CHƯƠNG 4 CÁCH GỬI KÝ ỨC VÀO NHỮNG HỘP AN TOÀN TRONG NÃO BẠN
Lúc này, Bạn đã bắt đầu thấy trí nhớ thật sự là một sức mạnh rồi đấy nhé. Trong cuộc sống hàng ngày con người vốn ghi nhớ nhiều điều. Sự ghi nhớ ấy chính là ký ức đã được luyện tập. Nếu sở hữu được nó bạn đã có một điều kiện tối cần để thành công trong cuộc sống.
Dù làm bất kỳ công việc gì, ở chức vụ nào bạn cũng cần thông thạo cách luyện trí nhớ một cách hệ thống. Điều này sẽ giúp bạn sử dụng hết khả năng của chính bạn.
Có một phương pháp đơn giản để gởi ký ức vào chiếc hộp tinh thần một cách an toàn. Nhà nghiên cứu William D. Hersey đã gọi phương pháp này là gởi tiền.
Khi tạo ra một tài khoản để gởi tiền vào ngân hàng, bạn phải tuân theo những thủ tục thông thường, và khi gởi ký ức bạn cũng cần tuân theo những thủ tục như thế. Chúng đang có mặt dưới đây. Bạn học chúng trong giây lát rồi đọc phần giải thích chi tiết. Sau đó, bạn áp dụng chúng vài ngày cho tới lúc thông thạo rồi... vứt bỏ chúng đi.
Nào, bạn chú ý nhé! Trước hết bạn cần biết cách sử dụng công thức gởi tiền, học thuộc lòng chúng. Đây là lần cuối cùng trong quyển sách này tôi xin nhắc bạn: Học xong rồi, quên nó đi!
I. Công thức gởi tiền để nhớ lại ký ức trong tương laiTập trung: Tập trung vào cái mà bạn nghe hoặc thấy.
Liên tưởng: Liên tưởng thường xuyên những hình ảnh của bạn.
Thị giác: Nhìn sự liên tưởng của bạn đang hoạt động.
Thính giác: Nghe và lắng nghe để hiểu tốt hơn rồi nhận thấy.
Gởi: Chỉ gởi đủ để giúp bạn ghi nhớ.
Phóng đại: Phóng đại từng ý tưởng để nhìn thấy nó tốt hơn.
Hình ảnh: Hình ảnh càng không trừu tượng thì càng dễ nhớ hơn.
Sự kỳ cục: Càng kỳ cục càng tốt.
Sự ngớ ngẩn: Điều càng ngớ ngẩn thì càng dễ nhớ lại hơn.
Ý tưởng: Các ý tưởng phải được thể hiện cụ thể.
Suy nghĩ: Phải hiểu những suy nghĩ của bạn một cách rõ ràng.
1. Cách tập trung
Bạn hình dung ngân hàng ký ức của bạn và tập trung toàn bộ sự chú ý vào những hộp ký gởi an toàn, nơi mà bạn gởi vào những ý tưởng muốn nhớ. Bạn phải thấy hình ảnh ở một nơi có thật và chỗ đó chính là ngôi nhà chụp ký ức. Dần dần, sau một thời gian bạn sẽ thông thạo điều này, song trước hết, toàn bộ quá trình tập trung của bạn sẽ hội tụ vào điều mà bạn đang muốn nhớ.
Tập trung là một quá trình suy nghĩ nghiêm túc, gắn chặt vào một điều, một vật trong thời điểm cố định nào đó. Bạn hãy gạt bỏ mọi điều khác, ngoại trừ điều mà tâm trí bạn đang nghe hoặc đang thấy. Đừng để suy nghĩ của bạn chệch sang hướng khác.
Cuối cùng, bạn hãy tưởng tượng rằng bạn đang gởi ký ức một cách tự nhiên vào ngân hàng ký ức trong não bạn. Làm được điều này có nghĩa là bạn đang tập trung đấy.
2. Cách liên tưởng
Bạn hãy luôn hình dung đối tượng đang làm cái gì đấy hoặc nối kết nó với một đối tượng kế tiếp. Thí dụ, nếu muốn nhớ chuyện mua sơn và cọ, bạn hãy tưởng tượng là mình đang cầm cái nón chứa đầy sơn, còn con gà mái đang kẹp cái cọ sơn bằng đôi chân của nó. Khi con gà bay lên, nhúng cây cọ vào sơn trong nón thì sơn bắn tung tóe vào người bạn.
Nhờ sử dụng kỹ thuật liên tưởng có kiểm soát này, biết cách gắn những đối tượng vào một số nơi cố định, bạn sẽ khó mà quên được bất cứ điều gì đã gởi vào ngân hàng ký ức.
3. Cách sử dụng thị giác và thính giác
Bạn phải nhìn thấy và nghe rõ ràng trước khi gởi ký ức đi để sau này bạn có thể kéo chúng ra. Hãy tập trung thị lực vào đối tượng cần nhớ rồi hình dung nó trong trí tưởng tượng của bạn. Sau đó bạn lắng nghe, hay nếm hoặc cảm nhận nó. Song, dù ở bất kỳ trường hợp nào, bạn cũng cần ý thức về nó một cách sinh động.
Khi bạn đặt hết tâm trí vào thì ấn tượng của bạn sẽ luôn sắc nét và rất khó quên. Bạn thử cảm nhận cái bánh được ném vào mặt bạn ra sao, nước ép trái cây quá nóng, còn thịt thì nhừ ra, bầy nhầy, rỉ nước chảy xuống từng giọt. Nếu cảm nhận được như thế, bạn tưởng tượng ăn cái bánh đó thật no thì bạn sẽ khó mà quên được điều này.
4. Thử nhớ đúng nguyên văn
Bí mật của việc nhớ là học thuộc lòng những suy nghĩ tổng quát đằng sau điều mà bạn muốn nhớ lại hơn là học thuộc tất cả các từ ngữ.
Khi gắn chặt sự chú ý vào toàn bộ các từ, bạn sẽ hiểu sai hoặc quên nhận thức những ý tưởng đằng sau những từ đó.
Hãy thư giãn, lắng nghe kỹ rồi tập trung vào điều đang nói; Bạn chỉ cần những cụm từ chính rồi gởi một hoặc hai từ cùng một lúc vào não. Khi thực hiện thủ tục này bạn sẽ kinh ngạc vì có thể lập lại chính xác về sau.
Nói cách khác, chỉ cần tiêu hóa đặc điểm chính của điều đang học. Chỉ cần gởi vào trí nhớ những từ “gợi ý”. Bạn không nên nắm bắt từng từ. Hãy nắm bắt một quan điểm và chỉ chọn những từ chính hay những ý niệm cụ thể của điều mà bạn muốn nhớ. Sau khi gởi xong ý tưởng này bạn tiếp tục gởi ý tưởng khác. Sau đó bạn trở lại và xem xét ý tưởng đã gởi đầu tiên.
5. Cách phóng đại
Cần chắc là bạn tưởng tượng ra được những hình ảnh trong đầu. Bạn phải học sử dụng từ ngữ như công cụ gợi lên hình ảnh. Khi ta “trang điểm” cho các hình ảnh tinh thần bằng sự phóng đại kích cỡ, hình dáng, số lượng thì ta đã khiến chúng không thể bị xóa được. Bạn có nhận thấy điều này không, thật khó mà quên được hình ảnh một cái bánh đập vào mặt bạn và thịt nhừ rỉ nước đầy trên quần áo bạn. Thậm chí sự tưởng tượng đó lại càng khó quên hơn khi bạn thấy mình đang bị nướng trong một cái bánh khổng lồ.
Quy luật này đơn giản quá phải không? Chỉ cần cường điệu, làm mãnh liệt hơn hình ảnh tưởng tượng của bạn là xong. Tất cả những điều này gọi là sự phóng đại!
6. Cách tưởng tượng ra hình ảnh
Bạn nhìn danh sách những từ dưới đây rồi cố tập trung mỗi từ ít nhất là 5 giây.
Anh hùng
Can đảm
Nhát gan
Hèn nhát
Ngu si
Dốt nát
Bạn thấy dễ hình dung một người anh hùng, nhưng khó tạo ra hình ảnh cho một từ trừu tượng như can đảm. Bạn có thể tưởng tượng hình ảnh của một người nhát gan, song khó nghĩ ra chân dung của một kẻ hèn nhát hay ngu si. Bạn có thể thấy hình ảnh của một cậu học trò mệt mỏi ngồi trong góc với cái nón lưỡi trai trên đầu, song không thể nghĩ ra hình ảnh hoặc bức tranh tinh thần hợp với từ dốt nát. Do đó, bạn phải liên tưởng từ trừu tượng với từ cụ thể để hình thành một hình ảnh tinh thần rõ ràng. Thí dụ:
Bạn thấy một người anh hùng can đảm, đang tươi cười hãnh diện, khoanh tay trước ngực, gác một chân lên ngực của kẻ thù bị đánh bại. Người ta đang tán thưởng nồng nhiệt và tặng hoa cho anh ấy tới tấp.
Bạn thấy một kẻ hèn nhát đang khúm núm dưới gầm giường, run rẩy trong nỗi sợ kinh hoàng. Cảnh đó là sự hèn nhát.
Bạn biết rồi chứ gì, đơn giản phải không?
7. Cách tưởng tượng ra những hình ảnh kỳ cục
Hãy đưa sự phóng đại xa thêm một chút. Thử giả định rằng bạn muốn nhớ một người đàn ông là người đam mê thể thao. Bạn có thể “phù phép” ra một hình ảnh về người đàn ông này, người mà qua sự tưởng tượng bạn sẽ không bao giờ quên. Anh ấy có thân hình giống như một chiếc xe hơi thể thao, những cái bánh xe thay cho chân của anh ta, còn hai cái đèn pha thì thay cho cặp mắt. Điều này chính là sự kỳ cục.
Thêm một sự kỳ cục khác: Bạn tưởng tượng một người có tính xấu với ngọn núi lửa đang phun trào trên đỉnh đầu của người đó. Và thêm một sự kỳ cục khác nữa, đó là hình ảnh của một người đàn bà nổi tiếng với tính xấu ngồi lê đôi mách. Làm thế nào bạn tưởng tượng được người ấy? Ô, dĩ nhiên là cần có một cái loa khổng lồ gắn thường trực vào cái miệng của bà ta!
Bạn có thể tưởng tượng bao nhiêu hình ảnh kỳ cục qua những gợi ý dưới đây:
Một ông chủ hoặc một thầy giáo đang cảnh giác
Một ông phó giám đốc
Một người luôn than phiền về bệnh tật
Một người tham lam
Một người bướng bỉnh
Một người nội trợ bận rộn
Rất tự nhiên, bạn sẽ thấy ông chủ hay thầy giáo đang cảnh giác có đôi mắt phía sau đầu của họ; người bướng bỉnh có đôi tai của con la; còn người nội trợ thì bận rộn với 12 bàn tay v.v.
Khi tưởng tượng những hình ảnh phóng đại nối kết với sự kỳ cục, bạn sẽ khó quên được chúng. Nào, mời bạn thực hành, hãy tin là mình làm được!
8. Tại sao dễ nhớ lại điều ngớ ngẩn?
Tạo ra những từ vô nghĩa sẽ giúp bạn nhớ lại ngay một ý tưởng nào đó. Thí dụ, để nhớ cần phải mua thuốc uống vào ngày mai, bạn có thể nhớ mẩu đối thoại trong chuyện vui dưới đây:
Một chàng trai bước vào tiệm thuốc tây, ghẹo cô bán thuốc xinh đẹp:
- Thưa cô, có thuốc Omtoivodico không?
Cô gái biết bị trêu chọc, tỉnh tuồng trả lời:
- Dạ thưa, không có. Chỉ có loại Xetoiradiong thôi.
Trên thực tế, không có loại thuốc nào là Omtoivodico và Xetoiradiong. Đây là hai từ vô nghĩa, nhưng nếu tách rời từng âm tiết thì ta có thể hiểu hai câu này là: Ôm tôi vô đi cô và Xê tôi ra đi ông.
Ngoài ra, bạn có thể sử dụng những suy nghĩ vô lý, ngớ ngẩn với cái mà bạn quen thuộc nhất để tạo ra những hình ảnh gởi vào ngân hàng ký ức của bạn. Nói cách khác, bạn liên kết những điều mà bạn muốn nhớ với những điều mà bạn đã nhớ trước đó. Thí dụ, để nhớ cái hẹn lúc 12 giờ bạn có thể nghĩ ra câu: “Con chuột bò trên đồng hồ mười hai”; để nhớ người đàn ông trán hói, râu ria có tên là Nam, bạn có thể nghĩ ra câu: “Trán râu là hói Nam”...
Khi thông thạo nghệ thuật sử dụng suy nghĩ ngớ ngẩn, làm cho nó thấm nhuần sâu sắc trong chúng ta, thì sự nhớ lại sẽ dễ dàng hơn vì nó đã trở thành niềm vui. Sự ngớ ngẩn và vô lý khiến những sự kiện khó nhớ sẽ trở nên dễ nhớ hơn, những điều nghiêm túc sẽ biến thành sự tiêu khiển khi ta nhớ lại.
Không có điều gì quá tối tăm hay quá nghiêm túc trong cuộc sống này mà ta không thể biến chúng thành điều gì đó vui vẻ dễ nhớ. Một sự vật hay hiện tượng nào trở nên khôi hài, buồn cười hoặc phi lý thì khi nhớ lại chúng dễ trở thành niềm vui đối với ta!
9. Cách chuyển ý tưởng thành hình ảnh cụ thể
Nhớ một ý tưởng trừu tượng quả là điều khó và ta có thể không nhớ được. Do đó, cần tưởng tượng một hình ảnh hoặc một bức tranh tinh thần để nhớ lại ngay ý tưởng trừu tượng mà bạn muốn nhớ. Chúng ta đã bàn về điều tóm tắt này rồi trong phần “Cách nghĩ ra những hình ảnh”. Bây giờ, mời bạn nối những từ “ý tưởng” trừu tượng vào danh sách từ ngữ sau:
Ái quốc can đảm anh hùng
Phản bội hèn nhát
Ngu xuẩn dốt nát dần độn
Để thấy một người ái quốc, can đảm, anh hùng, tôi tưởng tượng một người yêu nước là liệt sĩ Nguyễn Văn Trỗi, người đã đứng trước pháp trường mà không hề run sợ. Ông ấy là một người can đảm, anh hùng mà tôi tưởng tượng được rõ ràng.
Để thấy một người phản bội, hèn nhát, tôi tưởng tượng đó là một nhân vật trong bộ phim mà tôi đã xem trước đây. Hắn đang trốn dưới giường, những người mà hắn phản bội đang tiến về phía hắn, lăm lăm những khẩu súng trong tay. Để tưởng tượng một người ngu xuẩn, dốt nát, đần độn, thì hình dung một anh chàng đã học ở trường tôi. Hắn ngốc đến nỗi thích giữ nguyên sự ngu dốt của mình nên sau 3 lần mài đũng quần ở lớp năm thì cuối cùng hắn bị đuổi học. Dĩ nhiên, phần trên chỉ là thí dụ gợi ý. Bạn cần nhờ vào kho kiến thức của mình để chuyển những từ hay những ý tưởng trừu tượng thành hình ảnh cụ thể.
Sau một thời gian bạn sẽ trở nên thông thạo hơn về kỹ thuật này và bạn có thể thấy rõ ràng trong con mắt tâm trí của bạn. Hãy kiên nhẫn, cố gắng bạn nhé! Mọi việc rồi sẽ dễ dàng thôi!
10. Cách hiểu những tư tưởng
Hai câu “Sự lừa gạt tồi tệ nhất là đánh lừa chính mình" và “Tin tưởng là có hy vọng và lòng tin” giống những tư tưởng hơn là ý tưởng. Để hiểu chúng bạn phải biến chúng thành một cái cực nhỏ của ý tưởng hoặc sự hàm chứa nghĩa. Câu đầu tiên hàm nghĩa gì? Đừng đánh lừa chính mình. Đánh lừa có nghĩa là lừa gạt và lừa gạt là một điều tồi tệ nhất khi bạn đánh lừa bản thân.
Lúc này Bạn hiểu ý tưởng phía sau tư tưởng. Bạn thấy chính bạn đang cầm một cái túi đựng vàng bằng tay phải trong lúc tay trái đánh lừa bạn bằng cách trộm vàng trong túi lúc bạn không chú ý nhìn. Hoặc bạn thấy mình bị lừa bởi một nhà buôn trong hình ảnh của chính bạn.
Hiểu tư tưởng đằng sau câu thứ hai thì dễ. Hãy tưởng tượng chính bạn đang ngồi trên ghế của chiếc xe đạp một bánh, còn cái ghế là một chiếc tủ đựng hy vọng. Bạn có thể thấy từ “lòng tin” trên một bánh - xe đồng - tiền khổng lồ và bạn có thể gởi toàn bộ tư tưởng vào hộp an toàn trong tâm trí bạn. Đấy là một cách để miêu tả tư tưởng này.
Về cơ bản, chúng ta không gởi bất kỳ cái gì vào ngân hàng ký ức cho tới khi ta đã đơn giản nó thành một điều dễ hiểu, rồi thành cái mà ta có thể nhận ra hay tưởng tượng được. Việc cố gởi vào đầu những tư tưởng mà ta không hiểu thì giống như cố gởi tiền nước ngoài vào tài khoản ngân hàng của ta. Trước hết, ta phải đổi tiền lạ đó sang tiền trong nước rồi mới gởi được.