- 7 -

Khí lạnh tỏa dần xuống đồng ruộng, mặt trăng ở chân trời mỗi lúc một lên cao, đôi bạn tình nằm nghỉ trên ổ rơm tắm ánh trăng dịu, họ ôm ấp nhau, rồi khi đã thỏa tình họ lăn ra ngủ; thức dậy, lửa tình lại bùng lên, họ lại ôm ấp nhau, rồi lại thiu thiu ngủ. Sau cùng họ mệt nhoài nằm trơ ra đó; Lise chúi đầu vào đống rơm thở hổn hển. Goldmund nằm ngửa không cử động, mắt chìm đắm vào trời mờ, hai người cũng thấy buồn mênh mang, họ tìm thấy lối thoát trong giấc ngủ. Họ ngủ thật say, ngủ hoài, ngủ một cách thèm khát như họ ngủ lần này là lần cuối cùng, làm như họ bị bắt buộc phải thức vĩnh viễn, và những giờ cuối cùng này trước hết họ phải thu lấy tất cả giấc ngủ trên đời này.

Khi mở mắt ra, y thấy Lise bận bịu với mớ tóc đen, Y còn nửa thức nửa ngủ, đưa mắt ngắm nàng một cách lơ đãng.

Sau cùng y nói: “ Em đã thức dậy rồi đấy à?”

Nàng quay phắt ngay lại như sợ hãi.

“Em phải đi đây,” nàng nói ra vẻ buồn rầu và bối rối. “Em không muốn đánh thức anh dậy.”

“Thì anh đã dậy rồi. Đã phải đi rồi sao? Chúng ta không phải là người vô gia đình à?”

“Em không có nhà thật, nhưng anh, anh có tu viện “

“Anh không ở tu viện nữa, anh cũng như em, anh chỉ có một thân một mình. Anh sống không có mục đích. Anh sẽ đi theo em.”

Nàng quay mắt đi.

“Anh Goldmund, anh không thể đến với em được. Em phải về với chồng em; hắn sẽ đánh em vì đi ngủ lang. Em sẽ nói là em lạc đường, nhưng chắc hắn không tin.”

Lúc ấy Goldmund nghĩ đến lời Narziss đã nói trước cho mình biết. Lòi tiên tri đã thực hiện.

Y đứng dậy dạng tay ra.

“Anh đã lầm, anh tưởng rằng chúng ta sẽ ở với nhau. Có thật em muốn để anh ngủ và trốn đi không có lời từ biệt không?”

“Em sợ anh cũng nổi giận, có thể đánh em. Chẳng thà chồng đánh thì không sao, nhưng em không muốn anh đánh em.”

Y rụt tay về.

“Lise, anh không bao giờ đánh em. Sao em không muốn sống với anh lại muốn sống với chồng để cho chồng đánh?

Nàng vùng đẩy tay y ra.

“Không, không, không!” Nàng kêu lên giọng pha nước mắt. Y cảm thấy trái tim mình muốn rụng ra, thấy nàng thích chồng đánh chứ không thích nghe y nói những lời ngọt ngào, y bèn buông tay ra, nàng bật ra khóc. Ngay lúc ấy nàng bỏ chạy, tay vẫn đưa lên dụi mắt. Y không nói gì nữa, chỉ rõi mắt theo. Y phàn nàn cho nàng khi thấy nàng đi qua đồng cỏ xanh, theo tiếng gọi hay mãnh lực nào, một mãnh lực xa lạ nhưng người ta không thể cưỡng được. Y phàn nàn cho nàng và y phàn nàn cho y chút ít, dường như y không gặp may, y bị bỏ rơi lại đó một mình trơ trọi. Vả chăng y hãy còn mệt và buồn ngủ, chưa bao giờ y kiệt lực đến thế. Thôi kệ, ta còn chán thì giờ để mà đau khổ, hãy ngủ cái đã. Thế là y lại ngủ cho đến lúc mặt trời lên cao và nắng nóng, y mới tỉnh lại.

Người đã lại sức y vội đứng lên chạy ra bờ suối uống nước và rửa mặt. Những kỷ niệm dồn dập nổi lên trong trí. Muôn ngàn hình ảnh, muôn ngàn cảm giác êm ái và tươi đẹp của những phút tình ái đêm trước đều tỏa hương thơm như những bóng hoa xứ lạ. Những cảm tưởng ấy dõi theo y trong khi y can đảm lên đường, y thấy lại những cảm giác ấy, nếm lại, sờ mó vuổt ve lại một lăn nữa, rồi lại một lần nữa. Người thiếu nữ da nâu lạ mặt đã đem lại cho y biết bao mơ mộng! Nàng đã làm nở biết bao nụ hoa, nàng đã thỏa mãn cho y biết bao hiếu kỳ, biết bao thèm khát và nàng đã gợi lên biết bao hiếu kỳ và thèm khát mới!

Trước mặt y, bát ngát đồng ruộng chuôm ao rạ khô và rừng âm u; khuất nẻo sau chắc là phải có trại ấp, cối xay, có một làng hay một tỉnh. Lần thứ nhất đời mở rộng trước mặt y, chờ đợi y, sẵn sàng đón tiếp y, đem lại cho y ngọt bùi và đau khổ. Y không còn là một cậu học trò nhìn đời qua cửa sổ, y bước đi không phải là đi chơi mát, thế nào rồi cũng trở về. Cuộc đời to rộng ấy, bây giờ là một sự thực, một thành phần của người y; vận mệnh của y ở trong cuộc đời ấy, gầm trời của nó là gầm trời của y, nắng mưa y phải chịu. Y quả là bé nhỏ: trong vũ trụ to rộng ấy, y lủi thủi đi như một con thỏ, một con sâu, con bọ qua khoảng bao la màu xanh và màu lam. Không còn tiếng chuông đánh thức, báo giờ hành lễ, giờ học bài, giờ ăn sáng.

Trời ơi! Y đói làm sao! Một bát sữa, một bát canh — nghĩ đến mà thấy mê! Y như một con chó sói đang đói. Đi qua một thửa ruộng lúa mì bông đã gần chín, y bóc hạt cho vào miệng nhai nghiến ngấu những hạt nhỏ quá như muốn lẫn trốn mất, y nhặt nhiều bông lúa khác nhét đầy túi. Y lượm được ít hạt dẻ, tuy còn xanh nhưng y cũng khoan khoái mà cắn vỡ vỏ lấy một nắm mang theo.

Rồi y lại đi đến rừng, rừng thông lẫn với sên và tần bì, cũng có nhiều cây sim; y dừng lại cho mát, hái quả ăn. Giữa đám cỏ rừng thân ốm o cứng queo có lẫn những cây cát cánh mầu xanh lam; đàn bướm cánh nâu bay lượn dưới nắng, õng ẹo lượn những đường gẫy rồi biến mất. Bà Thánh Geneviève đã sống trong một cánh rừng như thế. Y vẫn thích truyện Thánh Genevière. Trời ơi! Nếu y được gặp bà thì sung sướng biết bao! Có lẽ trong rừng sâu có một cái am làm bằng vỏ cây hay một cái hang trong có một vị thầy tu già râu ria xồm xoàm, chắc là y sẽ đến làm quen ngay. Và dù có trộm cướp chắc họ cũng chẳng làm hại y. Y muốn thấy bóng người, người nào cũng được. Nhưng y biết rằng y có thể đi mãi trong rừng hết ngày hôm nay, ngày mai và nhiều ngày nữa y cũng chẳng gặp bóng người. Y phải chấp nhận điều ấy nếu số mệnh của y là như vậy. Không nên nghĩ nhiều, phải để cho dòng đời kéo đi muốn sao hay vậy.

Ý nghe tiếng một con chim gõ kiến đang mổ vào cây vội ghé mắt nhòm. Nhìn mãi mà không thấy, sau cùng cũng kiếm ra, y nhìn con chim một lát, nó một mình ở trên cao bám vào thân cây lấy mỏ mổ vào thân cây, thò đầu ra, thụt đầu lại mãi không chán. Đáng tiếc rằng người ta không thể nói chuyên được với loài vật. Giá có thể gọi được con chim nói với nó một câu ngọt ngào, nhờ nó bảo cho biết cuộc sống của nó ở trên cây cao, việc làm của nó, niềm vui của nó thì hay biết bao! Trời ơi, giá mình có thể biến hình ra chim!

Y nhớ lại thỉnh thoảng trong những giờ nhàn rỗi y thường lấy bút chì vẽ lên bàn bông hoa, tàn lá, cây cối, súc vật, đầu người. Y vẽ chơi như vậy, rất lâu, thỉnh thoảng y như một ông Trời con, theo sáng kiến của mình tạo ra hình vật; y vẽ mắt và miệng cho một cánh hoa, một cái cây có đầu người, một khuôn mặt bằng những cái lá đâm ra từ một cành cây. Cách chơi vẽ như vậy làm y sung sướng mê mẩn đến hàng giờ. Y dùng thuật ấy để vẽ một vài nét của một khuôn mặt rồi chính mình lấy làm ngạc nhiên rằng khuôn mặt ấy hóa ra lá cây, đầu cá, đuôi chồn, lông mày một người. Y nghĩ rằng người ta phải có khả năng biến hình như thế, như những nét vẽ trên bàn ngày xưa. Y sẽ sung sướng biết bao nếu có thể biến thành con chim mổ kiến trong một ngày hay trong một tháng; y sẽ sống trên ngọn cây, nhảy nhót trên thân cây, lấy mỏ rắn rỏi mổ vỏ cây, tựa mình vào lông đuôi; y sẽ nói tiếng chim mổ kiến và lấy trong vỏ cây ra biết bao thứ ngon lành. Trong rừng vắng con chim mổ kiến gỗ vào thân cây làm vang lên những tiếng kêu mạnh mẽ và thi vị.

Goldmund gặp rất nhiều thú vật trên đường rừng. Thỏ trong bụi nhảy ra lúc y tới gần, nhìn y trừng trừng, quay trở lại rồi quắp tai chạy, dưới đuôi một đốm trắng. Trong một chỗ rừng thưa, y trông thấy một con rắn nằm yên không cử động, không phải rắn sống, đó chỉ là cái xác; y cầm lấy ngắm nghía: dọc theo sống lưng, những đường vẽ nâu và đen tuyệt đẹp; mặt trời thấu qua cái xác mỏng như một cái mạng nhện. Y trông thấy những con sáo mỏ vàng, hai mắt đen đầy lo ngại của chúng ở dưới hàng mi hẹp, nhìn y trừng trừng, chúng bay là là mặt đất chạy trốn. Chim mai hoa và chim đỏ cổ thật nhiều. Trong một góc rừng có một cái hố đầy nước đục xanh lè, trên mặt nước đàn nhện chân dài lêu nghêu chạy khắp mọi phía không ngót như bị quỷ ám, chúng làm rối rít không ai hiểu gì; phía trên, một vài con chuồn chuồn cánh màu lam tối bay qua. Đã khuya lắm, có lúc y chợt thấy, đúng hơn, y chỉ thấy lá cây rung động nhào lộn, y nghe tiếng cành khô lắc rắc và đất mềm bắn ra, rồi một con vật lớn văng mình qua những cảnh cây, có lẽ một con nai hay con lợn lòi, y cũng không biết rõ. Y còn đứng đấy lấy lại hơi thở sau cơn sợ, y bãi hãi rõi mắt theo hút con vật, theo mãi sau khi sự vật đã trở lại yên lặng từ lâu.

Y không kiếm được lối ra khỏi rừng, đành phải ngủ đêm ở đấy. Trong khi nằm trong đám rêu rừng làm chỗ ngủ y tưởng tượng ra cái gì sẽ xảy đến nếu y không ra được khỏi rừng, phải ở đấy mãi mãi. Y nghĩ rằng như vậy sẽ khổ lắm. Dầu sao thì sống bằng trái cây và ngủ trên đám rêu rừng cũng có thể được, có lẽ rồi y sẽ làm được một cái lều cỏ và tìm được cách đánh lửa. Nhưng ở đây một mình mãi, ở giữa sự yên lặng của những thân cây, ngủ lì ở với những loài vật thấy người thì chạy, không thể nói chuyện được với chúng nó, như thế thì buồn không chịu nổi.

Không thấy bóng người, không được chào hỏi ai sớm tối, không được nhìn vào tận mắt người khác hay thấy những khuôn mặt người khác, không được ngắm nghía thiếu nữ và phụ nữ, không được thường thức một cái hôn, không được hưởng cái khoan khoái bí hiểm khi để cho hai môi và tay chân máy động. Trời ơi! Không thể nào tưởng tượng một đời sống như thế được! Nếu số kiếp của y như vậy, y sẽ tìm cách hóa thành con vật, con gấu hay con nai, dù rằng phải bỏ hạnh phúc vĩnh viễn nơi thiên đàng. Làm thân gấu, yêu một con gấu cái, tưởng cũng không sao, mà còn hơn có lý trí, có ngôn ngữ và bao nhiêu cái khác nữa để sống cô đơn, buồn rầu, không tình ái.

Nằm trên đống rêu rừng, trước khi ngủ, y lắng tai nghe muôn ngàn tiếng kêu bí hiểm và khó hiểu của đêm trong rừng, lòng đầy hiếu kỳ và khắc khoải. Bầu bạn của y bây giờ chỉ có thế, y phải sống với cảnh vật ấy, làm quen với nó, thử thách và thỏa hiệp với nó; bây giờ y dự vào thế giới của loài cáo, loàỉ hươu, cây tùng, cây bách, y phải sống với chúng, phải cùng với chúng thở bầu không khí, tắm làn ánh sáng, đợi ngày lại sáng, cùng chúng thấy đói lòng, trở thành khách trọ của chúng.

Về sau y ngủ đi nằm mơ thấy vật và người, y là con gấu, y ăn thịt Lise bằng cái vuốt ve của y. Nửa đêm y tỉnh dậy, sợ hãi quá chừng mà không duyên cớ, y cảm thấy trái tim mình rất xôn xao, y bối rối nằm suy nghĩ. Y chợt nghĩ ra hôm qua và hôm nay y ngủ quên đi không cầu nguyện buổi tối. Y trỗi dậy, quỳ gần chỗ ngủ và cầu kinh buổi tối hai lần, cầu cho ngày hôm qua và ngày hôm nay. Chẳng bao lâu y ngủ thiếp đi.

Sáng dậy y đưa mắt nhìn quanh ngoài bụi rậm: Y đã quên mất mình ở chỗ nào. Niềm khắc khoải trong rừng dịu đi, y lại thấy vui vẻ sống với cảnh rừng, nhưng vẫn đi theo hướng mặt trời mọc. Một lần y đi đến một ngõ hẻm bằng phẳng ít bụi cây, ở giữa là những cây thông trắng thân mọc thẳng tắp, rất lớn, rất già, và sau khi đi một lúc giữa những hàng cột thiên nhiên đó y nghĩ đến những cột trụ trong nhà thờ ở tu viện mà hôm trước y đã thấy Narziss biến vào trong cái cửa tối òm ngôi nhà thờ ấy — từ bao giờ vậy? Mơi có hai ngày thôi ư?

Sau hai ngày hai đêm y mới ra được khỏi rừng. Y sung sướng mà thấy lại dấu vết sự có mặt của loài người: đồng ruộng đầy hoa mầu, những cánh đồng lúa miên và lúa mạch, những bãi cỏ đó đây vắt qua một con đường mòn có lúc nhìn thấy rõ. Goldmund hái lúa miên bỏ vào miệng nhai; đất có cây trồng niềm nở tiếp đón y. Sau một hồi ở trong rừng, y thấy cái gì cũng có vẻ qua tay nhào nặn của loài người, cũng có vẻ thân thiện với y, từ con đường nhỏ đến bông lúa mạch, đến bông hoa xanh đã tàn, cánh hoa bợt trắng. Bây giờ y sẽ tiếp xúc với người! Đi độ một giờ, y qua một thửa ruộng, trên bờ đựng một cây thánh giá. Y quỳ xuống chân thánh giá cầu nguyện. Đi quanh một cải đồi, y bỗng đến dưới một cây bồ đề bóng mát mẻ, y khoan khoái nghe tiếng nước reo trong bồn nước rồi chảy qua một cái máng gỗ ra một cái thùng lớn, y uống một hớp nước lạnh ngon lành, y sung sướng mà trông thấy một vài mái tranh lấp ló trên đám cây hương mộc trái đã nhám đen. Tiếng bò cái kêu làm y cảm động sâu xa hơn tất cả những dấu hịệu thân yêu chứng tỏ sự có mặt của loài người. Y tìm đến với tiếng kêu cũng an ủi, cũng nồng ấm, cũng thân mật như một tiếng chào hỏi hay một câu chúc mừng khách đến nhà.

Y lắng tai, tiến đến căn nhà vừa nghe thấy tiếng bò kêu. Một đứa con nít tóc đỏ, mắt xanh lợt ngồi trước cửa, gần nó là một lon nước đầy, bột bay lên bụi mù, nó cho nước vào bột nhào cho quánh, chân nó đã bám bột nhếch nhách. Nó sung sướng lấy tay nặn bột một cách cẩn thận, nhìn bột chảy ra qua kẽ tay, nặn thành những viên tròn, đưa lên cằm nắn lại cho thật tròn.

Goldmund nói rất ngọt ngào: “Chào em!” Nhưng đứa bé ngước mắt lên thấy người lạ vội mở miệng ra; khuôn mặt bầu bĩnh nhăn lại, nó ba chân bốn cẳng vừa la vừa chạy, ra khỏi cửa. Goldmund đi theo nó vào trong, bếp. Trong bếp tối đến nỗi lúc mới ở ngoài nắng gắt buổi trưa bước vào y không nhìn thấy gì cả. Y không ngần ngại lên tiếng chào hỏi. Không có ai trả lời, Nhưng sau có tiếng lanh lảnh - tiếng nói của người già cả — tiếng nói át cả tiếng la của đứa trẻ sợ hãi, tiếng khuyên nhủ nó đủ điều. Đến sau, một người đàn bà bé nhỏ ở trong tối đứng dậy đi tới gần, đưa tay lên che trên mắt và nhìn khách lạ.

Goldmund vội nói: “Chào má, cầu trời phù hộ má, cầu tất cả các thánh trên Thiên Đàng ban phép lành cho má. Đã ba ngày nay con chưa trông thấy bóng một người nào.”

Bà cụ già dương hai mắt viễn thị ra nhìn, bỡ ngỡ và ngập ngừng hỏi:

“Cậu hỏi gì?”

Goldmund nắm lấy tay bà cụ vuốt ve.

“Cháu muốn chào bà nội, ở đây nghĩ ngơi một chút và đun bếp cho bà. Bà có cho miếng bánh con cũng không từ chối đâu, nhưng con cũng còn no chưa cần ăn vội.”

Y trông thấy mọt cái ghế đóng chặt vào tường bèn ngồi xuống, trong khi bà già cắt miếng bánh mì cho đứa bé. Bây giờ đứa bé nhìn người lạ một cách chăm chú và hiếu kỳ, nhưng nó có thể òa lên khóc và bỏ chạy bất cứ lúc nào. Bà già cắt một miếng bánh khác đưa cho Goldmund.

“Cám ơn bà, trời sẽ đền ơn bà.”

“Con có đói không?”

“Không bụng con đầy sim.”

“Con cứ ăn đi! Con ở đâu đến đây?”

“Ở tu viện Mariabronn.”

“Con có là thầy dòng không?”

“Không. Con là học trò đi tu hành.”

Bà cụ nhìn y với cặp mắt nửa ngớ ngẩn, nửa chế nhạo, đầu hơi gật gù trên cái cổ gầy gò nhăn nheo. Bà để Goldmund ăn vài miếng bánh rồi dắt đứa bé ra ngoài trời; rồi bà trở lại ra vẻ hiếu kỳ: “Cậu có biết tin gì mới không?”

“Không. Bà có biết cha Anselme không?”

“Không, Cha làm sao?”

“Cha bịnh.”

“Bịnh à! Cha sẳp chết à?”

“Con không biết. Có lẽ thế.”

“Thôi để cho cha chết! Lão phải nấu cơm tối đây. Chẻ củi giúp bà đi.”

Bà đưa cho y một khúc gỗ thông đã hong lửa thật khô và một con dao. Y bửa cho bà đủ củi dùng rồi đứng coi bà để củi lên bếp thổi cho đến lúc bén lửa. Bà theo thứ tự đích xác và bí hiểm đặt lên trên đó củi thông và củi dẻ gai; ngọn lửa bốc sáng như trong lò mở. Bà đặt lên trên ngọn lửa một cái chảo đen thật lớn, chảo treo vào dây xích sắt ám khói thòng từ trên ống khói xuống.

Bà nhờ Goldmund ra giếng lấy nước, gạn sữa. Xong, y ngồi trong chỗ tối ám khói nhìn lửa cháy dập dờn, giữa ánh lửa hồng, khuôn mặt nhăn nheo gầy trơ xương của bà lão lúc ẩn lúc hiện; phía bên sau tấm vách ván, con bò cái mày mò tìm máng ăn, cọ người vào vách. Sống như vậy y thấy khoan khoái. Cây bồ đề, cái giếng, lửa cháy lắc rắc dưới trôn chảo, tiếng bò thở phì phì, tiếng hàm răng bò nhai sột sột, tiếng âm thầm bò đụng vào vách, căn phòng tranh tối tranh sáng với cái bàn và cái ghế dài, bà cụ già lăng xăng, tất cả những sự kiện ấy đều đượm vẻ êm đẹp, đều có hương vị thức ăn và sự yên ổn, loài người và sự ấm cúng trong gia đình. Trong nhà cũng có hai con dê, bà già còn cho biết phía sau có hai con heo trong chuồng; bà cụ già là bà nội người nông dân, cụ nội đứa bé, đứa bé tên là Kuno, đứa bé thỉnh thoảng trở vào, nó không khóc nữa, tuy nó không nói gì nhưng vẫn ngước mắt nhìn một cách lo ngại.

Người nông phu và vợ trở về. Họ thấy có người lạ thì rất ngạc nhiên. Anh chồng những muốn gắt gỏng. Anh nghi hoặc, lôi người thanh niên ra cửa để coi rõ mặt ngoài sáng. Bấy giờ anh mới phì cười, thân mật vỗ vào vai y và mời vào ăn cơm. Mọi người ngồi ăn, ai nấy nhúng miếng bánh mì vào bát sữa chung cho cả nhà cho đến khi sữa cạn; người nông phu húp nốt chỗ dính bát.

Goldmund hỏi cho biết mình ngủ lại đến hôm sau được không? Người nông phu từ chối vì không có chỗ nằm; nhưng ngoài sân chỗ nào cũng có nhiều rơm, có thể tìm được chỗ ngủ.

Người đàn bà ngồi bế đứa bé, không dự vào câu chuyện, nhưng trong bữa ăn mụ đã đưa mặt hiếu kỳ ngắm nghía người thanh niên lạ mặt, mái tóc quăn và hai mắt y đã làm mụ rộn lòng. Sau mụ càng thích trí khi nhận thấy người thanh niên cổ trắng trẻo đẹp đẽ, bàn tay da mịn, dáng phong lưu, cử chỉ thanh nhã lịch sự. Thật là một người phong nhã, hào hoa, mà lại trẻ măng! Nhưng cái hấp dẫn và đáng yêu hơn cả là tiếng nói đàn ông đầy nhạc điệu kín đáo tỏa ra như cái gì tỏa ra chinh phục trái tim người ta một cách êm ái và vỗ về như một cái vuốt ve. Mụ muốn ngồi mãi đấy để nghe.

Sau bữa ăn, người nông phu ra chuồng bò xếp dọn; Goldmund ra khỏi nhà, đến bồn nước rửa tay và ngồi trên bờ tường thấp để hóng mát, nghe tiếng nước chảy róc rách. Y không quyết định; thực ra y ở đây cũng chẳng làm gì, nhưng đã phải ra đi thì vẫn thấy luyến tiếc. Bây giờ người đàn bà cầm cái gầu hứng vào vòi nước đợi chầy đầy gầu. Mụ khẽ nói với y: “Tối nay, nếu anh còn ở quanh đây tôi sẽ mang thức ăn đến cho anh. Đằng sau ruộng lúa có đống rơm đến mai họ mới mang về. Anh có đến đấy không?”

Y nhìn mặt người đàn bà lấm tấm dám đỏ, hai mắt sáng nhìn nồng nàn, hai tay mụ rắn chắc nhấc gầu nước lên. Y nhoẻn miệng cười với mụ, gật đầu ưng thuận, mụ vội xách gầu nước đi rồi biến vào trong cửa tối. Trái tim y tràn đầy ân nghĩa và vui sướng. Y ngồi đấy, lắng tai nghe nước chảy. Một lảt sau y trở vào cám ơn người nông dân, bà cụ già và từ biệt hai người. Trong căn nhà lá thoang thoảng mùi lửa cháy, mùi bồ hóng, mùi sữa. Mới đây còn là chỗ trú chân, còn là nhà cửa, bây giờ đã thành cái gì xa lạ. Y chào mọi người rồi ra đi.

Phía bên kia xóm nhà lá, y gặp một nhà nguyện, gần đấy là một khu rừng rất đẹp, một đám cây sên lớn, dưới đất mọc cỏ gà. Y ở dưới bóng râm, đi lại giữa những thân cây đồ sộ. Y nghĩ: đàn bà và ái tình cần gì phải dậm lời, lời nói là thừa. Quả vậy, người đàn bà chỉ cần một lời nói để cho biết chỗ hẹn, còn thì chả cần phải nói ra. Sao vậy? Chỉ cần hai mắt, phải rồi chỉ cần một âm điệu hơi kín đáo trong giọng nói với một cái không biết gọi là gì: có lẽ là một thứ mùi kín đáo từ da người thoát ra, đàn ông và đàn bà biết ngay là họ muốn nhau. Lạ thật! Thứ ngôn ngữ tuyệt diệu đó sao mà y học được mau đến thế! Y đã nếm trước thi vị buổi tối ấy, y hiếu kỳ muốn biết sẽ khám phá ra cái gì ở người đàn bà tóc vàng phốp pháp này, khóe nhìn, giọng nói, chân tay, điệu bộ, cách hôn hít của mụ — chắc chắn là khác hẳn Lise. Bây giờ nàng ở đâu? Cô gái tóc rậm, da nâu, hơi thở hổn hển ấy? Nàng có bị chồng đánh không? Nàng còn nghĩ đến y không? Hay nàng đã tìm được người tình khác như hôm nay y tìm được người đàn bà này? Sự việc trôi qua mau chóng quá! Tại chỗ nào hạnh phúc cũng ở ngay trên đường đi, tươi đẹp, nồng nàn và ngắn ngủn lạ thường! Như thế là tội lỗi, là thông đâm, cách đây chẳng bao lâu chắc y chịu chết chứ không phạm tội như thế. Thế mà bây giờ đã là người đàn bà thứ hai sắp gặp gỡ, lương tâm yên ổn mà làm thinh, có lẽ lương tâm không yên ồn hẳn, nhưng không phải vì thông dâm, một thứ xa xỉ phẩm, làm tâm hồn y có lúc thắc mắc, băn khoăn. Y thắc mắc vì cái gì khác mà y không biết tên tuổi. Đó là ý thức về một lỗi lầm người ta không mắc phải, nhưng cuộc đời đã mang lại cho loài người. Có lẽ đó là cái mà thần học gọi là tội nguyên thủy chăng? Có thể lắm. Phải rồi. Đời sống mang trong mình nó cái gì là tội lỗi, nếu không, tại sao một người trong sạch và khôn ngoan như Narziss lại phải thụ phép sửa lỗi như một người tội phạm? Nếu không tại sao y lại giữ trong thâm tâm mình một ý thức về tội lỗi đó? Như vậy thì ra y không sung sướng à? Y không trẻ trung, đầy sinh lực, y không tự do như con chim trên trời hay sao? Đàn bà không yêu y à? Y là người tình, y có thể đem lại cho người đàn bà sự khoái lạc sâu xa mà y cảm thấy bên mình họ, như vậy không tươi dẹp hay sao? Tại sao y lại không sung sướng hoàn toàn? Tại sao trong hạnh phúc tuổi trẻ của y, cũng như trong tài năng đức độ của Narziss lại có khi pha trộn sự đau đớn kỳ dị ấy, sự khắc khoải nhẹ nhàng ấy, sự than vãn vì hạnh phúc mong manh ấy? Tại sao y lại có lúc phải bới óc ra suy nghĩ, tuy rằng y biết mình không phải là một nhà tư tưởng?

Tuy nhiên đời sống đẹp biết bao! Y nghĩ một bông hoa tím trong bụi cỏ, đưa gần mắt để ngắm cánh hoa bé nhỏ, y nhận ra những đường gân, những cơ quan ly ty như sợi tóc; cũng như chỗ sâu kín của người đàn bà, cũng như chỗ thâm cùng khối óc một người suy tưởng, chỗ rung động sự sống và sự khoái lạc. Ồ! Tại sao người ta không biết gì về những điều ấy, không biết một mảy may? Tại sao người ta không nói được với cái hoa? Nhưng hai người cũng không thể thực sự trao đổi tư tưởng trừ khi gặp sự tình cờ may mắn là bạn thân hay có khả năng thụ cảm đặc biệt. Cũng may mà ái tình không cần lời nói, nếu không sẽ đầy rẫy hiểu lầm và ngông cuồng. Trời ơi! Mắt Lise lim dim như nàng bị cuốn theo những khoái lạc mạnh bạo, giữa hai mi e ấp, con mắt chỉ còn là một lằn trắng mờ, một vạn lời của bác học hay thi nhân cũng không nói lên được hết! Người ta không thể nói được cái gì, suy nghĩ cái gì cho thật đến nơi đến chốn, ấy thế mà người ta vẫn luôn luôn thấy cần phải nói nữa, người ta có khuynh hướng muôn thuở phải suy nghĩ!

Y ngắm nghía những tàu lá của cây hoa nhỏ; xếp đặt được lá xung quanh thân cây một cách tươm tất như vậy thật là tài tình! Thơ của Virgile hay, y yêu mến lắm, nhưng cũng có nhiều câu không hay bằng, không nhiều ý nghĩa bằng những cái lá bố trí theo một đường xoáy trôn ốc quanh thân cây, Nếu người nào có quyền năng tạo ra một cái hoa như cái hoa ấy họ sẽ hưởng biết bao hoan lạc, việc làm của họ sẽ đẹp đẽ, cao quý và sâu xa biết bao! Nhưng không ai làm được, dù là ông vua, một vị giáo hoàng hay một vị thánh.

Khi mặt trời đã xuống thấp, y vội lên đường để tìm chỗ hẹn với người đàn bà. Đến nơi, y đứng đợi. Thật là khoan khoái khi đợi chờ mà biết rằng có một người đàn bà đang đến với mình, chỉ mang đến cho mình có ái tình.

Nàng đến với một cái khăn tay bằng bố bọc một miếng bánh lớn và một miếng dăm bông. Nàng cời ra để trước mặt y.

“Đem cho anh đây, ăn đi.”

“Rồi sẽ ăn, bây giờ tôi chưa đói, tôi chỉ thèm khát có mình thôi. Nào mình cho tôi coi những gì là đẹp đẽ mình mang lại cho tôi.”

Nàng mang lại cho y biết bao cái tươi đẹp! Hai môi chín mọng, hàm răng mạnh mẽ sáng rực, cảnh tay lực lưỡng dám nắng hồng hào, nhưng dưới cổ và người nước da trắng mịn. Nàng không biết nói nhiều lời, nhưng trong cổ họng nàng có một nhạc điệu êm ái và quyến rũ; tay y đụng đến người nàng, hai bàn tay dịu dàng vuốt ve, chưa bao giờ nàng được biết hai bàn tay như vậy, da thịt nàng run lên, trong cổ họng nàng có tiếng rung động như con mèo khò khè. Nàng cũng không biết nhiều cách làm ái tình, kém cả Lise, nhưng nàng có sức mạnh lạ lùng, nàng ôm cổ y làm cho y như muốn gãy mất cổ. Dục tình của nàng còn trẻ và nồng nhiệt, còn giản dị và bẽn lẽn trong sự hăng hái mãnh liệt; Goldmund được biết những phút khoái lạc cao độ với nàng.

Rồi nàng thở dài mà trở về, nàng rất khổ sở mà dứt tình ra đi, nhưng nàng không thể ở lại được.

Goldmund ở lại một mình, vui sướng mà cũng buồn rầu. Khuya lắm y mới nghĩ đến bánh mì và dăm bông, y ngồi ăn trong nỗi cô đơn. Trời đã tối đen.