THÀNH PHỐ CỦA DĨ VÃNG

Cuộc đời đứng với tôi dưới chân núi của tuổi trẻ và chỉ về những cái đằng sau chúng tôi. Tôi nhìn, và thấy một thành phố có hình dáng và khuôn mẫu lạ lùng ngay trong lòng những cánh đồng, ở đó có những hình ảnh và những đụn khói bay lên mang nhiều màu sắc. Và tất cả chìm trong một màn sương mù mong manh, gần như mờ mịt không trông thấy được.

Tôi nói: “Cái gì vậy? Hỡi Đời sống?”

Nàng đáp: “Đó là Thành Phố Dĩ Vãng. Hãy quan sát nó kỹ”.

Và tôi quan sát và thấy những chốn làm việc ngồi như những người khổng lồ vĩ đại dưới những đôi cánh của thụy miên. Và quanh những thánh điện của ngôn ngữ những linh hồn bay lượn kêu lên trong tuyệt vọng - và ca hát trong hy vọng. Tôi thấy những đền tôn giáo dựng lên bởi đức tin và phá hủy bởi hoài nghi. Và những tháp cao của tư tưởng vươn lên trời như những bàn tay giơ lên xin bố thí.

Tôi thấy những đường phố của khát vọng trôi chảy như những con sông giữa những ngọn đồi. Và những kho chứa các bí ẩn canh giữ bởi tịch nhiên và bị khuấy phá bởi những kẻ trộm tra vấn. Những tháp của tiến bộ dựng lên bởi can đảm và lật đổ bởi sợ hãi.

Những cung điện của mộng mị mà đêm khuya trang hoàng và thức tỉnh làm hỏng. Những trú xứ nhỏ nhoi do nhu nhược cư trú; và những nơi chốn của cô đơn ở đó sự tự-từ khước khởi dậy. Những nơi gặp gỡ của kiến thức chiếu diệu bởi minh triết và che ám bởi điên cuồng. Những quán rượu của tình ái trong đó những tình nhân uống, bị nhạo báng bởi hư không.

Những sân khấu của cuộc đời trên đó Đời Sống đóng vở kịch của nó; mà Tử Thần đến đó để kết thúc bi kịch ấy.

Vậy, đó là Thành Phố Dĩ Vãng. Một thành phố xa vời, nhưng gần gũi; hữu hình và vô hình.

Rồi đời sống đi trước mặt tôi và nói: “Đi theo tôi vì ta lần lữa lâu rồi”. Và tôi hỏi: “Bây giờ ta đi đâu, hỡi Đời Sống?” Nàng đáp: “Đến Thành Phố Tương Lai”. Tôi nói: “Xin tội nghiệp, vì cuộc hành trình chắc chắn đã làm tôi mệt, và chân tôi đã giẫm lên đá, và những trở ngại đã uống cạn sức mạnh tôi”.

“Đi, vì chỉ hèn nhát mới lần lữa, và cứ nhìn lại Thành Phố Dĩ Vãng thì thật là điên rồ”.