Chương 8 Kiếm sống trên đường phố - Mẩu tin trên báo - Cuộc truy tìm Đạt Béo

Lại nói về Tuấn đen. Cuộc gặp gỡ với Chiến bệu, Kha kều, Huy cà nhắc đã kết chúng lại thành bốn người bạn. Suốt chặng đường từ Hải Phòng về Hà Nội đã giúp Tuấn hiểu thêm hoàn cảnh của ba người bạn mới.

Chiến bệu vốn quê mãi vùng Quảng Xương, Thanh Hóa. Bố hy sinh ở chiến trường, mẹ mang nó đi bước nữa. Ông bố dượng nó làm nghế đánh xe trâu, có tật rượu chè, lại ham chơi đề, chơi xóc đĩa, nên phải bán cả xe, cả trâu để gán nợ. Cùng quẫn quá, ông ta giở thói vũ phu, không ngày nào không đánh đập, hành hạ mẹ nó. Một lần quá thương mẹ, Chiến xông vào can, bị ông ta túm hai chân lẳng xuống giếng. May mà nó không chết. Hận quá, nó bỏ nhà ra Hà Nội, xin vào tổ bán báo “Xa mẹ”

Kha kều, quê ở Thái Bình, mười bốn tuổi nhưng vẫn không hề biết mặt bố mẹ. Nó sống với bà ngoại từ ngày còn đỏ hỏn. Nghe nói, mẹ nó vốn là một cô gái xinh đẹp từ Thái Bình lên tận Nghĩa Lộ để xây dựng lâm trường. Rồi mẹ nó yêu bố nó, một người đàn ông đã có vợ. Khi có mang nó thì mẹ nó bị đuổi việc. Mẹ nó đành về quê, đẻ nó rồi để lại cho bà ngoại, bỏ đi biệt tích từ bấy đến bây giờ. Bà ngoại nó là mẹ của hai liệt sĩ, tức là hai bác anh trai của mẹ. Thương bà già yếu, Kha kều liền bỏ học, lên Hà Nội kiếm sống và dành tiền để gửi về giúp bà.

Còn Huy cà nhắc, cảnh ngộ mới thật đáng thương. Bố nó là thương binh chống Mỹ. Mẹ nó là một cô gái xinh đẹp ở làng. Hai vợ chồng lấy nhau, để liền bốn đứa con, hai trai, hai gái khỏe mạnh. Bố mẹ nó làm ruộng, thả cá, nuôi vịt, xây được nhà, sắm được xe đạp, ti vi. Cảnh nhà đang yên ấm thì tai họa ập đến. Huy và hai đứa em lần lượt rụng tóc, vàng da rồi teo cơ. Huy bị nhẹ, chỉ teo cơ chân phải nhưng vẫn cà nhắc đi lại được. Hai đứa em, một trai, một gái, bị nặng hơn, hoàn toàn nằm liệt ở nhà, phải bỏ học. Bố mẹ chúng chạy chữa thuốc men cũng vô hiệu. Các bác sĩ bảo rằng ngày ở chiến trường, bố chúng bị nhiễm chất độc màu da cam, giờ các con phải chịu hậu quả. Cả hai bố mẹ Huy đều buồn. Bố sinh cáu bắn, nóng nảy. Mẹ bỏ nhà đi theo một ông buôn gỗ... Bố một mình xoay chạy không đủ nuôi con, cảnh nhà ngày một suy sụp.

Đã mấy lần Huy toan dùng dao chặt bỏ cái chân teo tóp. Lại mấy lần nó định uống thuốc chuột tự tử. Nhưng rồi quá thương bố và các em, nó quyết định bỏ nhà để ra Hà Nội tự kiếm sống.

Ba mảnh đời, ba số phận thật bất hạnh và đáng thương. Chúng đã tìm đến nhau, gắn bó và nương tựa vào nhau để vượt qua những ngày tháng cam go, vất vả. Cả ba không những đã tự nuôi sống nổi mình mà hàng tháng chúng còn dành dụm được, khi thì bay tám chục ngàn, khi thì một trăm ngàn để gửi về giúp mẹ, giúp bà, giúp bố, giúp các em. Chính Tuấn đã không cầm được nước mắt khi nghe các bạn tự kể chuyện đời mình. Đến lượt nó, nó cũng kể sơ qua cho các bạn vì sao nó lại bỏ nhà ra đi. Tất nhiên, nó không thể kể việc nó đã lấy trộm tiền của mẹ, cũng như không thể tiết lộ rằng món tài sản lớn ấy đang ở trong túi quần đùi của nó đây.

- So với các cậu thì mình vẫn là thằng sung sướng. - Tuấn nói. - Mình chỉ muốn tìm ra sự thật xem có phải mình còn có một ông bố nữa hay không?

- Đúng rồi. Cậu vào Sài Gòn là phải. - Chiến nói. - Nếu như biết chắc rằng bố mình vẫn còn sống thì dù ông ở tận đẩu tận đâu, mình vẫn quyết đi tìm...

- Biết đâu ông bố cậu ở trong ấy bây giờ đang là một người giàu kếch xù. - Kha kều nói. - Chỉ cần ông ấy cho cậu một trăm cây vàng là cậu đã đổi đời.

Tuấn lắc đầu:

- Mình không nghĩ đến chuyện ấy. Mình chỉ muốn tìm ra sự thật để khỏi khổ tâm. Dù thế nào thì bố Tú vẫn là bố của mình, mình không bao giờ bỏ.

- Thôi, không bàn đến chuyện này nữa. - Chiến bảo các bạn. - Bây giờ chúng ta nên bàn xem giúp Tuấn vào Sài Gòn như thế nào?

- Mình đã hẹn với anh Tuấn, bộ đội hải quân đảo Trường Sa rồi...

Cả ba đứa cùng cười. Huy cà nhắc bĩu môi:

- Cậu cứ như ở trên trời rơi xuống ấy. Ngồi đây mà hẹn với anh bộ đội đảo Trường Sa.

- Thật mà. Các cậu không tin mình ư? - Tuấn nhìn các bạn, cố chứng minh điều mình nói. - Tớ gặp anh Tuấn trên chuyến xe xuống Hải Phòng hôm qua. Anh Tuấn đã cho mình địa chỉ hẹn gặp ở Hà Nội. Đúng mười ngày nữa mình sẽ đến địa điểm tìm gặp anh Tuấn để cùng đi Sài Gòn.

- Chuyện này có thể tin. - Kha kều đồng tình. - Nhưng vấn đề là từ nay đến đó, cậu sẽ sống như thế nào? Về nhà với mẹ hay đến nhà ông bác nhà báo của cậu?

- Không. Mình không thể về nhà. Cũng không thể đến nhà bác Đào Vân. Trở về thì sẽ không bao giờ còn có cơ hội để tìm ra sự thật. - Vậy thì đi theo chúng tớ. Kiếm sống trên đường phố. - Chiến tuyên bố xanh rờn. - Tớ bán báo trong tổ bán báo “Xa mẹ”, còn Kha kều và Huy cà nhắc đánh giày. Cậu chọn nghề nào?

Thế là nổ ra một cuộc tranh luận về nghề nghiệp của Tuấn đen trong những ngày sắp tới. Nghề nào cũng lắm điều hay, cũng lắm chuyện chán. Cuối cùng chúng đều đi đến quyết đinh: Tuấn sẽ về ở nhà trọ cùng với Kha kều và Huy cà nhắc. Riêng Chiến vẫn ở địa điểm của tổ bán báo “Xa mẹ”. Hàng ngày bốn đứa sẽ cùng họp nhau thành một nhóm, vừa bán báo, vừa đánh giày.

Kha kều và Huy cà nhắc ở trong trong xóm Trại Nhãn, một xóm nhỏ dưới chân đê La Thành. Chủ nhà của Kha và Huy là cụ Nhiễu, một bà già đã trên bảy mươi tuổi, có hai người con trai là liệt sĩ chống Mỹ. Hiện bà cụ chỉ còn hai người con gái đã đi lấy chồng ở trên phố. Cụ ở một mình trong căn nhà ngói ba gian đã cũ, với món tiền trợ cấp mẹ liệt sĩ ít ỏi hàng tháng. Khác hẳn các gia đình xung quanh, coi việc cho ở trọ là một nghề kinh doanh, cụ Nhiễu cho Kha kều Huy cà nhắc cùng với anh Mừng, anh Hợp đạp xích lô người Hải Hưng trọ mà không hề mặc cả tiền nong gì. Tất nhiên, để đáp lại lòng tốt của cụ, cả bốn anh em, hàng tháng vẫn góp tiền để đưa cho cụ, hoặc giả thỉnh thoảng mua cho cụ gói bánh, cân cam. Riêng Kha kều và Huy cà nhắc, coi cụ Nhiễu là một người tốt nhất ở trên đời. Ở Hà Nội này chúng không có người thân, vì thế chúng coi cụ Nhiễu như người bà ruột thịt của mình.

- Bà ơi, chúng cháu có một người bạn mới. - Huy và Kha dẫn Tuấn đen đến trước mặt cụ Nhiễu. - Bạn ấy tên là Tuấn, cũng có hoàn cảnh khó khăn như chúng cháu... Bà cho bạn ấy cùng ở với chúng cháu ít ngày, bà nhớ...

Tuấn đen đứng cúi đầu. Nó bỗng nghĩ đến bà ngoại nó ở Hải Phòng mà hôm qua nó xuống tìm nhưng không gặp được. Bà ngoại tóc cũng bạc và phúc hậu như bà cụ Nhiễu đây.

- Sao? Thằng Tuấn này bố mẹ cũng bỏ nhau à? - Cụ Nhiễu nhìn Tuấn hồi lâu, rồi thởi dài. - Khổ, ngần này tuổi đã phải đi kiếm sống. Thôi ở đây với bà, với các bạn. Cố chịu khó mà làm ăn con nhé...

Thật lạ, không hiểu sao ngay từ buổi gặp đầu tiên, Tuấn đen đã tin cậy và yêu mến cụ Nhiễu như bà ngoại của mình. Đó là thứ tình cảm tự nhiên mà nó không cắt nghĩa nổi. Không cần phải suy tính nhiều, nó quyết định gửi hết số tiền trong túi quần đùi Thái cho bà cụ cất giữ hộ.

- Bà ơi, tiền này bố cháu từ Liên Xô gửi về cho cháu để mua một chiếc xe đạp. - Tuấn đen cố tìm một lý do nào đẻ bà cụ Nhiễu tin. - Cháu chưa tìm mua được xe. Bà giữ hộ cháu nhé.

- Sao mà nhiều tiền thế này? Phải nói thật với bà. Nếu là đồng tiền phi pháp thì bà không dám giữ hộ đâu.

- Tiền của bố cháu gửi về thật mà. Bà cứ cất hộ cháu. Khi nào tìm được xe đạp, cháu sẽ xin lại...

Thế là Tuấn đã yên trí về cái món tiền lớn mà nó nghĩ nếu không đi được Sài Gòn thì nhất định sẽ phải mang về trả cho mẹ. Gửi được tiền cho bà Nhiễu giữ hộ rồi, nó tha hồ yên tâm đi khắp hang cùng ngõ hẻm trong thành phố với các bạn.

Bốn đứa bạn họp thành một nhóm kiếm sống thật là ăn ý. Thường mỗi buổi sáng chúng hẹn nhau ở một điểm quy định. Chiến bệu, sau khi đã lĩnh sách báo mới ở tổ bán báo “Xa mẹ”, liền đi thẳng đến điểm hẹn. Ở đó, Kha, Huy Tuấn đã xách đồ nghề chờ sẵn. Bốn đứa chia nhau mấy mẩu bánh mì hoặc nắm xôi ăn lót dạ, rồi họp thành một tổ, rồng rắn kéo đi các phố. Thường là chúng hay tới các tụ điểm bán bía, nhà hàng giải khát. Ở đấy bao giờ cũng tụ tập những người đàn ông có tiền. Trong khi những người đàn ông vừa uống bia, vừa chờ đánh giày thì Chiến bệu bắt đầu phát huy tài quảng cáo sách báo của mình:

- Báo mới nhất đây. Mời quý vị đón đọc số báo “Sống và Yêu” vừa xuất bản. Ngay số ra mắt đã hiến độc giả một câu chuyện giật gân về mối tình say đắm giữa một cụ bà 72 tuổi và một chàng trai 26 tuổi. Vì sao họ yêu nhau? Tình yêu của họ cuồng nhiệt như thế nào? Mời các quý vị hãy đón đọc...

Khách hàng gọi tới tấp khiến Chiến bệu không kịp thu tiền. Tuấn đen phải giúp nó. Tuấn đen xẻ nửa chồng báo chạy về phía góc bàn trong cùng, nơi có mấy ông khác sộp đang tụt giày cho Kha và Huy đánh.

- Dạ, “Sống và Yêu” của chú đây ạ...- Tuấn đen chìa tờ báo cho ông khách đội mũ phớt. Người khách rút tờ giấy năm ngàn và ngẩng đầu lên. Trời ơi, một bộ mặt to bè, đỏ sần sùi như da gà chọi, một bộ râu ngạnh trê đen kịt và một cặp kính đen ngòm. Đúng là Trần Nhật rồi. Cái gã buôn người giả danh nhà báo này, vẫn rình mò, theo đuổi mình cho đến bây giờ. Tuấn thoáng nghĩ vậy, và người nó lạnh toát như vừa lọt vào vùng tử khí. Tay nó buông rơi tờ báo và cũng không kịp cầm lấy tờ bạc năm nhìn đồng, để cho tờ bạc rơi luôn. Nó cuống quýt nhảy qua hai hàng ghế, luồn qua một tốp người đang ồn ào vào quán, chuồn vào con hẻm gần đó.

Chính Trần Nhật, ban đầu cũng không phát hiện ra Tuấn đen. Chỉ đến khi thấy Tuấn đen để rơi tờ báo, bỏ cả tiền của để chạy lấy người, thì gã mới chợt ngờ ngợ nhận ra. Gã định chồm đuổi theo. Nhưng oái oăm thay, hai chân gã đang đi tất không. Hai chiếc giày của gã đang nằm trong tay Huy cà nhắc và Kha kều. Dường như chúng đã phát hiện ra có chuyện gì giữa người đàn ông này và Tuấn đen, nên mỗi đứa càng giữ dịt lấy một chiếc giày của gã.

Cho đến khi Trần Nhật xỏ được giày, ra ngoài phố nhớn nhác tìm thì Tuấn đen đã mất tăm hơi rồi.

Mãi đến chiều, bọn thằng Chiến, Huy, Kha mới tìm thấy Tuấn đen. Nó trốn trong một ngõ hẻm mãi phía bờ sông. Tuấn đã kể hết cho các bạn về gã nhà báo rỏm Trần Nhật và những mánh lới, thủ đoạn của bọn buôn người này đối với nó trong những ngày vừa qua.

Chiến bệu nghe xong, hỉ mũi, cười khẩy.

- Vừa rồi cậu có một mình nên bọn chúng mới dám lùng bắt như thế. Bây giờ có bọn mình rồi. Sợ gì. Chính mình đã có cả một hội trẻ em lang thang đông tới trăm người, rải ra khắp Hà Nội. Động vào một đứa là động vào cả hội. Có sợ bọn chúng...

- Lại còn cả các chú công an nữa. - Huy nói. - Các chú công an đã quen nhẵn mặt chúng mình. Có gì cứ báo cáo các chú công an. Bọn buôn người sẽ bị tóm cổ sạch.

Tuấn đen nghe các bạn nói, có vẻ yên tâm hơn. Tuy vậy nó vẫn ngầm đề phòng. Đến chỗ nào nó cũng để ý quan sát. Nó đặc cảnh giác với những người đàn ông đội mũ pắơt, đeo kính đen, nhưng người có bộ mặt đỏ như da gà chọi, những gã mặt phèn phẹt như chiếc bánh đa.

Những ngày kiếm sống cứ lặng lẽ trôi đi.

Cho đến môt buổi sáng, khi Chiến bệu mang một xập báo mới đến, Tuấn đen vội vã vớ lấy một tập, nghiến ngấu đọc. Nó đã phần nào học được cách của Chiến trong việc chọn ra những bài giật gân để đọc và lọc ra những ý cần quảng cáo. Mở trang cuối của tờ “Hà Nội mới”, Tuấn bỗng sững người. Tấm ảnh của thằng Đạt đập ngay vào mắt nó, bên cạnh là dòng tin:

“TÌM TRẺ LẠC”

Em Nguyễn Đăng Đạt, 11 tuổi, cao 1 mét 42, dáng người thấp béo. Bỏ nhà đi từ... Khi đi, mang theo một xe đạp mi-ni Nhật, màu xanh nước biển, mặc áo sơ mi trứng sáo, quần xanh thẫm. Ai biết em Đạt ở đâu, xin báo cho gia đình biết theo địa chỉ: Đào Vân, tuần báo Văn Học, số... Điện thoại... Hoặc phòng 507 Khu tập thể... Hoặc đồn công an gần nhất. Gia đình xin cám ơn và hậu tạ.”

Vừa đọc, nước mắt vừa lặng lẽ tuôn chảy. Rồi Tuấn ấp cả tờ báo vào mặt mình mà rống lên ồ ồ:

- Anh làm hại cả em rồi. Đạt ơi… Cả hai anh em cùng bỏ nhà đi thế này thì mẹ sống làm sao nổi…

Cả bọn đổ xô lại. Có việc gì thế? Làm sao mà thằng Tuấn đen khóc rống lên thế? Hỏi gặng mãi Tuấn đen mới chìa tờ báo ra, kể lể hết sự tình.

- Chiếc xe mi-ni Nhật là của chị Hạnh. Chắc em tôi nôn nóng đi tìm tớ nên mới mượn xe của chị Hạnh phóng đi. Có thể nó đoán tớ đi Sài Gòn nên đã bán xe để mua vé đi tàu rồi…

- Chưa chắc thằng Đạt đã dám bán xe đâu. - Ở Hà Nội có một bọn chuyên đi trấn lột xe đạp của trẻ con. Thằng Đạt bị bọn nó trấn xe đạp rồi…

Cả bọn bàn tán tìm cách giúp Tuấn tìm Đạt, mỗi đứa mỗi câu ầm ĩ cả lên. Tuấn đen ngồi rũ, hai tay ôm lấy mặt. Nó mường tượng ra cảnh mẹ nó tóc tai rũ rượi vừa gào khóc vừa đi khắp các phố réo tìm anh em nó, cảnh Đạt béo đi lang thang khắp các bờ bụi, cảnh những tên lưu manh hành hung Đạt, nhốt nó trong một căn hầm tối lạnh, nhét nó trong một chiếc bao tải rồi bí mật đưa lên một chiếc xe chạy thẳng biên giới. Chưa bao giờ nó thấy thương mẹ nó như lúc này. Giá nó không bỏ đi, giá nó trở về ngay từ hôm đầu tiên, có phải Đạt béo không bỏ nhà ra đi như thế này không…

- Tớ phải đi tìm thằng Đạt. - Tuấn bỗng vùng đứng dậy, hớt hải định chạy đi.

- Kìa Tuấn. - Chiến bệu kéo tay Tuấn lại. - Không được hấp tấp thế. Một mình cậu không giải quyết được chuyện gì đâu…

Cả ba đứa cùng giữ lấy Tuấn.

Chiến bệu cầm tập báo “Hà Nội mới” huơ lên:

- Còn đúng mười một tờ. Chỗ báo này không được bán. Bây giờ thế này: Tuấn và Kha sẽ cầm một tờ báo có ảnh của Đạt đi một hướng. Tớ và Huy đi một hướng. Còn lại chín tờ báo, tó sẽ phân phát cho các nhóm trong tổ bán báo của tớ để chúng nhận dạng ra Đạt. Chúng ta sẽ thông báo cho tất cả bọn trẻ lang thang ở Hà Nội là bạn bè của chúng ta, để cùng phối hợp tìm kiếm thằng Đạt. Nhóm nào phát hiện ra dấu vết thằng Đạt sẽ thông báo cho nhau ngay… Nào, Tuấn, bây giờ tạm thời chúng ta chia tay nhau. Lúc này không phải là bán được nhiều báo hay đánh được nhiều giày, mà phải tìm cho được em Đạt…

Chiến bệu tuyên bố, sắp đặt công việc hệt như một thanh niên từng trải, khiến Tuấn vừa ngạc nhiên vừa cảm động. Nó nghẹn ngào nói với các bạn:

- Các cậu tốt với mình quá!...

Cả bọn chia làm hai hướng kéo nhau đi. Giờ đây chúng bỏ qua tất cả những ông khách sộp mua báo, đánh giày. Mục tiêu của chúng là một thằng bé dáng người thấp béo, mặc áo sơ mi trứng sáo và quần xanh thẫm. Chúng tin rằng nhất định sẽ tìm ra thằng Đạt và chiếc xe đạp Nhật màu xanh.