Chương XIV

Tôi kêu to lên.

- Gì thế? Gì thế? - Nàng lạc giọng hỏi, mặt tái nhợt, mắt hoang dại.

- Sao thế này? Cô lại ở nhà tôi à?

- Tôi đã đến là đến. Đó là thói quen của tôi. Anh sẽ thấy ngay thôi. Anh châm nến lên!

Tôi châm nến, nàng đứng dậy, đến gần bàn và đặt lên trước mặt tôi một bức thư đã mở.

- Anh đọc đi! - Nàng ra lệnh.

- Đây là nét bút De-Grie! - Tôi cầm bức thư, nói to. Tay tôi run lên, các dòng chữ nhảy múa. Tôi đã quên cách diễn tả chính xác của bức thư, nhưng, nhưng dù không phải đúng từng chữ một, thì cũng đúng từng ý một. Thư viết:

“Mademoiselle, hoàn cảnh bất lợi buộc tôi phải rời đi ngay. Tất nhiên, chính cô cũng thấy rằng tôi không giải thích tường tận với cô cho đến lúc tình thế bị phơi bày ra hết. Việc bà già, họ bên nhà cô (de la vieille dame), đến đây và hành vi lố lăng của bà ấy đã làm tôi hoàn toàn hết mọi thắc mắc. Công việc của tôi hỏng hết cũng khiến tôi không còn nuôi bất kỳ hy vọng ngọt ngào nào nữa mà suốt một thời gian tôi đã từng ấp ủ. Tôi hối tiếc thời gian qua, nhưng hy vọng rằng trong hành vi của tôi cô không thấy có gì không xứng đáng với một người quân tử và chính trực (gentilhomme et honnête homme) [1]. Sau khi đã bị mất gần như toàn bộ số tiền bố cô nợ tôi, tôi rơi vào thế phải gấp rút tận dụng tất cả những gì tôi còn: tôi đã thông báo về Petersburg cho tất cả bạn bè phải chỉ đạo bán ngay lập tức những tài sản cầm cố cho tôi, tuy nhiên tôi cũng biết rằng ông bố nhẹ dạ của cô đã tiêu hết số tiền riêng của cô, nên tôi đã tha cho ông ấy năm mươi ngàn franc và với số tiền ấy tôi lấy lại cho ông ta một phần tiền cược vào tài sản của ông, cho nên bây giờ cô có thể lấy lại tất cả những gì đã mất, một khi cô yêu cầu ông ta trả cô theo luật định. Thưa m-lle, tôi hy vọng rằng trong bối cảnh hiện nay hành động của tôi sẽ là có lợi cho cô. Tôi cũng hy vọng rằng bằng hành động này tôi thực hiện được đầy đủ nghĩa vụ của một con người chân chính và cao thượng. Cô hãy tin rằng ký ức về cô sẽ in đậm muốn đời trong trái tim tôi”.

- Thế là rõ rồi. - Tôi nói với Polina - Chẳng lẽ cô có thể chờ một điều gì khác. - Tôi bực bội nói thêm.

- Tôi không chờ gì cả. - Nàng đáp lại, có vẻ đã bình tâm, nhưng giọng nói vẫn có gì run rẩy - Tôi đã quyết định tất cả rồi. Tôi đã đọc được ý nghĩ của anh ta và biết anh ấy nghĩ gì. Anh ấy nghĩ rằng tôi đi tìm... cái điều tôi sẽ khăng khăng đòi... (Nàng dừng lại, cắn môi, im lặng, không nói tiếp). Tôi cố tình tỏ ra khinh bỉ anh ta gấp hai lần, - Nàng nói tiếp - tôi chờ xem anh ta thế nào? Nếu nhận được điện về của thừa kế, thì tôi sẽ ném món nợ của tên ngu ngốc kia (cha nuôi) cho anh ta và tống cổ anh ta đi! Từ lâu, lâu lắm tôi đã căm thù anh ta. Anh ta khác hoàn toàn con người trước đây, một ngàn lần không phải, còn bây giờ, bây giờ! Bây giờ bỏ được anh ta thì hạnh phúc biết mấy... tôi nhổ toẹt vào cái mặt mo ấy và năm mươi ngàn đồng, thế là xong chuyện!

- Nhưng cái văn tự, cái văn tự cầm cố năm mươi ngàn đồng mà anh ta không trả lại, bây giờ nằm trong tay tướng quân phải không? Cô hãy lấy về và chuyển cho De-Grie!

- Ồ, không phải thế! Không phải thế!...

- Đúng rồi, đúng rồi, không phải! Nhưng bây giờ tướng quân có khả năng làm gì? Thế còn bà già? - Tôi bỗng nói to lên.

Polina dường như đãng trí và chăm chú nhìn tôi.

- Anh hỏi bà già làm gì? - Polina bực bội nói - Tôi không thể đi đến chỗ bà ấy được... Mà tôi cũng không muốn ai tha thứ cho tôi. - Nàng nói thêm như bị kích động.

- Làm thế nào được! - Tôi kêu to - Làm sao cô có thể yêu được De-Grie! Một thằng đểu, đểu cáng! Nếu cô muốn, tôi sẽ đấu súng giết chết hắn! Bây giờ hắn ở đâu?

- Anh ta ở Frankfurt và sẽ ở đó ba ngày.

- Chỉ cần cô nói một tiếng là tôi lên đường, ngay ngày mai, chuyến tàu sớm nhất. - Tôi nói với chút nhiệt tình ngu xuẩn. Nàng cười phá lên.

- Anh ta sẽ bảo rằng trước hết phải trả năm mươi ngàn franc cái đã, mà việc gì anh ta phải đánh nhau?... Thật là dở hơi!

- Nhưng mà lấy đâu ra năm mươi ngàn franc, - Tôi nghiến răng nhắc lại - làm như nhặt được của đánh rơi không bằng, cô nghe đây: còn ngài Astley? - Tôi quay sang nàng với một ý nghĩ lạ lùng.

Mắt nàng sáng lên.

- Thế nào? Chẳng lẽ anh muốn em thay mặt anh đến gặp ông bạn người Anh ấy sao? - Nàng nói, nhìn xoáy vào mặt tôi, miệng mỉm cười đau khổ. Lần đầu tiên trong đời nàng xưng hô với tôi là anh và em.

Có lẽ vào phút giây đó nàng đã choáng váng vì cảm động, nàng đột nhiên ngồi xuống đi-văng tựa hồ mệt xỉu.

Tựa như có sét đánh xuống đầu tôi, tôi đứng đấy, không tin vào mắt, vào tai mình nữa! Thôi chết, nàng yêu mình thật! Nàng đến với tôi chứ không phải đến với ngài Astley! Nàng đến đây, một người con gái, đến một mình, vào trong phòng tôi, trong khách sạn, như thế là nàng công khai hủy hoại thanh danh mình chứ! Tôi cứ đứng trước mặt nàng và chưa hiểu gì cả!

Một ý nghĩ hoang dại nảy sinh trong đầu tôi.

- Polina! Cho tôi một giờ thôi! Em đợi đây một tiếng đồng hồ và... tôi sẽ quay lại. Có việc cần lắm! Rồi em sẽ biết! Cứ ở đây! Ở đây!

Tôi chạy ù ra khỏi phòng, không đáp lại cái nhìn ngạc nhiên và nghi vấn của nàng, nàng gọi to với tôi, nhưng tôi không quay lại.

Phải, đôi khi một ý nghĩ hoang dại nhất, thoạt đầu là một ý nghĩ không tưởng, trước đó nó nằm yên vị trong đầu chắc chắn đến nỗi tưởng chừng như là có thể thực hiện được... Hơn thế nữa, nếu nó kết hợp được với một khát vọng mạnh mẽ thì đôi khi nó lại được coi là một cái gì đó cực đoan, nhất thiết và tiền định, một cái gì đó không thể không xảy ra! Có thể ở đây còn có cả một liên hợp những dự cảm, một sự gia tăng mãnh liệt của ý chí, của khả năng tự đầu độc mình bằng thói tưởng tượng, hoặc là có một cái gì đó tôi không biết nữa, nhưng với tôi, trong buổi chiều nay (buổi chiều mà trong đời mình tôi sẽ không bao giờ quên) đã xảy ra một sự kiện thật là tuyệt vời. Sự kiện này hoàn toàn có thể chứng minh được bằng số học, nhưng không hiểu sao cho đến bây giờ đối với tôi nó vẫn là tuyệt vời. Vì sao? Vì sao niềm tin hồi ấy lại cứ hằn sâu, in đậm trong tôi, mà lại là từ cái hồi xa xưa ấy kia chứ? Rõ ràng là tôi đã nghĩ đến điều đó - tôi xin nhắc lại với các bạn - đến một trường hợp không phải nằm trong số các sự kiện khác (cũng có thể là không nằm trong ấy), mà là về một sự kiện không thể không xảy ra được!

Bây giờ là mười một giờ mười lăm phút, tôi bước vào cung giải trí với niềm tin chắc chắn và đồng thời với tâm trạng hồi hộp chưa bao giờ có. Các phòng chơi còn khá đông người, dù chỉ ít bằng nửa buổi sáng.

Lúc mười một giờ tại các bàn chơi chỉ còn lại những con bạc thật sự và máu mê. Đối với họ vùng suối nóng này chẳng có gì ngoài bàn rulet, họ đến đây chỉ vì nó, họ ít để ý đến những gì xảy ra xung quanh, chẳng quan tâm gì suốt cả mùa chơi, họ chơi suốt từ sáng đến tối, sẵn sàng chơi thâu đêm suốt sáng nếu có thể, họ luôn bực mình khi phải ra về vì đến mười hai giờ phòng chơi đóng cửa. Lúc gần mười hai giờ trước khi đóng cửa anh hồ lỳ lớn tuổi nhất gióng giả “Les trois derniers coups, messieurs!” [2], trong ba ván này các con bạc đôi khi đặt toàn bộ số tiền trong túi, và quả thật, thường là họ thua hết. Tôi đi đến chỗ cái bàn mà bấy nay bà già vẫn ngồi, người không đông lắm nên tôi dễ dàng chiếm chỗ bên cạnh. Ngay trước mắt tôi, trên nền vải xanh có đề chữ: “Passe!”, Passe - đó là một dãy số từ mười chín đến ba mươi sáu. Dãy đầu tiên từ một đến mười tám gọi là “Manque”, nhưng tôi cần quái gì cái dãy đó? Tôi không tính đến, thậm chí là không nghe ván cuối cùng rơi vào số nào, không hỏi đến chuyện ấy, mà bắt đầu chơi ngay, giống như một người mới hơi hơi biết tính toán. Tôi lấy ngay ra toàn bộ số tiền của tôi là hai mươi friedrich vàng và ném vào chữ “passe” trước mặt.

- Vingt deux! [3] - Anh hồ lỳ kêu lên.

Tôi thắng. Tôi lại đặt tất cả, cả tiền cũ lẫn tiền thắng.

- Trente et un! - Anh hồ lỳ hô to. Tôi lại thắng. Tổng cộng tôi có tám mươi friedrich vàng. Tôi chuyển cả tám mươi đồng sang mười hai số giữa (thắng gấp ba, nhưng lại lỡ hai cơ hội). Bánh xe quay, xuất hiện hai mươi bốn. Tôi được gạt về ba gói, mỗi gói năm mươi đồng friedrich vàng và mười đồng kim loại vàng, kể cả số tiền trước thì tôi đã có hai trăm friedrich.

Tôi lên cơn say, tôi chuyển toàn bộ số tiền sang ô đỏ. Rồi bỗng nhiên tôi giật mình! Lần đầu tiên trong suốt buổi chiều tối, trong suốt cuộc chơi, tôi thấy ớn lạnh xương sống và chân tay run rẩy. Tôi thấy hoảng sợ và trong giây lát nhận ra rằng đối với tôi thua cuộc có nghĩa là thế nào! Toàn bộ cuộc đời tôi là ở đây!

- Rouge! - Anh hồ lỳ reo lên. Tôi thở một hơi dài, toàn thân tôi râm ran như kiến lửa đốt. Người ta thanh toán với tôi bằng ngân phiếu, hẳn là tôi đã có bốn ngàn florin và tám mươi friedrich vàng (tôi vẫn còn có thể theo dõi việc tính toán).

Sau đó, tôi vẫn còn nhớ, tôi lại đặt hai ngàn florin vào mười hai số giữa và tôi đã thua, tôi đặt số vàng của tôi và tám mươi friedrich vàng và tôi lại thua. Tôi điên lên, tôi đem số tiền còn lại hai ngàn florin đặt vào mười hai số đầu, tôi cầu may, không tính toán gì! Tuy nhiên, có một giây chờ đợi giống hệt như ấn tượng mà m-lle Blanche cảm thấy khi bà bay từ quả cầu khí xuống đất ở Paris.

- Quatre! [4] - Anh hồ lỳ reo lên. Vị chi, kể cả lần đặt trước, tôi có sáu ngàn florin. Tôi đã nhìn mọi người với con mắt của kẻ chiến thắng. Bây giờ tôi không sợ gì, không sợ gì cả, tôi ném bốn ngàn florin vào ô màu đen. Tiếp sau tôi còn có chín người nữa lao tới, cũng đặt tiền vào ô đen. Mấy anh hồ lỳ nhìn nhau, nói gì với nhau. Xung quanh mọi người chờ đợi.

Con đen xuất hiện. Tôi không nhớ gì đến chuyện tính toán, không nhớ trình tự đặt tiền. Tôi chỉ nhớ một điều như trong mơ là tôi chiến thắng, hình như là mười sáu ngàn florin. Bỗng nhiên tôi bị ba ván bất hạnh, tôi bỏ mất mười hai ngàn trong đó. Tôi đặt nốt bốn ngàn vào ô “passe” (nhưng hầu như tôi không cảm thấy gì, tôi chỉ chờ đợi một cách máy móc, không suy nghĩ gì cả), sau đó tôi thắng, rồi tôi thắng thêm liên tục bốn lần nữa. Tôi chỉ nhớ rằng tôi đã thu về bạc ngàn, tôi cũng ghi nhận rằng những số thường xuất hiện hơn cả là những số mười hai giữa mà tôi đã chơi nhiều nhất. Chúng xuất hiện dường như thường xuyên, xuất hiện ba lần, bốn lần liền, sau đó biến mất đến hai lần, rồi sau đó lại trở lại ba hay bốn lần. Tính đều đặn đáng ngạc nhiên này đôi khi gặp thành chùm, và chính điều ấy làm lạc hướng những con bạc thích ghi chép, lúc nào cũng nhăm nhe bút chì trong tay. Thực tế đã thấy những chuyện thật là nực cười!

Tôi tính từ lúc tôi chơi đến giờ không quá nửa tiếng. Bỗng nhiên anh hồ lỳ nhắc tôi rằng tôi đã thắng được ba mươi ngàn florin, và vì nhà cái không đáp ứng được hơn số tiền đó trong một lần, nên phòng rulet này sẽ đóng cửa cho đến sáng mai. Tôi thu về toàn bộ số vàng của tôi, bỏ vào túi, lấy các ngân phiếu rồi đi sang bàn khác ở phòng bên, nơi có trò rulet. Cả một dòng người chạy ùa theo tôi, họ dẹp chỗ thoáng cho tôi đứng, tôi lại tiếp tục đặt tiền, liều mạng, không tính toán. Tôi không hiểu điều gì đã cứu thoát tôi!

Tuy nhiên, đôi khi tôi cũng có đôi chút tính toán. Tôi liên hệ đến những con số khác và những cơ may khác, nhưng chẳng bao lâu tôi lại bỏ qua, lại đặt lại mà hầu như không có nhận thức gì. Có thể là tôi rất đãng trí, tôi nhớ rằng các anh hồ lỳ đã mấy lần chỉnh lại cách chơi của tôi. Tôi mắc những sai lầm thô thiển. Hai bên thái dương tôi đầm mồ hôi và đôi tay run rẩy. Bọn Ba Lan lao đến giúp đỡ nhưng tôi không nghe. Hạnh phúc không bị gián đoạn! Xung quanh tôi bỗng vang lên tiếng hô và tiếng cười “Hoan hô!”, “Hoan hô!”. Mọi người hô, nhiều người còn vỗ tay. Tôi thu được ngay ba mươi ngàn florin, và nhà cái lại phải đóng cửa đến mai!

Có tiếng người đứng bên phải nói vào tai tôi:

- Về đi! Về đi! - Đó là anh chàng Do Thái người Frankfurt. Lúc nào anh ta cũng đứng cạnh tôi và có lẽ đôi lúc đã giúp tôi khi chơi.

- Lạy Chúa, anh về đi! - Lại có tiếng nói bên trái. - Tôi đưa mắt nhìn sang. Đó là một thiếu phụ ăn mặc lịch sự và nền nã, tuổi dưới ba mươi, gương mặt có vẻ ốm đau, xanh xao, mệt mỏi, nhưng vẫn gợi nhớ đến vẻ xinh đẹp tuyệt vời ngày trước. Lúc ấy tôi nhét đầy các ngân phiếu vào cộm cả túi, rồi tôi vơ nốt chỗ vàng còn lại trên bàn. Lấy hết gói cuối cùng năm mươi friedrich vàng tôi lẳng lặng nhét vào bàn tay thiếu phụ xanh xao. Tôi thấy thật tha thiết muốn làm việc đó, và tôi còn nhớ, những ngón tay mảnh mai của nàng nắm chặt lấy tay tôi ra dấu cám ơn nồng nàn. Tất cả diễn ra trong tích tắc.

Thu dọn xong, tôi chuyển sang bàn trente et quarante.

Ngồi quanh bàn này là nhóm quý tộc. Ở đây không chơi rulet, mà là đánh bài. Nhà cái chỗ này đáp ứng được một trăm ngàn taler một lần. Lô đặt nhiều nhất cũng chỉ là bốn ngàn florin. Tôi hoàn toàn không biết chơi và hầu như không biết đặt thế nào, ngoài các ô đỏ và đen mà ở đây cũng có. Tôi lại bám vào hai ô này. Cả đám chơi bu vào xung quanh. Tôi không nhớ rằng lúc ấy tôi có lúc nào nhớ đến Polina hay không. Tôi chỉ cảm thấy niềm khao khát không thể nào kìm hãm nổi là được vơ lấy tất cả những ngân phiếu xếp thành đống trước mặt tôi.

Quả là có số phận xui khiến. Lần này, như cố ý, lại xảy ra một tình huống khá là thường được lặp lại trong cuộc chơi. Thí dụ, hạnh phúc gắn vào màu đỏ và không rời bỏ ô này đến mười, thậm chí mười lăm lần liền. Ngày hôm kia tôi nghe nói rằng tuần trước ô đỏ đã thắng hai mươi hai lần liền, bên rulet không thể nào có được như thế và người ta đã đem kể với niềm kinh ngạc. Chắc hẳn mọi người sẽ bỏ ngay ô đỏ, và sau đó tới mười lần không ai dám liều đặt vào ô này nữa. Nhưng với ô đen là ô đối lập với ô đỏ cũng không có ai trong số những con bạc lão luyện đặt tiền vào. Tay chơi lão luyện biết thế nào là “tính bướng bỉnh của cơ hội”. Chẳng hạn, có mười sáu lần con đỏ thắng, nhưng đến lần thứ mười bảy phần thắng đàng hoàng nằm sang bên đen. Cả một đám con bạc mới vào nghề lao sang ấy, tiền đặt tăng lên gấp đôi, gấp ba, và rồi người ta lại thua sạch trơn.

Nhưng tôi, theo cái cách bướng bỉnh kỳ lạ riêng, tôi để ý thấy con đỏ xuất hiện bảy lần liền, nên tôi bám vào đó. Tôi khẳng định rằng tôi làm thế thì nửa phần là do tôi tự ái, tôi muốn làm các khán giả kinh ngạc vì thói liều lĩnh điên cuồng và - ôi, thật là một cảm giác lạ lùng - tôi nhớ như in rằng bỗng nhiên, cũng chẳng phải vì tự ái, tôi bỗng khao khát được liều mạng đến kinh khủng. Có thể vì trải qua từng ấy cảm xúc, tâm hồn vẫn chưa no đủ, mà chỉ bị cảm xúc kích động, nên nó đòi hỏi thêm nhiều cảm xúc nữa, những cảm xúc mạnh nữa, mạnh nữa, mạnh đến độ thân xác mệt lả rũ rượi. Tôi không nói dối, nếu như luật chơi cho phép đặt đến năm mươi ngàn florin một lượt thì tôi cũng đặt ngay. Mọi người xung quanh kêu rồ lên rằng điên cuồng quá rồi, rằng con đỏ đã xuất hiện lần thứ mười bốn!

- Monsieur a gagné déjà cent mille florins [5] - Bên cạnh tôi có tiếng ai reo lên.

Tôi bừng tỉnh. Thế nào? Hôm nay tôi đã thắng một trăm ngàn florin! Tôi cần hơn nữa để làm gì? Tôi nhoài người ra đống ngân phiếu, vơ hết vào túi, không cần tính đếm, tôi vơ nốt chỗ vàng, các gói tiền rồi chạy khỏi cung giải trí. Tôi đi qua các phòng, ai cũng cười rộ, khi thấy túi tôi dày cộm và dáng tôi đi lảo đảo vì vàng nặng. Tôi nghĩ số vàng cũng phải được trên nửa pud [6]. Có mấy bàn tay chìa ra phía tôi, tôi nhúm cho mỗi người một ít. Hai người Do Thái giữ tôi lại chỗ cửa. Họ bảo:

- Ông dũng cảm lắm! Dũng cảm lắm! Nhưng sáng mai ông phải đi ngay, càng sớm càng tốt, nếu không, ông sẽ thua sạch sành sanh đấy!

Tôi không nghe. Lối hàng cây tối tăm, xòe bàn tay nhìn không rõ ngón. Từ đây về khách sạn còn chừng nửa cây số. Tôi chưa bao giờ sợ kẻ trộm, kẻ cướp, mặc dù người tôi nhỏ con, nhưng bây giờ tôi cũng không nghĩ đến chúng. Tuy thế, tôi không nhớ tôi nghĩ gì trên đường, đầu óc lung tung. Tôi chỉ cảm thấy cái khoái lạc kinh khủng của thành đạt, chiến công và sức mạnh, tôi không biết diễn tả thế nào. Thấp thoáng trước mắt tôi là hình bóng Polina. Tôi nhớ và nhận thức được rằng tôi đang đi đến chỗ nàng, tôi sẽ gặp nàng, sẽ kể cho nàng nghe, cho nàng xem... nhưng tôi lại chợt nhớ ra những điều trước đây nàng đã nói và vì sao tôi đi cung giải trí, và tất cả những cảm giác mới đây của tôi, mới một tiếng rưỡi trước đây thôi, bây giờ có vẻ như đã là một cái gì xa lắm, đã cũ mèm, một cái gì đó mà chúng ta sẽ không nhớ đến nữa, bởi vì bây giờ tất cả sẽ được bắt đầu lại từ đầu. Gần đến cuối đường cây tôi bỗng thấy khiếp hoảng “Nếu bây giờ có kẻ giết mình và cướp của thì sao?”. Cứ mỗi bước, nỗi khiếp hoảng lại tăng lên gấp đôi. Tôi đi như chạy. Đến cuối đường cây thì bỗng sáng lòa lên cả tòa nhà khách sạn với không biết bao nhiêu ánh đèn rực rỡ. Lạy Chúa: về đến nhà rồi!

Tôi chạy một mạch về đến phòng mình và mở toang cửa. Polina ngồi đó, chỗ đi-văng, trước ngọn nến cháy sáng, hai tay khoanh lại. Nàng nhìn tôi kinh ngạc và, tất nhiên, lúc đó trông tôi khá là dị dạng. Tôi dừng lại trước mặt nàng và ném lên bàn toàn bộ đống tiền của tôi.

Chú thích:

[1] Người quân tử và chính trực (tiếng Pháp).

[2] Ba ván cuối, thưa các vị (tiếng Pháp).

[3] Hai mươi hai (tiếng Pháp).

[4] Bốn (tiếng Pháp).

[5] Ngài đã thắng một trăm ngàn florin (tiếng Pháp).

[6] Pud = 16,38 ki lô gam.