- VII -

MỘT HÔM, tôi uống nhiều rượu quá, lúc tỉnh, thì bóng trăng rọi vào bên chân giường mà tôi không thấy nàng đâu cả. Đồng hồ trên vách khi ấy thủng thẳng đánh ba tiếng. Tôi bấm chuông gọi bồi lên hỏi, thì bồi cho tôi hay rằng : nàng vẫn chưa về. Vào giờ này mà người đàn bà còn ở ngoài, là một việc không thế nào dung thứ được, là một gia đình không trị, là loạn. Tôi rót một cốc Vichy lớn, uống một hơi dài, khoác vội áo và ra đi. Tôi thuê xe tới nhà ông hội đồng Thới, mà tôi đoán chắc là vợ tôi còn đương ở đấy. Khi tớỉ nơi, tôi không muốn bước vội vào nhà ; vì nhà còn đương mở cửa, và ánh sáng rọi cả ra ngoài vườn hoa. Ở ngoài đường, nhìn vào, tôi thấy rõ một cảnh tượng làm cho tôi não lòng vô cùng: tôi thấy mọi người đương xúm vào đánh bài ‘‘chược’’. Và vợ tôi ngồi giữa hai người đàn ông mà không phải là lạ mặt ở trong làng ăn chơi. Hai Bích ngồi ở bên trái và Tư Đồng ngồi ở bên mặt vợ tôi. Tôi thấy họ ngồi khít vào vợ tôi, đến nỗi tôi phải nhìn mãi mới nhận được mặt vợ tôi... Nhưng cái, não lòng, không phải ở đó, mà ở những cái tôi không thấy. Trong một lúc, tôi tưởng tượng ra một cảnh dàn trận của những cái chân ở dưới bàn - vì bài chược người ta chơi bằng bàn. Tôi tưởng tượng những cái chân của thằng Hai Bích và thằng Tư Đồng, khi tiến khi thoái, khi duỗi, khi co...và như thế để giành nhau chiếm đoạt những cảm giác thanh thú về da thịt. Vợ tôi thì mải mê đánh, còn có hay biết gì. Không những thế, chúng có thể là người đồng bọn với những kẻ đương đánh với vợ tôi, họ ‘‘ngồi rìa’’ nhưng kỳ thực chúng chỉ xúi vợ tôi đánh tầm bậy, hay ngồi làm những dấu riêng để cho những người kia biết được bài của vợ tôi. Tôi vừa ghen, vừa tức, tôi muốn quay trở về, và nhất định từ rày cấm vợ tôi không được đi đánh với bọn kia nữa... Một người đàn bà đánh bạc, không phải chỉ mất tiền mà thôi ; với tiền, nhân cách người ta cũng không còn nữa. Cho nên, mỗi khi vợ tôi thua tiền, tôi không bao giờ rầy mắng hay nói nặng lời, vì chính mắt tôi đã được thấy một người vợ vì quá sợ chồng, mà mỗi khi đánh thua, thường không dám về, hay phải nói ngọt lạt với người vừa được mình để vay giật người ta lại - và nếu ‘‘người ta’’ đó lại là một người đàn ông, thì cái trinh tiết của người đàn bà kia nhiều khi bị dơ vấy... Vì thế, khi nàng đánh thua, tôi phải làm bộ vui vẻ như thường : có kẻ bảo rằng tôi là một người sợ vợ. Nhưng thực ra, bổn tâm tôi chỉ muốn tránh cho nàng khỏi những điều không hay. Nhưng hôm nay, thì tôi không thể nào để cho cái tình thế ấy kéo dài ra mãi : tôi phải cương quyết mà cấm ngặt nàng không cho cờ bạc nữa. Nàng đương ở trên một con đường dốc, tôi không giữ lấy nàng, là nàng có thể ngã một cách ghê gớm, và hạnh phúc gia đình tôi sẽ tan nát hết. Nghĩ vậy, tôi bước vào, tôi mạnh bạo bước vào. Nàng thấy tôi, hơi cuống cuồng nhưng lại trấn tĩnh như thường. Nàng vẫn lại cup vào đánh. Tôi giận quá, vẫn cố hết sức bình tĩnh. Tôi xin lỗi mấy người đánh, và nói với vợ tôi : -Mình đi ra ngoài, tôi có việc cần nói với mình một tí. Nét mặt nàng không hề thay đổi, đứng dậy theo tôi. Khi ra đến vườn, tôi mới nói : -Mình có biết thằng Hai Bích và thằng Tư Đồng là hạng người nào ở Sàigòn này không ? -Không, nhưng mà mình định tra vấn tôi làm gì thế ? -Không, tôi không muốn mình chơi với hai thằng ấy... Hai thằng ấy là hai thằng bợm. -Bợm ? trời ôi ! ai chẳng là bợm, mình ? Giữa Sàigòn này, ai muốn có tiền xài mà không phải là bợm ? Không phải ý nàng có nghĩ vậy, nhưng bấy giờ tôi hiểu rằng nàng muốn động đến cái nghề buôn quế của tôi. Tôi giận quá, hỏi lại nàng bằng một giọng gắt: -Có phải mình muốn bênh hai thằng Tư Đồng và Hai Bích không? -Bênh, ừ thì sao ? -Mình muốn bênh thì đi theo chúng. Nhà tôi không phải là nhà chứa bọn đồng lõa của hai thằng du đãng ấy. Nàng cũng giận mà đến run lẩy bẩy, không thể nói được: -Đồng-lõa ! Tôi là đồng lõa của chúng? Trời ôi ! chồng tôi... Rồi một lát sau, nàng trấn tĩnh hơn : - Trời ôi ! chồng tôi... có phải mình muốn nghi rằng tôi thông đồng với bọn ấy để rút tiền mình, mình nghi vậy, mình cứ nói trắng ra tôi nghe thử ? Tôi cũng cảm thấy rằng cơn giận của tôi đã đưa tôi đi xa... Tôi cố van xin : - Không, mình là một bà công chúa, tôi xin mình xử trí ra một bà công chúa... - Công chúa ! Tôi lạy mình đừng nhắc đến hai tiếng ấy nữa. Nghĩ một lát, nàng lại nói tiếp : - Nếu tôi là công chúa, thì tôi đã không phải thế này. Tôi biết rằng nhà tôi đã bị nhơ nhuốc từ khi tôi... Nàng bật ra khóc và không có can đảm nói nữa. Nhưng tôi đã hiểu ý nàng muốn nói gì. Tôi thấy tâm trí tôi điên đảo, và không còn tự chủ được mình nữa. Tôi sấn lại hỏi nàng : -Mình nói hết đi, mình cứ nói hết đi, tôi nghe thử. Nhưng nàng không nói nữa. Tôi vẫn không hết giận, cầm lấy tay nàng, và lay mạnh : -Có phải mình muốn bảo rằng : mình đã bị nhơ nhuốc, từ khi mình lấy tôi... Nàng quả quyết : -Ừ, tôi muốn nói như thế, thì sao, mình định giết tôi à? - Tôi đâu có giết được mình. Nhưng tôi biểu cho mình biết rằng: nhà mình bị nhơ nhuốc không phải từ khi mình lấy tôi, mà chính từ ngày cha mình bước xuống tàu... Nàng vẫn chỉ rú lên được mấy tiếng : -Trời ôi ! chồng tôi ! Tôi biết rằng tôi hết khôn, đã lỡ lời, đã hèn nhát, hết sức hèn nhát, khi nói một câu khốn nạn không xứng một người đàn ông biết nghĩ. Trời ôi ! không hiểu sao, tôi, một người như tôỉ lại có thể khốn nạn đến nỗi đi nói xấu một người, mà tôi rất phục, và hiện nay đương sống trong một cảnh ngộ đáng thương... Tôi muốn nói một câu gì để chuộc lại, nhưng than ôi ! đó là một cái tội không thể nào chuộc được nữa. Nhưng các ngài tưởng tôi có thể đấu dịu được trong lúc này, và hạ mình để van xin nàng ? Không, khi tôi thấy mọi người ở trong nhà đã chồm ra cửa sổ, để nhìn chúng tôi một cách ‘‘mất dạy’’ thì cơn giận của tôi lại đùng đùng nổi dậy, và tôi gườm gườm đi ra, không nói gì thêm. Ra đến ngoài đường, đã bước lên xe, tôi vẫn nghe tiếng bọn người khốn nạn ấy xì xào bàn tán. Mặc sức cho chúng xúm lại để nói xấu tôi với công chúa, nhất là Tư Đồng và Hai Bích, hai thằng ‘‘đĩ đực’’ ấy, hai thằng bợm ấy thừa nhịp này để cám dỗ công chúa. Tôi biết rằng: cái cử chỉ của tôi sẽ có một kết quả nguy hiểm, và cuộc phối hiệp, cái duyên nợ của tôi với công chúa, đã đến một hồi quyết liệt, một mất, một còn. Nhưng chắc chắn là phải mất, Tôi sẽ mất công chúa. Tôi chỉ tiếc công đã đan được một cái lồng son, mà cũng không giữ được con chim quí. Tôi chỉ thấy tôi là một người vụng dại. Nhưng các bạn ở địa vị tôi lúc bấy giờ cũng khó lòng mà xử trí khác tôi. Tiền bạc ở trong tủ chúng tôi vỏn vẹn chỉ còn hơn năm trăm bạc, với năm trăm bạc làm thế nào để đương đầu với một cuộc đời hoàng đế, một cuộc đời cực kỳ xa hoa, là cuộc đời của chúng tôi lúc bấy giờ. Ừ thì ta hãy cho rằng tiền bạc mất đi, thì ta còn kiếm được, nhưng một khi cái tình của một người đàn bà mà mất đi, người ta làm thế nào mà bắt lại được. Đã lâu, người đàn bà không dùng đến lông ngỗng để giải đường nữa, cái hành tung bí mật của họ, ai có thể dò cho ra được. Nếu tôi đã nghi vợ tôi, lòng chung thủy của vợ tôi, thì cũng vì vợ tôi là một người đáng cho tôi nghi. Theo tôi, một người đàn bà mà say mê cờ bạc, có đủ tư cách để mà bán mình, giết chồng, đợ con. Đó là một câu trước tôi, người ta nói đến đã nhiều, một câu sáo nhưng mà rất đúng.

NGAY HÔM sau, hôm sau, rồi hôm sau nữa, tôi có ý mong nàng trở về. Nhưng mộng ảo ! Con chim ấy một khi đã thoát khỏi lồng và đã vui với một cảnh trời xa lạ, con chim ấy còn có bao giờ nghĩ đến chuyện bay về ‘‘lồng của tôi’’? Ừ mà lạ quá, sao tôi đã gọi đó là ‘‘lồng’’, cái ái tình niềm nở, dễ dãi, ngoan ngoãn của tôi. Nếu ái tình của tôi thật có giam cầm nàng nữa, thì cũng là giam cầm một cách khả ái. Tôi biết trời sinh nàng ra là để sống ở quãng trời xa rộng, nhưng ở bên cạnh tôi, nàng có mất cái gì đâu? Nàng muốn gì được vậy. Tôi đã để cho nàng may sắm cực kỳ xa hoa, tôi đã để cho nàng hút thuốc phiện, hít cocaïne, tôi đã để cho nàng đánh bạc và vất tiền ra không đếm. Còn có điều gì nữa mà tôi không chiều nàng ? Nhưng cũng có một đôi điều tôi phải cấm ngặt, chẳng hạn như... Không, tôi không thể để nàng xan xẻ tình yêu của nàng, cho một người khác, một người thứ hai, một người thứ ba... Không, một người đàn bà không chung tình là một người đàn bà rất nguy hiểm. Tôi có thể cho người đàn bà mọi quyền hành mà tôi đã cho một người đàn ông, nhưng đến cái ấy, thì không thể nào, không đời nào được ! Một người đàn ông ‘‘ngoại tình’’, không phải là vô tội, nhưng có thể không sao: hạnh phúc gia đình có thể không bị tổn thương chỉ là sự cuồng dại trong chốc lát mà thôi, rồi có thể ngoan ngoãn trở về khuôn phép. Nhưng đến như một người đàn bà một khi theo trai là trở nên rất ghê gớm : người ấy có tư cách bỏ nhà trốn đi, có tư cách làm hại chồng, cầm dao mà đâm chồng, đâm vào trái tim yêu dấu mà mình đã tầng nàng niu. Không phải vì tôi là một người hay ghen bóng ghen gió mà tôi đã nghi ngờ vợ tôi. Cái lòng lang chạ của vợ tôi, sau này để chứng thực. Mà trong sự phụ tình ấy, tôi cũng chịu một phần trách nhiệm, nếu không phải là tất cả. Làm sao, tôi đã có thể nói tới nàng một cách tàn nhẫn thế, nhất là khi động đến cha nàng một cách hèn nhát thế, thì tôi cho là một điều không thể nào dung thứ được. Nhiều khi tôi hối hận quá chừng, nhưng mà cơn ghen tuông cũng làm tan ngay sự hối hận. Cơn ghen tuông ấy một ngày một ghê gớm. Lúc mở mắt ra không thấy nàng về, tôi lại nhủ lòng : ‘‘Bây giờ có lẽ nàng còn ở trên gối thằng Tư Đồng ? hay thằng Hai Bích ?’’ Rồi lòng tôi như thắt lại, và tôi khóc như một đứa trẻ con. Khóc như thế, tôi lấy làm hả lắm ! Nhưng mà nàng vẫn không về. Con chim yêu quí của tôi có lẽ không bao giờ về nữa! Tôi giận xưa kia sao tôi không chặt phứt đôi cánh của nó đi?