- 6 -

Tặng chiếc đồng hồ Thụy Sĩ cho cô tôi là một chàng phi công quân đội. Trời ạ, thời buổi ấy mà đã là một phi công quân đội! Khi biết được tin này, anh chị tôi đều há hốc mồm. Còn tôi thì thể hiện sự hưng phấn của mình bằng cách hai tay chống xuống đất trồng chuối và ngã quay lơ.

Đây không chỉ là chuyện vui của gia đình tôi mà còn là chuyện vui của cả thôn. Mọi người đều cho rằng cô và chàng phi công là một đôi tương xứng. Ông Vương, đầu bếp trong nhà ăn của trường từng tham gia chiến tranh giúp Triều Tiên đánh Mỹ nói, phi công là được đúc bằng vàng. Vàng mà cũng đúc được thành người sống sao? Tôi nghi ngờ hỏi, lúc ấy tôi đang đứng trước mặt các thầy giáo và các cán bộ công xã, họ đang ăn cơm. Ông Vương nói: “Vạn Tiểu Bão à, mày đúng là đồ ngốc nghếch. Ý của ta là, nhà nước đào tạo được một phi công phải bỏ ra không biết bao nhiêu là tiền của. Giá trị của nó phải tương đương với bảy mươi ký lô vàng ròng”. Tôi đem lời ông Vương nói lại với mẹ, mẹ nói: “Trời ạ! Mai mốt cô mày đến đây ăn cơm, chúng ta phải chiêu đãi cô những món gì nhỉ?”

Trong những ngày ấy, những câu chuyện mang tính thần thoại về những phi công lúc nào cũng râm ran trong lớp chúng tôi. Trần Tị nói khi còn ở Cáp Nhĩ Tân, mẹ nó đã từng gặp phi công Liên Xô. Ai cũng mặc áo da rất dày, giày cao cổ, có răng vàng, đồng hồ vàng, ăn đồ tây, uống bia tây. Tiêu Hạ Thần (sau này đổi tên thành Tiêu Hạ Xuân), con trai của người coi kho Tiêu Thượng Thần thì nói, phi công Trung Quốc ăn còn ngon hơn cả phi công Liên Xô - Nó kê ra một loạt thực đơn giành cho phi công Trung Quốc - làm như nó là người phục vụ chuyện ăn uống cho họ vậy. Buổi sáng: Hai quả trứng gà, một cốc sữa tươi, bốn chiếc bánh quẩy, hai chiếc bánh bao, một lát đậu phụ; Buổi trưa: Một bát thịt bò hầm nhừ, một con cá Hoàng hoa, hai tô màn thầu; Buổi tối: Một con gà quay, hai chiếc bánh bao nhân thịt lợn, hai chiếc bánh bao nhân thịt dê, một bát cháo trắng. Sau bữa cơm còn có trái cây như chuối, táo, nho, lê... ăn tùy thích, ăn không hết có thể mang về. Áo da của phi công có hai chiếc túi rất to, tại sao thế? Người ta thiết kế hai chiếc túi to ấy là để đựng trái cây... Những lời kể về cuộc sống phi công của Tiêu Hạ Thần khiến chúng tôi nuốt nước bọt ừng ực. Đứa nào cũng mơ ước lớn lên sẽ lái máy bay để được trải qua những ngày thần tiên trong cuộc đời.

Người ta đến trường trung học số 1 để tổ chức tuyển sinh phi công, anh cả tôi sốt sắng báo danh đăng ký dự tuyển. Ông cố tôi là người kéo cày cho địa chủ, là cố nông, sau đó thì tham gia vận chuyển quân dụng cho giải phóng quân trong chiến dịch Mạnh Lương Cang. Thi thể của người anh hùng Trương Linh Phủ là do ông cố tôi vác từ trên núi xuống. Nhà bà cố tôi cũng là bần nông. Ông nội tôi là liệt sĩ cách mạng, nói chúng là thành phần xuất thân và quan hệ xã hội của gia đình tôi là vượt quá tiêu chuẩn chính trị. Anh cả tôi lại là kiện tướng chạy việt dã cấp học sinh trung học, lại là vận động viên ném đĩa sắt. Một ngày nọ, anh ấy về thăm nhà được mẹ cho ăn một bữa đuôi dê no nê, về trường thì cảm thấy sức lực căng tràn, không biết phát tiết thế nào bèn lấy đĩa ra sân vận động ném. Chiếc đĩa được ném vút lên cao và bay mãi, vượt qua hàng rào khuôn viên trường, bay ra đến tận ngoài đồng, đúng vào lúc nông dân đang cày rất đông. Chiếc đĩa rơi đúng xuống sừng một con trâu đang cày và tiện đứt ngọt lịm sừng con trâu - Nói như vậy để chứng minh, thành phần xuất thân của anh cả tôi không có vấn đề gì, học tập giỏi, sức khỏe tốt, lại có một người cô sắp có chồng là phi công. Do vậy, cả nhà tôi đều tin chắc rằng, cho dù người ta chỉ tuyển một phi công trong toàn huyện thì cũng không thể thoát khỏi tay anh cả tôi. Nhưng sau đó anh cả lại không trúng tuyển, nguyên nhân cơ bản là trên đùi anh ấy có một cái sẹo do hồi nhỏ bị mọc nhọt. Lão Vương ở nhà ăn của trường nói: “Trên người có sẹo thì tuyệt đối không thể lái máy bay. Phi công bay lên độ cao, vết sẹo trên người rất dễ vỡ ra vì áp suất không khí. Đừng nói là có sẹo, lỗ mũi quá nhỏ cũng không được”.

Nói chung là, kể từ khi cô tôi và chàng phi công ấy yêu nhau, mỗi người chúng tôi đều tỏ ra rất nhạy cảm với những chuyện có liên quan đến lái máy bay. Ngay cả bây giờ tôi đã trên năm mươi nhưng vẫn thích đua đòi hư vinh, thích khoe khoang. Nếu có trúng số được một trăm đồng, tôi nhất định phải tìm cho được một cái loa phóng thanh để đi rêu rao cho toàn huyện được biết. Nghĩ lại, lúc học tiểu học, tôi lại có một người dượng lại là phi công, sao mà vinh quang!

Cách thôn tôi khoảng năm mươi cây số về phía nam là sân bay Giảo Châu, cách khoảng sáu mươi cây số về phía tây là sân bay Cao Mật. Máy bay ở sân bay Giảo Châu vừa to vừa xấu, đen xì xì, nghe người lớn nói đó là những chiếc máy bay oanh tạc. Còn máy bay ở sân bay Cao Mật thì trông rất nhẹ nhàng thanh thoát, màu xám bạc, có thể nhả khỏi sau đuôi, có thể trồng chuối được. Anh cả tôi nói đó là loại máy bay “Tiêm kích - 5”, mô phỏng từ máy bay “Mic - 17” của Liên Xô, là máy bay chiến đấu đúng nghĩa. Trên chiến trường Triều Tiên, làm cho máy bay Mỹ phải lộn nhào chính là loại máy bay này. Chồng sắp cưới của cô tôi là phi công lái loại máy bay chiến đấu này. Lúc ấy, không khí chiến tranh đã nồng nặc nên máy bay của hai sân bay này ngày nào cũng gầm rú tập luyện trên trời. Chúng bay đến tận bầu trời Đông Bắc Cao Mật của chúng tôi, triển khai chiến trường trên đầu chúng tôi, lúc thì ba chiếc, lúc thì sáu chiếc, lúc thì kéo cả đàn bay vòng vèo đen kịt bầu trời. Có những chiếc từ trên cao bổ nhào xuống, thấp đến độ gần chạm ngọn cây dương ở đầu làng mới ngóc đầu bay thẳng lên trời. Một ngày nọ, một tiếng nổ cực lớn vang lên từ không trung - Cô tôi nói, đúng lúc ấy cô đang đỡ đẻ cho một sản phụ đã lớn tuổi nhưng sinh lần đầu. Bà này vì quá lo lắng nên bị co giật, đang chuẩn bị can thiệp thì nghe thấy tiếng nổ ấy. Bà nọ hoảng sợ nên sự chú ý bị phân tán, sự lo lắng biến mất, cơn co giật cũng không còn nên chỉ cần rặn một cái là đứa trẻ đã tòi ra ngoài. Tiếng nổ làm cho giấy dán cửa sổ của rất nhiều ngôi nhà rách toạt. Chúng tôi kinh hoàng sững sờ trong giây lâu rồi thầy giáo dẫn chúng tôi chạy ra khỏi lớp, ngẩng đầu nhìn lên trời. Chúng tôi thấy trên bầu trời xanh có một chiếc máy bay, phía sau có mấy chiếc đuổi theo. Chung quanh chiếc máy bay bay trước đang tỏa ra những cụm khói trắng, sau đó là những tiếng nổ vang đến tai chúng tôi. Tiếng đạn nổ không to và chát chúa như tiếng nổ vừa rồi. Lần đầu tiên trong đời tôi nghe được một tiếng nổ to đến như vậy. Ngay cả khi sét đánh cắt cây liễu cổ thụ ra làm đôi năm trước, tiếng nổ cũng không lớn hơn. Hình như những phi công trên những chiếc máy bay đang đuổi theo sau cố ý không bắn trúng chiếc máy bay phía trước, những đụn khói chỉ xuất hiện chung quanh nó mà thôi. Khi tất cả đã khuất khỏi tầm nhìn chúng tôi, vẫn không có viên đạn nào trúng đích. Trần Tị đưa tay lên gãi gãi cái lỗ mũi có biệt danh là “Con chuột nhỏ” của cậu ta, bình luận với vẻ khinh thường: “Kỹ thuật bắn của phi công Trung Quốc quá kém. Nếu đó là phi công Liên Xô, chỉ cần một viên là chiếc máy bay đi đầu sẽ rơi ngay mà thôi”. - Tôi biết, nó nói như vậy bởi vì đang đố kỵ với tôi. Nó sinh trong thôn, lớn lên trong thôn, ngay cả một con chó Liên Xô cũng chưa gặp thì làm thế nào mà biết được kỹ thuật của phi công Liên Xô hơn phi công Trung Quốc?

Lúc ấy, những đứa trẻ sinh ra và lớn lên ở nông thôn như chúng tôi làm sao có thể biết là mối quan hệ Trung Quốc và Liên Xô đã bắt đầu xấu đi. Trần Tị dùng phi công Liên Xô để dè bỉu phi công quân đội Trung Quốc khiến chúng tôi, đặc biệt là tôi cảm thấy không vui tí nào, nhưng rồi chẳng có đứa nào nghĩ đến chuyện ấy nữa. Mấy năm sau, Cách mạng văn hóa bắt đầu, chúng tôi đang học lớp năm, thằng Tiêu Hạ Thần lại đem chuyện ấy nói lại, không những làm cho Trần Tị chịu khổ đã đành mà ngay cả bố mẹ nó cũng không tránh được tai họa, ban đầu là bị đánh đập và cuối cùng là mất luôn cả tính mạng. Người ta lục soát nhà nó và lôi ra một cuốn tiểu thuyết Liên Xô “Con người chân chính” kể về một anh hùng không quân Liên Xô. Nghe đâu đây là một cuốn tiểu thuyết cổ vũ tinh thần cách mạng đúng đắn nhưng lại là bằng chứng cho việc mẹ Trần Tị đã gian díu với một phi công Liên Xô và chính bản thân nó lại là tội chứng cho sự gian díu tạp chủng ấy.

Những chiếc “Tiêm kích - 5” của sân bay Cao Mật tập luyện ban ngày, máy bay của sân bay Giảo Châu cũng không chịu lép vế - Chúng thường bay về đêm. Hầu như đêm nào cũng thế, khoảng tám đến chín giờ tối - cũng là lúc đài truyền thanh huyện chuẩn bị ngừng phát - thì những chiếc đèn pha ở sân bay đồng loạt bật lên. Những luồng ánh sáng cực mạnh lia thẳng lên bầu trời cho dù đến khoảng không trên vùng trời của thôn tôi đã yếu hẳn nhưng vẫn làm cho chúng tôi hoảng sợ. Mỗi lần trông thấy chúng, tôi thường nói một câu hầu như vô lý, vô lý đến độ ngu xuẩn: “Nếu có cái đèn pin mạnh như thế thì tốt quá!” - “Ngu xuẩn!”. Hễ nghe thấy tôi nói câu ấy thì anh hai tôi lúc nào cũng dùng từ ngu xuẩn để chửi tôi, đồng thời với tiếng chửi là một cái cốc nhẹ vào đầu. Chắc cũng là bắt đầu chịu ảnh hưởng từ người yêu là phi công của cô tôi nên anh hai tôi đâm ra mê máy bay. Có thể nói đối với chúng tôi, anh hai là một chuyên gia về hàng không. Anh ấy có thể thuộc làu tên tuổi những anh hùng phi công của Chí nguyện quân, lại có thể kể vanh vách những sự tích anh hùng của họ. Cũng chính anh ấy nói với tôi về tiếng nổ làm rách giấy ngày ấy nhân một buổi anh ấy nhờ tôi bắt rận trong quần áo. Anh ấy nói đó là tiếng rít của máy bay siêu âm. “Sao lại gọi là máy bay siêu âm?” - Tôi hỏi - Anh ấy nói - “Là máy bay bay nhanh hơn so với tốc độ âm thanh, mày đúng là đồ ngốc!”

Khi sân bay Giảo Châu tập luyện, ngoài những ánh đèn pha làm cho tôi mê mẩn ra, không còn gì đáng xem nữa cả. Cũng có người nói, đèn pha được bật lên không phải là để luyện tập mà để dẫn đường cho những chiếc máy bay bị lạc. Mấy luồng ánh sáng khổng lồ ấy cứ quét đi quét lại, có lúc giao thoa với nhau, có lúc song song, thi thoảng có một con chim lọt vào vùng ánh sáng ấy, hoảng sợ đập cánh loạn xạ chẳng khác nào một con ruồi bị rơi vào trong lọ thủy tinh. Nói chung là sau khi đèn pha rọi vào không trung khoảng mấy phút thì đã có tiếng máy bay ầm ầm. Một lát sau thì chúng tôi đã thấy, một vật đen thui thui được định vị bằng mấy bóng đèn chớp nháy ở đầu, đuôi và hai cánh xuất hiện trong chiếc trụ ánh sáng ấy. Hình như nó đang trượt trong ánh sáng để quay về với tổ của mình. Máy bay cũng có tổ giống như chim mà thôi.