Chương 40
Clanton trở lại bình thường vào sáng thứ Hai, khi các rào cản được đặt vào vị trí quanh quảng trường và các binh lính túa ra để gìn giữ nền hòa bình cho công chúng. Với đội hình lỏng lẻo, họ đi lảng vảng, quan sát những người của Klan trở lại rẻo đất dành cho mình ở một bên, và những người da đen phản kháng ở bên kia. Một ngày nghỉ ngơi đã giúp cả hai nhóm hồi sinh năng lượng, và đến tám giờ ba mươi thì họ đã hò reo ầm ĩ. Sự sụp đổ của bác sĩ Bass là một tin tức lớn, và người của Klan đã đánh hơi thấy chiến thắng. Hơn thế nữa, họ đã giáng được đòn trực tiếp trên đường Adams. Có vẻ như họ đang ầm ĩ hơn bình thường.
Lúc chín giờ, Noose triệu tập các luật sư vào phòng ông.
“Chỉ là tôi muốn biết chắc chắn các ông có còn sống và khỏe mạnh hay không” Ông nhoẻn cười với Jake.
“Sao ông không hôn mông tôi luôn đi, ông thẩm phán,” Jake thì thầm, nhưng đủ lớn để mọi người nghe thấy. Các công tố lặng người. Ông Pate hắng giọng.
Noose nghiêng đầu như thể nghe không rõ.
“Ông nói sao, ông Brigance?”
“Tôi nói, 'Sao ông không cho phép chúng tôi bắt đầu đi, ông thẩm phán?'”
“Vâng, tôi nghĩ ông đã nói như vậy. Cô thư ký của ông sao rồi, cô Roark ấy?”
“Cô ta sẽ ổn thôi.”
“Là Klan gây ra à?”
“Vâng, thưa thẩm phán. Cùng đám Klan đã tìm cách giết hại tôi. Cùng đám Klan đã thắp sáng cả hạt bằng thập giá và ai biết được còn chuyện gì khác nữa với ban bồi thẩm của chúng ta. Cùng đám Klan đó có lẽ đã dọa nạt hầu hết các bồi thẩm đang ngồi ngoài kia. Vâng, thưa ông, đó là cùng một đám Klan.”
Noose tháo mắt kính ra. “Ông có thể chứng minh điều đó không?”
“Ý ông là tôi phải có lời thú nhận viết tay, ký tên và công chứng từ đám người của Klan ư?”
“Ông Brigance, nếu ông không chứng minh được thì xin ông đừng nói.”
“Vâng, thưa Ngài.”
Jake rời phòng thẩm phán và đóng sầm cửa lại. Ít giây sau, ông Pate yêu cầu mọi người giữ trật tự và đứng dậy. Noose chào đón bồi thẩm đoàn của ông đã trở lại, hứa hẹn rằng những thử thách đã sắp đến hồi kết thúc. Không ai cười với ông. Họ đã trải qua một dịp cuối tuần cô độc ở Temple Inn.
“Công tố có nhân chứng nào không?” ông hỏi Buckley.
“Một nhân chứng, thưa Ngài.”
Bác sĩ Rodeheaver được mời ra từ phòng nhân chứng. Ông cẩn trọng ngồi vào ghế nhân chứng và nồng nhiệt gật đầu với bồi thẩm đoàn. Trông ông mới thật giống một bác sĩ tâm thần. Vest đen, không đi ủng.
Buckley đến bục diễn thuyết và mỉm cười với bồi thẩm đoàn.
“Ông là bác sĩ Wilbert Rodeheaver?” ông cất giọng, nhìn vào bồi thẩm đoàn như muốn nói, ’Giờ thì quý vị sẽ được gặp một bác sĩ tâm thần thứ thiệt.”
“Vâng, thưa ông.”
Buckley đưa ra những câu hỏi, hàng triệu câu hỏi, về lý lịch học tập và nghề nghiệp. Rodeheaver trông tự tin, thoải mái, có chuẩn bị, và quen thuộc với chiếc ghế nhân chứng. Ông nói lê thê về những huấn luyện giáo dục rộng lớn của ông; về kinh nghiệm to lớn của ông trong thực hành điều trị tâm thần; về công việc đồ sộ của ông mới gần đây trên cương vị trưởng khoa tại bệnh viện tâm thần của bang. Buckley hỏi ông có viết nhiều bài báo chuyên môn không. Ông nói có, và trong ba mươi phút họ đã thảo luận về các bài viết của người đàn ông rất uyên bác này. Ông đã nhận những giải thưởng nghiên cứu của chính phủ liên bang và của nhiều tiểu bang. Ông là thành viên của các tổ chức mà Bass cũng là thành viên, nhưng nhiều hơn một chút. Ông được cấp chứng chỉ bởi mọi hiệp hội có dính líu đến việc nghiên cứu về trí não con người. Ông tao nhã và tỉnh táo. Buckley giới thiệu ông là chuyên gia, và Jake không có câu hỏi nào.
Buckley tiếp tục. “Bác sĩ Rodeheaver, ông khám lần đầu cho Carl Lee Hailey là khi nào?”
Vị chuyên gia kiểm tra các ghi chép của ông. “19 tháng Sáu.”
“Việc khám diễn ra ở đâu?”
“Ở văn phòng của tôi tại Whitfield.”
“Ông khám ông ta trong bao lâu?”
“Vài giờ.”
“Mục đích của việc khám là gì?”
“Để xác định tình trạng tâm thần của ông ta vào lúc đó và vào lúc ông ta giết ông Cobb và ông Willard.”
“Ông có tiền sử bệnh lý của ông ta không?”
“Hầu hết thông tin được thu thập bởi một người cộng sự tại bệnh viện. Tôi đã xác minh chúng nơi ông Hailey.”
“Tiền sử ông ta tiết lộ điều gì?”
“Không có gì đặc biệt. Ông ta nói rất nhiều về Việt Nam, nhưng không có gì đặc biệt cả.”
“Ông ta có tự ý nói về Việt Nam không?”
“Ồ có chứ. Ông ta muốn nói chuyện đó mà. Cứ như thể ông ta được dặn phải nói chuyện đó càng nhiều càng tốt vậy.”
“Trong cuộc khám lần đầu, ông còn trao đổi nào khác với ông ta không?”
“Chúng tôi trao đổi nhiều đề tài. Tuổi thơ của ông ta, gia đình, học vấn, nhiều việc làm khác nhau, tất cả mọi thứ.”
“Ông ta có trao đổi về việc con gái ông ta bị hãm hiếp không?”
“Có, rất chi tiết nữa là khác. Ông ta rất đau đớn khi kể lại. Nếu là con gái tôi thì tôi cũng sẽ đau khổ như thế thôi.”
“Ông ta có thảo luận với ông về những sự kiện dẫn đến vụ xả súng vào Cobb và Willard không?”
“Có, chúng tôi có trao đổi khá lâu về chuyện này. Tôi đã cố tìm hiểu mức độ kiến thức và hiểu biết của ông ta về các sự kiện đó.”
“Ông ta nói gì với ông?”
“Thoạt đầu thì không nhiều. Nhưng với thời gian, ông ta đã cởi mở hơn và đã mô tả ông ta thám thính tòa án như thế nào từ ba ngày trước vụ xả súng, chọn vị trí tốt để tấn công như thế nào.”
“Còn về vụ xả súng thì sao?”
“Ông ta chưa bao giờ nói gì nhiều với tôi về vụ xả súng. Ông ta nói ông ta không nhớ nhiều, nhưng tôi nghi là không phải.”
Jake đứng bật dậy. “Phản đối! Nhân chứng chỉ có thể tuyên thệ những gì ông ta thực sự biết. Ông ta không được tự suy xét.”
“Chấp nhận phản đối. Hỏi tiếp đi, ông Buckley.”
“Ông còn quan sát thấy điều gì khác liên quan đến tinh thần, thái độ, cách nói năng của ông ta không?”
Rodeheaver bắt chéo chân và khe khẽ đong đưa. Ông hạ cặp mày xuống trong cơn suy tư. “Thoạt đầu, ông ta không tin tưởng tôi và gặp khó khi nhìn thẳng vào mắt tôi. Trước các câu hỏi của tôi, ông ta chỉ đưa ra những câu trả lời ngắn. Ông ta rất bực tức về việc bị canh giữ và thi thoảng bị còng tay khi ngụ tại cơ sở này của chúng tôi. Ông ta chất vấn về những bức tường độn bông. Nhưng, sau một thời gian, ông ta đã mở lòng ra và nói năng thoải mái về hầu hết mọi chuyện. Ông ta thẳng thừng từ chối trả lời vài câu hỏi, nhưng ngoài ra thì tôi có thể nói ông ta khá hợp tác.
“Ông khám lại cho ông ta khi nào và ở đâu?”
“Ngày hôm sau, ở cùng chỗ đó.”
“Tinh thần và thái độ của ông ta như thế nào?”
“Cũng gần gần như hôm trước. Thoạt đầu lạnh lùng, nhưng đến một lúc thì mở lòng. Ông ta cơ bản thảo luận cùng những chủ đề như hôm trước.”
“Việc khám kéo dài trong bao lâu?”
“Khoảng bốn tiếng.”
Buckley rà soát gì đó trong cuốn sổ ghi chép của ông rồi thì thào với Musgrove. “Nghe đây, bác sĩ Rodeheaver, theo kết quả ông khám nghiệm ông Hailey trong hai ngày 19 và 20 tháng Sáu, liệu ông có đi đến một chẩn đoán y học về tình trạng tâm thần của bị cáo trong những ngày kể trên hay không?”
“Có, thưa ông.”
“Và chẩn đoán đó là gì?”
“Ngày 19 và 20 tháng Sáu, ông Hailey có vẻ sáng suốt. Hoàn toàn bình thường, tôi có thể nói vậy.”
“Cảm ơn ông. Dựa trên các khám nghiệm của ông, ông có đi đến chẩn đoán nào không về tình trạng tâm thần của ông Hailey vào ngày ông ta bắn Billy Ray Cobb và Pete Willard?”
“Có.”
“Và chẩn đoán đó là gì?”
“Vào lúc đó, tình trạng tâm thần của ông là sáng suốt, không có bất kỳ khiếm khuyết tâm thần nào cả.
“Ông chẩn đoán vậy dựa theo những yếu tố nào?”
Rodeheaver quay sang bồi thẩm đoàn và biến thành một giáo sư. “Quý vị phải xem mức độ chủ tâm hành động trong vụ án này. Động cơ là một yếu tố của chủ tâm. Ông ta chắc chắn có động cơ để làm những gì ông ta đã làm, và tình trạng tâm thần của ông ta vào lúc đó đã không ngăn ông ta nuôi dưỡng chủ tâm cần thiết. Nói thẳng ra, ông Hailey đã lên kế hoạch kỹ càng cho những gì ông ta đã làm.”
“Ông bác sĩ, ông có biết đạo luật M’Naghten về kiểm tra trách nhiệm hình sự không?”
“Dĩ nhiên.”
“Ông có có được báo trước rằng một bác sĩ tâm thần, bác sĩ W.T. Bass, đã nói với bồi thẩm đoàn này rằng ông Hailey không có khả năng nhận biết sự khác biệt giữa đúng và sai, và ngoài ra ông ta không có khả năng hiểu và nhận thức về bản chất và phẩm chất các hành động của ông ta?”
“Có, tôi có được báo trước điều đó.”
“Ông có đồng ý với tuyên thệ này không?”
“Không. Tôi thấy nó trái với lẽ thường, và cá nhân tôi thấy rất xúc phạm về điều đó. Chính ông Hailey đã tuyên thệ ông ta đã lên kế hoạch vụ giết người. Ông ta thật ra đã thừa nhận tình trạng tâm thần của ông lúc đó không hề ngăn trở năng lực lập kế hoạch của ông. Điều đó được gọi là chủ tâm trong mọi sách luật và sách vở y khoa. Tôi chưa bao giờ nghe nói có ai đó lên kế hoạch giết người, thừa nhận mình lên kế hoạch, rồi lại nói không biết mình đang làm gì. Điều đó thật phi lý.”
Lúc này, ngay cả Jake cũng cảm thấy phi lý. Và khi ông ta oang oang trong phòng xử thì nó nghe cực kỳ phi lý. Rodeheaver nói năng mạch lạc và uy tín của ông có vẻ như bất tận. Jake nghĩ đến Bass và tự nguyền rủa bản thân.
Lucien ngồi với những người da đen và đồng ý đến từng chữ những gì Rodeheaver tuyên thệ. So với Bass, vị bác sĩ của bên nguyên tỏ ra đáng tin hơn hẳn. Lucien phớt lờ khoang bồi thẩm. Thi thoảng, ông liếc nhanh mà đầu không cử động để bắt ánh mắt trắng trợn và công khai mà Clyde Sisco đang hướng về ông. Nhưng Lucien không để cho bốn mắt chạm nhau. Người truyền tin đã không gọi lại vào thứ Hai như được dặn. Một cái gật đầu xác nhận hay một cái nháy mắt từ Lucien có thể hoàn tất một thỏa thuận trong đó việc thanh toán sẽ được thu xếp muộn hơn, sau phần phán quyết. Sisco biết luật chơi, và ông ta đang chờ câu trả lời. Chẳng có câu trả lời nào cả. Lucien muốn thảo luận trước việc đó với Jake.
“Nghe đây, ông bác sĩ. Dựa trên những yếu tố này và dựa trên chẩn đoán của ông về tình trạng tâm thần của ông ta ngày 20 tháng Năm, và ở một mức độ chuẩn xác y học hợp lý, ông có ý kiến nào không về khả năng ông Hailey nhận biết sự khác biệt giữa đúng và sai khi ông ta bắn Billy Ray Cobb, Pete Willard, và cảnh sát DeWayne Looney?”
“Tôi có.”
“Và ý kiến đó là gì?”
“Tình trạng tâm thần của ông ta là rất tốt, và ông ta hoàn toàn có khả năng phân biệt giữa đúng và sai.”
“Và, dựa trên cùng những yếu tố đó, ông có ý kiến nào không về việc ông Hailey có khả năng hiểu và nhận thức về bản chất và phẩm chất các hành động của ông ta?”
“Tôi có.”
“Và ý kiến đó là gì?”
“Là ông ta hoàn toàn nhận thức điều ông ta đang làm.”
Buckley với lấy sổ ghi chép rồi lịch sự cúi chào. “Cảm ơn, bác sĩ, tôi không còn câu hỏi nào khác.”
“Có thẩm vấn chéo không, ông Brigance?” Noose hỏi.
“Chỉ vài câu thôi.”
“Tôi cũng nghĩ thế. Ta giải lao mười lăm phút nhé.”
Jake phớt lờ Carl Lee, bước nhanh khỏi phòng xử, lên cầu thang để đến thư viện luật ở tầng ba. Harry Rex đang chờ sẵn và mỉm cười.
“Thư giãn đi, Jake. Tôi đã gọi cho mọi tờ báo ở North Carolina, và họ không có bài viết nào về ngôi nhà cả. Cũng chẳng có bài nào về Row Ark. Tờ báo sáng ở Raleigh chạy một phóng sự về phiên tòa, nhưng thực sự nó chỉ nói chung chung. Chẳng có gì khác cả. Carla không biết gì đâu, Jake. Có thấy tuyệt chưa?”
“Tuyệt vời. Rất tuyệt vời. Cảm ơn nhé, Harry Rex.”
“Đừng nhắc chuyện đó nữa. Jake này, tôi ghét phải nêu điều này ra.”
“Tôi nóng lòng nghe anh đây.”
“Anh biết tôi ghét Buckley mà, ghét còn hơn cả anh nữa đấy chứ. Nhưng tôi và Musgrove thì không có vấn đề gì cả. Tôi có thể nói chuyện với Musgrove. Tối qua tôi nghĩ có thể sẽ là một ý hay nếu chúng ta—tức là tôi—tiếp cận họ thông qua Musgrove và tìm hiểu các khả năng cho một cuộc điều đình.”
“Không!”
“Nghe này, Jake. Điều đó thì có hại gì đâu chứ? Không hại gì cả! Nếu anh cãi cho ông ta bị kết án giết người nhưng né được phòng hơi ngạt thì anh đã cứu được mạng ông ta rồi đó, anh biết đấy.”
“Không!”
“Coi nào, Jake. Thân chủ của anh chỉ còn cách phán quyết tử hình có bốn mươi tám giờ nữa thôi. Anh mà không tin điều đó thì anh mù rồi, Jake, anh bạn mù của tôi.”
“Cớ gì Buckley chịu điều đình? Hắn đã tròng được thòng lọng vào cổ chúng ta rồi còn gì.”
“Có lẽ là chưa đâu. Nhưng ít nhất hãy để tôi thử xem sao.”
“Không, Harry Rex. Quên chuyện đó đi.”
Rodeheaver trở lại ghế của ông sau thời gian giải lao, và Jake nhìn ông từ sau bục diễn thuyết. Trong sự nghiệp tư pháp ngắn ngủi của mình, anh chưa bao giờ thắng một cuộc tranh luận nào, trong hay ngoài tòa án, trước một nhân chứng chuyên gia. Và với cái cách mà vận may của anh đang cạn kiệt, anh quyết định không tranh cãi chuyên môn với người đàn ông này.
“Bác sĩ Rodeheaver, tâm thần học là môn học về trí não con người, phải không ạ?”
“Đúng vậy.”
“Và nó cùng lắm cũng chỉ là một môn khoa học không chính xác, phải không ạ?”
“Chính xác.”
“Có thể nào ông khám cho một người và đi đến những chẩn đoán, rồi một bác sĩ tâm thần kế tiếp lại đi đến những chẩn đoán hoàn toàn khác?”
“Vâng, điều đó cũng có thể.”
“Vậy trên thực tế ta có thể có mười bác sĩ tâm thần khám cho một bệnh nhân thần kinh và đi đến mười ý kiến khác nhau về điều gì gây bất ổn nơi bệnh nhân?”
“Khó có khả năng lắm.”
“Nhưng cũng có thể xảy ra, phải không ông bác sĩ?”
“Vâng, có thể. Cũng giống như những ý kiến pháp luật thôi, tôi nghĩ vậy.”
“Nhưng chúng ta không đối phó với những ý kiến pháp luật trong vụ này, phải không ông bác sĩ?”
“Vâng.”
“Thưa bác sĩ, có phải sự thật là, trong nhiều vụ án, tâm thần học không thể cho ta biết điều gì sai trong tâm trí con người?”
“Đúng vậy.”
“Và các bác sĩ tâm thần lúc nào cũng bất đồng với nhau, đúng không ạ?”
“Dĩ nhiên.”
“Giờ thì ông nghe đây, ông đang làm việc cho ai, thưa bác sĩ?”
“Cho Bang Mississippi.”
“Và đã bao lâu rồi?”
“Mười một năm.”
“Và ai là người đang truy tố ông Hailey?”
“Công tố Mississippi.”
“Trong mười một năm sự nghiệp của ông với Công tố, đã bao nhiêu lần ông tuyên thệ trước tòa khi có việc viện dẫn tâm thần?”
Rodeheaver suy nghĩ hồi lâu. “Tôi nghĩ đây là lần thứ bốn mươi ba của tôi.”
Jake kiểm tra gì đó trong hồ sơ rồi nhìn ông bác sĩ với một nụ cười nhỏ chẳng lành. “Và ông chắc đây không phải là lần thứ bốn mươi sáu chứ?”
“Hẳn là vậy, vâng. Tôi không biết chắc.”
Phòng xử trở nên im ắng. Buckley và Musgrove chồm xuống các bản ghi chép, nhưng vẫn quan sát kỹ nhân chứng của họ.
“Ông đã bốn mươi sáu lần tuyên thệ cho Công tố trong các phiên có viện dẫn tâm thần.”
“Nếu ông đã nói thế.”
“Và đã bốn mươi sáu lần ông tuyên thệ rằng bị cáo không bị tâm thần. Đúng vậy không, ông bác sĩ?”
“Tôi không chắc.”
“Được rồi, để tôi nói đơn giản, ông đã tuyên thệ bốn mươi sáu lần rằng, theo ý kiến của ông, bị cáo không hề bị tâm thần. Đúng không?”
Rodeheaver hơi khựng lại. Một chút gì đó không thoải mái toát ra từ mắt ông. “Tôi không chắc.”
“Ông chưa bao giờ gặp một bị cáo hình sự bị tâm thần, phải không ông bác sĩ?”
“Dĩ nhiên là tôi có gặp.”
“Tốt. Vậy thưa ông, xin ông vui lòng cho chúng tôi biết tên của bị cáo đó và phiên tòa xử ông ta đặt ở đâu?”
Buckley đứng dậy và cởi nút chiếc áo khoác. “Thưa Ngài, Công tố phản đối các câu hỏi này. Không thể đòi hỏi bác sĩ Rodeheaver phải nhớ tên và địa điểm xét xử của nơi mà ông từng tuyên thệ.”
“Bác bỏ phản đối. Ngồi xuống đi. Ông bác sĩ, hãy trả lời câu hỏi.”
Rodeheaver hít thở sâu, mắt ngó lên trần nhà. Jake liếc nhìn các bồi thẩm. Họ đã tỉnh dậy và đang chờ câu trả lời.
“Tôi không thể nhớ được” cuối cùng ông nói.
Jake nhấc lên một xấp giấy dày và huơ nó trước nhân chứng. “Ông bác sĩ, có thể nào lý do ông không thể nhớ là vì suốt trong mười một năm, bốn mươi sáu phiên tòa, ông đã chưa bao giờ tuyên thệ có lợi cho bị cáo?”
“Thật tình là tôi không thể nhớ.”
“Ông có thể nào trung thực nêu ra một phiên tòa mà ông thấy bị cáo bị tâm thần không?”
“Tôi chắc chắn có vài phiên.”
“Có hay không, ông bác sĩ?”
Vị chuyên gia liếc nhanh vị D.A. “Không, trí nhớ đã phản lại tôi. Lúc này tôi không nhớ được.”
Jake bước chầm chậm đến bàn bên bị rồi nhặt lên một tập hồ sơ dày.
“Bác sĩ Rodeheaver, ông còn nhớ ông đã tuyên thệ trong phiên tòa xử một người đàn ông mang tên Danny Booker ở hạt McMurphy vào tháng Mười hai năm 1975 chứ? Một vụ giết người kép kinh hoàng?”
“Vâng, tôi nhớ phiên tòa đó.”
“Và trong vụ này ông đã tuyên thệ ông ta không bị tâm thần, có đúng vậy không?”
“Đúng vậy.”
“Ông có nhớ bao nhiêu bác sĩ tâm thần đã tuyên thệ đứng về phía ông ta không?”
“Không nhớ chính xác. Họ gồm nhiều người.”
“Những cái tên như Noel McClacky, M.D; O.G. McGuire, M.D; và Lou Watson liệu có làm rung lên tiếng chuông nào không?”
“Có đấy.”
“Tất cả họ đều là bác sĩ tâm thần, đúng không?”
“Đúng.”
“Tất cả họ đều đủ tư cách, đúng không?”
“Đúng.”
“Và tất cả họ đã khám cho ông Booker và tuyên thệ tại tòa rằng, theo ý kiến của họ, người đàn ông đáng thương đó bị tâm thần?”
“Đúng vậy.”
“Còn ông thì tuyên thệ rằng ông ta không bị tâm thần?”
“Đúng vậy.”
“Có bao nhiêu bác sĩ khác hậu thuẫn lập trường của ông?”
“Tôi nhớ là không ai cả.”
“Vậy là ba chống một?”
“Phải, nhưng tôi vẫn tự tin rằng tôi đúng.”
“Tôi hiểu. Bồi thẩm đoàn đã làm gì, ông bác sĩ?”
“Họ… ơ… họ tuyên không có tội vì lý do tâm thần.”
“Cảm ơn ông, bác sĩ Rodeheaver, ông là bác sĩ trưởng tại Whitfield, đúng không?”
“Vâng, có thể nói vậy.”
“Ông có trực tiếp hay gián tiếp điều trị mọi bệnh nhân ở Whitfield không?”
“Tôi chịu trách nhiệm trực tiếp, ông Brigance ạ. Có thể tôi không gặp trực tiếp các bệnh nhân, nhưng các bác sĩ của họ nằm dưới sự giám sát của tôi.”
“Cảm ơn ông. Ông bác sĩ, hiện nay Danny Booker đang ở đâu?”
Rodeheaver bắn một tia nhìn khẩn khoản đến Buckley và lập tức che giấu nó bằng một ánh mắt nồng nhiệt và thư giãn với bồi thẩm đoàn.
Ông lưỡng lự vài giây, rồi lưỡng lự thêm vài giây rất dài.
“Ông ta ở Whitfield, đúng vậy không?” Jake hỏi bằng một âm điệu nói lên với mọi người rằng câu trả lời phải là “đúng.”
“Tôi tin vậy,” Rodeheaver nói.
“Vậy ông ta nằm trực tiếp dưới sự chăm sóc của ông phải không, ông bác sĩ?”
“Tôi cho là vậy.”
“Và chẩn đoán của ông ta là thế nào, ông bác sĩ?”
“Tôi thực sự không biết. Tôi có nhiều bệnh nhân và..”
“Tâm thần phân liệt?”
“Vâng, có thể vậy.”
Jake bước ra sau, ngồi lên rào chắn. Anh mở cao giọng. “Nghe đây, ông bác sĩ, tôi muốn làm rõ điều này với bồi thẩm đoàn. Năm 1975, ông tuyên thệ rằng Danny Booker hoàn toàn tỉnh táo và hiểu chính xác ông ta làm điều gì khi gây tội ác, và bồi thẩm đoàn đã không đồng ý với ông và phán quyết ông ta không có tội, và từ đó trở đi ông ta là bệnh nhân tâm thần phân liệt trong bệnh viện của ông, dưới sự giám sát và điều trị của ông. Tôi nói vậy có đúng không?”
Nụ cười ngẩn ngơ trên khuôn mặt Rodeheaver nói với bồi thẩm đoàn rằng anh nói đúng.
Jake nhặt lên một tờ giấy nữa và có vẻ như đang kiểm tra lại nó. “Ông còn nhớ ông đã tuyên thệ trong phiên tòa xử một người đàn ông tên là Adam Couch ở hạt Cupree vào tháng Năm năm 1977 chứ?”
“Tôi nhớ vụ này.”
“Đó là một vụ cưỡng dâm, đúng không?”
“Vâng.”
“Và ông đã tuyên thệ đứng về phía Công tố để chống lại ông Couch?”
“Đúng vậy.”
“Và ông nói với bồi thẩm đoàn rằng ông ta không bị tâm thần?”
“Đó là tuyên thệ của tôi.”
“Ông biết có bao nhiêu bác sĩ đã tuyên thệ đứng về phía ông ta và nói với bồi thẩm đoàn rằng ông ta là một người bị bệnh nặng, rằng ông ta bị tâm thần?”
“Nhiều người nói vậy.”
“Ông có bao giờ nghe tên các bác sĩ sau đây không: Felix Perry, Gene Shumate, và Hobny Wicker?”
“Có.”
“Có phải họ đều là những bác sĩ tâm thần đủ tư cách?”
“Vâng, họ có đủ tư cách.”
“Và họ đã tuyên thệ đứng về phía ông Couch, đúng không?”
“Vâng.”
“Và tất cả họ đều nói ông ta bị tâm thần?”
“Đúng vậy.”
“Và ông là bác sĩ duy nhất trong phiên tòa nói ông ta không bị tâm thần?”
“Vâng, theo như tôi nhớ.”
“Và bồi thẩm đoàn đã làm gì, ông bác sĩ?”
“Ông ta được tuyên không có tội.”
“Vì lý do tâm thần?”
“Vâng.”
“Và ông Couch hiện nay đang ở đâu, thưa bác sĩ?”
“Tôi nghĩ ông ta ở Whitfield.”
“Và ông ta đã ở đó bao lâu rồi?”
“Từ sau phiên tòa, tôi tin là vậy.”
“Tôi hiểu. Ông có thường nhận bệnh nhân và giữ họ nhiều năm trong khi họ hoàn toàn tỉnh trí không?”
Rodeheaver trở mình và bắt đầu nóng nảy. Ông nhìn luật sư của ông, vị luật sư của nhân dân, như thể nói lên rằng ông đã chán câu chuyện này lắm rồi, hãy làm điều gì đó để chặn nó lại đi.
Jake nhặt lên thêm những tờ giấy nữa. “Ông bác sĩ, ông còn nhớ phiên tòa xử một người đàn ông mang tên Buddy Wooddall ở hạt Cleburne, tháng Năm năm 1979 chứ?”
“Vâng, tôi chắc chắn còn nhớ.”
“Tội sát nhân, đúng không ạ?”
“Vâng.”
“Và ông đã tuyên thệ với tư cách chuyên gia trong lĩnh vực tâm thần và nói với bồi thẩm đoàn rằng ông Wooddall không bị tâm thần?”
“Đúng vậy.”
“Ông nhớ bao nhiêu bác sĩ tâm thần đã tuyên thệ đứng về phía ông ta và nói với bồi thẩm đoàn rằng người đàn ông đáng thương đó bị tâm thần?”
“Tôi tin là năm người, ông Brigance ạ.”
“Đúng vậy, thưa bác sĩ. Năm chọi một. Ông còn nhớ bồi thẩm đoàn làm gì chứ?”
Cơn giận dữ và tuyệt vọng đang dâng cao trên bục nhân chứng. Thân thể của vị giáo sư thông thái với tất cả những câu trả lời đúng nay đang trở nên rệu rã. “Vâng, tôi nhớ. Ông ta được tuyên không có tội vì lý do tâm thần.”
“Ông giải thích sao về chuyện đó, bác sĩ Rodeheaver? Năm chọi một, và bồi thẩn đoán phán quyết trái với ý ông?”
“Ta không thể tin tưởng vào các bồi thẩm” ông thốt lên rồi ngớ người. Ông nhấp nhổm và nhoẻn cười bối rối với các bồi thẩm. Jake trừng trừng nhìn ông với nụ cười hiểm ác, rồi nhìn bồi thẩm đoàn, ra vẻ như không thể tin nổi. Anh khoanh tay, đợi cho những lời cuối cùng lắng đọng. Anh chờ đợi, nhìn xoáy và mỉm cười với nhân chứng.
“Ông có thể tiếp tục, ông Brigance,” Noose cuối cùng nói.
Cử động từ từ mà lanh lẹ, Jake thu gom các hồ sơ và ghi chép của anh trong khi vẫn nhìn Rodeheaver. “Tôi nghĩ chúng ta đã nghe đủ từ ông Rodeheaver, thưa Ngài.”
“Có hỏi thêm gì không, ông Buckley?”
“Không, thưa ông. Công tố ngưng hỏi.”
Noose hướng về bồi thẩm đoàn. “Thưa quý bà quý ông, phiên tòa đã hầu như kết thúc. Sẽ không có thêm nhân chứng nào cả. Bây giờ tôi sẽ gặp các luật sư để bàn bạc vài lĩnh vực kỹ thuật, sau đó họ sẽ được cho phép đưa ra bài phát biểu bế mạc. Việc này sẽ bắt đầu vào lúc hai giờ và sẽ mất vài giờ. Quý vị sẽ tiếp nhận vụ việc vào khoảng bốn giờ, và tôi sẽ cho phép quý vị cân nhắc cho đến sáu giờ. Nếu quý vị không đưa ra được phán quyết hôm nay, quý vị sẽ được đưa về phòng của quý vị cho đến ngày mai. Lúc này đã gần mười một giờ, và chúng ta sẽ nghỉ giải lao đến hai giờ. Tôi cần gặp các luật sư tại phòng của tôi.”
Carl Lee chồm tới, lần đầu tiên nói chuyện với luật sư của ông kể từ lần hoãn hôm thứ Bảy. “Anh vặt lông lão khá lắm đấy, Jake.”
“Anh chờ nghe phát biểu bế mạc đi.”
Jake tránh gặp Harry Rex và lái xe đến Karaway. Mái nhà tuổi ấu thơ của anh là một ngôi nhà dân dã ở trong khu thương mại, bao quanh bởi những cây sồi, cây thích, cây du nhiều năm tuổi khiến nó luôn mát mẻ bất chấp cái nóng mùa hè. Ở sau nhà, vượt qua những ngọn cây, là một cánh đồng mở trải dài đến 15 km rồi biến mất tại một ngọn đồi nhỏ. Một lưới thép mỏng để ngăn xe chạy giựt lùi được dựng trên cỏ dại ở một góc. Tại đây, Jake đã lẫm chẫm những bước đi đầu đời, cưỡi chiếc xe đạp đầu tiên, ném trái banh bóng chày và bóng bầu dục đầu tiên. Dưới ngọn sồi bên cánh đồng, anh đã chôn cất ba con chó, một con gấu trúc Mỹ, một con thỏ, và vài con vịt. Một chiếc lốp xe ’54 Buick treo đong đưa cách không xa cái nghĩa trang nho nhỏ ấy. Ngôi nhà đã bị khóa và bỏ hoang suốt hai tháng. Một cậu nhóc hàng xóm được thuê cắt xén và trông nom thảm cỏ. Jake kiểm tra ngôi nhà mỗi tuần một lần. Cha mẹ anh đang ở đâu đó tại Canada trong một khu dã ngoại—một nghi thức mùa hè. Anh ước gì được ở cùng họ.
Anh mở khóa cửa rồi lên gác, vào phòng của anh. Nó chưa bao giờ thay đổi. Các bức tường phủ kín những tấm ảnh đội bóng của anh, những chiếc cúp, những chiếc nón bóng chày, những tấm poster hình Pete Rose, Archie Manning, và Hank Aaron. Một dãy găng tay bóng chày treo trên cửa phòng kho. Chiếc nón và áo choàng tốt nghiệp vẫn nằm trong chiếc tủ nhiều ngăn. Mẹ anh vẫn lau rửa phòng hàng tuần. Có lần mẹ nói mẹ thường xuyên vào phòng anh và chờ đợi thấy anh đang làm bài tập về nhà hay đang sắp xếp các tấm thẻ bóng chày. Mẹ lật giở những cuốn sổ kỷ vật của anh và rớm nước mắt. Anh nghĩ đến căn phòng của Hanna, với những thú nhồi bông và giấy dán tường mang hình Mẹ Ngỗng. Họng anh chợt nghèn nghẹn.
Anh nhìn ra cửa sổ, qua các ngọn cây, và thấy chính mình đang đu đưa trên chiếc lốp xe gần ba chiếc thập giá trắng, nơi anh chôn những chú chó. Anh nhớ từng lễ tang, và cha anh hứa sẽ tìm cho anh con chó khác. Anh nghĩ đến Hanna và con chó của con và mắt anh ngấn lệ. Chiếc giường nay nhỏ hơn rất nhiều. Anh cởi giày rồi nằm xuống. Chiếc nón bóng bầu dục treo lơ lửng từ trần nhà. Lớp tám, đội Karaway Mustangs. Anh ghi bảy bàn thắng trong năm trận. Bụng anh chợt quặn lên dữ dội. Anh cẩn thận đặt các ghi chép của anh—của anh chứ không phải của Lucien—vào chiếc tủ nhiều ngăn. Anh tự ngắm mình trong gương.
Jake hướng đến bồi thẩm đoàn. Anh bắt đầu đối mặt với vấn đề lớn nhất của mình, bác sĩ W.T. Bass. Anh xin lỗi. Một luật sư bước vào phòng xử, đối mặt với một bồi thẩm đoàn xa lạ, sẽ không có gì để thuyết phục họ ngoài uy tín của mình. Và nếu anh làm gì đó tác hại đến uy tín thì anh cũng sẽ tác hại đến chính nghĩa, đến thân chủ của mình. Anh cầu xin họ hãy tin anh không bao giờ đưa lên bục nhân chứng một kẻ bị kết án với tư cách một nhân chứng ngôi sao trong bất kể phiên tòa nào. Anh không hề biết vụ kết án, anh đưa tay thề thốt. Thế giới có đầy rẫy những bác sĩ tâm thần, và anh có thể dễ dàng tìm ra một người khác giá như anh biết Bass có vấn đề, nhưng anh đơn giản đã không biết. Và anh rất tiếc về điều đó.
Nhưng còn tuyên thệ của Bass thì sao. Ba mươi năm trước ông đã có quan hệ tình dục với một cô gái dưới mười tám tuổi tại Texas. Liệu điều đó có nghĩa ông ta nay đang nói dối trong phiên tòa này? Liệu điều đó có nghĩa ta không thể tin vào ý kiến chuyên môn của ông? Làm ơn hãy công bằng với Bass—bác sĩ tâm thần, và hãy quên Bass—một cá nhân con người. Làm ơn hãy công bằng với thân chủ của anh, Carl Lee Hailey. Ông ta chẳng biết gì về quá khứ của ông bác sĩ cả.
Có vài điều về Bass mà họ có thể sẽ thích biết. Những điều đã không được ông Buckley nhắc đến khi ông ta xé xác ông bác sĩ thành từng mảnh. Cô gái mà ông ta có quan hệ tình dục khi đó mười bảy tuổi. Cô ta sau này trở thành vợ của ông ta, sinh cho ông ta một đứa con, và đang có thai đứa nữa thì bị chết cùng cậu con trong một tai nạn hỏa xa…
“Phản đối!” Buckley hét lên. “Phản đối, thưa Ngài. Chứng cớ này nằm ngoài hồ sơ!”
“Chấp nhận phản đối. Ông Brigance. Ông không được nêu những sự kiện không phải là chứng cớ. Xin bồi thẩm đoàn miễn chấp tuyên bố sau cùng của ông Brigance.”
Jake phớt lờ Noose và Buckley, đau đớn nhìn bồi thẩm đoàn.
Khi những tiếng la hét lắng xuống, anh tiếp tục. Còn về Rodeheaver thì sao? Anh tự hỏi liệu vị bác sĩ của Công tố có từng quan hệ tình dục với một cô gái dưới mười tám hay không. Có vẻ thật ngốc khi nghĩ những điều như thế, phải không? Bass và Rodeheaver trong những ngày trẻ tuổi của họ… Nay điều đó có vẻ như chẳng quan trọng gì trong phòng xử này gần ba mươi năm sau đó.
Vị bác sĩ của Công tố là một người có thiên kiến rõ rệt. Một chuyên gia được huấn luyện cao từng điều trị hàng ngàn bệnh nhân mắc đủ loại bệnh tâm thần, thế mà khi liên quan đến tội ác thì ông ta lại không thể nhận ra tình trạng mất trí. Cần phải cân nhắc cẩn thận tuyên thệ của ông ta.
Họ nhìn anh, nuốt từng lời. Anh không phải là nhà thuyết giáo trong phòng xử, giống như đối thủ của anh. Anh điềm tĩnh, chân thành. Anh có vẻ mệt mỏi, hầu như đau đớn.
Lucien đang tỉnh táo. Ông khoanh tay ngồi, quan sát các bồi thẩm, tất cả ngoại trừ Sisco. Đó không phải là bài phát biểu bế mạc của ông, nhưng nó rất ổn. Nó đến từ trái tim.
Jake xin cáo lỗi vì sự thiếu kinh nghiệm của anh. Anh không tham dự quá nhiều phiên tòa, chẳng nhiều như ông Buckley. Và nếu như anh có vẻ hơi non nớt, hoặc nếu như anh phạm sai lầm, xin làm ơn đừng bắt Carl Lee phải gánh chịu. Đó không phải là lỗi của ông ta. Anh chỉ là một tân binh đang cố gắng hết sức mình chống lại một đối thủ dày dạn, tháng nào cũng truy tố vài vụ án sát nhân. Anh đã phạm sai lầm với Bass, và anh đã phạm những sai lầm khác nữa. Anh xin bồi thẩm đoàn hãy thứ lỗi cho anh.
Anh có một cô con gái, đứa con có lẽ là độc nhất. Nó đã lên bốn, sắp bước sang năm tuổi, và thế giới của anh xoay quanh nó. Nó rất đặc biệt, nó là một bé gái, và nhiệm vụ của anh là phải bao bọc nó. Giữa hai cha con có một mối dây, có một thứ gì đó anh không thể mô tả. Anh nói về những bé gái.
Carl Lee có một cô con gái. Tên nó là Tonya. Anh trỏ vào cô bé ngồi bên mẹ và các anh ở dãy ghế đầu. Đó là một bé gái xinh đẹp mười tuổi. Và bé sẽ không bao giờ sinh con được nữa. Bé sẽ không bao giờ có con gái vì…
“Phản đối,” Buckley nói nhưng không hét.
“Chấp nhận phản đối,” Noose nói.
Jake phớt lờ những tiếng xôn xao. Anh nói một hồi về việc cưỡng dâm, giải thích vì sao cưỡng dâm còn tệ hơn cả giết người. Với việc giết người, nạn nhân qua đời và không bị buộc phải đối mặt với điều đã xảy ra. Gia đình sẽ đối mặt chứ không phải nạn nhân. Nhưng cưỡng dâm thì tồi tệ hơn nhiều. Nạn nhân sẽ phải đương đầu với nó, sẽ cố hiểu vì sao, sẽ đặt ra những câu hỏi, và tệ hơn cả là khi họ biết những tên cưỡng dâm vẫn sống nhơn nhơn và một ngày nào đó có thể sẽ trốn thoát hoặc được thả. Từng ngày từng giờ, nạn nhân sẽ nghĩ về vụ cưỡng dâm và tự đặt ra cho mình hàng ngàn câu hỏi. Nạn nhân sẽ sống lại khoảnh khắc đó, từng bước một, từng phút một, và điều đó là vô cùng tồi tệ.
Có lẽ tội ác kinh khủng nhất trong số mọi tội ác là hiếp dâm thô bạo một đứa trẻ. Một phụ nữ bị cưỡng hiếp luôn có ý niệm rất rõ tại sao nó xảy ra. Một con thú đang chìm đắm trong hận thù, giận dữ và bạo lực. Nhưng một đứa trẻ thì sao? Một đứa trẻ mười tuổi thì sao? Giả sử quý vị là cha mẹ của nó. Hãy hình dung quý vị đang cố giải thích cho con vì sao nó lại bị hãm hiếp. Hãy hình dung quý vị đang cố giải thích cho nó vì sao nó sẽ không sinh con được nữa.
“Phản đối.”
“Chấp nhận phản đối. Xin quý bà quý ông vui lòng miễn chấp câu nói sau cùng này.”
Jake không khi nào bỏ lỡ một đòn đánh. Giả sử đứa con gái tuổi thiếu niên của quý vị bị hãm hiếp. Và quý vị là cựu chiến binh từng tham chiến ở bên kia bán cầu, rất quen thuộc với khẩu M-16, và đã xoay được một khẩu như thế trong lúc con gái của quý vị đang nằm ở bệnh viện, vật vã giành sự sống. Giả sử tên cưỡng dâm đó đã bị bắt, và sáu ngày sau quý vị xoay xở tiếp cận được hắn trong phạm vi một mét rưỡi trong lúc hắn rời tòa. Và quý vị có khẩu M-16.
Quý vị sẽ làm gì đây?
Ông Buckley đã nói cho quý vị ông ta sẽ làm gì. Ông ta sẽ khóc thương cho con gái của ông ta, sẽ chìa má bên kia ra, và hy vọng hệ thống tư pháp sẽ có tác dụng. Ông ta sẽ hy vọng tên cưỡng dâm bị công lý trừng phạt, bị gửi đến Pachman, và ông ta sẽ hy vọng hắn không bao giờ được thả. Đó là điều ông ta sẽ làm, và ông ta sẽ được ngưỡng mộ vì có tấm lòng tử tế như vậy, trắc ẩn như vậy, vị tha như vậy. Nhưng một người cha có lý trí thì sẽ làm gì?
Jake sẽ làm gì? Nếu anh ta có một khẩu M-16? Anh sẽ bắn bể sọ gã con hoang đó!
Quá đơn giản. Đó mới là công lý.
Jake ngừng lại để uống nước, rồi anh đổi nhịp độ. Vẻ đau đớn và khiêm cung nhường chỗ cho sự công phẫn. Hãy nói về Cobb và Willard. Chúng đã khởi đầu mớ xà bần này. Mạng sống của chúng là thứ mà Công tố toan biện hộ. Ai sẽ nhớ đến chúng ngoại trừ mẹ của chúng? Hãm hiếp trẻ em. Buôn bán ma túy. Xã hội nào mà nhớ đến những công dân năng nổ như thế chứ? Không có chúng, hạt Ford chẳng phải sẽ an toàn hơn sao? Những trẻ em khác trong hạt chẳng phải sẽ sống tốt hơn sao nếu hai gã cưỡng dâm và buôn ma túy ấy bị loại bỏ ra ngoài? Tất cả các bậc phụ huynh sẽ cảm thấy an toàn hơn. Carl Lee xứng đáng được thưởng huy chương. Hay ít ra cũng là một tràng pháo tay. Ông ta là một anh hùng. Đó là điều mà Looney đã nói. Hãy trao cúp cho ông ta. Hãy gửi ông ta về nhà, về với gia đình của ông ta.
Anh nói về Looney. Ông ta có con gái. Và ông ta chỉ còn có một chân, do Carl Lee Hailey. Nếu ai đó có quyền cay cú, có quyền đòi nợ máu thì đó phải là DeWayne Looney. Thế mà ông ta lại nói phải gửi Carl Lee Hailey về nhà với gia đình của mình. Anh thúc giục họ sự tha thứ như Looney đã tha thứ. Anh yêu cầu họ làm theo nguyện vọng của Looney.
Anh trở nên hòa dịu hơn, bảo họ rằng anh sắp nói xong. Anh muốn lưu lại nơi họ một ý nghĩ. Hãy mường tượng nếu có thể mường tượng. Cô bé nằm đó, bị đánh đập, máu me, đôi chân dang rộng và bị trói vào cây. Cô bé nhìn vào khu rừng xung quanh. Nửa tỉnh nửa mê và bị ảo giác, nó thấy ai đó đang chạy về phía nó. Đó là cha nó. Ông ta đang tuyệt vọng chạy đến để cứu nó. Trong những giấc mơ của nó, nó thường thấy cha khi nó cần cha nhất. Nó khóc đòi cha, và ông ta đã biến mất. Ông ta đã bị giải đi. Nó cần cha ngay lúc này cũng nhiều chẳng kém nó cần cha vào lúc đó. Xin làm ơn đừng giải ông ta đi. Cô bé đang chờ cha của nó ở dãy ghế đầu.
Hãy để ông ta về nhà với gia đình.
Phòng xử im phăng phắc khi Jake ngồi xuống cạnh thân chủ của anh.
Anh liếc nhìn bồi thẩm đoàn và thấy Wanda Womack gạt nước mắt bằng ngón tay. Lần đầu tiên trong hai ngày, anh cảm thấy một tia hy vọng vụt lóe lên.
Lúc bốn giờ, Noose nói lời tạm biệt bồi thẩm đoàn. Ông bảo họ hãy bầu ra một trưởng nhóm, sắp xếp tổ chức rồi bắt tay vào làm việc. Ông bảo họ có thể cân nhắc đến sáu giờ, có thể là bảy, và nếu không đạt được phán quyết nào thì ông sẽ cho hoãn đến chín giờ ngày thứ Ba. Họ đứng dậy và nối đuôi nhau rời phòng xử. Khi họ đi khỏi, Noose cho các luật sư nghỉ đến sáu giờ và dặn họ ở quanh quẩn gần tòa án hoặc để số lại cho thư ký.
Những người dự khán giữ chỗ ngồi của họ và thì thào bàn tán. Carl Lee được cho phép ngồi ở dãy đầu cùng gia đình. Buckley và Musgrove chờ trong phòng thẩm phán cùng Noose. Harry Rex, Lucien, và Jake về văn phòng để dùng bữa tối nhẹ. Không ai trông đợi một phán quyết nhanh.
Chấp hành viên đã nhốt họ trong phòng bồi thẩm và căn dặn hai người trù bị ngồi sẵn bên ngoài hành lang hẹp. Bên trong, Barry Acker được bầu làm trưởng nhóm qua vỗ tay. Ông đặt các bản căn dặn bồi thẩm đoàn và các vật trưng bày lên một chiếc bàn nhỏ ở góc phòng. Họ lo lắng ngồi quanh hai chiếc bàn xếp ghép vào nhau.
“Tôi gợi ý ta tiến hành một biểu quyết không chính thức,” ông nói. "Chỉ để xem chúng ta đang ở đâu. Có ai phản đối không?”
Không có phản đối nào. Ông đã có bản danh sách mười hai cái tên. “Hãy biểu quyết có tội, không có tội, hay không quyết. Hoặc giả quý vị cũng có thể tạm thời cho qua.”
“Reba Betts.”
“Không quyết.”
“Bernice Toole.”
“Có tội.”
“Carol Corman.”
“Có tội.”
“Donna Lou Peck.”
“Không quyết.”
“Sue Williams.”
“Cho qua.”
“Jo Ann Gates.”
“Có tội.”
“Rita Mae Plunk.”
“Có tội.”
“Frances McGowan.”
“Có tội.”
“Wanda Womack.”
“Không quyết.”
“Eula Dell Yates.”
“Không quyết, tạm thời vậy. Tôi muốn bàn về nó.”
“Ta sẽ bàn. Clyde Sisco.”
“Không quyết.”
“Vậy là mười một. Tôi là Barry Acker, và tôi biểu quyết không có tội.”
Ông kiểm lại trong vài giây rồi nói, “Kết quả là năm có tội, năm không quyết, một cho qua, và một không có tội. Có vẻ như chúng ta có chia rẽ rồi đây.”
Họ xem qua các vật trưng bày, các tấm ảnh, dấu vân tay, báo cáo về đạn đạo. Lúc sáu giờ, họ thông báo với thẩm phán rằng họ chưa đạt được phán quyết. Họ đã đói bụng và muốn về. Ông cho hoãn lại đến sáng thứ Ba.
⚝ ✽ ⚝
[✽] Elected by acclamation là hành động bầu ra bằng vỗ tay hoan hô (chứ không phải bỏ phiếu hay biểu quyết)