Chương VII

Sáng hôm sau tôi gọi nhân viên khách sạn đến và yêu cầu viết phiếu thanh toán riêng cho tôi. Căn phòng tôi ở chưa đắt tới mức khiến tôi phải sợ và phải rời khách sạn ngay. Trong tay tôi hiện có mười sáu friedrich, còn ở đó... ở đó có thể là cả một gia tài! Kỳ lạ thật, tôi chưa thắng bạc, nhưng đã hành động, suy nghĩ và có cảm giác như mình là một triệu phú, và tôi không thể nào hình dung mình khác được.

Tôi đang tính, mặc dù lúc này vẫn còn sớm để đến gặp ngài Astley ngay ở khách sạn d’Angleterre rất gần chỗ tôi ở, thì bỗng De-Grie bước vào phòng tôi. Điều này chưa bao giờ xảy ra, hơn nữa, suốt thời gian gần đây quan hệ giữa tôi và quý ngài này luôn luôn trong tình trạng hết sức xa lạ và căng thẳng. Anh ta rõ ràng không che giấu thái độ coi thường tôi, thậm chí còn cố ý để lộ ra điều đó. Còn tôi, tôi có lý do riêng để lạnh nhạt với anh ta. Nói tóm lại là tôi căm ghét anh ta. Việc anh ta đến khiến tôi rất ngạc nhiên. Tôi đoán ngay chắc có chuyện gì đặc biệt đây.

Anh ta bước vào rất nhã nhặn và khen căn phòng của tôi. Thấy tôi đang cầm mũ trong tay, anh hỏi, chả lẽ tôi định ra ngoài đi dạo sớm thế này. Nghe tôi trả lời rằng tôi đến gặp ngài Astley có việc, anh ta suy nghĩ phỏng đoán một lúc, gương mặt lộ vẻ hết sức lo âu.

De-Grie giống như mọi người Pháp khác, luôn tỏ ra vui vẻ, nhã nhặn khi nào thấy cần thiết và có lợi, nhưng nếu thấy không cần phải vui vẻ, nhã nhặn nữa thì lập tức trở nên tẻ nhạt không chịu nổi. Người Pháp hiếm khi nhã nhặn một cách tự nhiên, mà luôn nhã nhặn theo mệnh lệnh và tính toán. Chẳng hạn, khi thấy cần tỏ ra bay bổng, độc đáo, phá cách, thì sức tưởng tượng của anh ta, thứ tưởng tượng ngốc nghếch nhất và khiên cưỡng nhất, cũng chỉ là sự chắp nhặt những hình thức rẻ tiền cũ kỹ. Một người Pháp tự nhiên chỉ bao gồm những nét tích cực nhỏ nhặt nhất và tầm thường nhất, tóm lại, đó là một sinh linh nhợt nhạt nhất trên đời. Theo tôi, chỉ có bọn mới lớn và đặc biệt là các cô nương Nga mới bị người Pháp quyến rũ. Người đứng đắn thì ngay lập tức đã nhận ra và thấy không chịu nổi cái thói quan liêu khệnh khạng trong những dạng thức nhã nhặn, lơi lả và vui vẻ sáo mòn.

- Tôi đến đây là có việc, - Anh ta bắt đầu nói, giọng vô cùng chủ động, mặc dù rất lịch sự - và tôi không giấu diếm rằng tôi đến đây như một sứ giả, hay nói cho đúng hơn, là người trung gian của tướng quân. Tôi biết tiếng Nga rất kém, nên hôm qua hầu như tôi không hiểu gì, nhưng tướng quân giải thích cho tôi cặn kẽ, và tôi phải thú nhận...

- Nhưng anh nghe đây, monsieur De-Grie, - Tôi ngắt lời - trong chuyện này anh đã tự nguyện đóng vai sứ giả đấy. Tất nhiên, tôi là “un outchitel” và không bao giờ mong có vinh dự được là bạn thân của nhà này, hoặc là được có những quan hệ đặc biệt riêng tư, thế nên tôi không biết gì mọi thứ uẩn khúc, nhưng anh hãy nói cho tôi biết: chẳng lẽ bây giờ anh đã hoàn toàn bị phụ thuộc vào các thành viên trong ngôi nhà này hay sao? Bởi lẽ, xét cho cùng, bây giờ anh đã tham gia vào tất cả mọi chuyện và là người trung gian trong tất cả mọi chuyện...

Câu hỏi này của tôi anh ta không thích. Đối với anh ta thì anh ta là người hết sức trong sáng và không muốn nói hớ ra điều gì. Anh ta nói cộc lốc:

- Tôi gắn bó với tướng quân phần vì công việc, phần vì một số những hoàn cảnh đặc biệt. Tướng quân bảo tôi đến đây yêu cầu anh ngừng lại những ý định hôm qua của anh. Tất nhiên, những gì anh nghĩ ra đều rất sắc sảo, nhưng ngài yêu cầu tôi trình bày với anh rằng anh sẽ không thành đạt gì cả, rằng ngài nam tước sẽ không tiếp anh, và tãt nhiên, trong mọi trường hợp ông ấy vẫn có đủ phương tiện để thoát khỏi mọi sự phiền toái do anh gây ra. Anh nhất trí thế nhé. Anh nói xem, anh cứ muốn tiếp tục để làm gì? Chắc chắn là tướng quân sẽ hứa với anh rằng sẽ nhận lại anh vào ngôi nhà này khi có tình huống thuận lợi nhất và sẽ tính lương sớm cho anh, vos appointements [1]. Như vậy là có lợi nhiều đây, phải không anh?

Tôi khá bình tĩnh phản bác lại rằng anh ta có đôi chút sai lầm, rằng người ta có thể không đẩy tôi ra khỏi ngài nam tước, ngược lại, người ta còn nghe hết, và rồi tôi yêu cầu anh ta phải thừa nhận rằng anh ta đến đây để dò xét xem tôi sẽ tiến hành công việc ấy như thế nào?

- Ôi, lạy trời, nếu tướng quân quan tâm như vậy thì hẳn ngài sẽ muốn biết anh sẽ làm gì và làm như thế nào? Như thế cũng bình thường thôi.

Tôi bắt đầu giải thích và anh ta lắng nghe, đầu hơi ngả về phía tôi, nét mặt lộ rõ vẻ châm biếm. Nhìn chung, anh ta vẫn tỏ ra cao ngạo. Tôi cố gắng hết sức mình làm ra vẻ đang nhìn sự vật từ quan điểm nghiêm túc nhất. Tôi giải thích rằng ông nam tước phàn nàn với tướng quân về tôi như là về một tên đày tớ của tướng quân, như thế, thứ nhất, làm cho tôi mất việc, thứ hai, đánh giá tôi như một con người không đủ sức tự chịu trách nhiệm và không đáng được nói chuyện. Tất nhiên, tôi cảm thấy mình bị xúc phạm thật sự, tuy nhiên, tôi cũng hiểu sự chênh lệch về tuổi tác, vị thế xã hội và những vấn đề khác (tôi phải khó khăn lắm mới kiềm chế được tiếng cười), tôi không muốn mang thêm cho mình tai tiếng nhẹ dạ, tức là trực tiếp yêu cầu ông nam tước, hoặc thậm chí chỉ là đề nghị ông làm cho thỏa mãn. Hơn nữa tôi thấy mình hoàn toàn có quyền đề nghị ông nam tước, đặc biệt là bà nam tước chấp nhận lời xin lỗi của tôi, nhất là những ngày gần đây tôi thấy mình không khỏe, thấy uể oải, thấy lơ mơ và vân vân vân vân. Tuy nhiên, ngài nam tước hôm qua đã xúc phạm tôi bằng cách nói chuyện với tướng quân, khiến tôi bị đuổi việc, điều này đặt tôi vào tình cảnh là giờ đây tôi không thể nói lời xin lỗi với ông bà ấy, bởi vì cả ông, cả bà, và cả giới thượng lưu hẳn sẽ nghĩ rằng tôi đến xin lỗi là vì sợ hãi, vì muốn kiếm lại việc làm. Chính vì thế tôi thấy bắt buộc phải yêu cầu ngài nam tước xin lỗi tôi trước, bằng những lời mức độ nhất, chẳng hạn như ngài nói rằng ngài không hề muốn xúc phạm tôi. Nếu ông nam tước nói thế thì tôi cũng sẽ sẵn sàng vung tay, mở lòng mà chân thành nói lời tạ lỗi. Tôi kết luận, tóm lại, tôi chỉ yêu cầu ông nam tước nới tay với tôi.

- Phì! Anh nói ngọt ngào và tinh tế quá đây! Anh xin lỗi cái gì chứ? Anh phải đồng ý monsieur... monsieur... rằng anh gây ra mọi chuyện là cố ý để xúc phạm đến tướng quân... mà cũng có thể anh có những mục tiêu riêng biệt nào khác... mon cher monsieur, pardon, j'ai oublié votre nom, monsieur Alexis?... n’est ce pas [2]?

- Nhưng xin được hỏi, mon cher marquis [3], anh liên quan gì đến chuyện này?

- Mais... le général [4]?

- Tướng quân thì sao? Hôm qua ông ấy nói gì đó rằng ông đang đứng có một chân... ông rất lo lắng... song tôi không hiểu gì cả.

- Có một chuyện... có một tình huống đặc biệt. - De-Grie vào chuyện với giọng yêu cầu, trong đó lộ ra mỗi lúc một gia tăng vẻ hối tiếc - Anh biết mademoiselle de Cominges đây chứ?

- Vâng, có. Mademoiselle Blanche de Cominges... et m-me sa mère... [5], anh đồng ý rằng... tướng quân, tóm lại, tướng quân đã yêu... và thậm chí, thậm chí, có thể, sẽ làm đám cưới. Và hãy hình dung, trong đó có nhiều vụ bê bối, nhiều chuyện...

- Tôi không thấy có bê bối, có nhiều chuyện liên quan đến đám cưới.

- Nhưng le baron est si irascible, un caractère prussien, vouz savez, enfin il fera une querelle d’Allemand [6].

- Đó là ý tôi, không phải ý anh, bởi lẽ tôi không còn là người nhà ở đây nữa (tôi cố tình tỏ ra ngu ngơ). Nhưng xin hỏi, liệu mademoiselle Blanche có quyết lấy tướng quân không? Còn vấn đề gì nữa? Tôi muốn nói rằng người ta phải giấu cái gì, ít ra là đối với chúng tôi, đối với các gia nhân?

- Tôi không thể... tuy nhiên, không hoàn toàn... anh biết đây... người ta chờ đợi tin tức từ Nga, tướng quân cần tổ chức công việc...

- A, a! La baboulinka!

De-Grie căm giận nhìn tôi.

- Tóm lại, - Anh ngắt lời - tôi hoàn toàn hy vọng vào phép lịch thiệp vốn có của anh, vào trí thông minh, linh hoạt... tất nhiên, anh sẽ làm việc đó vì cả gia tộc này, nơi anh được coi là người thân, được yêu mến và kính trọng...

- Xin lỗi, tôi đã bị đuổi! Bây giờ anh khẳng định rằng việc đó chỉ là để mọi người thấy, nhưng anh đồng ý rằng nếu người ta bảo anh: “Tất nhiên, tôi không muốn béo tai anh, nhưng để mọi người thấy thì tôi phải cho phép mình béo tai anh...”. Hai việc ấy cũng gần giống nhau, đúng không?

- Nếu thế, nếu không có một yêu cầu nào có ảnh hưởng đến anh, - Anh ta bắt đầu nghiêm nghị và lên giọng - thì tôi xin anh tin rằng người ta sẽ có biện pháp giải quyết. Ở đây có chỉ huy, người ta sẽ đuổi anh đi ngay ngày hôm nay, que diable! Un blanc-bec comme vous [7] mà một người như nam tước lại muốn thách đấu? Và anh nghĩ người ta sẽ để yên cho anh? Hãy tin là ở đây không ai sợ anh. Nếu tôi yêu cầu thì hơn hết là tôi yêu cầu mình, bởi vì anh đã làm phiền đến tướng quân. Và chẳng lẽ, chẳng lẽ anh nghĩ rằng ngài nam tước lại không sai một người đầy tớ tống anh ra khỏi cửa sao?

- Nhưng tôi sẽ không tự đến. - Tôi trả lời hết sức bình thản - Anh nhầm đây, monsieur De-Grie ạ, những chuyện đó sẽ xảy ra một cách lịch sự hơn là anh nghĩ. Ngay bây giờ tôi sẽ đến nhà ngài Astley và nhờ ông ấy làm trung gian cho tôi, tóm lại, là làm second [8] cho tôi. Người này yêu quý tôi và chắc sẽ không từ chối. Ông ấy sẽ đến gặp nam tước và nam tước sẽ tiếp gặp. Nếu bản thân tôi un outchitel và tỏ ra có gì đó subalterne [9], cuối cùng, không có ai bảo vệ, thì ngài Astley - cháu của huân tước, một huân tước thật sự, ai cũng biết tiếng, huân tước Pibrok và ngài huân tước đang có mặt ở đây. Xin anh tin rằng nam tước rất lịch sự với ngài Astley và sẽ lắng nghe. Nếu không được lắng nghe thì ngài Astley sẽ coi đó là chính mình bị xúc phạm (anh biết rằng người nước Anh rất kiên định) và sẽ mời một người bạn mình đến gặp nam tước, ngài Astley có nhiều bạn tốt lắm. Xin hãy cho rằng có thể tình hình không như anh dự liệu đâu.

Gã người Pháp sợ hãi thật sự. Quả là những điều ấy giống như sự thật, hóa ra là tôi cũng có đủ sức để dựng chuyện. Anh ta bắt đầu nói với giọng hết sức khẩn khoản:

- Tôi xin anh, anh hãy bỏ qua tất cả những chuyện đó! Anh sẽ thích thú nếu được như vậy! Anh không cần được thỏa mãn, mà cần có câu chuyện! Tôi đã nói rằng tất cả chỉ là trò đùa, thậm chí là đùa thông minh, mà có lẽ anh đang theo đuổi, nhưng, tóm lại, - Anh ta kết luận khi thấy tôi cầm mũ đứng lên - tôi đến đây để truyền đạt tới anh đôi lời của một nhân vật đặc biệt, xin anh đọc đi, và tôi được lệnh phải chờ trả lời.

Nói đoạn anh ta rút trong túi ra đưa cho tôi tờ giấy gấp gọn có niêm phong. Tôi thấy nét chữ của Polina:

“Tôi thấy anh có ý định tiếp tục câu chuyện. Anh đã nổi giận và bắt đầu trò chơi học trò. Nhưng ở đây có những tình tiết đặc biệt, có thể sau này tôi sẽ nói rõ với anh. Anh dừng bước và tĩnh tâm lại. Những chuyện vừa qua thật là ngốc nghếch! Tôi rất cần anh và anh đã hứa sẽ nghe lời tôi. Hãy nhớ đến Shlangenberg. Xin nghe tôi, nếu cần thì tôi ra lệnh cho anh đây. P. của anh.

Tái bút: Nếu anh giận vì chuyện hôm qua thì tôi xin lỗi anh nhé”.

Mọi điều như quay ngược lại ngay trước mắt tôi, khi tôi đọc những dòng này. Môi tôi tái nhợt, người tôi run lên. Gã Pháp khốn kiếp nhìn tôi với vẻ cố ý khiêm nhường và rời mắt khỏi tôi, như để khỏi phải nhìn thấy tôi bối rối. Thà hắn ta cứ cười hô hố vào mặt tôi còn hơn. Tôi bảo:

- Thôi được. Anh hãy bảo m-lle cứ bình tĩnh. Nhưng cho phép tôi được hỏi anh, - Tôi gằn giọng nói thêm - vì sao mãi anh không đưa cho tôi bức thư này? Tôi cho rằng để khỏi nói chuyện tào lao, lẽ ra anh phải bắt đầu từ việc... nếu như anh đến đây vì sứ mệnh đó?

- Ồ, tôi muốn... nói chung, chuyện này thật khác đời, xin anh tha lỗi cho vì bản tính tôi hay nóng ruột. Tôi muốn tự mình nhanh chóng biết được những dự định của anh từ chính miệng anh nói ra. Tuy nhiên, tôi không biết trong thư nói gì, nên tôi nghĩ rằng tôi đưa lúc nào cũng được.

- Tôi hiểu, rất đơn giản là anh được lệnh chuyển thư trong trường hợp không thể đừng được, còn nếu đã dàn xếp được với tôi thì không phải chuyển nữa. Có phải thế không? Anh nói thẳng đi, mosieur De-Grie!

- Peut-être [10] - Anh ta ra vẻ hết sức kiềm chế và nhìn tôi với cái nhìn đặc biệt.

Tôi cầm mũ, anh ta cúi đầu chào rồi bước ra. Tôi thấy môi anh ta nở một nụ cười giễu cợt. Nhưng làm sao khác được?

- Ta với mi sẽ còn phải tính sổ với nhau đây, tên Pháp kia ơi! - Tôi lẩm bẩm bước xuống thang. Tôi không thể nghĩ được gì, đầu tôi như bị ai đánh. Bầu không khí làm tôi tỉnh táo hơn được một chút.

Khoảng hai phút sau, khi tôi tỉnh táo hơn, tôi thấy mình có hai ý nghĩ, thứ nhất - vì những chuyện vớ vẩn, vì mấy cái trò đe dọa lăng nhăng trẻ con hôm qua mà đến nỗi xảy ra bao người lo lắng. Thứ hai - cái anh chàng người Pháp này có ảnh hưởng gì đến Polina? Hắn nói có một lời mà nàng làm mọi chuyện hắn cần, viết thư này, thậm chí còn yêu cầu tôi này. Tất nhiên, quan hệ của họ đối với tôi bao giờ cũng là bí ẩn ngay từ đầu, từ khi tôi biết họ, tuy nhiên, những ngày gần đây tôi thấy nàng ghê tởm và thậm chí là khinh bỉ hắn, còn hắn thì không thèm nhìn nàng, thậm chí không còn lịch sự với nàng nữa. Điều ấy tôi đã thấy rồi. Chính Polina đã nói với tôi về sự khinh bỉ, về việc nàng mất hết lòng kính trọng sâu sắc vốn có... nghĩa là hắn đã chiếm đoạt được nàng, và nàng đã mắc vào xiềng xích của hắn.

Chú thích:

[1] Tiền lương (tiếng Pháp).

[2] Bạn thân mến, xin lỗi, tôi quen tên bạn... Aleksei phải không? (tiếng Pháp).

[3] Hầu tước thân mến (tiếng Pháp).

[4] Tướng quân (tiếng Pháp).

[5] Cô Blanche de Cominges và bà mẹ (tiếng Pháp).

[6] Nam tước rất nóng nảy, tính cách Phổ, anh biết đấy, ông ta có thể cãi nhau vì những chuyện vặt (tiếng Pháp).

[7] Quỷ thật! Miệng còn hơi sữa như anh (tiếng Pháp).

[8] Người phò tá (tiếng Pháp).

[9] Bị phụ thuộc (tiếng Pháp).

[10] Có thể (tiếng Pháp).