Chương 22
Hận thù ngùn ngụt đốt cháy mọi lý tưởng, đốt cháy những bài học về lòng nhân ái.
Lòng hận thù đã cướp đi của Trần Đình những tố chất tốt đẹp mà ông đã được giáo dục khi tham gia đoàn quân cứu nước. Ông nội của Trần Đình là Trần Khả, nổi dậy kháng chiến chống Pháp lừng lẫy cả miền Đông Nam bộ. Cụ tổ của Trần Đình, chính là Trần Việt, người Việt đầu tiên ở xứ này nổi loạn san phẳng dinh thự của Trần Thượng công. Trần Đình chăn trâu cho địa chủ Trần Thượng Nhu, ông Nhu là cháu bảy đời của Trần Thượng công, người được coi là đã khai sanh ra cù lao Dao. Trần Thượng Nhu không có chức quyền gì trong xã hội. Thời Pháp ông làm việc làng, nên được gọi là Hương Nhu. Ở Nam bộ, địa chủ không quá tàn ác như sách vở thường mô tả. Từ thời Trịnh - Nguyễn phân tranh, nếu coi sông Gianh là giới tuyến chính trị, thì đèo Hải Vân là giới tuyến văn hóa. Từ thuở xa xưa, vùng đất này đã quyết liệt thay đổi văn hóa của Bắc hà, từ cái bánh chưng họ chuyển qua bánh tét để tiện sử dụng trong đời sống. Từ việc ăn uống cầu kỳ họ chuyển qua cách ăn to nói lớn. Họ tạo ra nền văn hóa đặc trưng, đó là nền văn hóa khai khẩn. Dấu hiệu của văn hóa khai khẩn là sự bình đẳng, trong khi ở xứ Bắc, còn chuyện chồng ăn nhà trên, vợ ăn nhà dưới, thì tại các vùng đất Nam bộ chồng và vợ cùng ăn ngoài bờ ruộng. Họ bình đẳng đến nỗi trong truyện thơ Lục Vân Tiên nổi tiếng của cụ Đồ Chiểu, có chuyện chàng Lục Vân Tiên không phân biệt được giữa Kiều Nguyệt Nga và Kim Liên, ai là chủ, ai là tớ: “Hai nàng ai tớ, ai thầy nói ra // Thưa rằng tôi Kiều Nguyệt Nga / Này con tỷ tất tên là Kim Liên.” Vì vậy, giới địa chủ miền Nam cũng không cách biệt lắm so với người làm. Riêng gia đình Hương Nhu, vốn dòng dõi người Hoa mở đất, nên ông còn giữ chút nền nếp, trong gia đình chỉ có ông là ăn riêng, còn vợ con ăn chung với người làm. Trong số các người vợ của ông, thì Thăm là người trẻ và đẹp nhất. Con gái miền sơn cước của vùng trung lưu sông Thanh Long, Thăm mang hai dòng máu người Mạ và người Kinh, mày rậm, mắt long lanh, cơ thể săn chắc tròn lắn, mỗi khi nhập cuộc ái ân nàng mạnh mẽ như con hổ rừng Cát Tiên. Ông rất say mê Thăm, nhưng không thể dành cho nàng đặc ân riêng. Nàng cũng phải ăm cơm chung với mọi người.
Trong vai trò người tớ của gia đình địa chủ Hương Nhu, Trần Đình được đối xử như người nhà, anh giữ trâu nhưng được ngồi cùng mâm với chủ. Mẹ anh, người đàn bà góa được cất nhà trong khu vườn bưởi rộng của Hương Nhu. Chính sự gần gũi ấy đã nảy nở tình yêu giữa Trần Đình và người vợ thứ của ông địa chủ. Nhiều đêm Trần Đình lẻn vào phòng Thăm để tư tình. Cho đến một đêm trăng sáng, Thăm gục đầu vào vai anh, sau cuộc truy hoan:
- Em không muốn lén lút như thế này mãi.
- Biết làm sao bây giờ? Chúng ta trốn đi anh nhé!
- Đi đâu?
- Em nghĩ ở phía thượng nguồn, bên kia sông, làng cũ của em, vùng đó là vùng trắng không có chính quyền, chúng ta sẽ xây dựng lại.
Trần Đình không biết anh có yêu Thăm hay không? Nàng mới ngoài ba mươi, lớn hơn Trần Đình khoảng mười tuổi, vẻ đẹp mặn mà của thiếu phụ hút hồn Trần Đình. Thăm thật tuyệt vời trong những cuộc truy hoan. Chỉ cần hai ngày không được gần gũi nhau là cả nàng và anh đếu muốn vỡ tung. Hương Nhu bắt đầu nghi ngờ mối quan hệ của Trần Đình và Thăm.
Thăm cởi trần vai áo:
- Anh xem đây!
Cái gì thế này?
Trần Đình hỏi khi nhìn thấy những vết bầm trên bờ vai tròn trịa của Thăm.
Đêm qua lão Hương Như đã cắn em, lão nghi ngờ em ngoại tình nên hành hạ em suốt đêm. Mình trốn đi nhé anh.
- Đi thì đi.
Trần Đình dứt khoát trốn đi. Vừa rời khỏi vườn bưởi, bất ngờ có tiếng ồn ào và tiếng phèng la, ông Hương Nhu phát hiện, lệnh cho người làm đốt đuốc sáng cả cù lao để đuổi theo hai kẻ gian phu và dâm phụ.
Bọn chúng kia rồi.
Những đầy tớ phát hiện và đuổi theo họ. Họ nắm tay nhau chạy nhúi nhụi về phía bờ sông, con sông mênh mông trước mặt, Thăm rùng mình đứng lại, cô không biết bơi, Thăm đẩy vai Trần Đình:
- Anh chạy đi kẻo lão bắt được thì chết.
Em làm sao?
Lão sẽ không làm gì em đâu, em sẽ tìm cách đến với anh sau.
Trần Đình ngập ngừng cho đến khi đoàn người rầm rập chạy đến, Trần Đình nhảy ùm xuống sông. Đám đầy tớ vây quanh Thăm, nàng kiêu hãnh ngẩng cao đầu. Thăm đẹp rạng rỡ dưới ánh sáng chập chờn của ngọn đuốc. Ông Hương Nhu vừa đến, ông đưa cây gậy lên rồi hạ xuống. Trên cù lao Dao, ông là vua, một vùng đất gần như được chính quyền Sài Gòn cho tự trị. Hương Nhu là hậu duệ của Trần Tướng quân, nên dân chúng coi ông như người cai trị vùng đất, quyền sinh sát trong tay ông. Chính quyền chỉ hỗ trợ ông cảnh sát và lính để giữ trị an và ngăn chặn sự xâm nhập của phía bên kia, còn mọi chuyện do ông quyết định. Việc làm của Thăm là một sự sỉ nhục lớn đối với ông và tổ tiên của ông.
- Hãy đưa cô ta về nhà.
Những người đầy tớ hùng hồ xông vào trói tay nàng. Cái bọn đầy tớ này lạ thật, hàng ngày chúng sợ nàng một phép, mỗi khi gặp bà Ba chúng len lét như rắn mồng năm, nhưng hễ có chút quyền hành là chúng như ác thú. Thăm cúi gầm mặt lê bước trước những cặp mắt khinh bỉ của dân cù lao, trẻ con rồng rắn theo đằng sau, lúc này nàng mới thấm thía nỗi nhục nhã của người đàn bà ngoại tình. Dân cù lao vốn không ưa nàng, trong dòng máu của họ luôn ngấm ngầm sự phân biệt giữa người Kinh và người Mạ, dù tổ tiên của họ chính là tổ tiên của mẹ nàng. Những tiếng xì xầm như cố ý lọt vào tai nàng:
- Mọi vẫn hoàn Mọi, y như cái thời chúng còn ăn lông ở lỗ.
- Con Mọi cái dâm đãng.
Dân làng nhổ vào mặt nàng.
Thăm cắn chặt môi, lúc này nàng thể hiện rõ dòng máu ngang bướng của dân tộc nàng, một dân tộc khai sinh ra xứ sở này, chứ không phải tổ tiên của Hương Nhu, như lão thường khoe khoang. Tổ tiên lão chỉ đến đây chiếm đất. Mẹ nàng là con gái của trưởng bản người Mạ. Nếu không vì cha nàng, một người Kinh đàng điểm và bài bạc đến phá sản phải gả bán nàng cho Hương Nhu, thì nàng vẫn là cô gái tự do miền sơn cước. Nhan sắc của nàng đưa nàng lên bậc nữ chúa trong đám trai làng. Ngày Hương Nhu đến đưa nàng về dinh, ông phải nhờ đám cảnh sát hộ vệ, nếu không ông đã trúng tên độc của các chàng trai người Mạ. Không phải nàng chỉ say mê thân thể cường tráng của Trần Đình, mà chính tiếng bló của Trần Đình đã cuốn hút nàng. Trần Đình học được cách thổi bló của đám trẻ người Mạ khi anh đi chăn trâu với chúng. Tiếng bló réo rắt hàng đêm cuốn nàng ra khỏi chăn êm, nệm ấm.
Hương Nhu trằn trọc suốt đêm, ông tức tối, tại sao người như Thăm lại có thể để cho một thằng chăn trâu như Trần Đình giày vò thân xác. Ông biết đàn bà xứ này mạnh mẽ, nhưng ông không tin họ lại dễ dàng trao thân cho người đàn ông khác như vậy. Ông nhốt Thăm vào trong nhà kho, đó là điều ông không muốn, nhưng “quốc có quốc pháp, gia có gia quy”, ông không đủ can đảm đánh nàng, nhưng vẫn phải trừng phạt. Ông đã nhốt Thăm cả tháng nay, để mai phục Trần Đình. Lúc đầu Thăm cũng nghĩ Trần Đình sẽ về cứu nàng, nhưng anh ta vẫn bặt tin, nếu anh ta là người Mạ thì sẽ như thế nào? Chắc chắn anh ta sẽ đến cứu nàng, những chàng trai người Mạ rất dũng cảm. Nàng rất tiếc cuộc đời của mình, cuộc đời của mẹ. Mẹ nàng đã bị phá hư bởi đàn ông người Kinh và đời nàng cũng vậy. Ngồi nhìn qua chấn song ngoài vườn, nàng nghe rõ âm thanh côn trùng trong đêm trường tịch mịch, tiếng côn trùng của xứ này ẽo ượt chứ không hùng hồn như xứ của nàng. Nàng nhớ những chàng trai người Mạ, nhớ tiếng bló của họ. Nàng nhớ câu chuyện cổ của mẹ nàng:
“Vào thời xa xưa khi Yang K' Bôong tạo nên vùng đất mênh mông từ núi cao, người tạo ra con lươn để sắp đặt ao hồ, con heo rừng để khổng lồ đào đất làm núi non. Người khổng lồ lut giúp Yang K' Bôong phân cách trời đất. Đồi núi bị cựa của con gà khổng lồ xé ra thành thung lũng. Nak Grai là con rắn khổng lồ làm chảy sông và thác nước...
Trước khi lui về bên kia trái đất, K' Bôong sai các con là Doot, Doi tạo ra cô nàng K' Yôo và nàng K' Ôong xinh đẹp để tạo ra con người. Khổng lồ lut cai quản mặt đất. Các bộ tộc của người Mạ đi dần về xuôi nơi có những cánh rừng thưa và những dòng sông. Họ đến nơi có rất nhiều con nai xinh đẹp do K' Bôong tạo ra, ở đó có dòng sông nhỏ, nước trong vắt, họ biết trồng cây lúa bên dòng sông này và tại nơi đây có chuyện tình cảm động của nàng K' Ôong và chàng K' Yae. Chàng K' Yae có tài thổi bló. Tiếng bló của chàng vừa dìu dặt réo rắt, vừa hùng tráng hoang dại như tiếng gió thổi qua rừng đại ngàn. Nàng K' Ôong đẹp rực rỡ khiến cho rừng lặng gió mỗi khi nàng đi qua, sắc đẹp của nàng K' Ôong được chim rừng mang đến tận tai của khổng lồ Iut. Bất chấp luật lệ của Yang K' Bôong, khổng lồ lut đã rời nơi cư trú của mình trên núi cao để đến bắt nàng K' Ôong ép nàng làm vợ của mình. Khổng lồ lut tạo ra ngọn thác trên con sông hiền hòa và gọi cá sấu về canh giữ nàng suốt ngày đêm. K' Yae nhớ thương người tình, chàng ngồi bên này dòng sông, trên ngọn thác để thổi bló gọi bạn tình. Vào một đêm trăng khi người khổng lô Iut đi kiếm ăn, nàng K' Ôong nghe tiếng bló của bạn tình, nàng đã chạy ngược lên trên ngọn thác lớn và nhảy xuống sông để trốn. Thấy những con cá sấu đuổi theo nàng, chàng K' Yae đã nhảy xuống sông. Những con cá sấu vây quanh. Mặc dù K' Yae đã dũng cảm chiến đấu, nhưng cuối cùng sức người không địch nổi cá sấu, máu đỏ loang mặt sông và hai người đã chết. Khi Yang K' Bôong biết chuyện, người quay về trừng trị khổng lồ Iut và cho linh hồn họ biến thành hai dòng thác quấn quýt bên nhau suốt ngày đêm nơi mà nàng K' Ôong đã nhảy xuống. K' Bôong đã biến khổng lồ Iut thành tảng đá bên cạnh để chứng kiến cảnh hạnh phúc của họ.”
Câu chuyện trên khiến nàng mất hy vọng vào Trần Đình, mẹ nàng đang vẫy gọi nàng bên ngọn thác Đá Bàn tung bọt trắng xóa...
*Trần Đình tham gia đội quân du kích trong rừng. Sau chuyến vượt sông đêm ấy, anh đã trở thành con người huyền thoại nhờ lòng dũng cảm và tài xuất quỷ nhập thần. Anh mong có ngày trở về cù lao để trả mối thù với lão Hương Nhu, người gây ra cái chết của Thăm, nhưng chưa có dịp. Trong lòng anh sự hận thù đốt cháy mọi lý tưởng, đốt cháy những bài học về lòng nhân ái cách mạng mà cán bộ Trương Phước Tư, biệt danh Tư Ngồng, đã dạy cho anh. Chính lòng căm thù bắt anh phải trả giá!