Chương 1 - 4 Chào đời

Mùa thu năm 1958, chàng trai Tôn Quảng Tài gặp Trịnh Ngọc Đạt sau này làm cục trưởng Cục thương nghiệp trên đường đi Cửa Nam. Lúc về già, Trịnh Ngọc Đạt đã kể cho con trai Trịnh Lượng cảnh tượng lúc bấy giờ.Trịnh Ngọc Đạt những năm cuối đời đang bị bệnh ung thư phổi hành hạ, khi kể thở hổn hển. Mặc dù vậy, Trịnh Ngọc Đạt vẫn tái hiện cảnh tượng lúc bấy giờ, cười sang sảng.

Là một thành viên của nhóm công tác nông thôn, Trịnh Ngọc Đạt đến Cửa Nam kiểm tra công việc. Chàng trai Trịnh Ngọc Đạt diện bộ quần áo Tôn Trung Sơn màu tro, chân đi đôi giầy đá bóng mác giải phóng, trong gió đồng, mái tóc dài vừa phải bay phất phơ về đằng sau. Còn bố tôi Tôn Quảng Tài mặc áo cân vạt cài khuy, chân đi giầy vải do mẹ tôi tự khâu dưới đèn dầu.

Nửa tháng trước, bố tôi chở một thuyền rau xanh sang bán ở huyện bạn. Bán xong ông đột nhiên có ý nghĩ kỳ lạ, quyết định hưởng thụ thú vị ngồi ô tô, một mình đi về trước, hai người khác cùng thôn chèo thuyền không về sau.

Tôn Quảng Tài sắc mặt đỏ bừng, khi gần đến Cửa Nam thì gặpTrịnh Ngọc Đạt mặc quần áo Tôn Trung Sơn. Thế là vị cán bộ thành phố liền nói chuyện với anh nông dân Tôn Quảng Tài.

Cảnh phồn vinh lộn xộn đang bày ra trên cánh đồng thời đó. Một số lò cao nho nhỏ xây gạch xanh nằm lọt thỏm giữa bạt ngàn mạ lúa nước.

Trịnh Ngọc Đạt hỏi:

Công xã nhân dân có tốt không?

Tốt - Tôn Quảng Tài đáp - ăn cơm không mất tiền.

Trịnh Ngọc Đạt chau mày:

Sao lại nói thế.

Sau đó Tôn Quảng Tài hỏi Trịnh Ngọc Đạt:

Anh lấy vợ chưa?

Rồi.

Đêm qua vẫn ngủ với vợ chứ?

Trịnh Ngọc Đạt rất không quen lối hỏi này, anh sị mặt nghiêm túc nói:

Không nên nói bậy bạ lung tung.

Không hề để ý đến thái độ của Trịnh Ngọc Đạt, Tôn Quảng Tài nói với anh:

- Nửa tháng nay mình chưa ngủ với vợ - Chỉ vào đũng quần mình nói tiếp - Trong này đang mét tinh biểu tình.

Trịnh Ngọc Đạt không nhìn Tôn Quảng Tài, quay mặt đi,

Tôn Quảng Tài và Trịnh Ngọc Đạt chia tay ở đầu thôn. Trịnh Ngọc Đạt đi vào thôn. Tôn Quảng Tài đi thẳng ra ruộng rau cạnh làng. Mẹ tôi và mấy chị em trong thôn đáng xới cỏ trong ruộng rau. Khuôn mặt mẹ trẻ khoẻ, hồng hào như quả táo, chiếc khăn kẻ ô vuông màu xanh da trời không bám một hạt bụi. Tiếng cười thanh dòn vui vẻ của mẹ bay theo gió lọt vào tai bố đang rạo rực lửa tình. Nhìn bóng dáng sau lưng rung rung của vợ khi xới cỏ, Tôn Quảng Tài đói khát cất tiếng gọi:

Này.

Mẹ tôi quay lại, nhìn thấy bố khí thế hừng hực đang đứng trên đường mòn, cũng cất tiếng trả lời tương ứng:

Ôi.

Lại đây bảo - Bố tôi tiếp tục nói.

Sắc mặt mẹ đỏ ửng, lấy khăn đội đầu phủi đất trên quần áo. Sự thờ ơ của mẹ khiến bố nổi cơn thịnh nộ, ông quát:

Người ta đang bí bách sắp chết đây, có mau mau lại đây không hả.

Trong tiếng cười ồ của mấy người phụ nữ, thân thể run run, mẹ chạy đến chỗ bố.

Bố tôi lúc ấy không giữ được lòng kiên trì cho đến khi về nhà. Vừa đến trước cửa để ngỏ nhà ông La ở đầu làng, bố gọi vào bên trong:

Có ai ở nhà không?

Sau khi xác định trong nhà không có ai, bố tôi liền chạy vào. Mẹ tôi vẫn đứng bên ngoài. Bố tôi sốt ruột giục rối rít:

Vào đi.

Mẹ tôi lưỡng lự:

Đây là nhà người ta.

Em cứ vào đi.

Sau khi mẹ đi vào, bố nhanh chóng khép cửa, kéo chiếc ghế băng ở góc tường ra giữa nhà, rồi ra lệnh:

Mau lên, cởi mau lên.

Mẹ tôi cúi xuống vén áo cởi giải rút. Nhưng nửa phút sau, vẻ mặt như có lỗi, mẹ bảo bố:

Dây rút bị thắt nút, không cởi được.

Bố nôn nóng cứ giậm chân bình bịch:

Em hại anh đấy hả?

Mẹ cúi xuống tiếp tục cởi, tỏ vẻ bất lực không biết làm thế nào.

Được rồi, được rồi, để anh.

Bố ngồi xổm, cầm dải rút nghiến răng nghiến lợi rứt thật mạnh. Dải rút đứt, cổ bố liền bị sái. Trong lúc lửa ham muốn tình dục đang bốc cao ngùn ngụt, bố tôi vẫn còn thì giờ ôm cổ kêu oai oái. Mẹ tôi vội vàng lấy tay xoa bóp cổ cho bố. Bố tôi bỗng dưng nổi giận quát to:

Còn không nằm xuống hả.

Mẹ tôi ngoan ngoãn nằm xuống, dơ một chân lên trời. Mắt mẹ vẫn lo lắng nhìn cổ bố. Tay ôm cổ, bố trèo lên người mẹ, thực hành sứ mạng làm tình trên ghế băng. Mấy con gà nhà ông La cũng lục cục nhập cuộc một cách hết sức nhiệt tình. Hình như chúng không hài lòng để Tôn Quảng Tài xơi một mình tất cả. Chúng xúm lại mổ tới tấp vào chân bố. Đây là lúc nên tập trung chú ý, nhưng bố buộc phải phân tán tư tưởng, cứ vẫy mạnh chân xua đuổi mấy con gà khốn nạn. Bị xua ra, bọn gà lại xô đến mổ chân tiếp. Chân bố cứ xua cứ vẫy một cách vô ích. Đến giây phút cuối cùng, bố thốt lên một tiếng trầm buồn:

Kệ mẹ chúng nó.

Sau đó là tiếng rên khiến người nghe rùng rợn. Bởi vì gà mổ bàn chân, toàn thân bố ngứa ngáy, tiếng rên cực kỳ sung sướng của bố bị đứt quãng, tiếp theo bố cười khúc khích, người nghe có cảm giác nặng đầu nhẹ đuôi.

Tất cả đã chấm dứt, bố ra khỏi nhà ông La, đi tìm Trịnh Ngọc Đạt. Mẹ xách quần về nhà. Mẹ cần một sợi dây rút mới.

Khi bố tôi tìm được Trịnh Ngọc Đạt, Trịnh Ngọc Đạt đang ngồi trong nhà Ban chỉ huy đội sản xuất nghe báo cáo. Bố vẫy tay gọi Trịnh Ngọc Đạt có vẻ thần bí. Trịnh Ngọc Đạt ra ngoài, bố tôi hỏi:

Có nhanh không?

Nhanh cái gì? - Trịnh Ngọc Đạt không hiểu hỏi lại.

Mình làm xong chuyện ấy với vợ rồi - Bố tôi nói.

Cán bộ Đảng cộng sản Trịnh Ngọc Đạt nghiêm sắc mặt khẽ mắng:

Đi đi.

Những năm cuối đời, khi nhắc lại chuyện này, Trịnh Ngọc Đạt mới phát hiện nhiều thú vui ẩn chứa bên trong. Thế là ông tỏ ra độ lượng và thông cảm đối với hành vi thời đó của bố tôi. Ông nói với Trịnh Lượng:

Nông dân mà, thế cả thôi.

Bố mẹ tôi làm tình trên ghế băng lần ấy, chính là sự mở đầu sớm nhất cuộc đời tôi dằng dặc sau này.

Tôi chào đời giữa mùa gặt bận mải. Khi sinh tôi, đúng lúc Tôn Quảng Tài đang đùng đùng nổi giận ở ngoài đồng vì đói bụng khó chịu nổi. Đối với cái đói khó chịu nổi thời đó, bố tôi đã quên từ lâu, nhưng ông vẫn còn láng máng nhớ cảnh hằm hằm nổi giận lúc bấy giờ. Lần đầu tiên tôi được nghe tình hình chào đời của mình, chính là do bố kể khi mồm ông nồng nặc hơi men. Một chiều tối mùa hè năm tôi lên sáu, bố tôi đã bô bô kể lại chuyện này. Chỉ con gà mái đang đi gần đấy, ông nói:

Mẹ đẻ mày chẳng khác gì nó đẻ trứng.

Do mẹ đã mang thai hơn chín tháng, nên những ngày đầu tắt mặt tối gặt hái, mẹ tôi không đi làm đồng. Đúng như sau này mẹ tôi kể lại. Lúc bấy giờ –

Không phải không có sức, mà không cúi được lưng.

Mẹ gánh vác việc đem cơm ra đồng cho bố. Thế là dưới ánh nắng chóng mặt, mẹ tôi bụng to, khoác cái làn, đầu đội chiếc khăn kẻ ô màu xanh da trời, mang cơm trưa ra đồng cho bố. Trong tưởng tưởng của tôi sau này, cảnh tượng mẹ tươi cười, lạch bạch đi từng bước đến chỗ bố, hấp dẫn biết chừng nào.

Trưa hôm đẻ tôi, bố Tôn Quảng Tài chốc chốc lại ưỡn thẳng cái lưng mệt mỏi rã rời ngóng nhìn con đường mòn, mà bóng mẹ tôi bụng to vượt mặt vẫn luôn mất hút không thấy tăm hơi. Nhìn xung quanh, bà con nông dân đều đã ăn, tiếp tục gặt. Bị cơn đói hành hạ, đứng ở đầu bờ, Tôn Quảng Tài đùng đùng nổi giận, chửi mắng om xòm.

Sau hai giờ chiều mẹ tôi mới xuất hiện trên đường mòn. Đầu mẹ vẫn đội chiếc khăn vuông kẻ ô màu xanh da trời, sắc mặt nhợt nhạt trông phát khiếp. Bởi cái làn nặng, khi bước đi, người mẹ nghiêng hẳn sang một bên.

Bố tôi đã đầu choáng mắt hoa, nhìn thấy mẹ đi lảo đảo, hình như cảm thấy dáng dấp của bà đã thay đổi, nhưng ông không quan tâm, quát bà đang đến gần:

Định để người ta chết đói hả.

Không phải - Mẹ tôi trả lời rất khẽ - Tôi đẻ rồi.

Vậy là bố mới phát hiện, cái bụng to tròn của mẹ đã lép kẹp.

Bây giờ mẹ tôi đã cúi được lưng, tuy cúi xuống khiến mẹ suy yếu đứng trước một cơn đau dữ dội, nhưng mẹ vẫn tươi cười lấy cơm canh từ làn ra cho bố, đồng thời khẽ nói với chồng:

- Kéo để xa quá, đi lấy không tiện. Con đẻ ra còn phải lau rửa cho nó. Đáng lẽ em đem cơm cho anh từ sớm, chưa ra khỏi cửa đã đau. Em biết sắp đẻ, định đi lấy kéo, đau quá không đi nổi….

Sốt ruột quá, bố tôi ngắt lời mẹ:

Con trai hay con gái?

Con trai - Mẹ tôi đáp.