- 4 -

SANG ĐÊM THỨ HAI, VŨ NGUYÊN ĐÃ NGỦ ĐƯỢC MỘT CHÚT. Đêm thứ ba thời gian ngủ dài hơn. Đêm thứ tư khoảng thức và khoảng ngủ đã ngang bằng. Cuộc đời dài lắm nhưng cuộc đời cũng kì lạ thật! Nó có thể khiến người ta quen đi ngay cả những cái tưởng chừng không thể nào quen nổi. Như cuộc sống tù ngục đen tối này, quen cách nói năng xưng hô gióng một của những người quản giáo, của đám bạn tù, quen luôn mỗi sáng thức dậy thèm một ly cà phê đen đá đến bần thần cả người mà không có, quen cả cái lối đi tiểu, đại tiện cho nhanh, tiểu đại tiện ngay tại tấm gỗ lưng ở góc phòng, để còn nhường chỗ cho kẻ khác trong khi hồi ở nhà, với căn bệnh u xơ tiền liệt tuyến và đại tràng mãn tính, mỗi lần vào trong toalet là phải rỉ rả vừa đọc báo vừa dặn ngồi cả nửa tiếng đồng hồ. Quen nên buộc phải quên. Anh đang cô quên đi cái căn bệnh đái tháo đường đang có chiều hướng nặng lên mà mỗi lần đi giải xong, cứ thấy bủn rủn chân tay như người vừa leo qua mười con dốc. Và cả căn bệnh ám ảnh nhất, căn bệnh còn đang trong giai đoạn mù mờ nhưng mỗi bận chợt nghĩ đến là lại cứ giật thót người lên, căn bệnh không một ai biết được ngoài người bạn bác sĩ viện trưởng đã chẩn đoán cho anh. Một căn bệnh về tim…

Thì vẫn là quên và quen, hai liệu pháp tâm lý đắc dụng để sống được ở những chỗ như chỗ này. Quên và quen…

Nhưng có một cái nhưng không thể quen nổi, đó chính là cái sự bị quên lãng. Đã sang ngày thứ sáu rồi mà người ta vẫn chưa một lần động chạm đến anh. Anh thèm được ai đó gọi đến, hỏi han, luận tội, cả mắng mỏ cũng được để có điều kiện được phản hồi, được nói lại. Như vậy anh sẽ có cảm giác rằng mình đang tồn tại, đang vận động đến một cái gì chứ cứ nằm ngồi suốt ngày đêm trên dòng thời gian lệt sệt, nhão nhoét có lúc lại vón cục như thế này, khổ quá! Anh bắt đầu thèm nắng, thèm gió và thèm được nhìn ngắm mặt người. Những bộ mặt mà khi còn ở ngoài đời, anh đã bắt đầu thấy ghê sợ, không muốn nhìn, không muốn thấy. Người với người là địa ngục… Ai đã nói câu nói đúng đến nhợn người ấy nhỉ? Gần đây anh thèm được nhìn mặt sông, mặt hồ để đầu óc mình được trở về với cõi lặng nhưng công việc của anh lại không cho quyền anh thực hiện được điều ây. Những buổi chiều tan tầm nhìn xuống lòng đường, chẳng hiểu sao lòng dạ anh cứ chống chếnh đến tận cùng. Người! Người ở đâu ra mà nhiều thế. Con người! Hay những con vi khuẩn đang bò lổm ngổm, nhẫy nhụa khắp hành tinh làm cuộc mưu sinh vật vã? Con vị khuẩn đực, con vi khuẩn cái, mỗi con tự khoác cho mình một mảnh linh hồn nặng oằn, trống rỗng, khát vọng. quằn quại làm khổ nhau, tự làm khổ mình mà quên tiệt mất rằng, cuối chót rồi cũng trường bò vào cõi chết vô vị, câm lặng vĩnh viễn.

Sang ngày thứ bảy, anh đề nghị xin gặp người quản giáo để bày tỏ ý muốn được ra ngoài lao động như mọi người. Anh quản giáo chừng ngoai hai mươi tuổi, có nét mặt quen quen là lạ như đã có một lần nào anh thoáng gặp ở đâu, nhìn anh lâu lắm rồi bỏ đi, không nói gì, đôi mắt con trai thật buồn như lọt lòng ra đã buồn. Hai hôm sau, anh và cái con người cao tuổi đã bênh che anh buổi đầu được chuyển sang phòng giam khác, một phòng giam tám thước vuông mới chỉ có một người ở sẵn. Phòng này ra chiều khá hơn, có chăn chiếu, có cửa sổ trổ ra ngoài khoảng trống đàng hoàng và suất ăn, nói của đáng tội, cũng thấp thoáng gợi nhắc đến cái suất ăn của con người.

- Này! – Người bạn tù cao tuổi có vóc dáng to lớn, đúng cái vóc dáng của những ngư dân một vùng biển Sa Huỳnh bão gió năm xưa mỉm cười, nói – Không phải tự nhiên mà bọn mình được biệt đãi thế này. Anh thử nhớ xem anh có quen biết cái tay quản giáo ít nói ấy không? Tôi thấy mắt hắn ta nhìn anh khác lắm!

- Tôi cũng ngờ ngợ. Nhưng chịu không nhớ ra. Mười năm chiến trường, hai mươi năm thương trường mà thực chất cũng là chiến trường, lặn lội, va chạm khắp nơi, cọ xát đủ các loại người, làm sao nhớ nổi.

- Nhưng tóm lại người ta bắt anh vì tội gì?

Anh im lặng. Phòng chỉ có ba người, một người im lặng, ngưới thứ ba suốt ngày quay mặt vào tường, vậy thì người hỏi lại đành đóng vai người tự giãi bày vậy.

- Tôi về hưu rồi – Vũ Lâm, tên ông già, nói – Nhưng cái tay người ta đưa xuống làm tổng giám đốc thay tôi là một thằng ngu và đểu. Ngu thì còn khả dĩ chữa chạy được nhưng đểu là tôi không nhất trí bàn trao. Cơ ngơi sự nghiệp mồ hôi nước mắt mấy chục năm của gần ngàn con người mới tạo dựng lên, mỗi lúc sang tay một thằng làm đâu bị đuổi đấy, tham ô, phá sản đấy được à? Vậy là nó thù. Thù cũng chả làm gì nếu như nó không có đường dây chạy thẳng lên Bộ. Bộ biết nó dở nhưng chả hiểu vì một lý do tế nhị gì đó, vẫn cứ nhất quyết dùng. Y như rằng, chỉ sau có mấy tháng, do ngu dốt, do tư lợi, nó đã để thất thoát gần chục tỷ. Sợ tội, nó bàn mưu tính kế với một vài kẻ xưa nay không ưa tôi dù những kẻ đó đã có thời chịu ơn cưu mang, nâng đỡ của tôi, tìm cách đổ vấy sang đời tổng giám đốc cũ, tức là tôi. Nó bảo do tôi không biết làm ăn, nợ cũ chồng lên nơ mới, tàu bè, thiết bị hư hỏng cả nên không tránh khỏi thất thoát mà hắn chỉ là đứa đổ vỏ khi về tiếp quản. Độc địa hơn, hắn còn lục lọi hồ sơ khép tôi là chủ trương buôn lậu hơn trăm chiếc xe máy, có chữ kí rành rành. Đúng! Tôi ký. Tôi vẫn ký. Xưa nay đẻ nuôi sống ngàn còn người tôi phải ký chứ. Chỉ có điều, chữ ký tôi bao giờ cũng quang minh chính đại. Ví như vụ xe máy kia. Không phải riêng Tổng công ty tôi mà hàng chục doanh nghiệp khác cũng dính vào. Dính hơi nóng vội mọt chút. Dính trong khi chưa có Quota, nói đúng hơn là Quota về chậm chứ không phải không có. Thế là…

Thằng đểu… Sao ở đâu cũng nảy nòi ra lắm thằng đểu thế này! Anh không muốn nghe nữa. Anh không muốn ai khuấy động đến cái vũng đểu cáng đang bốc mùi nồng nặc trên đời này nữa. Vì anh, chính anh cũng đang là nạn nhân của cái sự quá ư là thất đức đó, anh đã thấm thía nó đến tận gan ruột rồi…

Kể từ ngày mai, tất cả nông trường sẽ làm việc theo quy chế mới!

Nói thì nói cứng vậy nhưng để ra được một quy chế mới đối với anh đâu có dễ dàng gì. Cái quy chế cũ, cái nếp nghĩ nếp làm cũ đã thấm vào đầu có người công nhân hàn trăm năm nay, đã di căn rễ đùm rễ đề, đã ăn sâu, buông toả vào tận lòng đất, lại thêm hàng chục năm bao cấp trị trề bổ sung vào, muốn thay đổi nói, đập vỡ nó, anh biết mình không thể chỉ ngồi trong phòng với cây bút, tập giấy mà tạo ra được.

Chưa vội nhận bàn trao, cứ tạm để phó giám đốc Đoàn Thanh điều hành hết mọi việc, Vũ Nguyên bắt đầu mở cuộc vi hành vào sâu cõi sống của hơn ngàn sinh mạng từ giờ đã được phó thác hoàn toàn vào chỉ một tay anh. Với một chiếc xe đạp, chứ không phải chiếc Băc Kinh già cũ của ban giám đốc, một cuốn sổ bìa xanh, lang thang vào tất cả các ngóc ngách trên ngàn héc ta, trên ngàn nhân khẩu, trên vài trăm mái lá nằm rải rác, lẻo khuất của nông trường, vừa tìm hiểu con người, anh vừa tìm hiểu công việc như một người thợ học nghề cần mẫn. Anh nhẩn nha xuống từng đội, tha thẩn vào từng tổ, đứng hàng giờ giữa hàng lô, nhìn vào từng bữa cơm, thạp gạo của mỗi người. Anh không chỉ đi ngày mà còn đi đêm. Chỗ nào đi xe được thì đi, chỗ nào đường vỡ, cống trôi thì lội bộ, thậm chí có đoạn còn phải cả vượt sông bằng túi ni lông theo kiểu thời chiến để đến được những đội hình xa nhất. Tất nhiên anh chưa muốn cho người ta biết mình là ai, chỉ mỉm cười xưng là cán bộ kĩ thuật mới về công ty, được phân công đi tìm hiểu thực trạng cây trồng…

Cái thực trạng này đối với anh đâu có lạ gì. Những tháng ngày lặn lội trong các cánh rừng su để thực thi công trình, những buổi giao ban sôi sủi hàng tuần, những phiên họp đảng uỷ côn…

Cái thực trạng này đối với anh đâu có lạ gì. Những tháng ngày lặn lội trong các cánh rừng su để thực thi công trình, những buổi giao ban sôi sủi hàng tuần, những phiên họp đảng uỷ công ty, những đêm tâm tình không ngủ với người trồng trọt… Tất cả những cái đó đã ngấm dần vào anh, ngấm dần như duyên số duyên nợ để rồi giờ đây anh giã từ máy móc để xuống ở hẳn với nó.

Hơn nửa tháng sau trở về, nhìn anh không còn ai nhận ra nữa! Vẻ trắng trẻo đẹp trai đã thay bằng khuôn mặt râu ria xạm xần nắng gió nhưng vẫn đẹp, một vẻ đẹp thanh tú, phảng phất nét phong trần. Môi tái hơn, mắt trũng sâu hơn và bàn tay có những ngón trắng hồng như ngón tay con gái cũng ám màu đất đỏ vì như anh nói, đã chơi trở lại một cơn sốt rét muốn quỵ ngã luôn ở dọc đường. Nhưng đôi mắt lại bình tâm khác lạ, như có cả những đám mây chiều và con suối đầu nguồn trong vắt đang bảng lảng trôi trong đó. Ngay chiều hôm ấy, anh cho triệu tập toàn bộ đảng uỷ và ban giám đốc nông trường.

- Rừng cây xấu quá ngoài hình dung của tôi khi xuống đây. Và bà con sống cũng cơ cực quá! Cơ cực ngoài sức hình dung của người! – Lời tâm sự đầu tiên của anh là như thế - Chúng mình dẫu sao cũng còn chút máu lính chảy trong người, trước tình cảnh này, nói thật nhé, tôi cứ cảm thấy bao máu xương của bạn bè đổ xuống trở thành vô nghĩa quá…

Trong gần hai tiếng đồng hồ, với những trang sổ tay nhuốm đất lem nhem, với giọng nói buồn buồn như dứt ruột, như một lời tâm sự chân thành và đau xót, cả một chút phẫn nộ, trầm uất, anh đã nói hết tất cả mọi điều mình nghe thấy, nhìn thấy và cảm thấy. Anh nói về cách thức quan liêu đến thối rữa trong quản lý, về thói duy lý ngớ ngẩn chỉ cốt làm lấy được, lấy thành tích trong khai hoang, trong trồng mới, trong các công đoạn chăm sóc, tưới bón, trong cả kỹ thuật cạo phá, cạo ẩu… dẫn đến hơn ngàn héc ta cao su đang trở thành hơn ngàn héc ta đất chết. Anh nhấn mạnh đến sự sa sút, đến kinh ngạc về thể chất của một số không ít những cán bộ tự cho mình cái quyền được sống ung dung, sống trưởng giả như những ông vua con trên cái dạ dày trống rỗng của thần dân. Sự sa sút về chất này làm nảy nòi ra hàng loạt những tiêu cực, những tệ nạn không thể hiểu nổi mà báo chí đã không ngớt đề cập đến như nạn ăn cắp mủ, ăn cắp gỗ đến mức trắng trợn, công khai (anh vui vẻ kể lại chuyện anh chàng lái xe đổ nước suối vào bồn hôm rồi…) gian dối hàm lượng, gian dối tiêu chuẩn gạo mắm, thuốc men của trên phát xuống khiến cho người thợ nhìn nông trường như nhìn vào địa ngục, nhìn cán bộ đảng viên như nhìn vào một lũ quan tham, cậu trời, chẳng khác gì đám chủ đồn điền tây tàn ác ngày xưa…

- Vậy mà chúng ta đã từng có những ngày bám trụ, đóng quân trong những cánh rừng cao su này và được bà con làm cao su nuôi nấng, che chở! – Ngừng một chút, nhìn sâu vào mắt từng người, anh nói tiếp, vẫn bằng cái giọng hiu hắt như không phải nói cho ai nghe mà chỉ nói với chính mình – Các đồng chí hãy một lần thử xuống tới tận từng người công nhân xem họ sống, họ nghĩ về chúng ta như thế nào! Buồn lắm… Dốt nát, phè phỡn, mèo chuột, nhậu nhẹt, trù dập, xểnh ra là xà xẻo, động tí là lập băng này, kíp nọ chơi xấu, hất cẳng nhau, kiến thức về trồng cây thì nghèo nhưng kiến thức về ăn xài lại rất phong phú… Họ nói về chúng ta như vậy đấy.

Cả phòng họp lặng tờ. Nghe được cả tiếng con nhặng nào è è bay vào rồi è è bay ra. Thoáng có những đôi mắt nhìn xuống. Lại thoáng có những đôi mắt càu cọ nhìn lên, một vài nước da xanh tái nhưng lại có nước da đỏ bừng, tím lịm. Rồi không phải ai khác, lại chính Tụ, người đội trưởng đội 2 có vẻ mặt hầm hố đã dằn mặt anh hôm rồi đứng bật dậy:

- Yêu cầu đồng chí giám đốc chân ướt chân ráo mới về, chẳng nên vỗ mặt anh em như vậy. Đồng chí không có quyền và cũng sẽ không bao giờ có quyền hết. Ở đây ít nhất cũng có những người lớn tuổi, những người đã vào nghề lâu năm hơn đồng chí thiết nghĩ trong cách nói năng nhận định, đồng chí vuốt mặt cũng phải nên nể mũi!

Không khí càng nặng hơn. Có người ngấm ngầm gật đầu. Có người nhìn nhanh lên Vũ Nguyên với vẻ ái ngại. Dầu sao người ta cũng là… lại có người như được câu nói của Tụ gãi trúng vỉa mặt, bật thẳng tay, mồm miệng căng chằng ra cái tuồng sắp đánh đòn hôi chợ. Đúng lúc đó, đội trưởng đội chủ lực Đăng Điền hắng giọng nhẹ rồi ôn tồn đứng dậy giọng miền trung ấm và nặng, rất có sức thu hút ngay từ đầu:

- Tôi không tán thành cách nói công thần của đồng chí Tụ và một vài đồng chí khác vừa rồi. Những nhận định của anh Nguyên có thể chính xác, có thể chưa chính xác nhưng đấy là nhận định của một người trung thực, có lương tâm, còn những nhận định đó có thoả đáng với một người quản lý hay không, đó lại là chuyện khác – Anh ta ngừng lại một chút cho câu nói vừa đủ sức ngấm vào số đông – Bao lâu nay chúng ta đã quá nghe quen những lời ve vuốt rồi, bây giờ nghe những lời nói thẳng, theo tôi là tất cả nên bình tĩnh. Bài học bốn đời giám đốc đã đổ gục từ đây không đủ để cho chúng ta rút ra bài học biết lắng nghe những điều đi chúng vào tim gan phổi phèo ư? Đề nghị đồng chí giám đốc cứ nói tiếp!

Đúng là một tiếng nói có hiệu lực. Trong chốc lát, không còn một cánh tay quá khích nào giơ lên nữa. Tưởng nhân lúc này giám đốc sẽ thừa cơ phản kích lại nhưng không, anh chỉ mỉm cười, cái cười mỉm không rõ ràng ý nghĩa:

- Tôi biết nói ra những điều này sẽ nghịch nhĩ, thậm chí sẽ xúc phạm đến nhiều người nhưng không thể không nói ra. Bởi vì bây giờ tôi với anh em là một, tôi nói thế tức là tôi cũng đang xúc phạm đến chính tôi. Cuộc sống của mọi người và cuộc sống của rừng cây đang đứng trước miệng vực của sự hoàn toàn phá sản buộc tôi phải nói. Cũng xin cảm ơn lời nói thẳng của anh Tụ và các anh khác. Như vậy, chúng ta sẽ hiểu nhau hơn. Tôi muốn mọi việc xấu tốt, trắng đen phải rõ ràng ngay từ đầu để ngay tuần sau, có một nội dung họp chắc chắn sẽ còn căng thẳng hơn, sẽ động chạm sâu sắc hơn đến tất cả những người ngồi đây, đó là thảo ra quy chế mới – ngừng lại một chút như để nghe chính tiếng nói trong ngực mình phát ra, anh hạ giọng – Tất nhiên quy chế có nhiều điều nhưng các đồng chí đảng viên có mặt ở đây trước hết và trên hết hãy thống nhất cùng tôi một điều, điều có tính chủ đạo và sống còn nhất, đó là bằng mọi giá phải thiết lập ngay được sự công bằng trong các rừng cây, không có công bằng, không có dân chủ thì sẽ không có gì hết! Bây giờ mời các đồng chí về nghỉ!

Cuộc họp giải tán nhanh. Còn lại một nhóm người vẫn ngồi lại, mặt mày đuỗn đệt như bị trúng gió. Đăng Điền đi đến, giọng buồn phiền:

- Các ông dại bỏ mẹ! Quyền lực trong tay người ta, người ta muốn nói gì thì nói, kệ, hơi đâu mà mấy ông phản ứng bộp chộp như đám đĩ non ngứa nghề thế!

Phó giám đốc Đoàn Thanh kéo xếch anh ta ra một góc, nói sát vào mang tai, hơi thở nồng nặc mùi thuốc lào:

- Điền! Tóm lại mày là thế nào? Từ lúc về đến giờ, rõ ràng tao thấy mày đã hai lần đứng ra bảo vệ nó trong khi chính mày lại muốn tao…

- Bảo vệ ai? – Điền cười nụ - Bảo vệ anh hay bảo vệ hắn?

Không chờ cho Đoàn Thanh hiểu hết, Điền đã bỏ đi, miệng tru lại trong một điệu huýt gió hành khúc rộn ràng…

Đêm đó, chắc là khuya lắm rồi nhưng trong căn phòng mười thước vuông của Vũ Nguyên, ánh đèn măng sông vẫn còn leo lét cháy. Anh bị sốc vì không khí cuộc họp vừa rồi ư? Không! Mọi sự anh đã lường hơn thế, mới có vậy thì đã nhằm nhò gì. Hay là anh đang nung nấu những quy chế sắt sẽ được tung ra ngày mai? Càng không! Mọi cái đã nằm sẵn trong đầu rồi, nhất định sẽ phải áp đảo đến tận cùn được ăn cả ngã về không, một dấu phảy cũng không khoan nhượng.

Chỉ có ngọn gió trời xào xạc ngoài kia là biết anh đang nghĩ gì. Anh đang nghĩ đến Hà Thương. Trong chuyến đi nhọc nhằn vừa rồi, công việc chỉ một phần, phần khác đau đáu, cấp bách hơn là từ trong sâu thẳm mọi điều, anh muốn vô cùng gặp lại người con gái ấy. Nhưng đâu có gặp. Xuống tới tận chỗ ở của cô, người bạn gái cùng lán bảo cô đã tranh thủ xin đi nghỉ phép năm để chăm sóc một người thân ốm nặng ở quê rồi. Ngẩn ngơ đứng nhìn chiếc giường ọp ẹp ken bằng lỗ nơi em ngủ, cái chăn cái màn đầy mụn vá em gấp gọn để ở một đầu, lại nhìn cái lu nước mẻ sóng sánh vài giọt, nhìn lên mái lá lỗ chỗ sao trời, nhìn vào tấm liếp thưa đang có gió rít ngang… tự dưng nước mắt anh bỗng ứa ra. Hà Thương ơi! Phải chăng em sống cuộc sống tự đoạ đày này là vì anh? Như vậy anh hiểu em vẫn không hề tha thứ cho anh. Tại chỗ bò và xe đâm nhau hôm rồi, nhìn thấy anh, biết anh tới đây làm gì, em đã trốn chạy bằng cách xin nghỉ phép bất thường phải không? Làm gì đến nỗi phải như vậy cơ chứ Thương ơi…

Và chính lúc đó, dưới tấm chiếu te tua, vàng xỉn như tấm chiếu của người đánh tẩm quất tại vỉa hè chợ Bến Thành, anh chợt nhìn thấy một tệp giấy chi chít những hàng chữ đang viết dở. Hàng chữ mềm mại, nghiêng nghiêng quen thuộc của em. Anh tần ngần cầm lên… Không phải nhật ký cũng không phải văn chương như đã có lần em khao khát mình trở thành người chép sử cho loài cây cho mủ. Em toàn viết những suy nghĩ day dứt của em về giống má, về hàm lượng, về thể thức chăm sóc, bón phân, về các quy trình cạo làm sao cho có hiệu quả nhất nhưng lại không ảnh hưởng đến trữ lượng của cây, về tay nghề cũng như về đời sống con người làm nghề… Những dòng chữ, những cái gạch đầu dòng, những hình vẽ rối rắm như có cả nước mắt và mồ hôi em trong đó nhạt nhoà dần trước mắt anh. Anh không thể đọc được nữa, anh không muốn đọc nữa… Thì ra em vẫn là em như ngày xưa, cả nghĩ, dễ bị tổn thương, giàu nghị lực, hoàn cảnh nào cũng giữ cho mình một chút than lửa âm thầm. Em đang khát vọng về rừng cây để che đi cái tuyệt vọng về cuộc đời, hay chính cái tuyệt vọng về cuộc đời đã làm nảy sinh trong em cái khát vọng về rừng cây? Hoặc chỉ là giản đơn như câu nói dứt ruột của em một chiều buồn hôm ấy: “Ông nội em bỏ quê đi cao su đã bị Tây chặt đầu ở đây. Bố em đi bộ đội cũng ngã xuống ở một cánh rừng cao su nào đó mãi tận miệt Tây Nguyên mà chưa tìm được xác…”

Tiễn anh ra cửa, cô bạn có cái nhìn héo hon cùng lán với Thương giữ anh lại một chút, ngần ngừ nói thêm: “Nó bảo nó đi nghỉ phép nhưng em không tin. Gần đây em thấy nó thế nào ấy. Nước da xấu lắm, thỉnh thoảng lại lăn ra nằm lịm đi một lúc mà hỏi gì nó cũng nhất định không chịu nói. Em nghi là…”

Cô gái tắc lời không nói thêm gì nữa, chỉ có ngọn gió rừng su hoang sơ và giá lạnh là phân vân đi tiếp hết câu nói của cô. Bệnh rừng. Bệnh của đói nghèo, của kham khổ, thiếu chất thôi chứ có gì phải nghĩ đâu cô gái ơi! Chạnh buồn như mỗi lần thấy chạnh buồn, anh đi đến chiếc tủ với ý định mang cây kèn Clarinet ra thổi nhè nhẹ vài giai điệu cho bình tâm trở lại nhưng bàn tay anh chợt giật phắt, khẽ run lên… Hộp kèn để nghiêm ngắn ở ngăn trên không còn nữa, thay vào đó là cả cây kèn tròn trịa mày nâu hun đã biến thành một mớ ngổn ngang những mẩu vụn dập nát, ở giữa là mấy lỗ kèn sáng bạc ngơ ngác nhìn lên như những con mắt mù loà… Và cạnh đấy là một mảnh giấy viết không vội vã chút nào, thậm chí còn rất đẹp và hình như có ướp cả hương thơm:

“Ông Vũ Nguyên! Biết ông đang toan tính nhiều chuyện, tuỳ ông, nhưng tốt nhất là ông không nên động đến lãnh địa làm ăn của chúng tôi. Đất lề quê thói, ở đâu có luật ở đó, ông nên tỏ ra biết điều. Sự bể nát của cây kèn này, mong ông hiểu cho như là một lời nhắn nhủ ban đầu. Cám ơn!”

Cầm cây kèn chỉ còn là cái xác trên tay, anh ngồi lặng đi, cười nhạt một tiếng rồi tắt đèn đi nằm. Lại một trò khỉ của đám giang hồ! Từ ngày cởi áo lính trở về vùng đất dữ dằn này, đã bao bận anh phải đương đầu với nó và chưa bao giờ coi nó là cái gì cả. Chuyện vặt cõi đời, có thế mới vui.

Gió rừng su vẫn không thôi than vãn ngoài kia như đang rì rầm làm sống lại cả một chiều dài thăm thẳm của lịch sử nơi này… Ngày ấy, khi còn đang là giám đốc xí nghiệp cơ khí, trong những đêm nhức nhối vì chuyện khoán sản, chuyện đổi tiền bay lơ lửng trên đầu như một cái án treo không cưỡng được, anh đã mang cây kèn này ra để tự trấn an mình. Cây kèn đã theo anh đi suốt các trận đánh, đã trở thành người bạn, một chỗ dựa tinh thần cho anh trong những giờ khắc ác liệt, bi thương nhất. Và rồi cũng chính âm thanh của nó đã dẫn cô đến với anh. “Anh đừng thổi nữa!... Chưa ở đâu và chưa bao giờ em được nghe một tiếng nhạc buồn như thế! Tiếng kèn như tiếng khóc…” Cô đã nói như vậy vào một đêm chỉ có hai người ngồi với nhau trong một góc rừng thưa. Rồi mái tóc vừa gội của cô đã bất giác ngả vào ngực anh như có cả một rừng sả tràn về… cô khóc thật, nước mắt con gái thấm ướt đến tận tâm can, một điều mà trước đó anh chưa hề dám nghĩ tới, chưa hề dám tin…

Một tiếng gõ cửa rất ư là rụt rè vang lên. Cửa mở. Anh nhận ra ngay khuôn mặt của cái anh chàng lái xe bồn hôm đó. Chỉ khác nét nhâng nháo đã thay bằng vẻ ỉu xìu trông chả giống ai.

- Có chuyện gì thế? – Anh hỏi – Mà vào hẳn trong này đi đã.

- Em… em đến chịu tội – Không thể có giọng nói nào khổ sở hơn.

- Tội gì? – Chút nữa anh bật cười.

- Tội bố láo bố lếu với anh, tội gọi anh bằng mày tao chí tớ, tội… Tại vì anh trông giống mấy tay nhà báo, giống mấy tay kĩ sư xuống thực tập nên em mới… Nghe nói sáng nay anh kể lại chuyện của em giữa cuộc họp, em khổ tâm quá!

- Ngôi xuống và uống nước đi! – Anh rót cho anh ta ly trà còn âm ấm – Tôi quên rồi và nếu có nhớ thì nhớ cậu có tội khác kia. Tội nặng.

- Chết em – Anh chàng giật nảy.

- Đó là tội đổ nước lã vào mủ. Tội này có thể đưa ra toà án binh.

- Thế thì phải đưa ra toà hết hả anh – Mặt chảy ra - Ở đây có thằng nào là không đổ đâu.

- Thôi được rồi. Muốn tôi xoá tội, cậu hãy nói thử một sáng kiến là làm sao cho cánh xe bồn của các cậu từ nay không làm được điều ấy.

- Dễ - mặt anh chàng sáng lên – Chỉ cần gắn xi miệng bồn lại rồi mới được nổ máy. Bố thằng nào dám bóc ra… ấy, em lại văng tục rồi, em xin lỗi…

- Gắn xi à?... Được, một ý nghĩ hay đấy. Tốt! Thôi, bây giờ cậu về đi! Tôi cảm ơn cậu!

- Cám ơn em? – Há hốc mồm – Tức là anh sẽ xoá tội cho em?

- Xoá!

Anh chàng lao tới đưa cả hai tay nắm lấy tay anh cho lên mồm hôn chùn chụt rồi đi ra cửa:

- Vâng! Em về đây! Bữa nào rảnh, em mời giám đốc xuống chỗ em nhậu chơi. Rượu tự nấu lấy bằng men Trương Xá gửi từ ngoài kia vào, thịt thú rằng, đã lắm! Em chào anh ạ!

Cậu chàng biến nhanh vào bóng đêm. Hình như có cả tiếng huýt sáo rộn ràng vang trở lại. Vũ Nguyên lắc đầu. Trời đất! Tội ăn trộm mủ không lo mà lại lo tội ăn nói không phải với cấp trên! Đầu óc con người ở đây bây giờ chẳng lẽ lai nguyên thuỷ đến thế kia ư?

Ấy vậy nhưng cuộc họp như anh nói là hết sức quan trọng để ban hành quy chế mới đó sang tuần sau vẫn chưa xảy ra được. Không phải vì lời đe doạ lạnh lẽo cùng sự bể nát của cây kèn kỷ vật kia. Chuyện đó, như đã thành một thói quen, chỉ kích thích thêm tính hành động quyết liệt trong con người anh. Cũng không phải do tình hình chung chưa thuận lợi cho sự ra đời một quy chế, cũng chẳng phải do có ai phá bĩnh, ai bàn ra khiến cho anh phải giật mình nghĩ lại. Ráo trọn những điều này anh đều đã có đủ kinh nghiệm đối phó rồi. Một cái mới ra đời làm sao lại có thể mong thông đồng bén giọt ngay được, hoạ có là ở thế giới siêu thực. Cái làm anh tạm dừng lại là chỉ ở như một mảnh giấy khác, mảnh giấy gấp tư, bên trong là những hàng chữ bút bi màu tím được viết một cách vụng về, gẫy góc chắc là của một bàn tay đàn ông không nhiều chữ nghĩa cho lắm nào đó chẳng hiểu ném vào qua lối cửa sổ lúc nào:

“Chưa nên ban hành quy chế mới lúc này! Rất dễ bị phản ứng, rất dễ gẫy! Nên để họ có thời gian làm quen với một vài cách thức mới rồi sau đó dựa vào đó mà thảo quy chế. Mà cũng chỉ nên thảo từng phần, thực thi từng phần không nên thảo cả một lúc, thực thi cả một lúc, họ sẽ không tiêu hoá nổi đâu. Tập quán, suy nghĩ làm ăn cũ muốn thay đổi phải có thời gian…”

Mảnh giấy này là của ai? Dưới chẳng ký tên nhưng rõ ràng đây là một ý kiến thiện chí chân thành và phần nào có lý nữa. Dường như con người bí hiểm giấu mặt này rất biết cái cá tính nôn nóng đến quyết liệt trước những việc gai góc đòi hỏi ý chí quyết đoán của anh. Ai nhỉ? Của Đoàn Thanh à? Hay Đăng Điền? Vô lý! Nếu là họ thì cứ đến trao đổi thẳng chứ bịa đặt giấy má ra làm gì! Hay là của… Cũng vô lý! Nét chữ của em anh đã thuộc làm lòng, đã ăn sâu vào tiềm thức làm sao có thể không nhận ra. Vả lại, theo một nguồn tin khéo hỏi dò được, em đi nghỉ phép đã về đâu? Thế thì của ai?... Thôi được! Bất biết là của ai nhưng cũng nên nghe ngóng lại mọi chuyện, đúng là chưa thể tiến hành một cái gì quá mạnh trong lúc này được. Anh lặng lẽ chấp nhận nhưng chưa chấp nhận cái phần giao tranh gay gắt trong đầu mấy hôm nay chưa phân thắng bại và nhét mảnh giấy xuống đáy ba lô lưu giữ một kỷ niệm ngày đầu về với cây cao su.