Chương VIII

Trong lối đi dạo, ở đây người ta vẫn gọi là thế, tức là lối đi có trồng dẻ gai, tôi đã gặp ông bạn người Anh của tôi. Nhìn thấy tôi, ông lên tiếng:

- Ô, ô! Tôi tìm anh thì anh lại tìm tôi. Thế là anh đã chia tay với gia đình ấy rồi hả?

- Xin ông cho biết, thứ nhất, vì sao những chuyện ấy ông đã biết rồi? - Tôi ngạc nhiên hỏi - Chẳng lẽ mọi người đều biết hết?

- Ồ không, không ai biết cả, nhưng mà biết thì cũng chẳng sao. Chẳng có ai nói đâu.

- Vậy tại sao ông lại biết?

- Tôi biết, tức là có cơ hội mà biết thôi. Bây giờ anh định đi đâu? Tôi quý anh nên đến tìm anh đây.

- Ông thật tuyệt vời, ông Astley ạ. - Tôi nói (Tôi thật sự kinh ngạc, vì sao ông biết?) - Vì hôm nay tôi chưa uống cà phê, và chắc hằn ông cũng ít uống, vậy nên chúng ta cùng đến cung giải trí vào quán cà phê hút thuốc, tôi sẽ kể cho ông nghe, và ông... cũng cho tôi biết.

Quán cà phê cách đấy một trăm bước, chúng tôi gọi cà phê, tôi hút thuốc, ngài Astley không hút, chăm chú nhìn tôi, sẵn sàng nghe chuyện. Tôi bắt đầu:

- Tôi sẽ không đi đâu, tôi ở lại đây.

- Tôi cũng tin rằng anh ở lại. - Ngài Astley ủng hộ.

Khi đi tìm gặp ngài Astley, tôi hoàn toàn không có ý định và thậm chí là còn cố không muốn kể cho ông nghe một chút gì đó về tình yêu của tôi với Polina. Những ngày này tôi không hề nói một câu nào với ông về chuyện ấy. Hơn nữa ông là người rất rụt rè. Ngay từ đầu tôi đã nhận thấy rằng Polina gây cho ông một ấn tượng đặc biệt, nhưng ông lại không bao giờ nhớ đến tên nàng. Điều lạ kỳ là bây giờ đột nhiên vừa ngồi xuống ông đã nhìn tôi chằm chằm bằng con mắt màu thiếc, nên không hiểu sao tôi bỗng thấy muốn kể cho ông tất cả, tức là toàn bộ câu chuyện tình yêu của tôi với tất cả những sắc thái của nó. Tôi ngồi kể suốt nửa tiếng, tôi cảm thấy rất sảng khoái, lần đầu tiên tôi kể như thế. Đến khi thấy rằng trong nhiều chi tiết, đặc biệt đến những đoạn phấn khích, ông tỏ ra bối rối, tôi liền cố tình gia tăng mức độ phấn khích. Chỉ có một điều tôi ân hận: có thể tôi đã quá lời về tên người Pháp...

Ngài Astley ngồi đối diện với tôi, yên lặng lắng nghe, không nói một lời, không thốt một tiếng, mắt nhìn thẳng vào mắt tôi, nhưng khi tôi nói về tên người Pháp, ông bỗng hỏi ngay tôi rằng liệu tôi có quyền đề cập đến hoàn cảnh của người khác như thế không? Ngài Astley bao giờ cũng đưa ra những câu hỏi rất lạ.

- Ngài nói đúng. Tôi sợ rằng tôi không có quyền.

- Về ngài nam tước và về cô Polina anh không thể nói điều gì chính xác, ngoài những phỏng đoán, đúng không?

Tôi lại thấy kinh ngạc về câu hỏi dứt khoát như thế của một con người rụt rè như ngài Astley. Tôi đáp:

- Không, không có gì chính xác. Tất nhiên, không có gì.

- Nếu vậy thì anh đã làm một việc tồi tệ không những bằng cách đem nói với tôi, mà còn bởi chính anh đã tự nghĩ như vậy.

- Được rồi, được rồi! Tôi hiểu rồi. Nhưng bây giờ vấn đề không phải ở chỗ đó. - Tôi thấy ngạc nhiên và ngắt lời ông. Rồi tôi kể cho ông nghe toàn bộ câu chuyện hôm qua một cách tỉ mỉ, tôi kể về cách giải quyết của Polina, chuyện vướng mắc của tôi với nam tước, chuyện tôi nghỉ việc, thói nhát gan kỳ lạ của tướng quân, cuối cùng tôi kể chi tiết với mọi sắc thái cuộc thăm viếng hôm nay của De-Grie, và khi kết thúc, tôi chìa cho ông xem bức thư. Tôi hỏi:

- Ông thấy thế là thế nào? Tôi đến đây chính là để xem ý ông ra sao. Còn về phần tôi thì tôi có thể giết chết tên người Pháp kia, và có lẽ tôi sẽ giết thật.

- Cả tôi cũng thế. - Ngài Astley nói - Còn về cô Polina thì... anh biết đấy, chúng tôi có quan hệ thậm chí cả với những người chúng tôi căm ghét, nếu thấy cần thiết. Có cả những quan hệ anh không biết đâu, tùy thuộc vào các hoàn cảnh. Tôi nghĩ rằng anh có thể yên tâm được.

Hành vi hôm qua của cô có phần lạ lùng, không phải vì cô muốn tách rời xa anh và đẩy anh đến chỗ chịu đòn roi của nam tước (tôi không hiểu vì sao nam tước không dùng ngọn roi này, mặc dù ông ta có sẵn trong tay), hành vi của cô Polina là vì đối với một người tuyệt vời như... như cô thì là không được lịch sự. Chắc cô không đoán trước được rằng anh lại thực thi một cách nghiêm cẩn cái ý muốn nực cười của cô...

- Ông có biết thế nào không? - Tôi nhìn thẳng vào ông Astley, kêu lên - Tôi biết ngay là ông đã nghe hết chuyện này rồi, ông biết là ông nghe ai không? Ông nghe chính cô Polina kể!

Ngài Astley nhìn tôi ngạc nhiên:

- Mắt anh đang sáng lên, và tôi đọc thấy trong đó có sự nghi ngờ. - Ông nói thế, khi đã lấy lại được sự bình tĩnh lúc trước - Nhưng anh hoàn toàn không có một chút quyền gì bộc lộ những nghi ngờ của anh. Tôi không thể công nhận quyền đó và từ chối thẳng là không trả lời câu hỏi của anh.

- Thôi được, và cũng không cần! - Tôi kêu lên, thấy lo lắng kỳ lạ và không hiểu vì sao mình lại nghĩ thế. Không hiểu từ khi nào, ở đâu và bằng cách nào ngài Astley lại có thể được nàng Polina chọn làm người tâm phúc của mình? Gần đây tôi có lơ là không theo dõi sát ngài Astley, còn Polina đối với tôi bao giờ cũng là một câu hỏi bí ẩn, bí ẩn đến mức chẳng hạn như bây giờ, khi đã kể hết chuyện tình yêu của tôi cho ngài Astley, tôi bỗng thấy ngay giữa câu chuyện nỗi kinh ngạc vì tôi chẳng thể nói được gì chính xác và suôn sẻ về các quan hệ của tôi với nàng. Ngược lại, tất cả đã là huyền hoặc, lạ lùng, không cơ sở và thậm chí chẳng giống cái gì cả.

- Thôi được, thôi được! Tôi đã mất phương hướng và bây giờ tôi không nghĩ được gì nhiều. - Tôi trả lời, miệng thở hổn hển - Dẫu sao, ông là người tốt. Bây giờ sang việc khác. Tôi muốn được nghe, không phải là lời khuyên, mà là ý kiên của ông.

Tôi ngồi lặng một lát rồi bắt đầu:

- Ông nghĩ thế nào? Vì sao tướng quân lại nhát sợ? Vì sao từ cái chuyện đại ngu xuẩn và đại con nít của tôi họ lại xé ra thành cả một câu chuyện? Câu chuyện mà đến cả De-Grie cũng thấy cần phải xía vào. (Mà anh ta thì chỉ tham chiến trong những trường hợp quan trọng bậc nhất). Cái anh De-Grie ấy đã đến gặp tôi, (thế mới lạ chứ!), anh ta cầu xin tôi, van lạy tôi. Cuối cùng, ông để ý mà xem, anh ta đến lúc chín giờ, mà mãi đến cuối chín giờ bức thư của Polina vẫn còn trong tay anh ta. Thử hỏi, cô ấy viết vào lúc nào? Chắc là người ta phải đánh thức cô dậy để viết. Tôi thấy cô Polina là nô lệ của anh ta (vì cô ấy phải xin lỗi đến cả tôi nữa), ngoài cái đó ra cô ấy đóng vai trò gì trong đây? Cô ấy quan tâm đến việc này làm gì? Vì sao họ lại sợ ngài nam tước? Và tướng quân lấy mademoiselle Blanche de Cominges để làm gì? Họ nói rằng họ phải đặc biệt giữ mình vì hoàn cảnh này, nhưng như thế là quá đặc biệt, ông đồng ý như vậy đi! Ông nghĩ thế nào? Nhìn mắt ông tôi khẳng định rằng trong chuyện này ông biết nhiều hơn tôi.

Ngài Astley cười gằn một tiếng và gật đầu.

- Quả thật, có lẽ trong chuyện này tôi biết nhiều hơn anh. - Ngài nói - Mọi việc đều liên quan đến m-lle Blanche, và tôi khẳng định rằng đây hoàn toàn là sự thật.

- Nhưng mademoiselle Blanche là thế nào? - Tôi sốt ruột nói to lên (tôi bỗng có hy vọng là khai mở được một chút gì đó về mademoiselle Blanche).

- Tôi cho rằng vào giờ phút này đây mademoiselle Blanche đang quan tâm tìm mọi cách tránh không gặp mặt ông bà nam tước, đó sẽ là cuộc gặp không vui, thậm chí là có bê bối.

- Ra thế! Ra thế!

- Ngày hôm kia mademoiselle Blanche có mặt ở đây, trong thành phố Ruletenburg nhân dịp hội thời vụ. Tôi cũng ở đây. Mademoiselle Blanche lúc đó chưa được gọi là mademoiselle de Cominges, cũng như mẹ mademoiselle là m-me veuve [1] Cominges lúc ấy cũng chưa tồn tại. ít ra thì De-Grie không có ý niệm gì về họ, De-Grie lúc ấy cũng chưa có mặt. Tôi có một niềm tin sâu sắc rằng họ không có họ hàng gì với nhau, thậm chí cũng chỉ là vừa mới quen nhau mà thôi. De-Grie trở thành hầu tước cũng là mới đây thôi - tôi khẳng định được là nhờ một tình huống. Thậm chí có thể cho rằng anh ta mang tên De-Grie cũng là mới thôi. Ở đây tôi biết một người đã gặp anh ta dưới một cái tên khác.

- Nhưng anh ta có một nhóm người quen biết chắc chắn đây chứ?

- Ồ, cũng là có thể thôi. Thậm chí mademoiselle Blanche cũng có thể có nhóm người quen như thế. Nhưng hồi năm kia mademoiselle Blanche, theo lời phàn nàn của chính bà nam tước, đã nhận giấy gọi của cảnh sát ở đây phải rời khỏi thành phố và cô ấy đã rời đi thật.

- Thế kia ư?

- Khi đó cô xuất hiện ở đây đầu tiên với một người Italia, một quận vương gì đó, có cái tên cổ xưa, kiểu như là Barberini, hoặc hao hao như thế. Ông này đeo vàng bạc châu báu đầy người, toàn là thứ thiệt. Họ đi một chiếc xe ngựa đáng phải kinh ngạc. Mademoiselle Blanche khi ấy chơi trò trente et quarante, đầu tiên là tốt, sau đó như tôi nhớ, vận may đã thay đổi nhiều. Tôi nhớ rằng một tối cô đã thua một khoản lớn. Nhưng tệ hơn cả là un beau matin [2] ngài quận vương biến đi đâu mất hút, biến cả ngựa, cả xe, cả mọi thứ. Khoản tiền nợ trong khách sạn thật kinh hoàng. Mademoiselle Zelma (thay vì ông Barberini cô ta đã tìm đến mademoiselle Zelma) thất vọng đến cùng cực. Bà này gầm rít lên khắp cả khách sạn, điên cuồng giằng xé cả quần áo mình. Lúc ấy đứng trong khách sạn có một ông bá tước Ba Lan (tất cả những người Ba Lan đi du lịch đều là bá tước). Cái cảnh mademoiselle Zelma xé tan quần áo và cào xé mặt mình như con mèo bằng đôi tay đầy nước hoa thơm đã gây cho ông ta ấn tượng. Họ nói chuyện với nhau và đến bữa trưa thì bà nguôi ngoai. Tối hôm ấy ông đã xuất hiện có bà nắm tay đi tới cung giải trí. Theo thói quen mademoiselle Zelma cười nói ồn ào, cung cách lộ ra có phần lả lơi. Bà nhập bọn ngay vào đám phụ nữ chơi rulet, những người này khi đến gần bàn chơi đều ra sức dùng vai đẩy lui con bạc để chiếm chỗ đứng. Đó là mánh khóe đặc biệt của các bà. Anh có nhận thấy điều ấy không nhỉ?

- Ồ, có đây ạ.

- Nhận thấy cũng không cần nữa. Những người chơi đứng đắn thấy bực bội vì họ không chịu chuyển chỗ, chí ít là một số trong bọn họ, những người hàng ngày đem đổi những tấm phiếu hàng ngàn franc. Tuy nhiên, cứ khi nào họ ngừng đổi phiếu thì lập tức lại có người đến yêu cầu họ rời đi bàn khác. Mademoiselle Zelma vẫn tiếp tục đổi, nhưng bà mỗi lúc một bất hạnh hơn. Anh nên thấy rằng các bà đến chơi thường là rất thắng lợi, họ rất biết giữ mình. Tuy vậy, câu chuyện của tôi đã kết thúc. Một hôm, cũng giống như quận vương, ngài bá tước cũng biến mất. Buổi tối mademoiselle Zelma đến chơi một mình. Lần này không ai đến để dìu tay bà. Trong hai ngày bà thua cháy túi. Bà đặt đồng tiền vàng cuối cùng và thua nốt. Bà nhìn quanh và thấy cạnh mình là nam tước Vurmerhelm, ông đang rất chăm chú và bực bội nhìn bà. Nhưng mademoiselle Zelma không thấy sự bực tức, bà hướng tới nam tước với nụ cười quen thuộc và nhờ ông đặt thay bà vào ô đỏ mười đồng tiền vàng. Vì việc đó, theo lời khai của bà nam tước, bà nhận được giấy yêu cầu không được bén mảng đến cung giải trí nữa. Nếu anh ngạc nhiên vì sao tôi biết tất cả mọi chi tiết nhỏ nhặt và hết sức bất nhã, thì đó chỉ là vì tôi được nghe ngài Fider, một người trong họ nhà tôi, tối hôm ấy đã chở mademoiselle Zelma bằng xe ngựa của mình từ Ruletenburg đến Spa. Bây giờ anh phải hiểu: mademoiselle Blanche muốn trở thành bà tướng quân, chắc hẳn là để từ nay về sau không còn phải nhận những lời yêu cầu của cảnh sát cung giải trí như ba năm trước. Bây giờ cô không chơi nữa, không phải vì bây giờ đã có một số vốn được thấy qua mọi dấu hiệu mà cô đem cho các con bạc ở đây vay để lấy lãi, như thế là ăn chắc hơn. Tôi thậm chí đang ngờ rằng chính tướng quân bất hạnh cũng đang nợ cô. Có thể cả De-Grie cũng nợ. Cũng có thể De-Grie là đồng minh của cô. Anh hãy đồng ý rằng ít ra thì từ nay đến ngày cưới cô không muốn vì bất cứ lý do gì mà ông bà nam tước chú ý đến mình. Tóm lại, trong hoàn cảnh của cô thì tốt nhất là có một vụ xì căng đan. Anh có liên quan đến nhà họ, và những hành động của anh có thể gây ra xì căng đan, trong lúc hàng ngày cô xuất hiện trước công chúng trong cánh tay khoác của tướng quân hoặc đi cùng nàng Polina. Bây giờ anh hiểu chưa?

- Không, tôi không hiểu! - Tôi kêu lên và dùng hết sức đấm mạnh xuống bàn, đến nỗi anh garcon [3] hoảng hốt chạy đến. Tôi điên cuồng nhắc lại - Ông Astley, ông nói đi, nếu ông biết toàn bộ câu chuyện, thì ắt hẳn ông biết tường tận mademoiselle Blanche de Cominges là người thế nào, vậy tại sao ông không báo động cho hoặc là tôi, hoặc là tướng quân, và chủ yếu là cô Polina, cô ấy vẫn xuất hiện ở đây, trong cung giải trí này, vẫn cứ khoác tay mademoiselle Blanche? Chẳng lẽ thế mà được sao?

- Với anh tôi chẳng có gì để mà báo động, vì anh chẳng làm được gì. - Ngài Astley bình tĩnh trả lời - Hơn nữa, tôi biết thông báo cái gì? Tướng quân thì có thể biết về mademoiselle Blanche còn nhiều hơn tôi, thế mà ngài vẫn dạo chơi với cô ấy và với Polina. Tướng quân là người bất hạnh. Hôm qua tôi thấy mademoiselle Blanche phóng một con ngựa đẹp cùng monsieur De-Grie và quận vương người Nga nhỏ bé, còn tướng quân thì phóng con ngựa màu hung theo sau. Buổi sáng ngài đã nói rằng ngài đau chân, nhưng tư thế cưỡi ngựa vẫn chững chạc lắm. Lúc ấy tôi thoáng nghĩ rằng con người này đã chết hoàn toàn. Phải nói thêm rằng đây không phải chuyện của tôi, gần đây tôi mới có vinh dự được biết cô Polina. Tuy vậy (ngài bỗng chợt nhớ ra) tôi đã nói với anh rằng tôi không thể thừa nhận anh có quyền đối với một số vấn đề, dù tôi rất chân thành yêu quý anh...

- Thôi, đủ rồi, - Tôi đứng dậy - bây giờ tôi đã rõ như ban ngày rằng cô Polina đã biết rõ m-lle Blanche, nhưng việc cô ấy không thể tách rời gã người Pháp, và vì thế mà phải đi dạo chơi với mademoiselle Blanche. Ngài hãy tin rằng không có một thế lực nào khác có thể buộc được nàng đi dạo với mademoiselle Blanche và viết thư cầu khẩn tôi đừng đụng đến nam tước. Ở đây có một vùng ảnh hưởng khiến tất cả phải cúi đầu xuống. Tuy nhiên, chính nàng lại thúc tôi đến chỗ nam tước! Quỷ thật, đến đây thì không hiểu được!

- Anh quên rằng, thứ nhất, m-lle Blanche de Cominges là vị hôn thê của tướng quân, thứ hai, cô Polina là con riêng của tướng quân, cô còn có một em trai và một em gái cũng là con tướng quân, nhưng bị con người điên khùng này bỏ rơi, thậm chí còn bị cướp sạch tài sản.

- Đúng, đúng! Trốn tránh con cái, có nghĩa là bỏ rơi chúng, ở lại, có nghĩa là bảo vệ quyền lợi của chúng, và có thể là cứu được trang ấp. Đúng, đúng thế! Ôi, tôi hiểu rồi, vì sao bây giờ họ lại quan tâm đến bà già như vậy.

- Anh nói ai vậy? - Ngài Astley hỏi.

- Tôi nói về bà già phù thủy ở Moskva còn chưa chết và người ta đang đợi bức điện tín báo tin bà cụ qua đời.

- Phải rồi, tất nhiên, mối quan tâm này là có liên quan đây. Tất cả là chuyện thừa kế! Của thừa kế sẽ được công bố, tướng quân sẽ lấy vợ và cô Polina sẽ được tung tẩy, còn De-Grie...

- De-Grie thì sao?

- Anh ta sẽ được trả tiền, anh ta ở đây chỉ là đợi tiền mà thôi.

- Thế thôi ư! Ông cho rằng anh ta chỉ chờ đợi có thế?

- Hơn thế nữa thì tôi không biết. - Ngài Astley yên lặng.

- Còn tôi thì tôi biết đấy, biết đây! - Tôi hăng lên nhắc lại - Anh ta cũng đợi thừa kế, bởi vì Polina sẽ nhận của hồi môn, nhận xong, cô ấy sẽ nhảy lên ôm hôn anh chàng. Phụ nữ là thế! Ngay cả những phụ nữ cao ngạo nhất cũng xuất giá để làm nô lệ tầm thường nhất! Polina có khả năng chỉ yêu say đắm thế thôi, không hơn không kém. Ý kiến của tôi về cô ta là vậy! Ông cứ nhìn cô ta, nhất là khi cô ấy ngồi một mình trầm ngâm suy nghĩ thì đúng là hình ảnh một cái gì đó ghê tởm và tội lỗi! Cô ta sẵn sàng làm tất cả những gì dã man của cuộc đời và của đắm say, cô ấy... cô ấy... nhưng có ai đang gọi tôi? - Tôi thốt lên - Có ai gọi tôi đấy? Tôi nghe thấy tiếng gọi bằng tiếng Nga “Aleksei Ivanovich!”. Giọng phụ nữ, ông nghe đi, nghe đi!

Lúc ấy chúng tôi về gần khách sạn. Chúng tôi đã rời xa quán cà phê mà không để ý.

- Tôi có nghe thấy tiếng kêu của phụ nữ, nhưng không biết là gọi ai, kêu bằng tiếng Nga, bây giờ tôi thấy tiếng kêu xuất phát từ đâu. - Ngài Astley chỉ tay - Đó là tiếng người phụ nữ ngồi trong một chiếc ghế bành lớn mà bọn gia nhân vừa khiêng ra thềm. Đằng sau là các va-li, có nghĩa là tàu hỏa vừa đến.

- Nhưng sao bà ta gọi tôi? Ông xem kìa, bà ấy lại gọi, lại vẫy tay nữa.

- Tôi thấy vẫy rồi. - Ngài Astley nói.

- Aleksei Ivanovich! Aleksei Ivanovich! Chà, Chúa ơi, điếc quá đi mất! - Bà ta thất vọng gọi từ trên thềm khách sạn.

Chúng tôi gần như chạy tới chân cầu thang. Tôi bước lên sàn và... tay tôi buông thõng xuống vì kinh hoảng, còn chân thì như dính vào vách tường.

Chú thích:

[1] Quả phụ (tiếng Pháp).

[2] Một buổi sáng đẹp trời (tiếng Pháp).

[3] Hầu bàn (tiếng Pháp).