Đức Phật

Sáu năm trời Siddhattha tu khổ hạnh trong rừng Uruvela.

Một buổi chiều, quá khát nước, Siddhattha phải bò ta sông Neranjana. Cơ thể suy kiệt mỏng manh như chiếc lá chỉ chút nữa là bị những con sóng nhỏ kéođi. Chật vật làm, chàng mới bò được lên bờ. Tiếng đàn bên sông lúc hoàng hôn khiến chàng tỉnh lại. Dây đàn chùng nên giai điệu không cất lên được. Người nhạc công nào đó kéo căng dây đàn, thì chưa được nửa chừng dây đàn đứt. Bung một tiếng. Chỉ đến khi anh ta thay dâyđàn và chỉnh cho nó ở độ căng vừa phải, khúc nhạc mới thực sự vang lên.

Tiếng dây đàn đứt vang vọng rất lâu trong đầu chàng. Ta đã lầm đường, chàng nghĩ, ta đã sống trong nhung lụa mà không tìm thấy chân lý. Rồi ta đày đọa thân xác cho đến nỗi này, ta cũng không tìm được gì. Ví thử ta chết vì đói khát, vì bị nước cuốn đi, thì còn đâu con người này để tiếp tục tìm kiếm.

Vừa lúc một thiếu nữ tên là Sujata ở nông trại gần đấy mang tới một bát cháo sữa, định đặt ở gốc cây để cúng thần linh. Nhìn thấy Siddhattha, nàng Sujata bèn trao bát cháo cho ẩn sĩ.

- Của ít lòng nhiều, xin ẩn sĩ nhận cho tấm lòng thành.

- Đội ơn nàng.

Ẩn sĩ chắp tay kính cẩn rồi mới đỡ lấy bát cháo. Húp cạn. Sức sống bừng bừng trở lại trong người. Rồi chàng tự tin đi xuống sông tắm. Chàng đã hiểu rằng mọi cách thức cực đoan đều không giúp người ta tìn ra chân lý. Cẩn phải đi theo Trung Đạo, con đường ở giữa hai loại cực đoan đó.

Năm vị tu khổ hạnh đa nhìn thấy hết. Rốt cục con người kia đã từ bỏ cuộc tìm kiếm đã ăn uống và tắm gội như một người phàm. Hoàn toàn thất vọng về ẩn sĩ, họ rời bỏ khu rừng, đivề phía Sarnath, nơi có một rừng hươu nổi tiếng. Siddhattha cũng ra đi. Chàng lội qua sông, rồi đi sâu vào trong rừng.Nơi đó có một cái cây, hàng nghìn năm sau vẫn còn được biết đến. Cây Giác Ngộ.

* *

Vào trong rừng, Siddhattha chọn được một gốc cây bồ đề vừa ý để ngồi. Mặt hướng về phía Đông, chân xếp bằng, chàng ngồi nhập định. Rừng rậm bắc Ấn bao giờ cũng ẩn chứa trong đó nỗi sợ truyền đời. Bao nhiêu là hiểm hoạ. Bao nhiêu là thế lực tự nhiên được nhân hóa, kể từ gió bão sấm sét đùng đùng trở đi. Bao nhiêu là dã thú suốt ngày đêm gầm gào. Đó là chưa kể những sơn nữ xinh đẹp luôn luôn tìm tới để quyến rũ vị ẩn sĩ trẻ trung tuấn tú. Nhưng tất cả đều không làm cho chàng phân tán tư tưởng. Trái lại. Chàng càng chìm sâu hơn vào những điều đang suy nghĩ.

Đêm ấy trăng tròn. Siddhattha vẫn ngồi thiền. Ý nghĩ tập trung hơn và đầu óc trở nên sáng láng lạ thường. Bao nhiêu kiến thức thu lượm được đang dần dần tụ lại, sắp xếp lại thành hệ thống. Chàng nhìn bằng ánh mắt của trí tuệ, nhìn sâu về quá khứ. Một người mất đi, nhưng lại có người khác ra đời. Cái chết chỉ chấm dứt được sự tồn tại của một thể xác. Cuộc sống tự nó thì cứ tiếp tục trong những thể xác khác.

Chàng thấy rằng khi một người làm điều xấu thì trong tương lai người đó phải chịu đau khổ. Còn một khi hành động với tình yêu thương thực sự, người đó sẽ nhận được niềm vui và hạnh phúc. Chẳng cái gì do con người gây ra có thể mất đi được mà sẽ tồn tại từ đời này sang đời khác, đem đến hạnh phúc hoặc khổ đau.

Thế là chàng đã phát hiện ra rẳng toàn bộ cuộc sống cỏ quan hệ chặt chẽ với nhau. Từ hạt bụi nhỏ nhất cho đến vì sao lớn nhất đều có mối liên quan. Tất cả đều không ngừng thay đổi: phát triển, tan rã, rồi lại phát triển. Chẳng điều gì không có nguyên nhân cua nó, nhân nào thì quả ấy. Rồi chàng nhìn thấy hết thảy những khổ đau nơi trần thế. Chàng đã hiểu vì sao mọi chúng sinh từ loài côn trùng nhỏ cho tới một vị hoàng đế đều theo đuổi lạc thú, để rồi kết thúc ở nơi bất hạnh. Con người không thực sự hiểu rằng mọi vật luôn thay đổi. Họ mù quáng đánh lộn, cướp bóc và giết hại nhau để đạt được cái mình muốn, nhưng những thứ này chẳng bao giờ đem lại hạnh phúc và bình yêu lâu bền. Con người luôn chống lại những gì mình không thích. Cả cuộc đời chồng chất lòng căm thù và uất hận. Mà cứ mỗi lần làm tổn hại đến người khác thì sau đó chính con người lại phải chịu đau đớn giày vò. Suốt đời này sang đời khác, họ gây ra cho nhau toàn những điều bất hạnh.

Sau rốt, chàng đã tìm thấy con đường chấm dứt mọi đau khổ. Nếu như con người thấy cái tự ngã của mình và của mọi hiện hữu là rỗng không, là không có chủ hữu, không có sở hữu, thì trong đầu óc họ không còn chỗ cho lòng tham, hận thù, ghen ghét, đố kỵ. Người ta sẽ không còn cảm thấy đau khổ, bất hạnh. Trái tim chỉ cỏn chứa đầy lòng yêu thương. Chính lòng từ bi này sẽ đem đến bình yên và hạnh phúc.

Khi chàng nhìn thấy tất cả những điều này, bóng tối bị xua tan trong trí não chàng. Cả cơ thể chàng dường như đều tỏa sáng, vàng ánh sáng trí tuệ. Chàng không còn là một con người bình thường nữa.Chàng đã được khai minh. Giờ đây chàng là BuddhaNgười Giác Ngộ. Đấng Giác Ngộ thôi tọa thiền. Người bình thản đứng dậy, cười rạng rỡ. Đã sang buổi sáng. Mặt trời mọc ở đằng Đông.