- 3 -

Ngày mười ba tháng chạp sau đó hai năm, con gái tôi ra đời. Em họ Ngũ Quan đánh máy kéo đưa chúng tôi từ trạm xá công xã về. Trước khi rời trạm xá, cô nói với tôi: “Cô đã đặt vòng cho vợ cháu rồi”. Vương Nhân Mỹ vén cái khăn bông trùm đầu lên, nói với giọng rất phẫn nộ: “Chưa được sự đồng ý của cháu, sao cô lại đặt vòng?”. Cô kéo cái khăn bông xuống, nói: “Cháu dâu à, trùm kín lại, kẻo gió. Đẻ con xong thì đặt vòng ngay là mệnh lệnh của Ủy ban sinh đẻ có kế hoạch. Nếu cháu là vợ của một nông dân, nếu đứa con đầu là gái thì tám năm sau có thể đẻ đứa thứ hai. Nhưng cháu lại là vợ của một quân nhân, kỷ luật quân đội nghiêm khắc hơn nhiều lần so với các địa phương, sinh đứa thứ hai là về nhà mà cày ruộng thôi. Do vậy, cháu đừng bao giờ nghĩ là mình sẽ tiếp tục sinh con nữa. Muốn làm phu nhân của một sĩ quan quân đội thì cũng phải trả một cái giá nào đó chứ”.

Vương Nhân Mỹ lặng lẽ khóc.

Tôi ôm đứa con gái được quấn chặt trong nhiều lớp quần áo vào lòng, leo lên máy kéo, nói với Ngũ Quan: “Chạy đi!”

Chiếc máy kéo rống lên và phụt khói đen ngòm, ngật ngã ngật ngưỡng chạy trên hương lộ. Vương Nhân Mỹ nằm trong thùng rơ móc, toàn thân trùm trong chăn chiếu. Máy kéo nhảy tưng tưng trồi lên trụt xuống khiến tiếng khóc cô ấy đứt quãng: “Dựa vào cái gì… mà chưa… được sự… đồng ý của tôi mà lại… đặt vòng… Dựa vào cái gì mà… chỉ cho tôi… đẻ một đứa… con…”

Tôi phiền lòng nói: “Đừng khóc nữa! Đó là chính sách của nhà nước!”. Vương Nhân Mỹ càng khóc to hơn, ló đầu ra khỏi chăn - Mặt cô ấy trắng bệch, đôi môi xanh mét, đầu tóc có mấy cọng cỏ vương: “Chính sách nhà nước cái quái gì, đều là chính sách địa phương của cô anh đặt ra mà thôi. Ở huyện Giảo đâu có nghiêm ngặt như thế này. Chỉ là do cô anh muốn lập công thăng quan! Thảo nào người ta chửi cô là…”

“Câm mồm! Có muốn nói gì thì về nhà mà nói. Khóc lóc giữa đường không sợ người ta cười cho à?” - Tôi quát.

Không ít người cưỡi xe đạp đi vượt qua một bên chiếc máy kéo. Sương giá bao trùm không gian, mặt trời đỏ mới ló lên ở phía đông. Hơi thở vừa thoát ra khỏi miệng người, ngay lập tức biến thành sương đậu trên lông mày, lông mi. Nhìn thấy vẻ mặt trắng nhợt đau buồn và mái tóc rối bời của vợ, tôi cảm thấy mình bất nhẫn, bèn lên tiếng an ủi: “Được rồi, không có ai cười em đâu, nằm xuống trùm chăn kín vào. Trong tháng mà sinh bệnh thì phiền phức to đấy”.

“Tôi không sợ! Tôi là cây tùng trên đỉnh Thái Sơn, chống chọi với gió với tuyết để hướng về phía mặt trời!”

Tôi cười khổ: “Anh biết em có bản lĩnh ấy. Em là anh hùng! Em không muốn sinh đứa thứ hai sao? Mang bệnh mang tật trong người thì sinh nở thế nào được nữa?”

Đôi mắt Vương Nhân Mỹ đột nhiên như có khí sắc hẳn lên, hồ hởi nói: “Anh đồng ý sinh đứa thứ hai? Đây là chính miệng anh nói đấy nhé! Ngũ Quan, chú có nghe thấy không? Chú làm chứng nhé!”

“Được, tôi làm chứng!” - Ngũ Quan ngồi ở phía trước cất giọng ồ ồ.

Vương Nhân Mỹ nằm xuống thùng xe, kéo chăn trùm kín đầu nhưng tiếng nói cô ấy vẫn vang ra ngoài: “Tiểu Bão, anh đừng có nói rồi nuốt lời. Anh mà nuốt lời là tôi bỏ anh ngay đấy!”

Khi chiếc máy kéo đến chiếc cầu nhỏ đầu thôn thì trên cầu có hai người đang đứng giằng co nhau, chặn đường không cho máy kéo đi qua.

Hai người ấy, một là bạn học thời tiểu học với tôi Viên Tai, người kia là nghệ nhân nặn đất sét trong thôn Hách Đại Thủ.

Hách Đại Thủ đang nắm chặt cổ tay Viên Tai.

Viên Tai vừa giãy giụa vừa quát: “Bỏ tay ra! Buông tôi ra!”.

Nhưng cho dù có giãy giụa, cổ tay Viên Tai cũng không thể thoát được bàn tay của Hách Đại Thủ.

Ngũ Quan vọt xuống khỏi máy kéo, đến gần nói: “Các lão gia, có chuyện gì vậy? Mới sáng sớm mà đã ra đây đánh nhau rồi à?”

Viên Tai nói: “Tốt quá, Ngũ Quan, cậu thử nói lý lẽ xem. Ông ta đẩy chiếc xe nhỏ phía trước, tôi cưỡi xe đạp từ phía sau vượt qua. Đúng ra là ông ấy đi bên phải, tôi vượt qua phía bên tay trái ông ta. Nhưng khi tôi vừa đến sau lưng thì ông ta lại quay ngoặt xe sang phía bên trái. May mà tôi phản ứng rất nhanh, dừng xe ngay sát bên lề cầu, nếu không cả người lẫn xe đều rơi xuống sông rồi. Lạnh lẽo thế này, không chết cũng thành tàn phế. Nhưng Hách Đại Thủ lại vu cho tôi là cố ý làm rơi chiếc xe đẩy của ông ta xuống cầu”.

Hách Đại Thủ không tranh cãi, chỉ nắm chắc cổ tay Viên Tai.

Tôi ôm con gái nhảy xuống khỏi thùng xe. Chân vừa dẫm đất là cảm thấy lạnh buốt. Đúng là buổi sáng hôm ấy rét thật.

Tôi nhón từng bước chân đi lên cầu. Trên cầu là một đống những hình thù bằng đất sét nặn xanh xanh đỏ đỏ, có cái đã bị vỡ, có cái vẫn còn nguyên vẹn. Bên mé cầu phía đông, dưới sông, trên mặt băng có một chiếc xe đạp cũ nát nằm còng queo, có một lá cờ màu vàng cắm trên yên đèo hàng. Tôi biết trên lá cờ ấy có thêu ba chữ “Tiểu bán tiên”. Từ nhỏ Viên Tai đã có dấu hiệu thần thần bí bí, lớn lên quả nhiên phi phàm. Cậu ta có thể dùng nam châm để lấy ra chiếc đinh sắt từ trong bao tử con trâu, lại biết được cả thuật tướng số, biết xem phong thủy, đọc được cả “Kinh Dịch”, hiểu được Bát quái nên có người gọi cậu ta là “Tiểu bán tiên”. Viên Tai thích cái biệt hiệu này nên tìm một tấm vải vàng may thành lá cờ, trên đó có thêu ba chữ ấy rồi giắt lên yên đèo hàng, mỗi lần đạp xe chạy thì lá cờ kêu lên phành phạch. Cậu ta thường đến chợ xem bói cho mọi người và nghe đâu làm ăn cũng khá lắm.

Phía mé cầu bên tây, trên mặt băng có một chiếc xe đẩy một bánh nằm chỏng chơ, một trong hai chiếc càng đẩy đã bị gãy, hai chiếc sọt trúc lật nhào, mấy chục con vật bằng đất sét nằm vương vãi trên băng, hình như chỉ còn vài con là còn nguyên vẹn. Hách Đại Thủ là người tính tình rất quái lạ nhưng cũng là người được bà con trong thôn kính trọng. Ông ta có đôi bàn tay to bè, chỉ cần có một cục đất sét trong tay, đôi mắt vẫn đăm đắm nhìn người đối diện và chỉ trong một thời gian ngắn, cục đất sét sẽ biến thành người ấy trông như thật. Ngay cả trong thời gian Cách mạng văn hóa, ông ta cũng không bị mất nghề. Ông nội và bố của Hách Đại Thủ cũng sống bằng nghề nặn búp bê bằng đất sét, nhưng nổi tiếng nhất, tay nghề cao nhất vẫn là chính ông ta. Ngoài nặn hình người, ông ta còn những con vật đồ chơi như chó, khỉ, hổ… vốn đơn giản hơn nặn người rất nhiều và trẻ con rất thích những món đồ chơi này. Nói chung những vật phẩm dưới bàn tay của ông ta đều phục vụ cho trẻ con nhưng lại moi tiền của người lớn. Nhà ông ta có năm gian phòng chính, ngoài sân còn dựng một cái trại to đùng. Những búp bê bằng đất sét to có nhỏ có, người có vật có, cái đã được tô màu nhưng cũng có những con vẫn còn mang màu vàng sậm của đất sét nằm la liệt trong nhà ngoài trại. Ngay cả chiếc giường của ông ta cũng chỉ còn lại một khoảng đủ đặt cái lưng, chung quanh cũng chất đầy những búp bê. Ông ta đã bốn mươi, gương mặt lúc nào cũng đỏ, một mái tóc bạc phơ, sau gáy tết một bím tóc nhỏ. Ngay cả hàm râu của ông ta cũng trắng phau. Huyện kế bên chúng tôi cũng có người làm những con vật bằng đất sét nhưng sản phẩm của họ được đúc từ trong khuôn nên cái nào trông cũng giống cái nào, chẳng có chút sinh khí gì cả. Riêng Hách Đại Thủ thì dùng tay nặn nên mỗi con mỗi kiểu mỗi dáng mỗi tư thế, không cái nào giống cái nào. Sản phẩm của ông ta bán rất chạy trong phạm vi toàn huyện, lại có người nói, nhìn những búp bê người qua bàn tay của Hách Đại Thủ, người ta có thể tìm lại được kỷ niệm của thời kỳ niên thiếu. Có người còn nói, nếu trong vò gạo vẫn còn một nhúm gạo thì Hách Đại Thủ không bước chân đến chợ để bán những búp bê yêu quý của mình. Người ta kháo với nhau rằng, khi Hách Đại Thủ bán được một con thì mắt ông ta lại ngân ngấn nước. Chẳng khác nào ông ta bán đứa con dứt ruột đẻ ra vậy. Lúc này, cũng một lúc Hách Đại Thủ lại mất nhiều đứa con như vậy, nhất định ông ta rất đau. Do vậy ông ta giữ chặt lấy Viên Tai cũng là một điều dễ hiểu.

Tôi ôm con gái đi đến trước mặt hai người. Vì mặc quân phục đã lâu ngày, nên tôi cảm thấy không được tự tin lắm mỗi khi mặc thường phục. Do vậy khi đưa Vương Nhân Mỹ đến trạm xá để sinh, tôi vẫn mặc một bộ quân phục. Có lẽ tiếng nói một sĩ quan trẻ ôm đứa con mới sinh trên tay sẽ có trọng lượng hơn. Tôi nói: “Chú à, chú buông Viên Tai ra đi, cậu ấy không cố ý đâu”.

“Đúng thế, chú à, cháu không hề cố ý” - Viên Tai nói như sắp khóc: “Chú tha cho cháu, chiếc xe của chú bị gãy càng, sọt của chú bị hư. Nhất định cháu sẽ sửa cho chú. Những đứa con của chú bị vỡ, cháu sẽ bồi thường”.

“Nể mặt cháu, nể mặt con gái cháu và vợ cháu, chú hãy thả cho Viên Tai đi, cho xe của cháu qua cầu” - Tôi nói.

Vương Nhân Mỹ ngóc đầu lên khỏi thùng xe, kêu lớn: “Chú Hách à, chú nặn cho cháu hai con búp bê, con trai, hoàn toàn giống nhau nhé!”

Người trong thôn nói, mua một con búp bê hình người của Hách Đại Thủ, dùng dải lụa nhỏ màu hồng thắt một chiếc nơ trên cổ nó và đặt trên đầu giường thì đứa con đẻ ra sẽ giống con búp bê không khác một ly! Có điều, khi bán búp bê người, Hách Đại Thủ không cho phép người mua được chọn lựa. Người chuyên bán búp bê ở huyện kế bên khi bán thì bày thành mấy dãy dưới đất để cho người mua tùy ý chọn lựa. Còn búp bê của Hách Đại Thủ thì đặt trong sọt. Trên sọt đậy một tấm chăn. Nếu ai đến mua, ông ta sẽ nhìn mặt người ấy thật kỹ rồi đưa tay sờ soạng trong sọt, lấy ra cái nào thì người mua phải nhận cái ấy. Có người sợ ông ta lấy ra con búp bê không đẹp đòi đổi, ông ta tuyệt đối không bao giờ đổi. Lúc ấy trên mặt ông ta luôn luôn điểm một nụ cười buồn. Mặc dù ông ta không nói năng gì nhưng người mua có cảm nhận là ông ta đang nói rằng: Thì ra vẫn có những ông bố bà mẹ chê con mình xấu sao? Lúc ấy, người mua mới quan sát thật kỹ con búp bê mà ông ta đưa cho mình và phát hiện rằng, nó không hề xấu tí nào, thậm chí còn rất đẹp là đằng khác. Con búp bê ấy như đang cất tiếng gọi bố mẹ, có cảm giác nó là một sinh mệnh đúng nghĩa. Ông ta cũng chẳng bao giờ ra giá. Nếu không đưa tiền, ông ta cũng chẳng nói tiếng nào. Người mua có đưa bao nhiêu tiền đi chăng nữa, ông ta cũng không nói lấy một tiếng cám ơn. Dần dần người ta đã nhận ra rằng, mua búp bê của Hách Đại Thủ chẳng khác nào đang chuẩn bị cho một đứa con bằng xương bằng thịt đúng nghĩa ra đời. Người ta đồn rằng, nếu con búp bê mà ông ta đưa cho người mua là nữ thì người ấy nhất định sẽ sinh con gái và ngược lại, nếu là nam thì người ấy nhất định sẽ sinh con trai. Nếu ông ta lấy ra hai con đưa cho người mua thì người ấy nhất định sẽ sinh đôi. Đây là một điều thần bí, nói thẳng ra thì không còn linh nghiệm nữa. Vợ tôi đã nói toạc ra những yêu cầu của mình, tức là muốn có hai đứa con trai, không biết là có linh nghiệm hay không. Trước đây, khi chúng tôi biết được danh tiếng của Hách Đại Thủ thì vợ tôi đã có thai mấy tháng. Chuyện thần bí ấy có xác thực hay không thì còn chờ sau này tôi còn dám đẻ con nữa hay không.

Đúng là Hách Đại Thủ nể mặt tôi thật. Ông ta buông tay. Viên Tai xoa xoa cổ tay, vừa khóc vừa nói đầy châm biếm: “Đúng là xui xẻo, sáng nay vừa ra khỏi nhà là đã gặp một con chó cái đái trước mặt. Quả nhiên là ứng nghiệm!”

Hách Đại Thủ im lặng cúi nhặt những con búp bê đã vỡ đầu gãy tay bỏ vào trong túi áo to tướng của mình. Nhặt xong, ông ta nép người sát một bên mé cầu nhường đường cho chiếc máy kéo của chúng tôi. Băng đang bám cứng bộ râu của Hách Đại Thủ, gương mặt đượm vẻ buồn bã.

“ Con trai hay con gái?” - Viên Tai hỏi tôi.

“Con gái”.

“Không sao, đứa sau sẽ là con trai”.

“Không có đứa sau”.

“Đừng lo” - Viên Tai nheo mắt nói: “Đến lúc ấy, tớ sẽ nghĩ cách giúp cậu”.