Savitri

Cơn bão đến vào lúc nửa đêm.

Gió phóng sầm sầm trên các mái nhà. Hàng nghìn con tuấn mã xô nhau phi nước kiệu mà chạy trong không gian. Hàng nghìn con voi vừa đi vừa chen nhau, bứt lá bẻ cành quật đổ cây. Tất thảy sức mạnh hoang dã dồn góp lại đổ sập xuống mà giày xéo những căn nhà lá mong manh. Từ chiều hôm qua, nhìn ráng đỏ trên trời, các sư đã bảo nhau đi chống bão. Người dân trong thành kéo ra giúp các sư chằng buộc để giữ vững các giầm cột, giữ những mái lá không bị tốc đi. Tađi lẫn trong đám các sư vận chuyển lương thực vào nhà bếp nhà kho. Siddhattha đi đôn đốc mọi người làm việc. Ta không thích gọi hoàng tử khi xưa là Đấng Giác Ngộ như mọi người vẫn gọi.

Với ta, ông vẫn là Siddhattha. Vị giáo chủ không khuyến khích đồ đệ của mình làm nghề xây dựng. Phải chặt cây cắt lá tức là cũng tàn hại cây cỏ. Mọi việc phạm đến tự nhiên, giáo chủ nhắc nhở mọi người cố tránh. Những việc ấy thường là nhà vua cho người đến giúp giáo hội.

Sau khi Yasa quay về với giáo đòan, được làm lễ đắp y trở lại, ta không quay về thành Savatthi như dự tính ban đầu. Ta ở lại. Ta lẻn vào tinh xá, lấy trộm được một bộ gồm tám vật sở hữu của một nhà sư. Ba y là áo cà sa và quần áo trong. Một dây đai. Một bình bát khất thực. Một cái lọc nước. Một dao cạo. Một cái kim khâu. Đủ bộ. Quan trọng nhất là tấm áo cà sa và chiếc bình bát luôn đi theo người. Ta nhờ Juhi cạo trọc đầu. Giờ trông đã ra dáng một nhà sư. Đã có thể trà trộn vào các sư đi khất thực để trở về tinh xá. Dùng những băng vải nén lại bộ ngực là hoàn chỉnh. Ta không quên mang theo một cái ống đồng nhỏ bằng cỡ ngón tay. Dài cũng cỡ ngón tay. Suốt những năm tháng giả trai, chị em ta không thể thiếu cái ống này. Đi vào nhà vệ sinh công cộng đàng hoàng. Chỉ việc rút cái ống này ra, lắp vào chỗ tiểu tiện là có thể đứng mà giải thóat nước trong người ra. Nhìn thoáng từ sau lưng, không ai nghi ngờ người đang đứng đó là nữ nhân.

Buổi chiều trước cơn bão, không gian vàng ủng ra. Vàng nhợt nhạt. Người nào nhìn nhau cũng thấy nước da võ vàng như sốt rét mới dậy. Không gian dừng sững lại. Không mưa không gió. Oi ả. Tất cả hoãn một buổi luận đàm để lao vào sửa sọan chống bão. Mỗi nếp nhà tranh dài vài chục mét, đủ cho cả trăm sư, mỗi sư một chỗ nằm. Tinh xá có mười mấy nếp nhà. Cả nghìn sư và dân chúng địa phương lao vào làm việc. Khung cảnh giống như một công trường.

Ta giả dạng một nhà sư từ thành Savatthi đến, trên đường về thăm nhà, sư ghé lại tinh xá này tá túc vài ngày. Thành công. Vị sư quản trị trưởng thu xếp cho ta ở trong nhà số tám. Buổi chiều đi chống bão, ta tham gia vào đội chằng chống nhà kho và khuân vác đồ đạc cho nhà bếp. Rồi ta lân la sang nhà số hai. Cuối cùng ta lảng vảng ở nhà số một, nơi có trai phòng của Siddhattha. Giáo chủ đi qua, ta chắp tay chào. Ông dừng lại thăm hỏi đôi câu.

- Khất sĩ mới từ Savatthi tới đấy ư? Ta nghe nói đại vương Pasenadi vẫn lòng thành viếng thăm các tinh xá.

- Thưa Đấng Giác Ngộ, đệ tử vẫn thường thấy nhà vua đến tinh xá để đàm luận. Nhà vua vẫn thường hỏi thăm Đấng Giác Ngộ.

Ta chỉ mong những người xung quanh lập tức biến đâu mất như có phép lạ. Chỉ còn mình ta với Siddhattha. Lúcấy người đàn bà trong lốt vị sư hiền lành sẽ trở thành hổ dữ. Ta thầm hỏi phương cách cưỡng đoạt bất ngờ đã làm với Yasa có thể thành công với Siddhattha hay không. Không dám chắc. Trừ phi tìm ra cơ hội để thử.

Vừa chập tối thì cơn bão ập đến. Gió lồng rít tràn vào từ cửa sổ. Những ngọn đền dầu tắt phụt. Gió lồng lộn khắp trong nhà. Gió quần quật trên mái nhà không ngưng không nghỉ.

Ta ở lại trong nhà số một để được gần Siddhattha. Các nhà sư đều ngồi ở thế tọa thiền. Trong bóng tối họ đồng thanh nhắc lại bài học về sự chung sống hòa hợp với tự nhiên. Vạn vật đều có sinh có diệt. Tự nhiên. Con người không việc gì phải can thiệp vào tiến trình tự nhiên. Ngắt hoa bẻ lá chặt cây là can thiệp vào tiến trình tự nhiên. Bắt bớ giết chóc muông thú, giam cầm muông thú trong lồng trong cũi là can thiệp vào tự nhiên. Phân loại con người thành giai cấp đẳng cấp là trái lẽ tự nhiên. Ép uổng con người làm những việc mà chính mình cũng không thích là trái lẽ tự nhiên. Nhiều, nhiều nữa những điều đi ngược lẽ tự nhiên phải được chú tâm loại trừ khỏi cuộc sống. Mục tiêu giải thóat khỏi đau khổ có thành tựu được hay không, một phần lớn là phụ thuộc vào nỗ lực chung sống hòa hợp với tự nhiên mà ra.

Những bài giảng nối tiếp nhau. Truyền từ miệng người này sang người kia. Truyền từ nhà này sang nhà bên kia. Cho đến khi tất thảy hòa vào nhau. Đồng vọng.

Rầm một cái. Gió nhất một cái mái tranh lên xoáy lật, rồi ném nó xuống sân. Nhà số ba. Các vị sư nhà bên ấy từ thế ngồi thiền đều đứng hết dậy, nhanh chóng chuyển sang trú nhờ bên nhà số bốn. Việc này đã được lường tính từ trước, cứ hai nhà được chia thành một nhóm, nhà này bị hỏng thì chuyển sang nhà kia, nếu cả hai nhà cũng hỏng thì cũng sẵn có bước tiếp theo. Giáo hội được tổ chức chặt chẽ. Một nữ nhân như ta trà trộn vào đây là được no mắt ngắm nhìn. Những đáng nam tử khỏe mạnh sang ngời. Những trí tuệ tinh anh sáng láng. Giáo chủ ngay từ đầu đã đựoc sự trợ giúp của các vương triều để làm cho giáo hội lành mạnh. Giáo hội không nhận người bệnh phong hủi, lao phổi, động kinh, mụn nhọt chốc lở. Đơn giản vì giáo hội không thể thừa cơ vào đây để lương y Jivaka chữa bệnh miễn phí. Giáo hội không nhận người dị dạng, người què cụt, người lưỡng tính, người mù câm điếc hoặc mất sức lao động. Đơn giản vì giáo hội không thể biến thành nhà nghỉ dưỡng cho những người không đủ năng lực ngoài xã hội. Giáo hội không tiếp nhận những tội phạm, kẻ bị truy nã, những nô lệ chung thân. Giáo hội càng không nhận binh sĩ hoặc người phải đi làm nghĩa vụ quân sự, cũng không tuyên truyền giảng đạo trong quân đội. Đơn giản vì giáo hội không phải là nơi chứa chấp những phần tử xấu, càng không đối lập với chính quyền. Môi trường giáo hội được bao nhiêu bậc phụ mẫu, trước khi chấp thuận cho con trai theo học, đã đến thăm viếng và đều coi đây là môi trường lành mạnh. Đấy là nơi trên dưới bình đẳng, già được kính trẻ được yêu. Ban đầu luật giáo hội là trẻ nhường già, đi trong hàng ngũ, người già được nhường đi lên trước. Một lần, trong đoàn người xếp hàng trước nhà vệ sinh buổi sáng, một khất sĩ trẻ phải nhường người này hết người khác vượt lên chính mình. Rốt cục khất sĩ trẻ ngất xỉu vì phải nén nhịn quá lâu. Từ đó luật nhượng người cao tuổi trước nhà vệ sinh mới được bãi bỏ. Các điều luật được bổ sung sửa đổi thường xuyên để ngày càng hoàn thiện.

Cơn bão vẫn lồng rít trên rừng tre trúc. Những ngọn tre bị bẻ răng rắc rồi ném xuống đánh rầm. Bốn xung quanh chớp rạch ngang trời phóng xuống bạc trắng cả rừng. Sấm đùng đùng như đá lăn núi sập.Ầm một cái. Lần nữa là cả mái nhà số hai. Các sư bên ấy bình tĩnh chạy trong mưa sang trú nhờ bên nhà số một. Ta đang ở nhà số một. Các sư xê dịch chỗ ngồi, nhường chỗ cho cả trăm sư mới sang cùng ngồi.

Giáo chủ từ trong trai phòng bước ra. Những bàn tay đệ tử khum lại che những ngọn đèn dầu soi đường cho giáo chủ. Gương mặt ông bừng sáng giữa bóng tối vây bọc. Ta hiếm thấy một người đàn ông tuổi ngoài năm mươi mà vẫn sáng láng như vậy. Lòng bất chợt run lên. Giáo chủ đi đến, chọn một chỗ chính giữa nhà mà ngồi xuống. Các đệ tử tức khắc thu xếp chỗ ngồi khép kín lại quanh ông. Ta cũng tranh thủ lúc ấy để đổi chỗ. Ta xách theo một cái gối tựa, ta chọn được chỗ ngồi ngay bên tay phải giáo chủ.

Giáo chủ ra ngồi chính giữa nhà để làm an lòng các đệ tử. Bão gió vẫn sầm sập trên đầu. Nhưng các sư không hoang mang nhốn nháo. Họ ngồi trong bóng tối mà trả lời những câu vấn đáp của giáo chủ.

Một nhà sư đâu đó bên phía tả nói vọng tới:

- Thưa Đấng Giác Ngộ, con đã từng tự tử vì tình mà không chết. Con tìm đến với Phật và con hiểu ra ý nghĩa cuộc đời.

- Ta đã dạy con ra làm sao, con nhớ không?

- Thầy dạy rằng mục đích đời ta là giải thoát. Giải thoát là xa rời dục vọng. Tự sát tức là vẫn còn khát vọng, khát vọng tự hủy diệt. Còn khát vọng tức là khó mà giải thoát được. Thêm nữa, Thầy dạy rằng làm người là dịp hiếm hoi, chỉ có làm người mới đủ sức mạnh tinh thần đạo đức để tìm đường giải thoát. Cơ hội hiếm có như thế để ta đạt giải thoát, sao ta dại dột mà hủy diệt nó đi?

Giữa những câu hỏi đáp là những khoảng ngừng ngắn. Lúc ấy mới lại nghe gió rít ngoài kia.

Một nhà sư khác đâu ở đằng sau hỏi vọng lên:

- Con là hoàng tử, con trai một vị tiểu vương. Đẳng cấp võ tướng của chúng con vẫn tin vào sự bất tử của những người anh hùng ngã xuống nơi chiến trận. Xin Đấng Giác Ngộ bình luận về điều này.

Giáo chủ ngồi nghiêm ngắn bên cạnh ta. Hơi thở đều đặn thong thả. Ông chưa trả lời vội. Vừa lúc ấy một đệ tử ở bên hữu lên tiếng:

- Con xin được trả lời. Thưa pháp hữu, Đấng Giác Ngộ cũng là một hoàng tử như pháp hữu, tức là cũng thuộc đẳng cấp võ tướng cao quý. Có lần ta ngồi nghe Thầy giảng thuyết cho đại vương Bimbisara, cũng là người thuộc đẳng cấp võ tướng. Thầy nói rằng các chiến binh ngã xuống trên chiến trường sẽ phải chịu một tái sinh bất hạnh. Tử sĩ có thể phải tái sinh vào địa ngục do lòng hận thù đối với kẻ địch. Còn hận thù tức là còn dục vọng. Cho dù sự hy sinh của chiến binh có ích cho tổ quốc, nhưng nó đem lại một tái sinh đau khổ cho người ngã xuống.

Sấm chớp vẫn đùng đùng. Gió như đã hơi đổi chiều và. cơn bão có vẻ đang suy tàn. Những tia chớp rạch loằng ngoằng vẽ hình người hình thú. Những xao xác trong gió như tiếng hú tiếng reo tiếng rên.

- Thưa Đấng Giác Ngộ, vì sao Thầy cấm các đệ tử biểu diễn thần thông trước đám dân thường, ngay cả khi nhằm mục đích thu phục họ theo đạo?

Giáo chủ nghe và điều khiển cuộc đàm luận nãy giờ, lúc này ông mới lên tiếng:

- Ta hỏi con, phép thần thông là kết qua chính yếu hay là thứ yếu trong quá trình tìm kiếm sự giác ngộ?

- Thưa Thầy, đó chỉ là kết quả thứ yếu.

- Thần thông có chứng minh được tính chất chân chính của một lý thuyết hay không?

- Thưa Thầy, hoàn toàn không.

- Thần thông có thể hướng dẫn con người đi lạc vào tà đạo hay không, có làm cho nhiều người lầm tưởng chúng là cứu cánh của nỗ lực nghiên cứu hay không?

- Thưa phải, chúng có thể làm cho con người lầm lạc.

- Này con, bất cứ ai nói giáo chủ thấy và biết mọi sự trên đời, ngài tuyên bố đã đạt đến mức độ toàn tri toàn kiến, bất kể lúc ngài nằm ngồi đi đứng, kẻ nào nói như vậy là xuyên tạc. Ta chỉ biết rõ một đối tượng khi ta tác ý về đối tượng ấy, hướng tâm về đối tượng ấy. Khi ta không có tác ý ta không biết. Ta thường nói đến khổ và con đường giải thoát khổ. Chỉ có thế.

Giáo chủ trong những lần giảng bài thường đệm thêm những từ đồng nghĩa. Cách ấy không làm tăng ý nghĩa câu nói, nhưng có tác dụng thêm thời gian cho người nghe tiếp nhận. Nhấn mạnh thêm. Thuở thanh niên, hoàng tử thường ham thích dự những cuộc thiết triều, những phiên tòa trong hoàng cung. Khả năng tư duy luận lý và năng lực hùng biện thuyết phục được mài giũa từ ngày ấy.

Cuộc đàm luận có lúc lắng xuống. Đêm đã sâu. Bão tố vật vã bên ngoài. Trong này các đệ tử đều đã mệt mỏi vì một đêm không được ngã lưng. Nhưng giáo chủ vẫn ngồi để giữ cho tất cả trụ vững. Lát sau, một giọng nói rụt rè cất lên trong bóng đêm:

- Ngày trước con là diễn viên trong một đoàn ca vũ. Có lần con nghe Thầy nói với ông bầu rằng mê đắm các hình thức nghệ thuật là một trở ngại cho việc giải thoát. Con xin thầy và các pháp hữu cắt nghĩa giúp cho.

Một giọng trầm trầm cất lên:

- Ta nhiều lần nghe. Thầy giảng chuyện này, để ta nói lại cho pháp hữu nghe. Nghệ thuật nhằm mục đích gây cảm xúc và mở rộng cảm xúc ra nhiều tầng, tạo nên sự hưởng ứng, làm cho tâm trí quan sát hướng nội bị sao lãng. Nghệ thuật khơi dậy các mối dục vọng đam mê, mà giáo pháp lại nhằm làm các dục vọng lắng dịu. Nghệ sĩ tạo nên một thế giới tưởng tượng hư ảo quyến rũ, còn giáo pháp tìm cách thâm nhập thế giới thực tại Nghệ thuật vì vậy thành trở ngại cho việc giải thoát.

Sấm vẫn nổ. Chớp vẫn giật. Ta mường tượng Ngọc Hoàng Indra đang đi tuần trên không. Ngài vung sấm sét xua đuổi lũ ngạ quỷ. Ngọc Hoàng Indra nổi tiếng phong tình. Ngài phóng tia sét xuống nơi này nơi khác, làm chết kẻ này kẻ nọ, nhưng ngài nương tay với những cặp những đôi đang giao hoan. Ta làm như một đệ tử mệt mỏi, ta ngã đầu lên vai giáo chủ. Đầu ta trên vai ông.

Con người này đang ngồi trong bóng tối lắng nghe hết thảy, tập trung cao độ vào việc hướng dẫn đàm luận. Một đệ tử quá mệt mỏi cũng được tha thứ.

Rồi cuộc đàm luận cũng trôi dần vào tự hành thiền. Các đệ tử hoặc đào xới trong đầu mình những kinh nghiệm có khả năng khái quát thành lý thuyết, hoặc đã chuyển dần sang giấc ngủ lơ mơ. Giáo chủ cũng chuyển sang thiền định. Ta nghe được hơi thở của ông. Thân thể ông ngồi đấy nhưng tinh thần ông đã bay lên cao.

Ta làm như trong cơn ngủ mê, tay trái ta đã vòng ra sau lưng ông, ôm ngang người ông. Hoàng tử Siddhattha. Lần đầu tiên ta được ôm chàng. Chưa bao giờ được thế này. Ngày trước trên đồng cỏ, những lần ta biểu diễn phi ngựa xung quanh chàng, những lẩn ta ngồi cạnh chàng trò chuyện, cũng chưa bao giờ. Lúc này con người vật chất của hoàng tử mới ở trong tay ta. Với giáo chủ, đây chỉ là động chạm giữa thầy và trò. Với ta, đây là cận kề với con người một đời mình ao ước. Trớ trêu. Người đàn bà đã tứ tuần. Người đàn ông ngoài ngữ tuần. Nhưng ví thử giũ bỏ được mọi phép tắc đi mà xem. Còn hơn bão lốc ngoài kia.

Đêm dài. Mưa bão càng làm cho đêm dài ra. Ta ôm một thân thể hành thiền mà lơ mơ ngồi ngủ. Thân thể ấy ấm nóng nhưng sự tiếp ứng thì như từ một pho tượng. Hay là ta không đủ thâm hậu để cảm nhận được sự râm ran trong thân thể ấy. Hay ta không sao vào được bên trong mà đo được một cảm xúc đang rạo rực. Ông đã có lần nhận ngay ra ta trong y phục nam nhân cải trang. Người như vậy sao lại không nhận ra ta đã cạo đầu khoác áo cà sa, khi ông dừng lại hỏi han ta về tinh xá ở Savatthi. Người như vậy sao không cảm nhận được hơi thở dồn đứt quãng của ta ở ngay bên cạnh. Cái đầu ta ghé lên vai ông nữa. Cái tay ta quàng qua ôm ngang lưng ông nữa. Ta mong đêm dài mãi.

Gần sáng, cơn bão tã rời mệt lả dần dần lui. Các sư đều ngồi trong thế thiền mà ngủ. Ta chập chờn mê tỉnh. Ta không thể biết con người mà ta đang ôm trong tay có ngủ hay không. Khi ta giật mình tỉnh dậy, trong vòng tay ôm là chiếc gối dựa. Chiếc gối tròn và dài các sư vẫn dùng để dựa những khi hội thảo. Suốt đêm qua ta đã ôm chiếc gối dựa. Như ôm một con người.

—★—

Đúng vào lúc ta không nghĩ đến chuyện đối đầu thì đạo sư xuất hiện.

Ông ta đến với một toán cảnh vệ. Binh mã rầm rập dừng lại trước lối vào tinh xá. Lính tráng đứng chờ trước cổng. Đạo sư một mình đi vào. Ông ta chắp tay chào giáo chủ, vào việc ngay:

- Ta nghe nói trong tinh xá của giáo chủ có một kẻ đang bị truy nã. Ta đến cùng lính cảnh vệ mang theo lệnh bắt thị.

Giáo chủ chắp tay chào lại. Ông không mời đạo sư ngồi như việc tiếp đón thông thường mà vẫn đứng giữa sân chỉ đạo việc sửa nhà.

- Trong tinh xá của ta không có những người bị truy nã. Trong giáo đoàn này lại càng không có nữ nhân, thưa đạo sư.

Đạo sư cười ông ta rút một sợi lạt giang trong đống tranh tre chất giữa sân. Ông quấn quấn sợi lạt quanh bàn tay như thử độ dẻo dai mà cũng như đang trói ai đó.

- Giáo chủ muốn nói rằng giáo hội của ngài chưa từng có người bị truy nã đó chăng?

Nói đến thế thì ai cũng nhớ. Một người đàn bà thuộc nước cộng hòa Licchavi ngoại tình, bị bắt quả tang. Hội đồng bộ tộc kết án cô nàng tội tử hình. Cô nàng bỏ trốn đến kinh thành Savatthi.

Những món đồ nữ trang mang theo, cô nàng đem hối lộ để được nhận vào giáo đoàn sư nữ. Người chồng lần theo, phát hiện ra việc cô nàng đang lẩn trốn trong giáo đoàn thì kiện lên đại vương Pasenadi. Đại vương là người bảo trợ giáo hội, có hẳn cả lực lượng do thám và an ninh bảo vệ. Đại vương cũng đã ban luật bảo vệ giáo hội. Theo luật thì người đàn bà nay đã là người tu hành, luật pháp không truy tố được nữa. Đạo sư nhắc là nhắc đến chuyện ấy.

- Nước sạch mà đạo sư cầm trên tay sắp uống cũng không hoàn toàn vô trùng. Có muôn vạn con trùng trong ấy. Nhưng có phải vì vậy mà ta bảo nước uống không sạch đâu.

Giáo chủ đáp.

Đạo sư giật mình nhìn xuống. Ông đã cầm trên tay một bát nước tự bao giờ. Một nhà sư đưa đến mời, chỉ vì đang hiếu thắng, ông thuận tay cầm mà không để ý.

Nói đi nói lại thì đạo sư cũng mới nhớ, lệnh bắt người là của quốc vương khác. Còn đạo sư đang đứng trên lãnh thổ Magadha. Ở đây, muốn bắt người, ông ta phải có thêm lệnh của đại vương Bimbisara. Trớ trêu thay, đại vương cũng có luật riêng cho giáo hội. Quan hệ tín đồ với giáo chủ khiến nhà vua nhất tâm bảo vệ giáo hội.

Các vị vua chúa là bạn của giáo hội. Nhà nước và giáo hội không có cách biệt. Tuy nhiên giáo hội luôn được giám sát chặt chẽ để đảm bảo sự chấp hành luật pháp. Đại vương Pasenadi có lần đã trình bày tỉ mỉ cho giáo chủ nghe về hoạt động của mạng lưới tình báo và mật thám ngoài xã hội cũng như trong giáo hội. Vua chúa thiết lập những mạng lưới này ở khắp nơi, xâm nhập vào cả các giáo hội, lập tức báo cáo bất cứ việc gì nguy hại đến quốc gia. Bất cứ hình thức tranh luận nào chống lại đất nước, chưa nói đến hành động, đều bị trừng trị kịp thời.

Tình hình này lý giải tại sao ta có mặt trong giáo đoàn mà đạo sư cũng biết. Lực lượng do thám ở quốc gia bên ấy hẳn có cài người vào đây và đã kịp báo về. Đạo sư nhiễu sự. Ông ta là người của triều đình cha ta, nhưng lại lo việc truy nã giúp cho triều đình của đức vua quá cố chồng ta. Ông ta nôn nóng muốn trừng trị ta bằng được.

Ta lúc ấy đang lẫn trong đám người thu dọn quét tước ở góc sân. Vừa hết bão, vừa tạnh mưa là nhà vua cho binh lính và đám thợ đến dựng lại những căn nhà đổ, lợp lại những căn nhà tốc mái.

Trong tinh xá lúc này đang ngổn ngang. Hàng trăm thợ và binh lính hối hả làm việc. Hàng trăm nhà sư áo vàng đang phụ việc hoặc tiếp tục nghiên cứu trên giảng đường. Tự đạo sư cũng thấy đòi hỏi các nhà sư phải ra đứng xếp hàng giữa sân để nhận mặt là lố bịch. Nhận sao cho hết cả nghìn người. Mà giáo chủ chắc cũng không để xảy ra chuyện ấy. Chuyện chưa từng có. Các nhà sư phải ra xếp hàng. Đó là điều xúc phạm. Đây là lãnh thổ vương quốc Magadha, đại vương Bimbisara có thừa cách để thực thi pháp luật. Không chờ phải có sự can thiệp của đạo sư một nước khác.

Nhà sư quản trị trưởng cho người mang nước cho đám cảnh vệ đi đường xa đang đứng chờ trước cổng. Luật lệ của giáo hội là cảnh vệ bước vào trong lãnh thổ giáo hội cũng phải đi tay không, không được cầm theo vũ khí. Đám cảnh vệ vì thế đứng hết ngoài cổng, chứ không gửi vũ khí để vào.

Đến lúc này giáo chủ mới uống bát nước mà ông nói là không hoàn toàn vô trùng. Uống như để cho đạo sư thấy nước ấy vẫn đã được cơn khát. Ông chuyển sang câu chuyện xã giao:

- Lâu ngày không gặp đạo sư, chẳng hay công việc giáo hóa của ngài vẫn tốt đẹp chăng?

- Xứ ta gặp dịch châu chấu, mùa màng thất bát, đàn gia súc của ta chết nhiều, thu nhập sa sút lắm.Hai giáo sĩ. Một người hỏi chuyện chuyên môn thuyết giảng. Một người nói chuyện thu nhập hoa lợi. Nghe thì đã biết họ không cùng lý tưởng. Đến nói chuyện cũng chẳng ăn nhập. Chẳng qua tình thế đẩy đến chỗ phải đối đáp qua lại mà thôi. Hồi lâu, đạo sư như sực tỉnh. Ông muốn tỏ ra mình là người cũng quan tâm đến công việc tinh thần.

- Ta nghe nói rằng giáo chủ có phép thần thông. Đệ tử của giao chủ học đâu hay đó, làm gì được nấy, hễ có tâm là có thành tựu.

Giáo chủ cả cười:

- Đó chỉ là lời đồn đại nhầm lẫn. Quả là có Niết Bàn, có con đường đi đến Niết Bàn và có ta là người chỉ đường. Nhưng trong các đệ tử được ta thuyết giảng, chỉ một số đi tới được cái đích cuối cùng, một số khác thì không. Ta biết làm gì được? Ta chỉ là người chỉ đường.

Đạo sư cũng cười theo. Cười kiểu đắc ý của người trần tục. Hiểu lơi lẽ theo cách thô thiển của mình. Đấy nhé. Lời nói từ miệng một giáo chủ được thiên hạ tán tụng là uyên bác đấy nhé. Có gì đâu ông ta cũng là kẻ tầm thường mà thôi.

Đạo sư cười một hồi. Không biết làm gì hơn, ông ta chắp hai tay trước ngực chào để đi.

- Xin phép giáo chủ. Ta sẽ tiếp kiến đại vương Bimbisara để xin một cái lệnh bắt. Khi ấy ta rẽ trở lại.

Thì cứ đi đi. Ta thầm nghĩ. Đại vương Bimbisara không đời nào làm kinh động giáo hội bằng một cái lệnh như thế. Đại vương tin tưởng hoàn toàn vào giáo chủ. Giáo chủ là một người thầy, một người bạn của đại vương.

Sáng hôm sau, ta rời tinh xá. Đi cùng một đoàn nhà sư khất thực vào kinh thành. Ta lẻn ra khỏi đoàn nhà sư đi thành hàng rồi chạy về nhà trọ. Bây giờ thì đạo sư tha hồ lùng sục. Có mà giời tìm.