Mặc cho thời gian đầu tư còn dài

Quả là hết sức lạ lùng, cuộc tranh luận về tiêu chuẩn Kelly mãi đến năm 1979 mới lên đến đỉnh điểm. Khi nhận giải thưởng Nobel, Samuelson một lần nữa lên tiếng phản đối chiến lược số trung bình nhân và lập luận dễ dãi của giáo sư Seuss. Ông viết một bài báo sử dụng các từ chỉ gồm một âm tiết: "Tại sao chúng ta không nên chọn lô-ga của tài sản là một số lớn khi mà thời gian đầu tư là dài hạn" ("Why We Should Not Make Mean Log Of Wealth Big Though Years to Act Are Long"). Bài báo thú vị này được đăng trên một tạp chí có cái tên gồm các chữ đa âm tiết thông thường, Tờ Tài chính Ngân hàng (Journal of Banking and Finance).

Thorp lý luận: "Những gì tôi nghĩ Samuelson cố gắng truyền đạt qua bài báo này là: Các bạn không chịu nói thì tôi buộc phải giải thích điều này bằng những từ chỉ có một âm tiết mà thôi".

Với mánh lới câu khách này, Samuelson không thể sử dụng những từ như: "số trung bình nhân", "lô-ga" hay "tối đa hóa". Ông cũng không thể nhắc tới Bemouli, Kelly, Shannon, Latané hay thậm chí Gertrude Stein.

Tại sao sau đó một số người vẫn nghĩ là họ nên chọn lô-ga của tài sản là một số lớn? Họ gật đầu thừa nhận. Họ cảm thấy rằng "bằng cách này cuối cùng họ sẽ giàu có hơn. Mà nhiều tiền thì chắc chắn là lợi hơn ít tiền". Nhưng họ đã sai. Điều mà họ không thấy được chính là những gì họ mất đi - và chắc chẩn là họ sẽ mất - với số N lớn, bạn sẽ mất một khoản thực sự lớn (điều này đã được kiểm chứng).

Samuelson khéo léo kết luận rằng, "không cần phải nói thêm nhiều nữa. Tôi đã trình bày quan điểm của mình. Và điều cuối cùng muốn nói là quan điểm ấy được tôi trình bày trong một bài văn chỉ gồm toàn những từ một âm tiết."

Suốt cuộc tranh luận, mỗi bên đều hứng thú tìm hiểu xem những nhược điểm nào trong tư duy hay tính cách của đối phương khiến họ cứ tiếp tục mắc phải những sai lầm trầm trọng. Samuelson nhận xét rằng những người ấn tượng nhiều nhất với tiêu chuẩn Kelly lại thường là những người ít hiểu biết về kinh tế nhất. Thực tế còn hơn cả vậy nữa. Phần lớn họ là những nhà lý luận về thông tin, những tay đánh bạc, các nhà toán học hay các nhà quản lý danh mục đầu tư chứ không phải tay mơ, nhưng họ cũng không phải là những người học cao tới tiến sĩ và quen thuộc với các tài liệu kinh tế.

Ít nhất thì, phần nào ảnh hưởng từ Samuelson và Merton, danh tiếng của tiêu chuẩn Kelly trong giới những nhà kinh tế học ngày nay chắc chắn cũng chẳng hơn gì tiếng tăm của tay họa sĩ Thomas Kinkade trong giới nghệ thuật. Nó chỉ cuốn hút những ai không thực sự "hiểu" nó.

Bên tham gia tranh luận còn lại thì đi thực hiện các phân tích tâm lý. Tôi đã từng nghe quá nhiều lý thuyết phân tích tại sao và bằng cách nào mà Samuelson lại một mực phản bác số trung bình nhân. Một trong những lý thuyết đó ra đời khi Claude Shannon, một người bạn của Samuelson, chú ý tới buổi diễn thuyết về thị trường chứng khoán của ông và đưa tiêu chuẩn Kelly vào chương trình nghị sự. (Nếu Jennifer Lopez thu hút được rất nhiều sự chú ý khi tuyên bố một giải pháp cho tình trạng nóng lên toàn cầu, chắc chắn các nhà khoa học trái đất sẽ say sưa chỉ ra những thiếu sót mà họ tìm thấy trong mô hình của J.Lo). Một cách giải thích khác là tiêu chuẩn Kelly "không được phát minh ở đây". Tiêu chuẩn Kelly là công trình của các nhà lý luận (và của một nhà vật lý thế kỉ XVIII) chứ không phải của một nhà kinh tế học, thế nên các nhà kinh tế học bảo vệ chính giới của họ.

John Maddux, biên tập viên lâu năm của tờ Nature, đề xuất ra một quy định hài hước, trong một chừng mực nào đó có thể được áp dụng cho mỗi bên tham gia tranh luận: "Những người hiểu một tác phẩm rõ nhất lại có thể là những người giúp thu hút sự chú ý cho tác phẩm đó ít nhất; chính những lời chỉ trích nhỏ lẻ đến từ rất nhiều nguồn, đặc biệt là sự phát hiện của các thợ in mới làm được điều này."