- 18 -

CĂN NHÀ CỦA GIÁM ĐÔC BA VINH VÀO LOẠI KHIÊM nhường nhất Công ty. Đấy là người trong Công ty bảo, còn người ở nơi khác đến lại quả quyết rằng tuy là khiêm nhường thật đấy nhưng lại dễ thương, yên tĩnh nhất thị xã. Nó có khiêm nhường thật không, cái đó quả là khó phân định, chỉ biết rằng ngự trên diện tích 200 mét vuông, ngôi nhà hai tầng mùa khô cũng như mùa mưa, nằm như chìm ẩn trong rất nhiều cây lá lao xao. Vòng ngoài là các loại cây ăn quả: măng cụt, sầu riêng, chôm chôm, mãng cầu, nhãn, táo… Vòng trong toàn cây cảnh, nó không uốn lượn theo hình các con giáp cầu kì mà cứ nhẹ nhàng buông toả tự nhiên như cái dáng muôn đời nguyên thuỷ của nó. Chỉ khác, nếu ai đó sành chơi cây một chút, thoáng nhìn đã không khỏi trầm trồ vì cái giá trị không dễ nhìn ra của nó. Toàn những loại được chọn mua từ các vùng cây thế có tiếng nhất chở về. Người vô tâm thì hít hà: “Đúng là cách sống của một nhà hiền triết, lấy cái u tịch, thanh cảnh làm vui”. Người khác lại tấm tắc: “Cả chục năm làm giám đốc mà nhà cửa thế này cũng coi như chưa có gì. Chả bù với một vài ông cán bộ khác, mới nhi nhoe được mấy năm đã…”

Thôi, chuyện đó thực hư thế nào, xin miễn bàn ở đây kẻo ăn nói hồ đồ, nông nổi lại oan cho người ta, tội nghiệp! Chỉ biết rằng vào lúc ngôi nhà vừa lên đèn, vị giám đốc có tiếng là tham công tiếc việc và có cách sống chặt chẽ đó đang ngồi trầm ngâm trước một bản in vi tính bốn trang dày đặc chữ của Vũ Nguyên fax về vừa được cô phó văn phòng đem tới.

Tóm tắt nội dung bản fax ấy đại loại như sau:

Kính gửi anh Ba và các anh trong ban giám đốc!

… Muốn mở rộng thị trường và giữ vững thị trường, cũng như muốn tăng sức cạnh tranh được với thị trường nội địa và thị trường ASEAN, sau ba tháng tìm hiểu kỹ và nghiêm túc tất cả các ngóc ngách đường dây mới nhợ trên này, tôi thấy ta chỉ còn cách nâng cao chất lượng sản phẩm, đồng thời phải hạ được giá thành.

Muốn vậy, tôi xin đề nghị ta nên cùng lúc tiến hành những vấn đề cụ thể sau:

Một, cải tiến lại quy trình chăm sóc và khai thác vườn cây theo đúng kĩ thuật tiên tiến nhất (sẽ có bản viết chi tiết kèm theo). Phải cân đối được định mức giữa chất lượng và chỉ tiêu giao. Qua đó chăm lo đến sự công bằng thu nhập, chăm lo đến hộ nghèo, hộ độc thân để củng cố lòng tin. Tất cả những điều này sẽ dẫn đến hàm lượng cao của giọt mủ, một trong những yếu tố quyết định tạo nên chất lượng sản phẩm.

Hai, có hàm lượng mủ tốt không đủ (hiện nay hầu hết các Công ty trong cả nước cũng đang đạt được những hàm lượng mủ tốt nhất) mà cái thiết cốt hơn là phải có công nghệ chế biến mủ thô hiện đại. Công nghệ của ta do Liên Xô để lại đã quá cũ nát và lạc hậu, do đó việc thay thế nó phải được coi là chiến lược. Tôi đề nghị trước mắt ta vay vốn đặt mua dây chuyền công nghệ của Malaysia là loại dây chuyền có uy tín và giá cả chịu được nhất hiện nay. Tất nhiên, trước tình trạng tài chính, kinh tế chung của cả nước, để vay được vốn tôi hiểu không phải chuyện dễ dàng gì. Riêng điều này tôi đang có suy nghĩ, nhưng chờ ý kiến các anh.

… Thực ra chất lượng và giá thành chỉ là một. Có chất lượng sẽ có thị trường. Có thị trường sẽ có cuộc sống. Và muốn có cuộc sống tốt, thưa các anh, vấn đề phát động thậm chí nếu cần sẽ đưa thành pháp lệnh một phong trào tiết kiệm sâu rộng trong các phòng ban, các nông trường, các xí nghiệp… phải được đặt ra. Cuộc phát động này trước đây ta đã làm, đã nêu thành khẩu hiệu: “Tiết kiệm hay là chết!” vậy mà tôi không rõ tại sao lâu nay lại bỏ quên?

Cuộc cạnh tranh trên này đang hết sức dữ dội, rất mong anh Ba và các anh xem xét khẩn trương và quyết định để tránh nguy cơ tụt hậu đã nhỡn tiền xảy ra ở một số không tí các doanh nghiệp…”

Ba Vinh ném tệp giấy xuống bàn, cười nhạt! Đúng là ngựa non háu đá. Mới chân ướt chân ráo lên được có ít ngày đã đòi cải cách này, cải tiến kia, cứ làm như mọi người từ trước đến nay chỉ ngồi chơi ăn nhậu không bằng. Láo! Muốn dạy đĩ vén váy ư? Ở đó mà dạy. Cái thằng…

Nhưng, sau khi bỏ vào nhà trong xối một chập nước nóng vào cổ vào gáy theo cái tật thích tự Masage mà ông vốn ưa thích, Ba Vinh bỗng giật mình. Chết cha! Đề án này chắc hắn không chỉ gửi cho một mình mình mà lâu nay theo cái thói điều gì thích làm đến cùng của hắn, hắn sẽ tống đạt lên cả tổng công ty, lên cả Tổng cục chứ chả chơi. Và như vậy thì… cú giật mình biến thành cú lạnh người, và như vậy thì chả hoá ra mình tự đào hố chôn mình bằng cái sự dốt nát, cái thói bảo thủ trì trệ mà mấy vị ở trên đang có chiều định kiến à? Và hình như mấy vị ấy cũng… đang định kiến mình rồi thì phải.

Ba Vinh lại giở tệp giấy ra nhìn càu cạu như nhìn vào một giống vật kinh dị và quái ác. Hắn thực tâm hay là định làm một cú áp phe chính trị để bật lên cao, để hất cẳng mình đây? Chậc! Định kiểu gì đi nữa thì cũng phải nói thật, những cái hắn phác ra đều trúng cả, ai cũng biết là trúng, chính ông cũng thấy trúng nhưng để thực hiện thì… tất cả phải sới tung lên hết, chịu không nổi. Trong khi quỹ thời gian của ông đâu còn nhiều nhặn gì, lệnh hạ cánh biết bay đến lúc nào. Mà ông lại rất cần có một cú hạ cánh an toàn. Chà chà! Rắc rối đây! Từ lúc đành phải để hắn lên đây mình đã biết là sẽ rắc rối rồi… Nhưng không sao! Chú em còn ngây ngô cuộc đời và lãng mạn thương trường lắm chú em ạ!

Ông nhấc điện thoại bấm số chánh văn phòng: “A lô! Ba Vinh đây… Sáng mai đồng chí fax cho Vũ Nguyên ý kiến của ban giám đốc là rất hoan nghênh bản đề án của đồng chí ấy, sẽ cân nhắc mọi chuyện những riêng việc mua dây chuyền công nghệ của Malay thì chắc không thể được. Hơn một triệu đô, đống tiền ấy vay ai được và ai dám cho vay. Quên cái đó đi…”

Hừ! Tiền lương phát cho công nhân cũng đã chả đủ, chích máu ra mà mua dây chuyền à? Tí nữa ông đã định bục ra câu ấy nhưng rồi lại chợt nhớ ngay đến mình đang điện thoại cho ai.

Trong lúc ấy, giám đốc nông trường sáng giá nhất, Đăng Điền, đã có mặt ở nơi chiếc cổng sắt được dựng khá sơ sài như thể dựng gọi là dựng cho vui. Anh ta bước vào thoải mái và tự nhiên như người nhà. Thì đấy, chẳng cần bấm chuông mà tự thò tay vào rút then, chẳng ngại con chó lông, xoáy giống Phú Quốc to như con bê đang gầm gừ lao ra. Con chó này nổi tiếng là dữ nhất vùng, có đận mình nó đã hạ gục hai thằng trộm chuyên nghiệp định lẻn vào nhà mà lạ chưa, đứng trước anh ta nó lại hiền như ngỗng, đuôi ngoáy tít vẻ mừng rỡ khôn xiết kể.

Một tiếng nói vọng ra từ trong nhà vừa thân mật vừa bệ vệ:

- Chú Điền lại chơi đó hả? Vào đi!

- Dạ em đây, anh Ba! Anh chị ăn cơm chưa? Gớm thôi, cây cối xanh tươi thế này cứ như là bước vào động tiên. Mà động tiên cũng chả bằng.

Mấy phút sau chủ và khách đã ngồi đối diện nhau trước một cai XO loại một lít còn nằm trong hộp.

- Cái cậu này, lần nào đến cũng quà! Cái thứ rượu tư bản này uống đâu có ra cái gì, nghe nói còn diệt dục, vậy mà đắt dữ hè! Gần hai triệu, đúng không? Mình là mình cứ rượu thuốc ngâm cá ngựa, tắc kè quê ta là cứng gân, mềm môi nhất. Lần sau thôi đi nhé.

- Dạ! Để anh Ba tiếp khách. Còn tắc kè, em đã chuẩn bị sẵn cho anh Ba mười cặp loại bằng ba ngón tay, chờ tóm được cặp tắc kè chúa em sẽ đem đến một thể.

- Vẽ! Mất thì giờ. Này! – Làm bộ chểnh mảng – Đã sẵn sàng tinh thần để lên nhận cái chân trưởng phòng kinh doanh chưa?

- Dạ… Anh Ba cho em suy tính lại một chút. Chân lấm tay bùn quen rồi, sợ lên đây lại không cáng đáng nổi, làm phiền anh Ba.

- Phiền gì! Cờ đến tay cứ phất. Ối người còn thua kém xa cậu kia kìa mà vẫn ngất ngưởng ở chỗ cao nhất, có chết chóc gì đâu.

Như ông chẳng hạn, phải vậy không ông giám đốc? Ném chéo cái cười xuống gầm bàn, Điền nhìn lên, càng uyển giọng:

- Được anh Ba tin dùng, em rất… rất xúc động nhưng chỉ ngại một điều rồi thiên hạ lời ra tiếng vào, lại ảnh hưởng đến uy tín anh Ba.

- Thiên hạ nào? – Một cú đập tay nhẹ xuống mặt bàn chỉ đủ để cốc tách khẽ va vào nhau như đàn đá mà không đổ xuống – Thiên hạ nào cũng không bằng tổ chức. Mà tổ chức chính là tao, hiểu chưa?

- Dạ… em không có ý nói thế nhưng… ngoài anh Ba ra, còn đảng uỷ, còn ban giám đốc.

- Ban nào cũng là tao. Đảng uỷ nào cũng là tao. Từ ống tay áo tao mà ra hết. Tất nhiên, ở đời đã động đến nhân sự là làm sao tránh được ý nọ ý kia – Một cái loé sáng sau mắt kính trái – như cái ý của tay Vũ Nguyên chẳng hạn.

- Vũ Nguyên…

- Tay ấy nói về cậu… không tốt lắm.

- Nói gì cơ ạ? – Điền nhoài người lấy bao thuốc, làm bộ không quan tâm.

- Cũng chả có gì. Có điều là mình tưởng các cậu ở với nhau, thân nhau lắm mà hoá ra lại chả hiểu gì về nhau hết. Tay ấy có vẻ không tán thành việc cậu lên trên này. Nói cậu còn nhiều khuyết tật, còn nhiều lỗ hổng trong phẩm chất như cá nhân, độc đoán, thích hưởng thụ, nhập nhằng về tài chính… cứ nên để ở nông trường bám chắc vào đất đai mới trưởng thành được.

- Thế ạ! – Một giọt lửa cháy bùng trong tuỷ sống hắn nhưng miệng vẫn cố giữ một tét cười tái ngắt – Anh ấy nói đúng đấy ạ! Chính vì vậy anh Ba cứ nên cho em ở lại rèn luyện thêm một thời gian nữa đã.

- Thằng khờ! – Chiếc đàn đá lại vang lên, rồn rĩ hơn một chút – Đây là thời cơ không được để mất. Mà cái thằng như cậu cũng lạ thật! Nghe những lời nhận xét về mình như thế mà cậu vẫn cứ như không. Tưởng cậu thừa tự trọng, kiêu ngạo?

- Dạ! Em thế nào thì bây giờ vẫn thế. Xin anh Ba để cho em suy nghĩ thêm một chút rồi sẽ trả lời anh Ba và tổ chức sau.

- Không suy nghĩ gì nữa, quyết định rồi, ngay tuần sau cậu sẽ nhận lệnh điều động. Mà cậu nên nhớ, cái chân trưởng phòng kinh doanh chỉ là quá độ, cậu còn phải tiến xa hơn chứ. Sự nghiệp lớn lao này không trông vào các cậu thì còn trông vào ai. Chả lẽ lại đi trông vào những phần tử cấp tiến, mở mồm ra là toàn thở cái hơi tư bản động tý gì cũng lấy lợi nhuận làm đâu như tay Vũ Nguyên ấy à?

- Dạ! Anh Ba yêu, anh Ba hay nói quá chứ cái thằng em đã có khi nào được cấp trên, được Đảng tin cậy.

- Tôi tin cậy, được chưa? Đây – Với dáng vẻ trễ nải, ông đưa cho kẻ tâm phúc bản viết lúc nãy của Vũ Nguyên, vẻ tiện tay – Có cái này về đọc để biết. Đọc xong trả lại tôi ngay và chẳng nên nói rộng ra. Ai đó muốn làm một cuộc cách mạng trong rừng su đấy.

Tiễn Điền ra đến bậc cửa, cái mắt kính bên kia của chủ nhân loé lên lần cuối: “Này! Cái cười của cậu lúc nãy là không ổn đâu nhé!” Câu nói đó làm vị khách trẻ tuổi chút nữa vấp thẳng vào hàm răng con chó khổng lồ đang nhe ra. Đúng là lão cáo già! Không điều gì qua nổi mắt lão, thứ mắt của kẻ trong sọ nhung nhúc những mưu mô và định kiến. Mà thực ra lão có yêu quý chó gì mình và lão cũng thừa biết mình đâu có nể trọng lão, chả qua hai thực thể cần phải dựa tạm vào nhau, cần phải nối kết với nhau, thế thôi. Thì đó, bố khỉ, là giám đốc việc gì lão phải cung cấp quá chi tiết những lời thằng cha Vũ Nguyên nhận xét về mình như thế nếu không phải lão vừa muốn ban ơn cho người này để ràng buộc lại vừa muốn tăng thêm kẻ thù cho người khác để dần triệt tiêu, một mũi tên nhằm hai đích, cái trò ấy, thưa sếp, tôi có thể còn dạy lại sếp kia đấy ạ! Và sếp nhầm rồi. Đối với tôi, sự nói xấu hay nói tốt về tôi của y đâu có hề hấn gì. Bởi lẽ cái đích của tôi là bằng mọi cách phải loại được hắn ra khỏi những cánh rừng cao su này kia mà. Tại sao ư? Đến bố tôi cũng chẳng trả lời nổi nhưng chỉ có điều là tôi không muốn nhìn thấy hắn, không muốn chút nào, cứ thấy hắn là tôi lại dường như nhìn thấy mặt gương phản chiếu mồn một bên trong mù tịt của mình.

Đựng cả một bình than nóng rực trong đầu, hắn tìm đến một cái quán giải khát khuất lẻ nhất, tìm được góc vắng ngồi xuống. Từ ngày Công ty thoát khỏi được cái hoạ phá sản đến giờ, cái thị trấn này tự dưng cũng mọc lên khá nhiều những tiệm xanh xanh đỏ đỏ nhìn đến nôn cả người. Lựa ánh sáng đèn, nhìn quanh không thấy có khuôn mặt nào quen, hắn giở tệp giấy Ba Vinh đưa cho hồi hãy ra đọc. Vốn thông minh và cũng chẳng lạ gì lối viết, chữ viết của kẻ đã từng sống chung một khoảng đời không ngắn, thoáng cái hắn đã nắm được toàn bộ nội dung. Nhét tệp giấy trở lại túi, hắn lặng đi… Khá khen cho trí não con người này. Mới và chạm điểm nóng thị trường được chừng vài tháng mà đã đề xuất được như thế phải nói là giỏi! Con mẹ nó, rất giỏi! Có một kẻ đối trọng thông minh và nhạy cảm cỡ này cũng bõ công bỏ tâm trí vào cuộc ganh đua lắm chứ. Hắn kêu một gói thuốc lá loại nặng. Hắn cần nghĩ ngợi một chút.

Xem nào! Bản đề án của y có ba điều đáng gọi là để mắt. Một, cải tiến hệ thống quy trình kĩ thuật chăm sóc và khai thác cây trồng. Mốc xì! Cũ như trái đất. Hồi còn ở nông trường y đã làm rồi, chỉ do bảo thủ, dốt nát mà người ta chưa nhân ra toàn Công ty đấy thôi. Và kiểu này còn khuya mới nhân, không sao, chả có gì đến nỗi cấp bách lắm…

Hai, thay đổi công nghệ tiên tiến. Chà! Táo bạo đây. Chuyện này mà hắn đã có nghĩ tới nhưng lại vẫn là kẻ nói chậm, bao giờ cũng chậm. Thì cứ để cho thay đổi và chác gì sẽ thay đổi được vì cái khó nhất là vốn thì chính y nói đã có hướng kia mà. Đã quá thuộc tính thuộc nết, hắn biết một khi con người đẹp mã có cái đầu doanh nghiệp nằm phía trên con tim nghệ sĩ kia đã bám được vào ý tưởng gì là bám rất chắc, bám đến cùng, bám bằng ra được đồng vốn mới thôi. Và như vậy lúc đó, với chức năng trưởng phòng kinh doanh quan trọng, cũng là một logic thương mại thôi, còn ai nữa ngoài hắn sẽ được cùng lão giám đốc vung vinh sang nước ngoài ký hợp đồng mua máy. Tất nhiên sẽ đạo diễn lão mua như thế nào, mua kiểu gì để ký được một cái hời nhất. Thế là vừa có công vừa có màu, rất nhiều màu, cái mà hắn đang vô cùng cần trong khát khao tích cóp được chút tiềm lực tài chính cá nhân để mai này ra ở riêng, trước sau gì rồi cũng phải ra ở riêng thành ông chủ điền địa vương giả, hùng mạnh. Và điều quan trọng hơn, quan trọng trên hết thảy mọi điều là cái dây chuyền ấy phải là cái dây thòng lọng thít chặt vào cổ kẻ hãnh tiến một khi chỉ ba bảy hai mốt ngày nó sẽ không chịu nổi độ khấu hao tàn bạo, sẽ trở thành đống sắt gỉ vì, ơn trời, cứ cho là cú chiến lược cải tạo cây trồng vĩ đại ấy dăm năm sau có hiệu lực thì với hiện trạng hiện nay, ta thích đấy, mủ máu đâu ra mà đủ chế biến.

Và ba là… Hắn chút bật cười, cái gì mà cứ như báo cáo tổng kết cuối năm ấy không biết, và ba là chính sách tiết kiệm. Mốc xì! Cũng cũ như trái đất nốt. Trước đến giờ ít nhất cũng ngàn lẻ một lần phát rồi nhưng có động được mẩu nào đâu. Ai chả biết tiết kiệm là cần, là còn mất nhưng từ cổ chí kim đã thằng nào chịu để mất miếng cơm manh áo của mình. Tiết kiệm được đối với ai thì được nhưng với chính mình và gia đình nhà mình thì làm gì có chuyện đó, phiêu lưu, lãng mạn bỏ mẹ! Nhưng y sẽ làm. Với cái logic nghị trường chó chết hiện nay thì gì chứ cái chức giám đốc thay lão khốt kia chắc chắn y đã ngậm trong mồm rồi và một khi nuốt xong, dứt khoát là hắn sẽ chơi tới bến cái trò tiết kiệm này cho coi và như thế, quá tốt, hắn tự dưng sẽ đặt hắn trước sự cáu kỉnh, hậm hực của một số đông mà chả cần phải bài binh bố trận gì hết ráo. Tiết kiệm là quốc sách. Tiết kiệm muôn năm!

Cô chủ quán nói tiếng Huế mới chết chồng năm trước, da thịt còn nồng tươi đến gần, khẽ thả vào tai hắn cái hơi thở đàn bà nóng bức: “Anh Tư! Bữa nay có em ngon lắm, mới ở miền Tây lên, đảm bảo là còn zin. Anh Tư có vui chút không?” “Vui ở đâu? Gần đây có điểm không?” Hắn thoáng nhớ đến cặp giò nần nẫn của con bé váy ngắn bưng cà phê đã khiến hắn nhìn muốn nổ tròng lúc nãy. “Không có đâu anh Tư! Dạo ni họ càn dữ lắm! Sắp ngày lễ mà”. “Vậy còn nói làm gì!” “Dạ… Em nó mời anh Tư vào lô cao su. Vắng vẻ, trăng lu, xung quanh toàn cây lá, có khi còn thích hơn ở trong phòng lạnh ấy, anh Tư!” “Dẹp! – Đột nhiên hắn phẩy tay khá phũ – Đàng hoàng thì chơi, làm bụi thì dẹp! Bà này kỳ! Bà nghĩ cỡ tuổi tôi mà bạ chỗ nào cũng bắt hứng được sao. Lúc khác.” Cô chủ quán cười hị hị mấy tiếng như bị cù vào chỗ kín rồi đáo mông bỏ đi.

Hắn gọi thêm một ly cà phê đặc. Đêm nay hắn cần tỉnh. Đêm nay hắn phải ra được một quyết sách riêng cho hắn, cái quyết sách dựa trên tinh thần phải làm sao phá ruỗng được mọi ý tưởng của con người đáng sợ kia từ trong trứng nước.

Bắt đầu từ khâu yếu nhất – Khâu Đoàn Thanh. “Cho xe ghé xưởng sửa chữa cơ khí! Mà giảm bớt pha đi!” Hắn nói cậu lái xe vốn là cháu ruột ở quê mới được nhận vào làm.

Gọi là xưởng cho oai chứ thực ra toàn bộ cơ ngơi chỉ lèo tèo vài ba cái máy tiện, nguội, phay, bào… đã quá đát và trong cùng, cạnh một bãi đất lôm nhôm cỏ lậu và khắm khét mùi nước đái chó là mấy cái sườn xe, thùng xe cóc cáy đang chữa dở. Nhìn chung nó giống một bãi phế thải vật liệu hơn là xưởng thợ.

- Ông Thạnh vẫn ở đây đấy chứ? – Hắn thò cổ ra hỏi người bảo vệ đang liu riu trước một chai đế và đĩa lạc rang chỉ còn vỏ.

- Vẫn! – Người này trả lời chẳng thèm nhìn lên.

- Tốt! Một kiểu mẫu xã hội chủ nghĩa về sự gắn bó với công việc. Đáng phục! Đáng phục!

Từ trong bóng tối một giọng khê nồng phát ra:

- Thằng Điền đấy à? Gắn bó mẹ gì? Chẳng qua nhà cửa chật chội, ngột ngạt quá nên tao đành ngủ lại ngoài này. Xe của mày làm sao?

- Không nói chuyện xe – Điền bước xuống, đi thẳng vào trong, đến trước Đoàn Thanh đang nằm đắp tấm mền tùm hụp – Đến rủ quan bác ra quán nhậu chơi thôi. Lâu không gặp cũng thấy nhớ. Dậy! Ai lại mới chập tối đã lên giường thế này!

- Tha tao đi mày ơi! Bỏ nhậu rồi. Mà còn sung sướng nỗi gì nữa mà nhậu với nhẹt.

Đoàn Thanh ngồi lên, quần đùi, may ô, để lộ thân hình gầy guộc, râu tóc lởm chởm, mắt nhìn lờ đờ như cái kẻ chán đời thâm niên. Điền lắc đầu:

- Mới xa nông trường có ít bữa mà ông bác thay đổi đi nhiều quá! Chắc là lại mắc hội chứng nhớ đất đây. Hết hội chứng chiến tranh lại đến hội chứng nhớ rừng, mệt nhỉ?

- Hội chứng mẹ gì! Có thuốc đấy không? Nằm không, nhạt mồm quá!

- Bà chị thế nào rồi? – Điền đưa ra gói ba số - Còn nằm viện hay đã về?

- Về. Coi như rồi, sống thêm ngày nào biết ngày ấy.

- Sao ông anh không quyết định cho nó?

- Tiền chó đâu mà mổ! Đến tiền nằm viện cũng chịu không thấu phải xin ra chứ nói gì đến mổ. Ít ra cũng vài triệu chứ giỡn à? Mà mổ xong liệu chắc ổn không hay là…

- Nhưng vẫn là cứ phải mổ. Biết đâu chỉ là u lành. Mà có u ác đi chăng nữa, mổ, mình cũng yên dạ hơn.

- Ai chả biết vậy. Chỉ mấy tháng bà ấy nằm viện đã biến sạch trơn khoản đất đai vườn tược dưới nông trường rồi, mổ, phải bán nhà bán cửa đi chắc!

Điền im lặng một chút rồi ghét đít ngồi xuống cạnh, giọng nhỏ lại:

- Không có tiền phải kiếm ra tiền, chịu à?

- Đi vay chắc, hay đi ăn cướp? Thằng nào cũng nghèo lõ đít, vay ai? Tiếp tục vay cậu ư? Thì vay rồi đấy thôi, cậu cũng đâu có nhiều nhặn gì.

- Không! Tôi không bảo anh đi vay mà nói anh tự kiếm cơ.

- Tự kiếm? Tao bỏ việc đi buôn chắc? Hay là đêm ra lô trộm mủ?

- Nói chuyện nghiêm túc. Tôi hỏi này: mỗi cái xe sửa, xí nghiệp anh kiếm được bao nhiêu?

- Mày hỏi làm gì?

- Thì anh cứ nói đi!

- Không đủ trả lương.

- Mà xe lại liên tục hỏng, vừa sửa xong đã hỏng, vậy thì sửa làm gì?

- Do thiết bị, do đầu tư chứ có phải tại tao đâu.

- Thì vẫn. Tôi thử bàn với anh cách này nhé! Những cái sửa nhì nhằng, sửa ba via thì xưởng tự làm, còn trung tu, đại tu ta dùng phương thức nhà thầu. Tức là đưa xe về thành phố sửa. Giá có cao hơn nhưng chất lượng lại đảm bảo, hạch toán cuối cùng ta vẫn có lợi vì thà tốn một lần còn hơn tốn lắt nhắt nhiều lần.

- Đời nào mấy ông Công ty chịu.

- Tôi sẽ lo thuyết khách vụ này. Miễn là anh phải chịu chơi.

- Tao không hiểu…

- Dễ mà. Ví dụ hợp đồng một cái đại tu là từng này, anh thoả thuận ngầm với họ ký lên hai lên ba, cũng ít thôi, anh giữa lại một, lại quả cho họ một, chuyển cho chủ xe một, còn một anh… cúng lên trên. Thế là ba bề bốn bên đều lợi. Mỗi nông trường là một đội xe, mười lăm nông trường là bao nhiêu? Đó là chưa kể xe của các ban ngành trên công ty, xe nào cũng đang vào kỳ cũ nát cả. Như vậy chỉ cần đổ đồng mỗi tuần vài ba xe mang sửa thôi là anh cũng có một khoản kha khá để lo chạy chữa cho bà chị rồi, thậm chí còn dư ra để dành cho cuộc sống về già sau này. Phải tự cứu lấy mình trước khi… phải không quan anh?

- Không! Không được đâu mày ơi! Làm thế hoá ra mình lại thành cái đứa ăn cắp à?

- Ai bảo anh ăn cắp? Mà thế nào là ăn cắp? Nếu vậy gọi là ăn cắp thì thiên hạ đang đua nhau ăn cắp khối ra rồi kia kìa mà có sao đâu. Khi cuộc sống không nuôi nổi mình thì mình có quyền tìm cách tự điều chỉnh để sống chứ. Ơ hay!

- Nhưng tao cứ thấy thế nào ấy. Ba mươi năm công tác, tao chưa hề xà xẻo lấy một cắc bạc của tập thể chả lẽ bây giờ lại…

- Thôi, tuỳ quan bác thôi. Quan bác cứ ôm lấy cái mớ lý thuyết cũ rích ấy mà ngồi nhìn bà chị từ từ đi vào cõi vô cùng, thằng em xin lỗi, nhưng thằng em vẫn phải nói rằng, tại sao cũng là cộng sản, cũng là cán bộ như nhau cả mà lại có cảnh kẻ ăn không hết người lần chẳng ra! Sao nào? Quan bác cứ vắt tay lên trán mà nghĩ chán đi rồi tự tìm câu trả lời. Thương hoàn cảnh quan bác quá lận đận mà thiệt bụng nói ra, còn nghe hay không thì tuỳ. Chào ông anh! À, còn chi tiết này nữa: Các nông trường họ cũng đang rục rịch xin được sửa xe kiểu ấy, bác chậm chân là mất cả chì lẫn chài.

Điền quầy quả đi ra cổng. Đứng nhìn theo một chút, Đoàn Thanh hộc lên một tiếng như sổ cả ruột gan ra ngoài rồi quay vào vũng tối có tiếng muỗi bay.