- IV -

Càng gần Quảng-yên Nam càng băn khoăn áy náy. Ban nãy, ở trên xe hỏa, chàng bình tĩnh, hồn nhiên biết bao! Ban nãy, chàng chỉ nghĩ đến tình yêu. Và trong mưa phùn, chàng thấy vạn vật tăng đẹp bội phần. Bên cạnh chàng Lan, nhí nhảnh như một con chim khuyên, Lan mà ái tình mới mẻ đã sưởi ấm tâm hồn, đã nhuốm hồng đôi má. Chàng biết Lan sung sướng, và chàng sung sướng hơn.

Nhưng bây giờ, mỗi lúc chàng một thêm lo lắng. Buổi sáng, lúc ở Hà-nội sắp sửa ra đi, sự lo lắng chỉ thoáng qua, lờ mờ. Và nửa thực nửa bỡn chàng đã bảo Lan:“Hay chúng ta bỏ quách cái lễ nhị hỉ?”

Nghe chồng nói, Lan cười khanh khách, vì Lan chắc chắn rằng Nam bông đùa.

Bây giờ thì cảnh ấy gần tới nơi rồi!… Nam tưởng lại sẽ diễn ra một lần nữa những cái phiền phức, trong đám cưới hai hôm trước:“Trời ơi, phiền phức! Có ngờ đâu muốn yêu nhau người ta phải làm nhiều việc đáng ghét đến thế!”

Đáng ghét hơn hết có lẽ là những việc khó chịu xảy ra ở nhà cha mẹ vợ. Nam còn như trông thấy những ông chú, ông bác, bà cô, bà dì từ quê hay các nơi xa tới. Và còn như nghe thấy lời một bà, mặt to miệng rộng: “Không thế được ạ, ngày hôm nay là ngày vui mừng của hai cháu, quan tham bà tham phải để hai cháu vào làm lễ rồi mừng cho hai cháu lấy may. Cháu là con trưởng ạ, còn các em cháu sau này cơ ạ…” Bài diễn văn khiến Nam tái mặt.Vì chàng không ngờ đâu lại có việc lạy cha mẹ vợ. Hai ba lần Biên từ chối, và Nam đã hơi hoàn hồn, thì một bà khác và nhiều người nữa lại xúm vào mà bắt ép Biên phải nhận lễ. Họ làm như đó là một bổn phận của con, của rể đối với cha mẹ vợ và họ hàng nhà vợ, một bổn phận không thể bỏ được.

May mà Biên quả quyết, đã làm theo ý định và lẽ phải. Theo lẽ phải, không thể nào một được, dù người bạn này trở nên con rể mình.

Vì việc ấy mà về tới nhà, Nam sinh ghét Lan: chàng thấy Lan tươi cười, xăm xăm chực bước vào cái chiếu hoa mà một người trong họ đã giải ra ở trước sập. Chàng cho Lan vừa ngốc, vừa cổ. Nhưng chàng tha thứ Lan và cười mãi khi đươc Lan cho hay rằng nàng làm thế chỉ cốt để trêu chồng chứ thực ra nàng thừa hiểu sự vô lý của cái lạy vô lý ấy.

Lần này thì không chắc còn những điều lo lắng, phiền phức nữa. Nhưng Nam vẫn không hẳn yên tâm. Sáng hôm nay Lan ngây thơ hỏi chàng: “Lễ nhị hỉ thì về nhà chúng ta phải làm những gì?” Nam cố giữ mới khỏi cáu kỉnh và chàng lạnh lùng đáp: “Làm những gì? Chả làm gì ráo!”

“Ừ! phải làm những gì?” Bây giờ Nam cũng tự hỏi thế. Và chỉ một chừ “lễ” cũng đủ làm cho chàng rùng rợn. Chàng nghĩ thầm: “Nếu lại có những bà hôm nọ thì chưa biết chừng họ còn sẽ bày đặt ra một cái lễ gì nữa!”

– Lan ơi, hôm nay có còn những bà trong họ không?

Nam cất tiếng hỏi vọng sang cái xe buông mui che áo tơi cánh gà đi sát cạnh xe chàng. Lan không hiểu:

– Những bà trong họ nào?

– Những bà đến ăn cưới hôm nọ ấy mà.

– Không, các bà ấy về rồi chứ!

Một lát sau, Lan hỏi lại:

– Nam ghét các bà ấy lắm, phải không?’

Nam cười:

– Còn phải nói.!

Ở trên xe hỏa, hai người thì thầm nói chuyện liền liền, nên Nam không kịp nghĩ, kịp nhớ đến những việc đã qua: ái tình khiến chàng chỉ tưởng tới hiện tại: chàng âu yếm nhìn Lan và không lo ngại xa xôi. Bây giờ ngồi một mình trong chiếc xe kéo kín mít, Nam không khỏi tư lự vẩn vơ. Nhiều lúc chàng muốn nói chuyện với Lan cho khuây khỏa, nhưng phải gào thét lâu mới nói chuyện được thì câu chuyện còn có nghĩa lý, thú vị gì!

Nam đương suy nghĩ, lòng buồn rời rợi, bỗng giật mình thấy xe đã đặt xuống. Thì ra vào tỉnh lỵ lúc nào chàng cũng không để ý nữa. Chàng hốt hoảng:

– Đến nơi rồi à?

Lan bước xuống hè, đáp:

– Đến nơi rồi, Nam mê ngủ à?

Nam bứt rứt khó chịu, chẳng thèm trả lời,, đứng ngơ ngác nhìn cửa nhà vợ.

– Anh kéo chuông hộ em một tí, em còn trả tiền xe.

Nam thong thả tiến đến bên cửa, uể oải giơ tay với giây chuông.

Cức ra mở cửa, reo mừng:

– A! Anh chị! Thầy me đương mong anh chị.

Rồi nàng mỉm cười đăm đăm nhìn Lan, như để tìm trên nét mặt chị những sự biến đổi rõ rệt.

-Kìa, Cúc hay nhỉ! Đứng ỳ ra đấy à. Không vào trình thầy me đi!

– Thầy em ở trên gác. Mời anh chị lên.

Cái mỉm cười vẫn không rời cặp môi cô em vợ và làm cho Nam đương tức tối vô cớ phải hết sức bực mình. Chàng lạnh lùng hỏi:

– Cúc thích chí cái gì mà cười mãi thế kia?

Vừa vào qua cửa, Nam nhận ngay thấy một bàn đầy thức ăn. Chàng kêu:

– Lại tiệc?

– Ô hay! anh rõ ngớ ngẩn! Ngày nhị hỉ của anh chị, lại chẳng có tiệc thì sao?

Nam hiểu rằng Cúc đã trả thù về câu hỏi mỉa mai của mình lúc nãy.

Ba người sắp sửa lên gác, thì Biên nghe tiếng ồn ào ở nhà dưới đã bước xuống thang, đi thẳng lại Nam giơ tay nói:

– Bonjour Nam, bonjour Lan. Ça-va?

Nam bắt tay Biên và ngả đầu. Bao nhiêu nỗi lo lắng, sợ hãi vụt biến hết.

Từ đó Biên chỉ nói chuyện bằng tiếng Pháp với Nam. Và khi thấy Nam xưng hô mình là “vous” chàng thẳng thắn bảo:

– Tu sais, tu peux bien me tutoyer comme auparavant.

Thế là sự thân mật trở lại liền giữa hai người bạn. Đến nỗi, như để thố lộ với bạn, Nam thân mật bảo Biên (chàng vẫn nói tiếng Pháp):

– Tôi sung sướng lắm, vì Lan rất ngoan ngoãn và thông minh.

Biên cười vỗ vào vai Nam, đáp:

– Chưa chắc đâu! Lan đầu bò đầu bướu lắm cơ đấy.

Rồi nghĩ đến địa vị một người cha, chàng tiếp luôn:

– Anh phải dạy bảo, khuyên răn ngay từ buổi đầu mới được. Không nên nuông nó quá..

Chàng lại cười, cười rất vui vẻ, đọc câu ca dao:

Dạy con từ thuở còn thơ

Dạy vợ từ thuở bơ vơ mới về.

Nam cũng cười, nhưng cười ngượng nghịu..

Giữa lúc ấy, vợ Biên xuống. Nam chắp tay chào lí nhí.

– Anh!

Nam nhận thấy sự cách biệt mênh mông giữa tiếng “anh” ngày nay và tiếng “anh”, ngày trước. Ngày trước khi chàng chỉ là một ngưòi bạn, nhưng vợ Biên cũng gọi chàng là “anh”, nhưng bằng một giọng thân mật, tự nhiên biết bao. Bây giờ tiếng “anh” ở miệng người đàn bà đã trở nên mẹ vợ chàng, Nam chỉ nhận thấy kiểu cách, lạnh lùng, nhạt nhẽo.

– Anh đi xe ca đấy chứ?

– Không ạ, đi xe tay đấy ạ.

– Không, tôi hỏi anh đi xe ca Hà-nội – Hải-phòng, cơ chứ!

– Từ Hà-nội tới Hải-phòng thì đi xe hỏa ạ.

Nam đã xóa bỏ hết đại danh từ.Vì chàng thấy khó xưng hô với người mẹ vợ trẻ quá. Nhưng cuối câu chàng đã thêm vào chữ “ạ” cho lời nói được lễ phép hay ít ra cũng bớt dấm dẫn gióng một gióng hai.

– Hôm nay tôi không mời một ai để ở trong nhà với nhau cho được… cho được…

Thấy vợ tìm chữ một cách quá khó khăn, Biên tiếp:

– Cho được thân mật.

– Phải, cho được tự nhiên. Mà cô ấy đâu. Chị ấy đâu?

– Nó chạy vào trong kia với các em.

Tiếng cười nói ở nhà trong đưa ra. Vợ Biên nói một mình:

– Chị em xa nhau mới có hai hôm mà làm như…

Nam đã hơi khó chịu về cái lối nói nửa chừng của bà mẹ vợ. Chàng nghĩ lẩn thẩn: “Giá phải ngày xưa thì mình đã chế cho mấy câu”. Và không giữ nỗi, chàng bật cười, – khiến người đàn bà ngơ ngác nhìn chồng, rồi tưởng hiểu ý nghĩa cái cười của con rể, nàng cũng cười theo:

– Có phải không, anh?…

– Vâng chính phải thế.

Nam đã trở nên có giọng trào phúng mọi ngày: chàng chẳng biết cái gì phải, cũng trả lời liều. Sự thực thì người đàn bà chưa nói dứt câu.

– Có phải không anh, con gái đi lấy chồng bao giờ về nhà cha mẹ cũng…

– Vâng, chính thế.

– Cũng sung sướng, dù chỉ xa nhà có…có hai hôm.

Chừng Lan vừa chợt nhớ tới vì lúc ấy nàng chạy vội ra nhà ngoài!

– Lạy mẹ ạ!

– Không dám, chào cô!

Người mẹ cười nhìn con, khiến Lan xấu hổ cúi đầu: Lan tưởng như ai ai điều nhận thấy những sự thầm kín của mình biểu lộ trên vẻ mặt sung sướng. Những tiếng reo “chị Lan”ở nhà trong đến cứu thoát nàng ra khỏi chỗ khó khăn. Nàng quay lại đáp:

– Gọi gì mà ầm lên thế?

Rồi vội vã chạy vào.

– Nó hãy còn trẻ con lắm, phải không anh?

Biên như trả lời vợ hộ Nam:

– Cũng chả trẻ con lắm! Nó đáo để ra phết đấy!

Chàng kể tiếp:

– Ban nãy tôi vừa khuyên anh Nam nên dạy bảo nó ngay từ buổi đầu mới được.

Người đàn bà sa sầm mặt, đáp:

-Ông cứ nói thế chứ nó đáo để gì mà đáo để!

Biên lặng thinh. Rồi chàng bảo Nam:

– Anh có mệt không?

– Không ạ

– Đi rửa mặt rồi ăn cơm, chắc đói rồi chứ còn gì, Thuận giục nó dọn cơm thôi.

Người vợ lườm chồng. Nàng không ưa cách xưng hô quá thân mật ấy ở trước mặt con rể.

Nhưng nàng cũng lặng lẽ vào nhà trong sửa soạn cỗ bàn. Vì đó là một bữa cỗ rất long trọng với đủ các bát nấu, tuy chỉ có mỗi một ông khách chàng rể.

Hôm nay Nam cũng uống rượu,và uống không ít nhưng tâm hồn chàng như vẫn lạnh. Không những chàng không có cái vui bồng bột trong bữa tiệc cưới ở Hà-nội, đến cái vui âm thầm chàng cũng không thể có được. Những diện mạo trước kia rất dễ yêu – trước kia đã bao lần chàng ăn cùng bàn với gia đình này – bây giờ chàng chỉ thấy rửng rưng hay kín đáo.

Cả lũ em bé mọi khi quấn quít chàng là thế mà nay cũng giữ gìn như đối với một người khách lạ. Chàng nghĩ thầm “Vô lý!” Và chàng hằn học liếc nhìn Lan, để ngầm bảo cho biết rằng mình khó chịu. Lan chau mày liếc lại. Hai người, tuy mới cưới, đã hiểu nhau, và đã có thể nói chuyện với nhau bằng im lặng như những cặp vợ chồng lâu năm.

Ăn xong, Nam đứng nhìn quá cửa kính ra đường. Chàng vẫn còn tức tối và chàng không muốn ai ngắm nghía vẻ mặt kém vui của chàng.

Lan theo ra, ghé gần hỏi:

– Nam sao thế?

Nam không quay lại, đáp:

– Chẳng sao cả.

Giọng Lan van lơn:

– Em lạy Nam, Nam đừng thế, tủi nhục em lắm.

– Đừng thế nào?

– Đừng có cái mặt khó đăm đăm như thế.

Nam bật cười:

– Lan thấy anh có cái mặt khó đăm đăm?

– Chứ còn gì nữa!

– Sao không nói mặt sưng mày sỉa nhân thể.

– Anh muốn em nói thế?.

Nam quay lại nhìn thẳng vào mặt Lan. Nhưng chàng không giữ được một giây giận dữ trang nghiêm. Thấy Lan mỉm cười âu yếm, chàng cũng mỉm cười theo. Và chàng rùng mình đưa mắt nhìn quanh, như vừa chợt nhớ ra mà giữ lại được một cử chỉ quá suồng sã đối với một người vợ yêu.

– Sắp về thôi chứ?

Lan kinh ngạc hỏi lại:

– Về à? Em tưởng…

Lan ngừng bặt, vì thấy Cúc tiến lại gần.

– Cái gì thế, em?

– Me hỏi anh Nam có nghỉ trưa không?

Nam cố vui vẻ đáp:

– Không, em ạ.

– Thế thì mẹ mời anh vào nhà trong đánh tam cúc.

Nam hốt hoảng:

– Đánh tam cúc?

– Vâng, đánh tam cúc thì anh hẳn cao lắm.

Nam toan từ chối không biết đánh. Nhưng chàng chợt nhớ ra rằng đã một lần chàng đánh tam cúc tay ba với Lan và Cúc.

– Đánh tam cúc thì buồn chết. Với lại anh chị sắp về Hà-nội bây giờ đây.

Cúc vênh váo:

– Về Hà-nội? Dễ nghe nhỉ! Ai để anh chị về Hà-nội hôm nay. Mai về sớm, mai em cũng về học cơ mà!

Lan bàn, miệng tươi cười, mắt âu yếm nhìn chồng.

– Phải đấy, Nam ạ. Mai chúng ta cùng về sớm với Cúc. Hôm nay trời rét thế này mà đi chuyến ô-tô ray chín giờ về Hà-nội thì nản chết! Nhá, ở lại đến mai, nhá?

Cúc chêm:

– Bảo ngoan chóng chị yêu! Không có, chị giận tội nghiệp!

Nam nhìn nàng, nghĩ thầm:

– Bọn thiếu nữ ngày nay họ tinh quái, và họ dễ yêu quá!

Và chàng đáp:

– Được rồi!

Cúc vỗ tay reo:

– Ừ, có thế chứ! Anh ngoan lắm.

Bất giác Nam mỉm cười nhớ tới câu Kiều: “Bây giờ thay bậc đổi ngôi…” Và chàng bảo Cúc:

– Cúc không còn giữ một chút kỷ niệm gì của “chú Nam” cả nhỉ?

– Có chứ. Những tranh của “chú Nam”, em còn cả đấy, chả mất một cái nào. Ngày ấy anh vui vẻ hơn bây giờ nhiều, nhỉ? Chị Lan nhỉ?

Lan cười:

– Bao giờ anh cũng vui vẻ.

– Không, bây giờ anh không vui vẻ một tí nào. Anh bẽn lẽn như một chú rể mới.

Nam chữa thẹn ;

– Thế à, Cúc?

– Nhưng đi vào thôi, chẳng me đợi sốt ruột.

Dứt lời, Cúc nắm tay Lan và Nam lôi vào nhà trong.