26. TRỞ VỀ

Tự Thắng đẩy bè, tiếp tục cuộc dò dẫm trong bóng đêm. Chỗ nào sâu thì nó bơi. Nghe tiếng răng Tự Thắng va vào nhau lập cập, Thảo nói:

– Anh Tự Thắng lên bè đi, em đổi cho.

– Anh còn chịu được. Để anh cố một đoạn nữa.

– Anh đừng ra vẻ mình khỏe lắm. Thôi, lên đi.

– Vậy đổi cho anh một chút nhé.

Chợt Sơn hỏi:

– Có ai nghe thấy tiếng gì không?

Thảo và Tự Thắng cùng dỏng tai. Vẫn chỉ là sự tĩnh lặng tuyệt đối trong bóng đen mịt mùng. Sơn nói:

– Tao nghe như có tiếng nổ từ xa vọng lại, giống như tiếng đạn pháo cao xạ. Nếu đúng như thế, có thể cửa hang không còn xa. Mình cần đi về phía có tiếng nổ.

Cả ba đứa cùng căng tai lắng nghe. Hình như từ đâu đó rất xa, có tiếng gì đó mơ hồ vọng lại.

Sơn giục:

– Nghe thấy không? Đì đùng như tiếng pháo Tết. Tiến về hướng đó. Vừa đi vừa lắng nghe nhé.

Thảo đẩy bè tiến lên. Càng lúc tiếng nổ nghe càng rõ. Nó hét lên:

– Sống rồi!

Tự Thắng nhắc:

– Đừng lạc quan sớm quá.

Tiếng nổ rất gần. Âm thanh dội vào trong hang và ngân dài. Thảo cười:

– Hay thật đấy, máy bay Mỹ ném bom bịt lối vào của bọn mình. Bây giờ nó lại ném bom báo hiệu cho mình đường ra.

Khi phía trước có ánh sáng lờ nhờ, tim Thảo và Tự Thắng như muốn nhảy khỏi lồng ngực. Số phận đã không bắt chúng phải chết trong lòng núi khi còn là những đứa trẻ. Hoặc nói cách khác, sự kiên trì quyết không bỏ cuộc, cùng sự hiểu biết núi rừng, hang động của Sơn đã cứu sống chúng.

Khi ra đến cửa hang, Tự Thắng gọi Sơn dậy. Sơn ngước nhìn bầu trời trong xanh rực nắng, cười hân hoan. Vậy là nó đã đưa được mọi người trở ra an toàn. Đôi bàn tay lạnh ngắt của Sơn nắm chặt tay Tự Thắng. Nó thì thào:

– Bọn mày phải quay lại đón Linh và Việt Bắc ngay nhé. Nhờ các chú bộ đội phá cửa hang hoặc mở một cái quèn qua núi để vào Hồ Mây.

– Mày cứ yên tâm. Bọn mình ra được tới đây là tất cả đều sống rồi.

– Đúng như Thảo nói… Nếu mình nghĩ tới những điều tốt đẹp… thì nhất định điều tốt đẹp sẽ tới.

Thảo nắm tay Sơn:

– Không chỉ vì mình nghĩ tới những điều tốt đẹp đâu anh. Còn nhờ anh, nhờ Cụ Phượng phù hộ và chỉ đường nữa.

– Ừ, nhờ cả Cụ Phượng… Mọi người nhớ báo cho thằng Sính… biết lối vào Hồ Mây mới này…

Những câu sau Sơn nói rất nhỏ. Tự Thắng phải ghé tai sát miệng nó để nghe, nhưng Sơn đã thiếp đi. Thảo nói:

– Anh ấy đang mệt, để cho anh ấy nghỉ.

Phía ngoài, đạn cao xạ vẫn nổ không ngớt. Thảo bảo Tự Thắng:

– Anh xuống dưới này để em lên bè búi lại tóc. Nắng đẹp quá anh ạ!

Thảo xõa mái tóc đen dày óng ả và giũ nước. Những giọt li li như hạt cườm bắn vào mặt Tự Thắng mát lạnh. Nhìn Thảo cười rạng rỡ, Tự Thắng nhận thấy cái răng khểnh mà má vẫn chê khiến Thảo duyên dáng lạ thường. Nếu không khểnh chắc gì nó đã cười xinh như thế. Thảo vừa quay tít mái tóc, vừa hỏi Tự Thắng:

– Anh thắng cuộc rồi đấy. Đòi gì thì đòi đi. Đã nghĩ ra chưa?

– Nghĩ ra rồi. Cúi xuống anh nói cho nghe.

Thảo liếc nhìn Sơn rồi hỏi:

– Có gì bí mật à?

– Tất nhiên.

Thảo búi tóc ra sau gáy rồi cúi mặt xuống sát bè. Tự Thắng thì thầm:

– Người thắng cuộc được cắn tai người thua nhé!

Dứt lời, nó cắn luôn vào tai Thảo để trả thù lúc trước ở trong hang. Mới bị Thảo cắn nên Tự Thắng biết cú cắn của mình sẽ làm Thảo đau thế nào. Vành tai của Thảo tụ máu tím bầm. Tuy đau trào nước mắt, nó vẫn nhoẻn miệng cười, để lộ cái răng khểnh đẹp mê hồn. Một nụ cười suốt đời Tự Thắng không thể nào quên.

Bỗng Thảo lắc mạnh vai Tự Thắng và chỉ lên trời:

– Anh nhìn kia!

Trên cao, một vệt trắng rất dài từ từ vắt ngang bầu trời. Hình như tên lửa đang đuổi theo máy bay. Rồi tiếng nổ. Lát sau, trên đầu hai đứa xuất hiện một chiếc dù trắng. Thảo hét lên:

– Phi công Mỹ nhảy dù. Em đi bắt đây!

Nó vơ cây súng, nhảy lên bờ. Phía xa, có khá nhiều người dân và trẻ con trong làng cầm theo nón, đòn gánh, liềm và những hòn gạch đang lao tới. Thảo chạy được một đoạn, Tự Thắng chợt nhớ trong súng không có đạn. Nó tìm cái túi trong bọc, móc ra một viên định đuổi theo Thảo, nhưng chợt nghĩ phải gọi Sơn dậy để Sơn xem cảnh bắt phi công nhảy dù đã. Cảnh này ngàn năm chỉ có một.

Tự Thắng lay mãi Sơn mới tỉnh. Nghe nói Thảo đi bắt phi công, nó thì thào:

– Đỡ tao dậy với.

Tự Thắng nâng Sơn ngồi tựa vào lòng, chỉ cho nó chiếc dù đang rơi. Sơn mỉm cười:

– Ôi, thích quá!

Nó nắm chặt tay Tự Thắng, ngước mắt nhìn bầu trời xanh mênh mang và nói:

– Lần này về… tao sẽ đi học như bọn mày…

Rồi Sơn chìm vào một giấc mơ dài, với nụ cười vẫn đọng trên môi. Nó không biết mình sẽ không bao giờ tỉnh lại.

Cửa hang Địa Linh, chỗ ba đứa thoát ra ở khá xa trại sơ tán. Khi chúng được đơn vị bộ đội pháo cao xạ gần đấy dùng xe ô tô tải chở về, trại đã chuyển đi nơi khác. Nhân dân trong vùng không ai biết trại chuyển đi đâu. Tự Thắng cứ ngồi ôm chặt xác Sơn không rời, mặc Thảo đi gặp chú Chính trị viên nó quen, nhờ cứu Linh và Việt Bắc.

Ban đầu, chú Chính trị viên đơn vị không tin những điều Thảo kể. Chú bắt nó tường thuật chi tiết mọi chuyện, nhưng vẫn nửa tin nửa ngờ. Một tổ công binh được cử đi cùng Thảo cứu Linh và Việt Bắc. Phải dùng thuốc nổ phá cửa hang để đưa xuồng vào.

Vì nghĩ đi đón hai đứa bé bị lạc nên các anh bộ đội không mang theo súng. Tới động Người Xưa tất cả đều ngỡ ngàng khi nghe từ bên trong có tiếng gáy cò kít, cò kít như cưa xẻ… Một con hổ lớn đang ngủ. Xung quanh nó vương vãi những mảng thịt ăn không hết. Cả nhóm nhanh chóng rút lui. Chỉ có mấy con dao găm, không thể đánh nhau với hổ. Phải trở về lấy súng.

Khi tổ công binh tới doanh trại thì đơn vị nhận được lệnh hành quân gấp. Chú Chính trị viên nhận định nếu con hổ đã ở trong hang, hai đứa trẻ khó lòng sống sót. Chú quyết định sẽ thông báo lại cho xã để xã cử người tìm hiểu và giải quyết mọi việc. Thảo dứt khoát không chịu, nó nói chắc chắn thấy hổ tới, Việt Bắc và Linh đã đi trốn ở nơi khác và xin các chú đi tìm. Có thể hai bạn leo lên một chỗ cao, hổ không tới được. Nó vừa khóc vừa nói nếu các chú không giúp, nó và Tự Thắng sẽ tự đi tìm. Có bị hổ ăn thịt cũng không sợ. Cuối cùng chú Chính trị viên nhân nhượng. Con em quân đội cả. Bố mẹ các cháu lại là cán bộ cấp cao. Dù đã về chiều, chú vẫn cử một tiểu đội, mang theo đèn, súng, túi cứu thương, lương khô, cùng Thảo và Tự Thắng đi tìm.

Tới Hồ Mây, các anh bộ đội chia làm hai nhóm. Một nhóm lên động Người Xưa kiểm tra. Nếu xác định hai đứa đã bị hổ ăn thịt thì khỏi mất công tìm kiếm nữa. Nhóm còn lại sẽ đi tìm ở những nơi mà Tự Thắng và Thảo chỉ. Tự Thắng quyết định dẫn các anh bộ đội lần theo các hang nó đã qua, vì nghĩ có thể hai đứa cũng đi ra hướng đó.

Nhưng những tiếng kêu khách khách khách khách ríu rít liên tục từ trên cao vọng xuống làm Tự Thắng thay đổi ý định. Nó chỉ cho các anh bộ đội chèo theo hướng Cụ Phượng. Hai Cụ bay về hướng rừng si. Từ xa, Thảo đã nhận ra một mảng trắng dưới gốc cây, chỗ bị Linh đẽo. Mọi người đều bất ngờ khi thấy ba chữ “Vách Đá Ma” nguệch ngoạc ở đó.

Trên đường ra Vách Đá Ma, mấy anh bộ đội trẻ bán tín bán nghi khi Tự Thắng kể chuyện Cụ Phượng. Tới nơi, đôi chim phượng đã chờ sẵn trên một cành cây ven bờ. Thấy chiếc xuồng tới, hai cụ vỗ cánh bay về phía sau núi. Không nhìn thấy đôi chim, nhưng vẫn có thể nghe những tiếng kêu khách khách khách khách luyến láy, kéo dài rất lâu.

Tự Thắng dẫn cả nhóm vào Khe Ma. Ba anh bộ đội trố mắt khi thấy Việt Bắc trong đó. Không lẽ chuyện chim thần dẫn đường là có thật? Theo hướng Việt Bắc chỉ, ba anh cùng Tự Thắng leo lên vách đá đi tìm Linh. Bốn người hỗ trợ nhau nên việc di chuyển thuận lợi hơn Linh leo một mình nhiều. Gần tối thì một anh bộ đội phát hiện có vết máu trên vách núi. Trời đã nhá nhem nhưng anh chỉ huy quyết định trèo tiếp, khi nào mệt thì nghỉ. Quay lại để sáng hôm sau đi tiếp sẽ mất nhiều thời gian và công sức. Nếu Linh bị thương, tìm được nó sớm lúc nào hay lúc đó. Đêm xuống rất nhanh. Tự Thắng phát hiện ở vách núi đối diện có một đốm lửa le lói. Nó lia đèn pin thành những vòng tròn về phía đó và cất tiếng hú. Một lát sau, từ xa có tiếng hú vọng lại. Tự Thắng nhận ra ngay giọng của Linh.

Khi mọi người xuống tới được chỗ Linh, trời đã tang tảng sáng. Linh đang leo thì bị đứt dây. May mà nó túm được những cành cây nhỏ khi rơi xuống nên dù trầy trợt khắp người nhưng không bị gãy xương hay vỡ đầu. Linh bị kẹt trong một cái khe, không có chỗ bám để trèo lên. Việc duy nhất nó có thể làm là đốt lửa, với một hy vọng mong manh có ai nhìn thấy.

Mất một ngày ròng rã mới đưa được Linh và Việt Bắc ra khỏi khu rừng.

Ngày bọn Tự Thắng rời Nhà Kỷ luật, ban đầu thầy Khải và các bác ở trại cũng không nghĩ tụi nó đi trốn. Có chuyện gì đâu mà phải trốn. Mà đúng là không có chuyện gì thật. Tất cả chỉ vì mấy cái kíp nổ và vài viên đạn Tự Thắng vứt ở vệ đường trước khi đi bệnh viện. Vậy mà tin đồn qua lại, thành bọn biệt kích ăn cắp vũ khí, đạn dược của bộ đội, trong quá trình vận chuyển để rơi vãi đầy đường, quân đội sẽ tiến hành điều tra. Thần hồn nát thần tính, dẫn tới cuộc đi trốn của mấy đứa trong Nhà Kỷ luật.

Cuộc đi trốn của Tự Thắng cùng các bạn đã làm các bác trong trại và chính quyền địa phương lo lắng, tổ chức tìm kiếm khắp nơi. Nhưng nơi chúng trốn đúng là giời tìm. Cũng trong thời gian này, trại sơ tán phải chuyển đi chỗ khác. Bộ Quốc phòng có lệnh tất cả các trại sơ tán không được ở gần nơi bộ đội đóng quân. Khu vực núi Long Ẩn là nơi máy bay Mỹ thường xuyên bay qua khi đánh phá các tỉnh phía Bắc. Thời gian tới, khu vực này sẽ bị oanh tạc nhiều.

Bệnh của Hoài Nam ngày càng trầm trọng. Trạm xá trả nó về trại để đưa đi cấp cứu ở tuyến trên. Hoài Nam giữ lời hứa, không nói với bất kỳ ai bọn Tự Thắng trốn ở đâu. Nó khai buổi sáng thức dậy, thấy trong phòng không có ai nên đi tìm và bị lạc đường. Nó va phải tổ ong, bị ong đốt suýt chết. May mà có người dân đi rừng bắt gặp, chở đi chữa. Dù không hoàn toàn tin những điều Hoài Nam nói, nhưng một là nó khăng khăng đúng như vậy, hai là cần phải chuyển nó đi bệnh viện cấp cứu ngay nên cũng chả thể tra hỏi thêm. Trại nhận định vụ đi trốn là do các cháu phản ứng việc bị đưa lên Nhà Kỷ luật. Tổng cục Chính trị phê bình lãnh đạo trại, yêu cầu bỏ ngay hình thức giam nhốt các cháu. Đây là kỷ luật của trại giam chứ không phải hình thức giáo dục của nhà trường xã hội chủ nghĩa. Giam giữ trẻ con như phạm nhân thế làm gì chúng nó chả trốn. Vô hình trung, việc bọn trẻ con bỏ trốn là do lỗi giáo dục của trại.

Trại chuyển đi đêm hôm trước, hôm sau diễn ra trận đánh của bộ đội cao xạ trên núi Bạch Hổ. Sau khi bị bắn rơi hai chiếc F4H, máy bay Mỹ quần thảo trận địa liên tục. Một trong những quả bom ném xuống đã lấp cửa hang vào hồ Le Le khiến những đứa đi trốn không có đường trở về.

Nhận được thông báo của địa phương đã tìm thấy bọn trẻ, cơ quan Tổng cục Chính trị cho xe đón chúng về địa điểm sơ tán mới. Riêng Việt Bắc được chở thẳng tới Viện Quân y 108 để bó bột lại bàn chân rồi mới về trại.

Vì Hoài Nam đã khai nó không biết gì, nên chỉ có Tự Thắng, Linh, Việt Bắc và Thảo phải làm kiểm điểm trước toàn trại. Nhưng bốn đứa chỉ kiểm điểm trước các lớp lớn. Lớp bé không được tham dự. Bọn này nhận thức còn non, nhỡ chúng thấy trò trốn trại hay lại bắt chước thì lợi bất cập hại. Buổi kiểm điểm được tổ chức một cách nghiêm túc. Các thành phần được triệu tập không ai vắng mặt. Bác trại trưởng phát biểu định hướng:

– Trại nhận thức để xảy ra vụ trốn trại, dẫn tới một cháu ở địa phương bị chết, lỗi đầu tiên là do phương pháp quản lý quá nghiêm khắc của lãnh đạo trại. Tổng cục đã nhắc nhở trại không được lập khu nhốt riêng các cháu có khuyết điểm như Nhà Kỷ luật và trại đã nghiêm túc tiếp thu. Thứ hai, là do đế quốc Mỹ. Nếu Mỹ không ném bom, đánh sập lối ra thì các cháu cũng đã trở về sau một chuyến đi chơi không xin phép, và khi đó sẽ không có ai bị thương hay xảy ra tổn thất đau xót. Qua việc này chúng ta càng thêm căm thù đế quốc Mỹ xâm lược. Thứ ba, các cháu cũng có khuyết điểm đã đi trốn. Tuy nhiên bù lại, cháu Thảo đã lập được thành tích rất đáng tự hào là bắt sống phi công Mỹ. Đây là một vinh dự lớn cho trại. Vì vậy, trại yêu cầu các cháu nghiêm khắc kiểm điểm và rút kinh nghiệm.

Ngày đó, trại có bốn hình thức kỷ luật: 1. Khiển trách. 2. Cảnh cáo. 3. Điều lên Nhà Kỷ luật; nếu không nỗ lực phấn đấu thì cuối năm sẽ bị xếp loại hạnh kiểm kém, đồng nghĩa với lưu ban (đúp vì hạnh kiểm). 4. Đuổi học, trả về gia đinh. Hình thức cuối, vì đang sơ tán nên không áp dụng. Chẳng lẽ lại đuổi các cháu về Hà Nội khi máy bay Mỹ đang ném bom hay gửi ra chiến trường để cho cha mẹ vừa trông con vừa chiến đấu. Còn việc “nghiêm khắc kiểm điểm rút kinh nghiệm” nghe tưởng ghê gớm, thực chất là tha bổng. Bác trại trưởng nói xong, tất cả mọi người, từ đương sự, thầy cô giáo đến các cháu học sinh ngồi dưới đều thở phào nhẹ nhõm. Bài học lớn nhất được rút ra là mọi tội lỗi đều do đế quốc Mỹ xâm lược. Nếu chúng không ném bom phá hoại miền Bắc thì đã chẳng phải đi sơ tán. Mà kể cả có đi sơ tán, nếu chúng không ném bom lấp mất lối ra thì các cháu cũng đã quay về, đâu có xảy ra những chuyện đáng tiếc, làm cho cả các đồng chí lãnh đạo trại bị cấp trên phê bình. Nhưng dù giặc Mỹ có dã tâm tới đâu, thì thực tế đã chứng minh cuối cùng chúng cũng sẽ thất bại. Việc máy bay Mỹ bị bắn rơi và đặc biệt, việc bạn Thảo bắt sống phi công Mỹ là một minh chứng cho tinh thần Việt Nam tất thắng.

Sở dĩ bọn Tự Thắng được định tội nhẹ vậy vì tới lúc đó, mọi người vẫn nghĩ chúng nó trốn đi chơi rồi bị mắc kẹt trong rừng chứ không biết những nguyên nhân sâu xa dẫn tới cuộc đi trốn. Như tất cả bọn học sinh mắc khuyết điểm trên đời, tội lộ tới đâu thì chúng nhận tới đấy. Tự Thắng thay mặt lũ trốn trại đọc bản kiểm điểm đã được thông qua trước đó. Nó cam kết sẽ không tái phạm khuyết điểm, cố gắng phấn đấu trở thành con ngoan, trò giỏi, học sinh gương mẫu để bố mẹ yên tâm chiến đấu và công tác.

Nhưng không lẽ buổi kiểm điểm lại diễn ra ngắn ngủi như thế. Bác trại trưởng yêu cầu Tự Thắng phải trình bày chi tiết quá trình vi phạm khuyết điểm. Một là để cả nhóm thấy rõ hơn các thiếu sót của mình. Hai là giúp các thầy cô giáo nắm bắt suy nghĩ và tâm lý học sinh để giáo dục, dạy dỗ các cháu tốt hơn. Thế là Tự Thắng bắt đầu trình bày từ chỗ mấy đứa vào hang Le Le. Nó lần lượt kể chuyện đánh nhau với rắn hổ mang chúa, bị ong đốt, gặp trăn gấm, bắn sơn dương; kể về vẻ đẹp của Hồ Mây, Vách Đá Ma, Vườn Chim, động Người Xưa; kể về cuộc phiêu lưu kỳ lạ trong các hang động… Tự Thắng vừa kể vừa khóc khi nói về Sơn. Dù bị thương rất nặng, nhưng Sơn vẫn chấp nhận tham gia cuộc tìm kiếm nguy hiểm để tìm lối ra cho mọi người. Nếu không có Sơn, chúng nó không bao giờ có thể thoát khỏi khu rừng đó. Sơn đã chết để cho bốn đứa được sống. Tất cả những người ngồi nghe Tự Thắng kể đều mắt đỏ hoe.

Thảo được chỉ định phát biểu. Nó ấp úng, nói: “Mọi chuyện anh Tự Thắng đã kể hết rồi.” Bác trại trưởng gợi ý:

– Cháu hãy nói suy nghĩ của mình về chuyến đi. Cảm giác của cháu thế nào khi nhìn thấy chiếc dù rơi. Cháu thích và tự hào về điều gì nhất? Có điều gì khiến cháu cảm thấy ân hận, hối tiếc?

Ý định của bác là mồi cho Thảo nói về chiến công bắt sống phi công Mỹ. Thực ra thì chả có Thảo, tên phi công Mỹ cũng đầu hàng trước một đám đông cầm liềm, đòn gánh, cuốc xẻng… Nhưng Thảo được công đầu vì khi mọi người chạy đến đã thấy tên phi công giơ cao hai tay lên trời trước khẩu súng không có đạn của nó. Thảo trả lời:

– Cháu thích nhất anh Sơn, vì anh luôn đưa ra những quyết định thông minh, giúp chúng cháu vượt qua những lúc tưởng một trăm phần trăm là chết. Điều cháu ân hận nhất là anh Sơn không còn nữa.

– Cháu suy nghĩ xem còn gì nữa không?

Thảo ngập ngừng một lát rồi nói:

– Cháu tiếc là không có cô chú nhà báo nào có mặt lúc cháu cầm súng bắt phi công Mỹ, để chụp cho cháu một kiểu ảnh.

Thấy đã gợi ý đến nơi đến chốn, Thảo vẫn không trả lời đúng ý mình, lại thấy nó được hoan hô ầm ĩ nên bác trại trưởng không hỏi nữa. Vì mọi người vẫn muốn nghe thêm các khuyết điểm của Linh và Việt Bắc để sau này còn rút kinh nghiệm nên hai đứa phải trình bày nốt những gì xảy ra sau khi bọn Tự Thắng rời đi. Phần chính của buổi kiểm điểm chỉ có mười lăm phút nhưng phần trình bày sai phạm của bốn đứa kéo dài mấy giờ đồng hồ. Các thầy cô tròn mắt, bọn trẻ con há hốc mồm nghe và đặt ra hàng loạt câu hỏi. Nếu không phải những đứa trốn trại bằng xương bằng thịt đứng trước mặt mình kể một cách mộc mạc những gì chúng nó đã trải qua, ai cũng nghĩ đây là một câu chuyện bịa.

Sau vụ trốn trại, Tự Thắng, Việt Bắc, Linh và Thảo trở nên nổi tiếng. Ở đời có những ưu điểm chẳng ai cảm thấy tự hào, có những khuyết điểm ai cũng ao ước giá như mình mắc phải. Một thời gian sau, Hoài Nam không chịu được cảnh bị gạt ra ngoài, cũng gia nhập đội quân trốn trại. Tất nhiên muốn nối tiếng thì phải trả giá. Nó bị bác trại trưởng bắt làm một bản kiểm điểm bổ sung vì lúc trước đã không trung thực khai báo. Nhưng cũng là làm chiếu lệ thôi. Ầm ĩ lên lại mang tiếng trại đã để lọt người, lọt tội. Những buổi tối ngồi quây quần dưới ánh trăng, năm đứa luôn bị bạn bè bắt kể đi kể lại câu chuyện đi trốn. Đứa nào cũng tiếc vì đã không tham gia đốt nhà vệ sinh hay mắc một tội gì đó thật nặng để bị nhốt trong Nhà Kỷ luật, và được tham gia vào cuộc phiêu lưu trong khu rừng cổ tích.