Chương ba
Chú đi tìm thím Tống Đình Đình của tôi. Ngay hôm đó liền cùng Linh Linh ra khỏi thôn đi mười mấy dặm, cùng đi tìm Tống Đình Đình, còn mua cho con trai Tiểu Quân của chú một túi đồ ăn vặt. Linh Linh chờ chú dưới một bóng cây bên ngoài thôn, chú một mình đi vào cái thôn đó. Thôn có tên là Tống Doanh.
Chú nói với Đình Đình:
“Li hôn đi. Nói thật với cô, tôi muốn trước khi chết kết hôn với Linh Linh. Tranh thủ khi còn sống thì đàng hoàng sống cùng cô ấy.”
Thím tôi nghĩ một lát:
“Li hôn cũng được, anh bảo anh trai anh cho tôi hai cỗ quan tài tốt. Nhất định phải là quan tài tốt nhất, trên quan tài phải khắc loại hoa đẹp nhất.”
Chú tôi hỏi: “Ai dùng vậy?”
Thím tôi nói: “Anh đừng quản.”
Chú tôi nghĩ một lúc: “Tôi biết cô chuẩn bị quan tài cho ai rồi. Anh ta cũng có bệnh nhiệt à?”
Thím tôi nói: “Anh đừng hỏi tôi có được không.”
Chú tôi không nói gì nữa.
⚝ 2 ⚝Ông đã đến nhà Đinh Tiểu Minh.
Nhà Tiểu Minh không có người, ông liền tìm đến ruộng nhà họ.
Ngay ở đầu thôn ông đã ngăn em dâu của ông, mẹ của Tiểu Minh lại, như ngăn một người xa lạ lại hỏi đường, ông đường đột nói:
“Thím đi tưới ruộng à?”
Mẹ Tiểu Minh đi tưới ruộng, đi tưới nước cho tiểu mạch. Ruộng nhà bà ta nằm bên cổ đạo Hoàng Hà ở phía đông thôn, lúc đi tưới nước mới nhớ ra nên đổ phân hóa học vào nước, để nước hòa với phân, thấm vào trong ruộng, nên lại quay về lấy phân bón. Khi quay về thì bị ông tôi ngăn lại ở cổ đạo Hoàng Hà mà hỏi như vậy. Mẹ Tiểu Minh nghe thấy rồi, nhưng lại nhìn trái nhìn phải, nhìn thấy trên cổ đạo ngoài cỏ mọc quá đầu gối, mọc quá hông, không có ai khác nữa, thì mới tin là ông đang hỏi bà.
Mãi rồi mới buột miệng đáp:
“À. Tưới ruộng.”
Ông liền đứng ngây trước mặt người ta nói:
“Quả thật hận không thể để thằng Lượng chết ngay ngày mai.”
Mẹ Tiểu Minh cười nhạt:
“E rằng ông anh muốn để Tiểu Minh li hôn rồi tác thành cho bọn chúng phải không?”
Mặt ông đỏ bừng lên:
“Chúng là một đôi chết không cần liêm sỉ.”
Mẹ Tiểu Minh liền đứng dưới gốc cây nhỏ ở đầu thôn, liếc ông tôi, như liếc một người không xứng được nhìn một cái. Khóe miệng của bà động đậy theo, hừ mũi một cái, môi vểnh lên nụ cười nhạt nhẽo, im lặng một hồi, giọng bà liền trở nên hiền hòa:
“Thế này nhé, anh, là thím nên em cũng nói thật với anh, muốn li hôn với Tiểu Minh cũng được, bây giờ Tiểu Minh cũng có đối tượng rồi, hoàng hoa khuê nữ hẳn hoi. Nhưng người ta vừa mở miệng là đòi năm nghìn đồng lễ vật. Nói có năm nghìn đồng, thì người ta gả đến Đinh Trang ngày nào cũng được.”
Nói đến đây, mẹ Tiểu Minh lại quét ánh nhìn lên đám cỏ trên cổ đạo, giống như xem xung quanh rốt cuộc có người không, chờ lúc biết chính xác là không có người rồi, mới tiếp tục nói:
“Chẳng phải Đinh Lượng muốn nhân lúc còn sống muốn danh chính ngôn thuận với Linh Linh sao? Vậy thì bảo hai đứa chúng đem năm nghìn đồng ra đây. Đem ra rồi, Tiểu Minh có tiền kết hôn, hai chúng nó cũng danh chính ngôn thuận, cho dù chết cũng có thể đường đường chính chính chôn chung với nhau.”
Ông đứng ngây ra ở con đường nhỏ giữa cổ đạo, gió lướt nhẹ thổi cây ngải đến người ông. Vị ngải lại từ trên mặt ông bay lên không trung.
“Dù sao Tiểu Minh và cô vợ này của nó đều là người không có bệnh,” mẹ Tiểu Minh nói. “Người ta còn lấy giấy chứng không có bệnh ở bệnh viện cho Tiểu Minh xem; nhưng cháu em và con yêu tinh kia đều là người sống chẳng được bao lâu nữa, chờ thì không chờ được với Tiểu Minh rồi, chỉ cần có năm nghìn đồng đó, Tiểu Minh sẽ lập tức li hôn với Linh Linh. Sau khi li hôn, cháu em có thể kết hôn với con yêu tinh đó, Tiểu Minh cũng có thể kết hôn với người ta. Thế là đẹp cả đôi đường.”
Ông vẫn ngây ra.
Mẹ Tiểu Minh bắt đầu đi về nhà.
Mông đánh bên này đánh bên kia bước về thôn.
Ông lại quay người nhìn theo mẹ Tiểu Minh, gọi với theo:
“Trong sách nói bón phân thì đừng cho vào nước, thím nghĩ xem, phân hòa vào nước, kì thực phí đi một nửa dinh dưỡng, ngay cả cỏ cũng có thể ăn được phân đó.”
Mẹ Tiểu Minh vẫn bước tiếp, vẫn đi về phía thôn. Đi được một đoạn bà quay đầu lại nói to: “Anh, anh cũng là người từng dạy học, còn có mặt mũi thay hai đứa vô liêm sỉ đó đến nói loại chuyện này sao?”
Ông vẫn đờ đẫn đứng đó, như một cây cọc gỗ trên cổ đạo Hoàng Hà. Cỏ xung quanh đều xanh tốt um tùm, nhưng cây cọc đó thì đứng khô khốc dưới bầu trời.
Trong bóng chiều chạng vạng, ông đi tìm người cháu Đinh Tiểu Minh. Tiểu Minh đã tưới xong ruộng, đang ngồi nghỉ trên đê cổ đạo Hoàng Hà. Mẹ anh ta về thôn nấu cơm, còn anh ta ngồi nghỉ ngơi trên con đê cổ đạo. Ánh chiều tà đỏ thẫm, nhuộm cả bình nguyên thành màu tím đỏ. Màu đỏ thẫm vừa chạm vào sắc xanh trên bình nguyên liền trở thành tím thẫm. Ánh sáng màu tím thẫm tỏa ra, như cả bình nguyên đang sôi lên luồng khí tím. Tiểu Minh ngồi dưới gốc cây hòe trên đê, đang hút thuốc, khói nhả ra bay vào trong ánh chiều tà hắt lên màu vàng sáng.
Ông đi đến.
Ông buồn bã đứng trước mặt Tiểu Minh nói:
“Minh à, trước đây cháu không hút thuốc, sao bây giờ lại hút vậy?”
Tiểu Minh liếc nhìn ông, quay mặt sang một bên.
Ông lại cố giấu sự ngượng ngùng ngồi xuống:
“Hút thuốc thì có gì tốt?”
Tiểu Minh rít mạnh một hơi, giống như biết rằng không tốt nên mới hút:
“Cháu không giống anh Đinh Huy, làm quan ở Ủy ban bệnh nhiệt huyện, người ta tặng thuốc tốt hút không hết, rượu ngon uống không cạn. Không hút được thuốc tốt chẳng lẽ không thể hút chút thuốc kém sao.”
Ông liền ngồi xuống, cười cười. Nụ cười khô héo:
“Đinh Huy, Đinh Lượng đều không tốt, chúng bị xe hơi đâm chết thì tốt. Nhưng xe hơi vẫn chưa đâm chết chúng, làm thế nào bây giờ? Bác cũng không thể bóp cổ chúng. Hơn nữa, bác già rồi, cũng không có sức mà bóp chúng nữa.”
Tiểu Minh cười cười, nụ cười giễu cợt, nụ cười như hai sợi tơ vàng treo trên khóe miệng anh ta, như hai chiếc cầu vồng bay trên khóe miệng anh ta:
“Cho nên bác mới để họ sống thì sống cho tốt, người không có bệnh thì sống như ở thiên đàng. Người có bệnh thì trước khi chết cũng như sống ở thiên đàng à?”
Ông liền nhìn người cháu ông, cháu ruột, không nói gì, màu vàng bay trên mặt ông, vàng thảm hại, hết trận vàng lại đến trận đỏ, như có người tát lên mặt ông. Ông cúi đầu xuống, rồi lại ngẩng đầu lên, như muốn đưa mặt đến trước mặt người cháu để nó tiếp tục tát.
“Tiểu Minh,” ông nói. “Trong lòng còn giận thì cháu tát hai cái lên mặt bác, tát hai cái lên mặt thầy giáo Đinh của cháu đi.”
Tiểu Minh lại cười, cười một cách lạnh lẽo:
“Thầy giáo Đinh, bác đức cao vọng trọng, cháu nào dám động đến bác. Nếu cháu động đến móng tay bác, anh Đinh Huy dám phái người đến bắt cháu, Đinh Lượng dám đem máu bệnh của hắn đổ vào trong nồi cơm nhà cháu.”
Ông liền nói:
“Đinh Huy dám động đến ngón tay cháu, bác cháu dám chết trước mặt nó; Đinh Lượng dám to tiếng trước mặt cháu, bác cháu dám cắt cổ nó.”
Đến lúc này, Tiểu Minh không cười nữa. Không cười nhạt, cũng không cười lạnh lẽo, chỉ đanh mặt lên, lộ ra sắc xanh, xanh đen, khiến trên mặt như có máu tụ, hạ giọng nói:
“Bác, bác xét đến cùng một đời dạy học, là người biết ăn nói. Nhưng sao một người thấu tình đạt lí như bác, Đinh Lượng cướp vợ cháu sao bác không quản? Sao bác không đánh nó, mắng nó, mà còn để chúng sống vô liêm sỉ với nhau?”
Ông liền nói:
“Tiểu Minh, cháu nói một câu thật lòng với bác, cháu còn cần Linh Linh không? Cháu còn dự định sống với nó nữa không?”
Tiểu Minh hừ mũi một cái:
“Tiểu Minh này có vô dụng hơn nữa thì cũng không ra cửa nhặt đồ rác rưởi.”
Ông liền nói:
“Vậy thì li hôn đi, tác thành cho hai đứa nó.”
Tiểu Minh nói:
“Thầy giáo Đinh, bác bảo cháu nói thật với bác, thì cháu cũng nói thật với bác, cháu tìm thấy vợ khác rồi, còn trẻ hơn, xinh hơn, cao hơn, trắng hơn Linh Linh, và còn có học vấn nữa, nhà người ta không lấy của nhà cháu một đồng, chỉ cần cháu đến bệnh viện làm xét nghiệm không có bệnh nhiệt. Chỉ cần Đinh Tiểu Minh này chưa từng bán máu, không có bệnh nhiệt, cháu cũng cần cô ấy không có bệnh nhiệt, cũng bảo cô ấy đi viện làm xét nghiệm không có bệnh nhiệt. Hai tờ xét nghiệm này chính là lễ vật hai chúng cháu dành cho nhau. Hai chúng cháu vốn thống nhất là trong tháng này thì kết hôn, nhưng bây giờ Đinh Lượng và Linh Linh sống cùng với nhau, sống một cách táo tợn, không phải họ cũng muốn kết hôn sao? Không phải muốn danh chính ngôn thuận trước khi chết sao, chết rồi còn muốn chôn chung sao? Hừ, bây giờ cháu còn không muốn kết hôn cơ, cháu cứ không li hôn với Linh Linh đấy, muốn danh chính ngôn thuận phải không? Cho chúng mơ, mơ đến chết.”
Ông liền đứng trước Tiểu Minh, nghe những lời vừa tức vừa giận vừa đắc ý của Tiểu Minh, đến khi anh ta nói xong, biết không còn hi vọng gì nữa, mới rời khỏi con đê sông cổ của cổ đạo Hoàng Hà, từ dưới đê đi về phía trường học. Ánh chiều tà trên con đê cổ đạo sáng lên trong suốt, đỏ diễm lệ, giống như bốn phía được rắc lên một tầng nước màu đỏ ánh kim. Con đê trên bình nguyên đã sớm có tiếng ve sầu, từ nơi nào trên cổ đạo Hoàng Hà khản cổ kêu, vang tới bỏng rát như chuông réo, vang lên phía trước, rồi lại vọng từ phía sau. Ông liền chậm rãi rời khỏi chỗ Tiểu Minh đi vào trường học, đi mấy bước thì quay đầu lại nhìn, nhìn thấy Đinh Tiểu Minh cũng ngồi dậy đi về nhà, khi ánh mắt hai người đối nhau, ông đứng lại. Ông thấy Đinh Tiểu Minh nhìn thẳng ông, như còn có lời muốn nói với ông.
Ông bèn đứng lại chờ Tiểu Minh nói.
Chờ đến khi Tiểu Minh gọi lớn:
“Để Đinh Lượng và Linh Linh chờ đi, để chúng chờ đến chết, đến đúng ngày mà chúng chết, Tiểu Minh này sẽ kết hôn.”
Ông lại quay người bỏ đi.
Có một đoạn của cổ đạo là đê cát cũ, cỏ ngải mọc ở đó giống hệt cây tùng. Giống cây tùng mà hồi trẻ ông gặp ở Đông Kinh, cây tùng hình tháp, cây bách hình tháp, cây ngải này cũng như thế, cả một đám lớn, cây này nối cây kia mọc thành hình tháp, xanh tốt um tùm nhuốm trong sắc mặt trời vàng.
Ông liền đi vào trong đám cây ngải đó, men theo một con đường, con đường nho nhỏ, châu chấu không ngừng bò lên chân ông, trên dép ông, còn nhảy lên người ông. Bước lặng lẽ, cứ thế bước, chờ đến khi mặt trời tắt hẳn rồi, chờ khi ông sắp từ con đường nhỏ ấy rẽ vào trường học, ông liền nghe thấy sau lưng có tiếng bước chân, quay đầu nhìn lại, ông nhìn thấy sau lưng ông là Tiểu Minh.
Lại là Tiểu Minh.
Mồ hôi giăng trên mặt, bước nhanh, có đất cát từ dưới chân bay lên mặt. Mặt đầy bùn và mồ hôi, anh ta từ phía sau bước đến, thấy ông đứng lại, anh ta cũng đứng lại, cách mười mấy bước, nhìn lẫn nhau. Anh ta gào:
“Này, bác...”
“Tiểu Minh à…”
“Nếu muốn để cháu li hôn cũng được, để cháu tác thành cho hai người họ cũng được, nhưng có một việc bác phải đồng ý cháu, anh Lượng cũng phải đồng ý cháu.”
“Việc gì?”
“Bác có đồng ý không?”
“Cháu nói đi.”
“Cháu nghĩ kĩ rồi, cháu sẽ đồng ý li hôn với Linh Linh ngay lập tức, để cô ta và anh Lượng lập tức kết hôn. Bọn họ không phải muốn danh chính ngôn thuận chôn chung khi chết sao? Được, cháu đồng ý, để anh Lượng giấy trắng mực đen viết di chúc, đồng ý sau khi anh ấy chết thì đem nhà, vườn, gia sản của anh ấy cho cháu hết, dù sao anh Huy cũng đi rồi, sẽ không quay lại Đinh Trang nữa, nhà anh Huy tốt, để cho bác dưỡng già; nhà và gia sản của anh Lượng không tốt bằng anh Huy, vậy thì để lại cho cháu.”
Ông liền đứng lại trên miệng hố, bên một đám cây ngải, nheo mắt nhìn, nhìn người cháu Đinh Tiểu Minh của ông.
“Bác à, bác thấy cháu nói có được không? Chỉ cần được, ngày mai cháu sẽ lên xã làm thủ tục li hôn với Linh Linh, ngày hôm sau họ có thể đến xã lĩnh giấy kết hôn.”
Ông liền đứng bên miệng hố, bên đám ngải, nheo mắt nhìn, nhìn cháu Đinh Tiểu Minh của ông.
“Bác có nghe thấy không? Thầy giáo Đinh, bác là bác ruột của cháu, cháu là cháu ruột của bác, phù sa không chảy vào ruộng của người ngoài, anh Lượng chết rồi thì để gia sản lại cho cháu, dù sao cũng tốt hơn cho người ngoài, dù sao cũng tốt hơn bị ép sung công.”
“Bác nghĩ đi, bác nói với anh Lượng một tiếng, anh ấy chết rồi chẳng dùng gia sản làm gì, cháu cũng không phải cần món gia sản đó khi anh ấy sống, mà đợi sau khi anh ấy và Linh Linh chết. Nhưng nếu họ không đồng ý, cháu sẽ không li hôn với Linh Linh. Cháu không li hôn thì anh ấy không thể kết hôn với Linh Linh. Không thể danh chính ngôn thuận sống với Linh Linh được, khi chết rồi cũng phải ôm mối tâm bệnh này vào trong mộ.”
Ông nghe vậy, đột nhiên trước mắt có chút hoa đi, mặt trời đỏ máu ánh chiếu cả một vùng, chầm chậm quay trước mặt ông. Cây và cỏ, cỏ ngải, cỏ râu rồng, cỏ tranh, đều quay trước mặt ông, như từ dưới chân quay ra chỗ xa vậy. Quay chầm chậm, ngay cả người cháu Tiểu Minh cũng đang quay ở chỗ xa xa.
“Cháu đi đây, bác nói với anh Lượng một chút, bảo anh ấy nghĩ xem. Con người ở trên thế gian này có thể sống tốt mấy ngày? Đồ đạc đều là thứ chết chẳng thể mang theo, chỉ có sống ngày nào thoải mái ngày đó mới là sự thật.”
Nói xong rồi đi.
Đinh Tiểu Minh nói xong rồi đi, bước đi lắc lư, chầm chậm, người lẫn vào trong ráng chiều ánh vàng ánh đỏ.
⚝ 3 ⚝Trên đường chân trời phía tây, phía xa nhất của bình nguyên, thôn trang và cỏ cây đều bất động trên mặt đất, như vẽ trên một tờ giấy. Con đê của cổ đạo Hoàng Hà trở thành đê của đồi cát, mặt hướng về mặt trời đều có cỏ mọc tốt tươi, còn mặt tối thì trơ trọi, đất đá kết thành vỏ cứng, trông như những vết sẹo kết lại do bị bỏng. Trên bờ đê, trên đỉnh đồi, tất cả đều sáng lên nhẵn bóng, trơ trụi, sáng lên màu trắng xám lấp lóa. Trong bóng hoàng hôn, có mùi của cỏ và cát phơi ấm cả một ngày tỏa ra ngòn ngọt hăng hắc, giống như mùi nước được bỏ đường tỏa ra trên bình nguyên mênh mông không bến bờ.
Cả bình nguyên giống như một mặt hồ tanh tao, ngọt ngào ấm áp.
Bình nguyên chính là một mặt hồ không thấy bờ được rót đầy vị tanh, vị ngọt, vị ấm này.
Hoàng hôn rồi.
Con dê nhà ai từ phía trường học đi về Đinh Trang, tiếng kêu của con dê như một cây sào trúc lướt trên mặt hồ, thuận gió lướt như tên bắn, như chọc ra một cái động giữa mặt hồ tĩnh lặng.
Hoàng hôn rồi.
Có người đuổi con trâu đã thả cả ngày chậm rãi đi về thôn, tiếng họ trâu không giống một cái dây xuyên qua bình nguyên, mà như một vũng bùn chầm chậm thấm dần ra bốn phía, chảy chầm chậm, để vá vào cái hố mà tiếng kêu của con dê vừa chọc thủng.
Hoàng hôn rồi.
Đầu Đinh Trang có một người đàn ông đang đứng hướng về ruộng mạch phía xa xa gọi lớn:
“Chú ba, ngày mai chú có bận không?”
“Không bận, có việc gì vậy?”
“Bố cháu mất rồi, mai chú tới thu xếp việc chôn cất nhé.”
Im lặng một hồi, rồi lại tiếp tục một hỏi một đáp:
“Mất khi nào?”
“Hơn nửa ngày rồi.”
“Có quan tài chưa?”
“Không phải anh Dược Tiến và Căn Trụ đã phân cho một cây liễu sao.”
“Quần áo thì sao?”
“Mẹ cháu chuẩn bị sớm rồi.”
“Vậy tốt rồi, sớm mai chú qua.”
Bình nguyên lại trở về yên tĩnh, như một mặt hồ không gió ấm mênh mông.
⚝ 4 ⚝Tôi đồng ý sau khi tôi và Linh Linh qua đời, toàn bộ nhà cửa, vườn tược, cây cối, đồ dùng, và 3 mẫu rưỡi ruộng nước sát ruộng nhà họ Vương, nhà họ Trương ở phía bắc cổ đạo Hoàng Hà đều thuộc sở hữu của Tiểu Minh, em con chú của tôi. Những gia sản này cụ thể là: 3 gian nhà ngói gạch xanh, 2 chái nhà (trong đó 1 chái là bếp, 1 chái là nhà kho). Vườn tược đất đai hơn 200m², trong sân bào đồng 3 cây (những cây này khi tôi và Dương Linh Linh còn sống phải bảo đảm không chặt không bán). Đồ gia dụng bao gồm tủ đứng 1 cái, bàn 1 chiếc, rương hòm 1 cái, tủ quần áo 1 chiếc, giá rửa mặt 1 cái, ghế tựa sơn đỏ 4 cái, ghế băng nhỏ 5 cái, ghế băng 2 cái, giường lớn 1 chiếc, giường nhỏ 1 chiếc. Ngoài ra, còn có 2 cái vại lớn, 6 cái hộp. Những đồ dùng này, chỉ cần tôi và Linh Linh còn sống, nhất định phải yêu thương, không được làm hỏng, không được dịch chuyển, làm mất.
Lời nói gió bay, giấy trắng mực đen đây có thể xem là di thư của tôi. Di thư này do ngũ đệ Đinh Tiểu Minh gìn giữ, sau khi tôi và Linh Linh chết sẽ có hiệu lực. Bố tôi Đinh Thủy Dương không được tranh chấp tài sản với Đinh Tiểu Minh.
Người lập di chúc: Đinh Lượng
Ngày x tháng x năm xxxx
⚝ 5 ⚝Khi chú tôi đi đưa tờ giấy trắng mực đen này cho Đinh Tiểu Minh, gọi Đinh Tiểu Minh ra cổng, chú ở ngoài cổng lớn, Đinh Tiểu Minh đứng trong cổng lớn, chú đưa tờ giấy trắng mực đen ném vào mặt Đinh Tiểu Minh, nói: “Cho!”.
Đinh Tiểu Minh nhặt tờ giấy trắng mực đen đó lên nhìn, oan ức nói: “Anh, anh cướp vợ của em, còn mắng em thế này à?”