina hắn cũng tỏ ra ngạo mạn đến mức thô bỉ. Tuy nhiên hắn vẫn sẵn sàng tham gia các buổi đi chơi chung đến cung giải trí hay các cuộc đi xe ngựa ra ngoại ô. Từ lâu tôi đã biết vài chuyện khiến tướng quân và tay người Pháp này gắn bó với nhau: ở nước Nga hai người có ý định mở chung một nhà máy; tôi không biết kế hoạch của họ đã bị đổ võ, hay hai người vẫn còn đang bàn tính. Ngoài ra tôi còn vô tình biết được một phần bí mật của gia đình: đúng là năm ngoái tay người Pháp đã cứu giúp tướng quân bằng cách đưa cho ông ba mươi nghìn để bù vào khoản thiếu hụt công quỹ, khi ông bàn giao chức vụ. Đương nhiên tướng quân bị hắn không chế, nhưng bây giờ, đúng là bây giờ, người nắm vai trò chính trong toàn bộ chuyện này lại là m-lle Blanche, và tôi tin chắc tôi không nhầm trong chuyện này.

Vậy m-lle Blanche là ai? Người của chúng tôi ở đây bảo cô ta là quý tộc Pháp, có bà mẹ và một gia tài khổng lồ. Người ta cũng biết cô ta là một người họ hàng gì đó với gã người Pháp, có điều là họ hàng rất xa, kiểu như anh em họ hay anh em cháu cô cháu cậu gì đó. Nghe nói trước khi tôi đi Pháp, gã người Pháp và m-lle Blanche cư xử với nhau khách khí hơn nhiều, tựa hồ như lịch sự và tế nhị hơn nhiều, nhưng bây giờ sự quen biết, tình bạn và tình họ hàng giữa hai người xem ra có vẻ suồng sã, thân mật hơn. Có thể họ cảm thấy tình hình của chúng tôi tồi tệ đến mức họ thấy chẳng cần thiết phải tỏ ra lịch sự hay giấu diếm gì chúng tôi nữa. Cách đây hai ngày tôi đã để ý thấy cách ngài Astley quan sát mẹ con m-lle Blanche. Tôi thấy hình như ông ta có biết họ. Thậm chí tôi cũng thấy hình như gã người Pháp trước đây cũng đã từng gặp ngài Astley. Tuy nhiên ngài Astley tính tình nhút nhát, hay ngượng ngùng và ít nói đến mức gần như mọi người có thể hy vọng vào ông ta. Ông không bao giờ vạch áo cho người xem lưng. Ít ra thì gã người Pháp chỉ khẽ gật đầu chào và gần như không nhìn ông ta, và như thế có nghĩa là gã không sợ ông ta. Điều này khả dĩ có thể hiểu được, nhưng m-lle Blanche, tại sao cô ta cũng gần như không thèm để ý đến ông ta? Hơn nữa hôm qua gã bá tước còn buột miệng tiết lộ: trong lúc mọi người đang nói chuyện, bỗng dưng, tôi không nhớ là nhân vì chuyện gì, gã bảo rằng ngài Astley cực giàu và gã biết điều đó, lúc này chỉ m-lle Blanche mới khẽ liếc nhìn Astley! Nói chung, tướng quân đang trong tâm trạng lo lắng. Rõ ràng bức điện thông báo về cái chết của bà cô có ý nghĩa thế nào với ông!

Mặc dù tôi cảm thấy Polina có ý tránh không nói chuyện với tôi dường như là có mục đích, nhưng chính tôi cũng cố tỏ ra lạnh lùng và thờ ơ: tôi luôn nghĩ rằng sớm muộn gì cô cũng sẽ đến gặp tôi. Được cái, cả hôm qua và hôm nay tất cả sự chú ý của tôi tập trung chủ yếu vào m-lle Blanche. Tội nghiệp cho tướng quân, ông chết là cái chắc! Đi yêu vào cái tuổi năm mươi lăm, mà lại yêu cuồng si như thế thì tai họa là lẽ tất nhiên. Thêm vào đó là cảnh góa vợ, đám con cái, gia sản hoàn toàn khánh kiệt, những khoản nợ nần, và cuối cùng, người đàn bà mà ông phải lòng. M-lle Blanche xinh đẹp. Nhưng tôi không biết mọi người có hiểu được tôi không, nếu tôi muốn diễn tả là cô ta có khuôn mặt khiến người ta thấy sợ. Ít ra thì với tôi bao giờ tôi cũng sợ những phụ nữ như thế. Cô ta có lẽ chừng hai mươi lăm, dáng người cao, vai rộng và xuôi, cổ và ngực đồ sộ, nước da vàng sậm, tóc đen như mực Tàu, còn tóc thì nhiều dễ sợ, có thể chải thành hai kiểu đầu cũng đủ. Mắt đen, hai con ngươi vàng nhạt, ánh mắt nhìn xấc xược, răng trắng ởn, cặp môi lúc nào cũng trát bự son, người thì sực mùi xạ hương. Cô ta ăn mặc sang trọng, gây ấn tượng mạnh, đắt tiền, sành điệu và hợp thời trang. Đôi chân và đôi tay kỳ lạ. Giọng của cô ta là giọng contrealto khàn khàn. Thỉnh thoảng khi cô ta cười khanh khách thì lại khoe hết cả hàm răng, nhưng thường thì cô ta chỉ nhìn một cách lặng lẽ và xấc xược - ít nhất là khi có mặt Polina và Maria Filippovna (có tin đồn lạ lùng: Maria Filippovna đã bỏ về Nga). Tôi thấy hình như m-lle Blanche không có học hành gì cả, thậm chí cũng không thông minh, nhưng lại rất ranh ma quỷ quyệt. Hình như cuộc đời cô ta không phải là không có phiêu lưu. Nếu nói thẳng ra thì có thể tay bá tước hoàn toàn không phải họ hàng gì với cô ta, còn bà mẹ thì cũng chẳng phải là mẹ. Nhưng có tin đồn ở Berlin, nơi chúng tôi gặp nhau, hai mẹ con cô ta có một số mối quen biết đứng đắn. Còn bản thân tay bá tước thì mặc dù đến bây giờ tôi vẫn nghi ngờ danh vị bá tước của hắn, nhưng hắn thuộc về tầng lớp đứng đắn, tựa như chúng tôi ở Moskva hay ở đâu đó bên Đức, thì hình như không có gì phải hoài nghi cả. Tôi không biết ở Pháp hắn ta làm gì. Nghe nói hắn có một đồn điền. Tôi nghĩ trong hai tuần này sẽ có nhiều chuyện xảy ra, nhưng tôi vẫn chưa biết chắc giữa tướng quân và m-rlle Blanche đã có quyết định gì chính thức chưa? Nói chung bây giờ tất cả tùy thuộc vào hoàn cảnh của chúng tôi, nghĩa là vào việc tướng quân có thể chứng tỏ cho họ thấy là mình có nhiều tiền hay không. Còn giả dụ có tin báo là bà chưa chết, thì tôi tin chắc m-lle Blanche sẽ biến mất ngay lập tức. Nhưng tôi thấy buồn cười và ngạc nhiên, tại sao tôi lại trở thành kẻ ngồi lê đôi mách thế này. Chao ôi, tôi thấy tất cả những chuyện đó sao đáng ghét đến thế! Giá như vứt bỏ được tất cả mọi người và mọi thứ thì sung sướng biết chừng nào! Nhưng làm sao tôi có thể rời bỏ Polina, làm sao tôi có thể không bí mật theo dõi những chuyện xung quanh nàng? Do thám là chuyện bỉ ổi, nhưng tôi cần quái gì!

Hôm qua và hôm nay ngài Astley cũng làm cho tôi tò mò. Phải, tôi tin rằng ông ta cũng yêu Polina! Thật buồn cười và thích thú khi thấy ánh mắt của một người nhút nhát và trong trắng đến mức đáng thương, bị tình yêu làm cho xúc động, và đúng vào lúc khi người đó, tất nhiên, sẵn sàng chui xuống đất còn hơn phải biểu lộ hay diễn tả điều gì bằng lời nói hay ánh mắt, đôi khi lại có thể diễn tả nhiều như vậy. Ngài Astley rất hay gặp chúng tôi trong những cuộc dạo chơi. Ông ta khẽ ngả mũ chào rồi đi qua, khi trong bụng tất nhiên là thèm muốn đến chết được nhập bọn. Nhưng nếu chúng tôi ngỏ ý mời thì ông ta lại từ chối ngay. Ở những nơi chúng tôi nghỉ ngơi, ở cung giải trí, nơi nghe nhạc hay trước đài phun nước, thế nào cũng thấy bóng ông ta thấp thoáng ở đâu đó, cách ghế chúng tôi ngồi không xa; và dù chúng tôi đến chỗ nào, trong công viên, trong rừng cây, hay ở ngoài Shlangenberg, chỉ cần đưa mắt nhìn quanh là thế nào cũng nhìn thấy bóng dáng ngài Astley, chẳng hạn, trên con đường mòn gần đó hay sau một bụi cây. Tôi có cảm giác ông ta đang tìm cơ hội nói chuyện riêng với tôi. Sáng hôm sau chúng tôi gặp nhau và trao đổi đôi câu. Có khi ông nói với giọng hết sức rời rạc. Chưa kịp nói câu “Xin chào!” ông đã bắt đầu tuôn ra:

“A, mademoiselle Blanche! Tôi đã thấy nhiều phụ nữ như vậy, giống như mademoiselle Blanche!”.

Rồi ông ta im lặng, nhìn tôi đầy ý nghĩa. Tôi không biết như vậy là ông ta muốn nói gì, bởi vì khi tôi hỏi “Ông nói thế nghĩa là sao?”, thì ông chỉ gật đầu cười ranh mãnh và nói thêm: “Nghĩa là mademoiselle Blanche rất thích hoa phải không?”

- Tôi không biết, hoàn toàn không biết.

- Sao? Chẳng lẽ chuyện ấy anh cũng không biết? - Ông ta kêu lên với vẻ hết sức ngạc nhiên.

- Tôi không biết. Tôi không để ý. - Tôi cười và nhắc lại.

- Hừm! Điều đó khiến tôi có một ý nghĩ đặc biệt. - Nói rồi anh ta gật đầu chào rồi bỏ đi. Nhưng trông ông ta có vẻ rất hài lòng. Hai chúng tôi nói chuyện với nhau bằng thứ tiếng Pháp thật kinh khủng.