Chương 3

Chuyện viết lách tôi không rành - tôi muốn nói không theo cách nhà văn chính cống thường viết. Như đoạn cực ngắn về bức tranh tôi từng xem ấy chẳng hạn. Thật sự chẳng đâu vào với đâu. Tôi muốn nói, chẳng có kết quả gì, chẳng đi đến đâu cả, tuy vậy không hiểu sao tôi lại cảm thấy bức tranh đó thật quan trọng, và nó có một chỗ xứng hợp ở đâu đó. Là một trong những chuyện xảy đến với tôi có ý nghĩa gì đó. Y như Đất Digan có ý nghĩa gì đó với tôi. Như anh Santonix có ý nghĩa gì đó với tôi.

Thật sự tôi chưa nói nhiều về anh. Anh là kiến trúc sư. Tất nhiên có thể đoán biết được. Kiến trúc sư là một hạng người khác hẳn tôi chưa từng có quan hệ nhiều, dù tôi biết chút ít về xây dựng. Tôi tình cờ gặp Santonix khi đang lang thang. Đó là lúc tôi làm tài xế chở nhà giàu đi nơi này chốn nọ. Một đôi lần tôi lái xe ra nước ngoài, hai lần đi Đức - tôi có biết chút ít tiếng Đức - một hai lần sang Pháp - tôi cũng biết lõm bõm vài câu tiếng Pháp - và một lần tới Bồ Đào Nha. Khách thường là người đã có tuổi lắm tiền mà sức khỏe cũng tồi tệ không kém.

Khi chở những người như vậy đi loanh quanh, ta bắt đầu có ý nghĩ rốt cuộc tiền cũng không quá hay ho. Có là gì đâu với những cơn đau tim khởi phát, rất nhiều lọ thuốc lúc nào cũng phải theo, và thường nổi cáu vì thức ăn và dịch vụ khách sạn. Hầu hết những người giàu tôi từng biết đều khá khốn khổ. Họ cũng có những mối lo âu của họ. Thuế má và vốn đầu tư. Ta nghe họ nói chuyện với nhau hay với bạn bè. Lo âu! Đó là cái đang giết chết một nửa số người trong bọn họ. Và đời sống tình dục của họ cũng chẳng hay ho gì. Hoặc họ lấy những cô vợ tóc vàng chân dài khêu gọi tình dục đang lừa họ để đi chơi với kép ở đâu đó, hoặc cưới nhầm một thứ đàn bà hay kêu ca oán trách ghê gớm như quỷ, lại còn nhai nhải bảo làm sao để họ lên đỉnh nữa. Không. Thà tôi một mình còn hơn. Michael Rogers tham quan thế giới và vui thú phủ phê với các cô nàng xinh đẹp khi nào anh ta thấy thích!

Tất nhiên hơi thiếu thốn một chút, nhưng tôi chịu đựng được. Cuộc sống thật vui thú và tôi bằng lòng tiếp tục sống vui thú. Nhưng chắc thể nào rồi tôi cũng có của cải. Thái độ đó thích hợp với tuổi trẻ. Khi tuổi trẻ qua đi thì vui thú chẳng còn là vui thú nữa.

Tôi nghĩ đằng sau đó luôn luôn có chuyện khác: muốn có ai đó hay cái gì đó… Tuy nhiên xin tiếp tục chuyện tôi vừa mới kể, có một ông trai già trước đây tôi thường chở xuống vùng Riviera. Ông ấy có một ngôi nhà đang xây. Xuống đó để xem tiến độ thi công tới đâu rồi. Santonix là kiến trúc sư xây ngôi nhà đó. Thật tình tôi chẳng rõ anh ấy quốc tịch gì. Mới đầu tôi nghĩ là người Anh, mặc dù tên anh thật kỳ khôi trước đó tôi chưa từng nghe ai nhắc tới. Nhưng chắc anh không phải là người Anh. Tôi đoán là người một nước Bắc Âu nào đó. Anh là người đang mang bệnh. Tôi có thể thấy điều đó ngay lập tức. Anh còn trẻ và rất nhợt nhạt, ốm nhom ốm nhách với một khuôn mặt kỳ quặc, một khuôn mặt không hiểu sao lại bị lệch. Hai bên không cân đối với nhau. Anh có thể hết sức cáu kỉnh với khách hàng của mình. Hẳn ta sẽ tưởng họ là người trả tiền nên sẽ nắm quyền điều khiển và bắt nạt. Không phải vậy đâu. Santonix bắt nạt họ và tin chắc mình luôn luôn đúng, còn họ thì không.

Còn nhớ ông già thuê xe này vừa mới tới nơi đã sùi bọt mép giận dữ khi thấy công trình đang tiến hành như thế nào. Tôi vẫn thường nghe được những đoạn đối thoại này nọ khi đang đứng gần sẵn sàng trợ giúp theo kiểu cách của một tài xế và một kẻ chuyên làm việc vặt. Lúc nào ông Constantine đó cũng suýt bị lên cơn đau tim hay đột quỵ.

“Anh đã không làm theo lời tôi dặn,” ông ta gần như hét lên. “Không đúng như ta đã thỏa thuận. Sẽ làm tôi tốn kém nhiều hơn tôi tưởng đấy.”

“Ông nói tuyệt đối đúng,” Santonix nói. “Nhưng phải chi tiền thôi ông ạ.”

“Không được chi! Không được chi đâu. Anh phải giữ chi phí không vượt quá mức tôi dự toán. Hiểu rồi chứ?”

“Như thế ông sẽ không có được kiểu nhà ông muốn đâu ạ,” Santonix đáp. “Tôi biết ông muốn gì mà. Nhà tôi xây cho ông là ngôi nhà ông mong muốn. Tôi hoàn toàn tin chắc điều ấy và ông cũng hoàn toàn tin chắc như thế. Xin đừng đưa cho tôi bất cứ khoản tiền tiết kiệm vặt vãnh nào của giới trung lưu nhà ông! Muốn có một ngôi nhà của giới thượng lưu thì ông sẽ có. Rồi ông sẽ được dịp khoe khoang với bạn bè và họ sẽ ganh tị với ông cho mà xem. Không phải ai tôi cũng xây nhà cho đâu nhé, xin nói cho ông biết. Có một điều còn quan trọng hơn cả tiền bạc. Ngôi nhà này sẽ không giống như nhà người khác.”

“Sẽ khủng khiếp. Thật khủng khiếp.”

“Ồ, không phải thế đâu. Điều phiền phức là ông không biết mình muốn gì. Hay ít ra bất cứ ai cũng có thể nghĩ như thế. Nhưng thật ra ông quả có biết điều ông muốn, chỉ là không thể hình dung ra mà thôi. Ông không thể thấy rõ. Nhưng mà tôi biết. Đó là điều tôi vẫn luôn biết rõ. Người ta theo đuổi cái gì hay muốn cái gì. Trong thâm tâm ông rất mê cuộc sống thượng lưu. Tôi sẽ cho ông được thượng lưu cao quý.”

Anh ấy vẫn thường nói kiểu vậy đó. Và tôi thường đứng một bên lắng nghe. Không hiểu sao tôi lại có thể hình dung trong đầu mình ngôi nhà đang được xây giữa đám cây thông nhìn ra biển này không phải là một ngôi nhà bình thường. Một nửa sẽ không nhìn ra phía biển theo thông lệ. Nó nhìn vào đất liền, ngó lên một dãy núi chập chùng, một khoảng trời thấp thoáng giữa chốn núi đồi. Thật kỳ quặc, không bình thường mà rất thú vị.

Đôi khi Santonix thường trò chuyện với tôi, lúc tôi không làm việc. Anh nói:

“Tôi chỉ xây nhà cho những người tôi muốn xây cho mà thôi.”

“Anh muốn nói những người giàu có hay sao?”

“Họ phải giàu có, bằng không sẽ chẳng thể nào cung đủ tiền xây nhà. Nhưng không phải tiền kiếm được từ việc đó là điều tôi quan tâm đâu. Khách hàng của tôi phải giàu vì tôi muốn xây loại nhà tốn nhiều tiền. Chỉ nhà thôi thì chưa đủ. Phải có khung cảnh nữa. Đó mới là điều quan trọng. Giống như một viên hồng ngọc hay bích ngọc. Một hòn đá đẹp chỉ là một hòn đá đẹp. Nó chẳng đưa cậu đi đâu xa hơn. Chẳng có nghĩa lý gì, chẳng có hình dáng và ý nghĩa cho đến khi nó có một cái khung để đính vào. Và cái khung phải có một viên ngọc đẹp tương xứng với nó. Tôi lấy cái khung ấy ra từ phong cảnh nơi nó tồn tại vì vốn có quyền tồn tại. Chẳng có nghĩa lý gì cả cho đến khi có ngôi nhà của tôi kiêu hãnh tọa lạc ở đó như một viên ngọc trong mấy cái chấu giữ chặt lấy nó.” Anh ngó tôi, bật cười. “Cậu không hiểu à?”

“Chắc là không,” tôi đáp chậm rãi, “thế nhưng chả hiểu sao tôi lại nghĩ là có…”

“Có lẽ là như thế.” Anh nhìn tôi có vẻ tò mò.

Sau đó chúng tôi lại xuống vùng Riviera. Lúc ấy ngôi nhà gần như đã xây xong. Tôi sẽ không mô tả nó vì không thể miêu tả hết được bằng lời, nhưng ngôi nhà đó rất đặc biệt - và thật đẹp. Tôi có thể thấy được. Đó là một ngôi nhà sẽ khiến người ta tự hào – tự hào khi cho người ta xem, tự hào khi chính mình được nhìn ngắm nó, tự hào khi được sống trong đó với đúng người mình mong ước, có lẽ vậy.

Thế rồi một hôm thình lình Santonix nói với tôi:

“Tôi có thể xây cho cậu một ngôi nhà. Tôi muốn biết cậu muốn xây kiểu nhà nào.”

Tôi lắc đầu: “Thật tình chính tôi cũng không biết.”

“Có lẽ cậu không biết. Tôi sẽ biết thay cho cậu.” Rồi anh nói thêm, “Thật một ngàn lần đáng tiếc là cậu chẳng có tiền.”

“Và sẽ không bao giờ có,” tôi nói.

“Cậu không thể nói như thế. Sinh ra trong nghèo khó không có nghĩa cậu phải nghèo khó mãi. Tiền kỳ quặc lắm. Nó muốn đến đâu thì đến.”

“Tôi không được khôn ngoan lanh lợi.”

“Cậu không có đủ tham vọng. Tham vọng thức dậy chưa đủ trong lòng cậu, nhưng nó vẫn có ở đấy, cậu biết mà.”

“À phải, một ngày nào đó tôi sẽ đánh thức đầy đủ tham vọng của mình và làm ra tiền rồi, lúc đó tôi sẽ tới tìm anh và bảo ‘xây cho tôi một ngôi nhà đi’.”

Anh thở dài nói: “Tôi chẳng chờ đợi được… Không, không có đủ sức để chờ đợi. Bây giờ chỉ còn một thời gian ngắn để làm thôi. Thêm một hay hai ngôi nhà. Không hơn nữa. Ta đâu có muốn chết non chết yểu… Đôi khi ta lại phải… Chuyện ấy chẳng thành vấn đề, tôi cho là như thế.”

“Tôi phải đánh thức tham vọng của tôi mau mau lên mới được.”

“Đừng," Santonix bảo. “Cậu còn khỏe, cậu đang vui vẻ, đừng thay đổi cách sống của mình!”

“Có cố cũng không thể làm được đâu ạ.”

Khi đó tôi nghĩ đúng như vậy. Tôi thích cách sống của mình, đang sống vui vẻ và sức khỏe chưa bao giờ trục trặc. Tôi từng chở rất nhiều người làm ra tiền, họ từng làm việc cực nhọc rồi bị viêm loét, tắc nghẽn động mạch vành và nhiều thứ khác nữa, hậu quả của làm việc cực nhọc. Tôi không muốn làm việc cực nhọc. Có thể làm việc này việc khác nhưng chỉ là cho có việc làm mà thôi. Và tôi chẳng hề có tham vọng, hoặc tôi không nghĩ mình có tham vọng.

Santonix đã có một tham vọng, tôi cho là như vậy. Có thể thấy việc thiết kế, xây nhà, lập kế hoạch lên bản vẽ và việc gì khác nữa mà tôi hoàn toàn không nắm được, tất cả cái đó đã khơi dậy tham vọng trong lòng anh. Lúc khởi đầu, anh từng là một người đàn ông mạnh mẽ. Đôi khi tôi có một ý nghĩ kỳ cục, rằng anh ấy đang tự giết mình chết sớm do công việc mà anh đã dốc hết sức lực vào đó vì tham vọng. Tôi chẳng muốn làm việc. Đơn giản là vậy. Tôi không cậy nhờ vào công việc, không ưa thích nó. Thật là tệ hại khi loài người đã bày đặt ra công việc để rồi chính mình gặp chuyện không may.

Tôi rất thường nghĩ về Santonix. Gần như anh khiến tôi tò mò nhiều hơn bất cứ ai tôi biết. Một trong những điều kỳ quặc nhất trên đời là những chuyện ta còn nhớ được. Ta lựa chọn để mà ghi nhớ. Có gì đó khiến ta phải lựa chọn. Santonix và những ngôi nhà của anh là một trong những điều đó; bức tranh ở Phố Bond; việc viếng thăm ngôi nhà Các Tòa Tháp đổ nát đó và nghe kể chuyện về Đất Digan; tất cả những điều đó tôi đã chọn lựa để ghi nhớ. Đôi khi là các cô nàng tôi từng gặp, và các hành trình ra nước ngoài trong lúc tôi chở khách đi. Khách thuê xe đều như nhau cả. Chán phèo. Họ vẫn luôn lưu trú cùng một loại khách sạn và ăn cùng một thứ thức ăn thật chán ngán.

Tôi vẫn có cái cảm giác kỳ quặc đó khi chờ đợi một điều gì, chờ một việc mình được yêu cầu hay một chuyện sẽ xảy đến với mình, tôi không biết phải diễn tả cách nào là hay nhất. Tôi cho rằng thật sự mình đang tìm kiếm một cô gái đúng kiểu mẫu, tôi không có ý nói tới một cô nàng thật tuyệt, thích hợp để cùng ổn định cuộc sống, đó là ý mẹ tôi từng muốn nói tới, ý của cậu Joshua của tôi hay vài người bạn. Lúc đó tôi chẳng biết gì về tình yêu cả. Tất cả những gì tôi biết là tình dục. Bất cứ ai thuộc thế hệ của tôi dường như chỉ biết có vậy thôi. Chúng tôi bàn về nó quá nhiều, nghe nhắc tới nó quá nhiều và nghĩ nó quá nghiêm trọng. Tất cả bạn bè và chính tôi chẳng biết thật ra nó sẽ là cái gì khi xảy đến. Tôi muốn nói toi tình yêu. Chúng tôi trẻ trung, sung sức, thường ngắm nghía thân hình các cô nàng từng gặp, bình phẩm về những đường cong và những cặp giò của họ. Cái kiểu liếc nhìn mà họ ban cho ta khiến ta thầm nghĩ: “Có chịu hay không chịu đây? Mình có nên lãng phí thời gian hay không?” Và càng quan hệ với nhiều cô nàng, ta càng khoác lác hơn, càng được tán dương và cứ tưởng mình là một anh chàng càng tuyệt vời hơn.

Thật tình tôi chẳng hề biết tình yêu không phải chỉ có vậy thôi. Tôi cho rằng sớm muộn gì rồi nó cũng xảy đến với mọi người, và nó thường đến một cách đột ngột. Ta không hề nghĩ, khi tưởng mình sẽ nghĩ là: “Đây có thể là cô nàng dành cho mình… Đây là cô nàng sẽ là của mình.” Ít ra tôi đã không cảm nhận tình yêu cái kiểu đó. Tôi chẳng biết nó đến rất bất ngờ. Và tôi sẽ nói: “Đó là cô gái dành cho tôi. Tôi là của cô ấy. Tôi sẽ luôn luôn hoàn toàn thuộc về cô ấy.” Không. Tôi chưa bao giờ mơ tưởng tình yêu là như vậy. Chẳng phải một lão diễn viên hài có lần từng nói hay sao - phải chăng đó là một câu nói đùa quen thuộc của ông ta? “Tôi đã từng yêu một lần rồi, và nếu cảm thấy tình yêu đang đến lần nữa, xin thưa với quý vị tôi sẽ bỏ xứ mà đi.” Tôi cũng sẽ y như vậy. Giá như tôi biết được, chỉ cần biết tình yêu có thể có ý nghĩa gì khi nó đến, chắc tôi cũng sẽ bỏ xứ mà đi luôn. Tức là, giá mà tôi biết khôn!