CHƯƠNG 5

Sau khi đã mãn tang của Phạm thị, Triệu Thành bắt đầu lo việc vợ con cho Quốc Đạt. Ông kết sui gia với một vị hào trưởng khác, người họ Đỗ. Ông Đỗ cũng là nhà giàu có trong vùng. Đỗ thị vợ Quốc Đạt vì được gia đình nuông chiều từ thuở nhỏ nên đã bị lậm phải một số thói quen không tốt. Khi về nhà chồng Đỗ thị vẫn giữ thói hống hách kiêu mạn của mình. Cô luôn tỏ ra hỗn láo, xấc xược với mọi người nên kẻ ăn người ở trong nhà không ai phục. Cha con Triệu Thành cũng khó chịu vì chuyện đó nhưng không khuyên răn gì được.

Lúc bấy giờ thầy Lữ đã ngoài bảy mươi. Sức khỏe của thầy ngày càng sa sút. Một hôm thầy gọi bé Trinh đến, trao cho bé mấy cuốn sách và dặn:

-Hôm nay ông ngoại Lữ muốn nói với cháu một chuyện rất quan trọng. Trước đây ông ngoại Lữ vẫn mong tìm được vài người có tâm huyết với dân tộc để truyền sở học về nghiệp võ của mình cho họ. Ông ngoại Lữ nghĩ nếu may mắn gặp thời cơ, những người này có thể đứng lên giành lại quyền tự chủ cho đất nước. Thế nhưng vì người Tàu không cho người Việt dạy võ và học võ riêng, họ kiềm chế quá kỹ, nên ông ngoại Lữ phải bó tay. Tưởng đã tuyệt vọng, không ngờ cuối đời ông ngoại Lữ lại gặp được cháu. Như thế là ông ngoại Lữ đã được thỏa nguyện. Với chí khí và tài nghệ của cháu, ông ngoại Lữ hi vọng cháu có thể nối chí Hai Bà Trưng làm nên nghiệp lớn. Dù công nghiệp của Hai Bà không truyền được dài lâu nhưng sự việc đó cũng biểu hiệu được tinh thần bất khuất của dân tộc Việt. Đó là một sự cảnh tỉnh, một sự nhắc nhở lòng dân rất cần thiết. Điều gì Hai Bà đã làm được thì con cháu của Hai Bà cũng sẽ làm được. Nay ông ngoại Lữ đã ở tuổi gần đất xa trời, mưa nắng bất thường, sợ không kịp dạy dỗ cháu tới nơi tới chốn. Bình thường ông ngoại Lữ có sưu tập được vài cuốn sách ghi chép về những thế võ đặc biệt. Ông ngoại cũng sưu tầm được một cuốn binh thư mà ông ngoại Lữ đã dạy cháu được một phần nhỏ rồi. Nay ông ngoại Lữ giao hết những cuốn sách này cho cháu để lỡ nửa chừng ông ngoại Lữ có bề nào thì cháu còn phương tiện để tiếp tục học hỏi. Ông ngoại Lữ tin tưởng cháu sẽ nối được chí của người xưa.

Bé Trinh quì xuống bái nhận và thưa:

-Cháu cám ơn ông ngoại Lữ đã hết lòng dạy dỗ cháu và giờ đây lại trao tặng cháu những quyển sách quí giá này. Cháu xin nguyện sẽ cố gắng hết mình để thực hiện những ước vọng của ông ngoại Lữ.

Thầy Lữ vui mừng nói:

-Ông ngoại Lữ rất vui được nghe cháu hứa những lời ấy và ông ngoại Lữ tin tưởng cháu sẽ thực hiện được những ước vọng đó. Cám ơn cháu!

Hôm ấy thầy Lữ kêu mệt, không dạy bé Trinh. Hôm kế tiếp thầy cũng cho bé Trinh nghỉ. Bé Trinh lo lắng luôn ra vào chăm sóc cho thầy nhưng thầy chỉ bảo hơi mệt một tí, cứ để cho thầy tịnh dưỡng. Điều không ai ngờ được chỉ qua hai hôm thầy Lữ qua đời.

Từ khi Phạm thị mất, đối với bé Trinh, thầy Lữ đã kiêm luôn hai vai trò: vừa là vị thầy đáng kính vừa là mẹ hiền. Bé Trinh vô cùng kính trọng, tin yêu thầy Lữ. Vì thế, cái chết của thầy Lữ là một sự mất mát quá lớn đối với bé Trinh. Bé Trinh đã bỏ ăn bỏ ngủ, vật vã thân xác khóc thương liên miên đến độ người nhà đều lo ngại…

Triệu Thành đã nhờ thầy địa lý chọn chỗ đất tốt để an táng và tổ chức lễ tang cho thầy Lữ rất trọng thể. Bé Trinh được bố cho phép để tang cho thầy Lữ một thời gian 5 tháng theo lệ cháu để tang ông bà ngoại thời bấy giờ.

Sau khi đã nguôi ngoai bớt nỗi đau buồn, bé Trinh lần lượt đem những cuốn sách thầy Lữ trao lại ra nghiền ngẫm. Bé Trinh bắt đầu ghiền đọc sách. Say mê đến nỗi ngoại trừ việc ôn luyện võ nghệ hằng ngày, bé Trinh như quên hết mọi trò vui chơi khác để tập trung trí óc vào sách. Triệu Thành thấy con gái ham đọc sách và chuyên rèn luyện võ nghệ thì càng mừng, không cấm cản.

Rồi hai năm sau Triệu Thành lại lâm bệnh qua đời. Bé Trinh lại trải qua một chuỗi ngày đau xót. Triệu Quốc Đạt trở thành hào trưởng. Lúc này bé Trinh đã bắt đầu được coi như người lớn, người chung quanh dần đổi cách xưng gọi từ bé Trinh thành ả Trinh. Một hôm Đỗ thị than phiền với chồng:

-Hồi bố còn sống công việc trong nhà bố lo gần hết. Nay bố mất rồi, công việc búi như tơ làm không xuể, sao chàng lại cứ để ả Trinh ngày nào cũng hết tập luyện lại đọc sách như thế chứ? Không làm nhiều cũng phải làm ít mới có cái ăn chứ không ai làm cho mà ăn mãi? Lớn ngồng ngồng rồi chứ còn nhỏ nhoi chi nữa mà đợi người ta nhắc?

Tuy vợ nói thế nhưng ban đầu Quốc Đạt phần vì thương em, phần cũng muốn em học thành tài nên cứ làm ngơ. Đỗ thị thấy thế nổi giận nên cứ tìm cách gây sự với chồng.

Cuối cùng Quốc Đạt bắt buộc phải khuyên ả Trinh nên giảm bớt việc luyện tập để tập sự làm ăn. Biết tính chị dâu khó chịu, ả Trinh bắt đầu phải giới hạn sở thích riêng để phụ lo công việc trong nhà. Lúc bấy giờ ả mới mười bốn tuổi nhưng lại lớn xồ như các cô gái mười sáu mười bảy. Ả bắt đầu tham gia vào nhiều công việc trong nhà. Và ả cũng bắt đầu gặp phải những vụ đụng chạm trực tiếp với bà chị dâu.

Càng lớn ả Trinh càng lộ rõ đầu óc thông minh, lanh lợi, tánh tình càng lộ rõ vẻ cứng cỏi, ngang tàng. Nhờ tính thẳng thắn, ghét sự gian dối, bênh vực lẽ phải nên ả rất được kẻ ăn người ở trong nhà mến chuộng. Một tính đặc biệt nữa là ả Trinh rất thích nghe tiếng sáo. Trong nhà lại có một người làm công già tên Đinh Huấn thổi sáo rất hay. Ả Trinh thích lắm nên cứ đòi lão Huấn dạy cho ả học. Lão Huấn nể tình cô chủ nhỏ nên những khi ít việc lão cũng dành năm ba phút để chỉ dạy cho cô. Nhưng vợ Quốc Đạt thấy vậy không hài lòng, một hôm Đỗ thị nổi giận nói với lão Huấn:

-Nhà tôi mướn ông tới đây để làm việc chứ mời ông tới đây để chơi âm nhạc sao? Ông về nhà mở trường dạy âm nhạc đi!

Mắng lão Huấn xong Đỗ thị lại quay sang nói với ả Trinh:

-Còn cô, con gái lớn rồi phải lo tập tành công việc làm ăn chứ hay ho chi cái thứ âm nhạc lãng mạn đó mà học? Con gái mà lãng mạn có mấy ai được nên thân đâu? Nếu cô không nghe tôi sẽ mách với anh cô đó!

Ả Trinh bực mình lắm nhưng phải nín nhịn. Cũng từ đó lão Huấn không còn dám dạy ả Trinh thổi sáo nữa. Có lần ả Trinh mon men lại gần lão Huấn, lão chỉ biết cười mỉm mà lắc đầu. Thấy Đỗ thị không có mặt, một người làm công nói:

-Tội nghiệp ả Trinh thích học thổi sáo quá mà bà chủ không cho. Chắc là ả buồn lắm. Cũng tại có người ưa sáo, mê thổi sáo đến quên cả công ăn việc làm bà chủ mới ghét chuyện thổi sáo như vậy phải không bác Huấn? Tôi đã từng thấy một ông kia đang làm rẫy mà cứ làm một hồi lại bỏ cuốc cầm sáo lên thổi, vì thế việc người khác làm một ngày thì xong nhưng ông ta làm tới ba ngày chưa xong…

Lão Huấn tức cười mà nói:

-Đúng, có nhiều người mê sáo lắm chứ. Mê sáo đến bỏ cả công ăn việc làm thỉnh thoảng cũng có. Không phải chỉ con người mình mê sáo thôi đâu, các giống vật như rắn, lợn, voi, khỉ, đười ươi chi cũng đều thích nghe sáo hết.

Nghĩ là lão Huấn nói đùa, người kia hỏi lại:

-Bác nói chơi đấy chứ! Các giống vật biết gì mà thích nghe sáo?

Lão Huấn cười:

-Anh không tin ư? Có dịp tôi sẽ kể cho anh nghe!

Ả Trinh đứng nghe chuyện có vẻ thích thú lắm nhưng lão Huấn ái ngại nói:

-Bà chủ đã không thích bác tập cho cháu thổi sáo cháu cũng nên hiểu cho bác. Đừng buồn bác nhé. Bác hứa lúc nào thuận tiện bác sẽ dạy cho cháu thổi những bài sáo thật hay.

Ả Trinh hiểu ý lặng lẽ bỏ đi nơi khác.

Từ khi thân phụ qua đời, Quốc Đạt luôn bận rộn điều hành công việc bên ngoài. Mọi việc trong nhà đều do một tay Đỗ thị coi sóc. Đỗ thị được thể càng lên nước, đôi khi bà sai khiến ả Trinh chẳng khác chi sai kẻ ăn người ở trong nhà vậy. Do đó khoảng cách tình cảm giữa chị dâu và em chồng mỗi ngày mỗi rộng thêm.

Năm mười sáu tuổi ả Trinh đã thành một thiếu nữ xinh đẹp và cao lớn khác thường. Ả cao hơn ông anh Quốc Đạt đến cả một cái đầu. Trước đây Đỗ thị vẫn quen dùng uy lực của một người chị dâu thay mặt ông anh để khống chế, dạy dỗ cô em chồng. Nay ả Trinh đã cao lớn ngồn ngộn làm Đỗ thị phải e dè không còn dám thẳng tay hiếp đáp nữa. Tuy vậy, tình cảm giữa hai chị em vẫn không thể nào hàn gắn được.

*

Để khỏi gặp mặt chị dâu hàng ngày, ả Trinh đã tự ý bỏ đi hái dâu như một người làm mướn. Ngay cả việc ăn uống, ả Trinh cũng tự túc lo lấy. Triệu Quốc Đạt phần nể vợ, phần sợ hai chị em gần nhau quá có thể sinh chuyện xung đột đành chiều ý em gái, không ngăn cản. Từ đó hàng ngày ả Trinh cùng bốn năm người bạn làm chung một toán.

Trong số bạn làm chung với ả Trinh có ả Nuôi là một người xa xứ mới đến xin việc. Ả Nuôi siêng năng làm việc và rất ít chuyện trò với ai. Một hôm khi đi làm ả dắt theo một cô bé khoảng mười một mười hai. Cô bé mặt mũi khá đẹp nhưng buồn rười rượi, không cười, không nói gì cả. Ả Trinh thấy vậy hỏi:

-Em ả Nuôi đấy phải không? Tên gì?

Ả Nuôi đáp:

-Em út tôi đó, nó tên Hướng Dương.

Nhìn vẻ mặt buồn chảy của cô bé, ả Trinh hỏi:

-Sao em trông buồn dữ vậy?

Ả Nuôi trả lời thay em:

-Nó nhớ làng xóm cũ và nhớ ông anh cả của chúng tôi đó. Chị em tôi đến đây mới hơn ba tháng chứ mấy. Tội nghiệp nó còn con nít. Thấy nó buồn quá nên mẹ tôi bảo tôi dẫn lên đây chơi cho nó khuây bớt.

Ả Trinh hỏi:

-Ông anh cả của ả Nuôi lại đi đâu mà Hướng Dương nhớ?

Ả Nuôi bỗng xịu mặt buồn bã:

-Anh ấy bị bắt đi phu rồi vì không chịu nổi cảnh khổ nhọc nên đã chết dọc đường. Nghe người khác thấy được báo cho biết vậy chứ gia đình chúng tôi vẫn chưa tìm được xác anh ấy để đem về quê.

Ả Trinh thở dài tỏ dấu thông cảm với bạn rồi nói lảng sang chuyện khác. Lát sau ả gọi Hướng Dương lại cho mấy chiếc bánh và nói chuyện bâng quơ với cô bé một hồi. Ả tỏ vẻ thích bé Hướng Dương lắm.

Từ đó thỉnh thoảng ả Nuôi lại dẫn bé Hướng Dương theo ra nương dâu chơi. Lần nào ả Trinh cũng cho Hướng Dương quà và nói chuyện vui vẻ. Một lần ả Trinh hỏi Hướng Dương:

-Hướng Dương có thích chị Trinh không?

Hướng Dương cười mà trả lời:

-Sao lại không thích được? Bé thương chị Trinh nhất. Thương như thương chị Nuôi vậy.

Ả Trinh cười mà hỏi lại:

-Hướng Dương thương ả Trinh nhất sao? Thế thì Hướng Dương ghét ai nhất?

Hướng Dương chợt trở giọng phẫn nộ:

-Bé thù ghét nhất là bọn giặc Tàu Ngô!

Ả Trinh có vẻ khoái trá hỏi lại:

-Vì sao bé lại ghét bọn giặc Tàu Ngô?

Hướng Dương nghiến răng nói:

-Bởi vì bọn giặc Tàu Ngô bắt anh cả của bé đi phu, bắt làm việc nhiều mà lại không cho ăn uống nên anh của bé bị đói khát đến kiệt sức mà chết!

Ả Trinh giả vờ ngạc nhiên hỏi lại:

-Tại sao Hướng Dương lại biết rõ như vậy? Bọn chúng ác như thế Hướng Dương có định làm gì bọn chúng không?

Hướng Dương chưa kịp trả lời thì ả Nuôi khoát tay ra hiệu ngăn em lại không cho nói nữa. Ả Trinh cười mà trách ả Nuôi:

-Ả Nuôi sao nhát gan dữ vậy? Ở đây có ai nữa đâu mà ngại? Để xem bé Hướng Dương nói ra sao chứ sợ cái gì?

Ả Nuôi cười mà đáp:

-Tai vách mạch rừng không sợ sao được? Để nó nói quen miệng rồi bạ đâu nói đó có khi rước họa vô cho gia đình mình chứ chơi sao?

Ả Trinh nhìn Hướng Dương rồi nói với ả Nuôi:

-Con bé dễ thương thật! Tánh nó khảng khái gan dạ như vậy mình chịu lắm. Ước gì mình có được một đứa em như thế nhỉ. Hay cho nó làm đệ tử mình đi! Mình sẽ dạy võ nghệ cho nó để khi lớn lên nó đánh bọn Tàu Ngô mà trả thù cho anh cả.

Quay sang Hướng Dương, ả Trinh tiếp:

-Chị Trinh nói vậy được không Hướng Dương?

Hướng Dương vui mừng reo lên:

-Chị Trinh cho em làm đệ tử đi! Em muốn học võ để giết bọn Tàu Ngô tàn ác mà trả thù cho anh cả.

Ả Nuôi nghe em nói đâm hoảng vội nạt:

-Câm ngay cái mồm! Quan trên đã có lệnh cấm mà nó cứ bô bô cái mồm như vậy có ngày chết cả đám chứ ngồi đó mà sư phụ với đệ tử!

Ả Trinh cười với ả Nuôi:

-Mình thích con bé này quá. Khi đi làm ả Nuôi cứ dắt nó đi làm phụ mình trả công cho. Con nít tính theo công con nít, đừng ngại!

Hướng Dương nghe ả Trinh nói lại mừng rơn lên:

-Chị Trinh nói thật chứ? Cho em đi làm với nghe.

Ả Trinh vui vẻ nói:

-Thật chứ! Hôm nay em tập việc đi. Ngày mai đi làm chị sẽ tính công cho em.

Ả Nuôi tỏ vẻ ái ngại:

-Ả Trinh thương Hướng Dương mà nói vậy nhưng biết bà chủ có bằng lòng không? Hơn nữa Hướng Dương không thể đi làm thường xuyên được đâu vì nó còn lo giúp công việc ở nhà nữa.

Ả Trinh nói giọng dứt khoát:

-Ả Nuôi khỏi lo chuyện đó. Ngày nào Hướng Dương đi làm mình cứ tính công ngày đó. Điều quan trọng là Hướng Dương phải nghe lời chị bảo. Hướng Dương có chịu vậy không?

Hướng Dương vui mừng nói lớn:

-Cám ơn chị Trinh, chị bảo gì em cũng chịu nghe cả.

Ả Trinh tươi cười xoa đầu Hướng Dương:

-Em nhớ giữ lời hứa nhé. Ngày mai em cứ theo chị Nuôi đi làm.

Tuy đã được ả Trinh chấp thuận nhưng ả Nuôi vẫn không chịu cho Hướng Dương đi làm. Lâu lâu ả mới chịu dắt Hướng Dương đi theo chơi một lần. Dù vậy, từ đó ả Trinh và Hướng Dương ngày càng gắn bó thân thiết với nhau chẳng khác gì tình chị em…