CON THÚ CÂM

“Trong cái nhìn của một con thú câm là ngôn ngữ mà hồn của những người trí hiểu được”

Một thi sĩ ẤN

Một chiều khi các ảnh tượng xâm chiếm tâm trí tôi, tôi đi qua miền ngoại ô thành phố và đứng lại trước một căn nhà bỏ hoang. Tường nhà loang lở và những cột trụ sụp đổ, và chẳng còn lại gì về nó ngoài những dấu tích chứng tỏ nó bị bỏ rơi và tàn tạ đã lâu.

Rồi tôi nhìn thấy một con chó nằm giữa đống bụi, thân thể yếu đuối của nó đầy những thương tích và cái tấm thân xương xẩu hốc hác vì bệnh. Nó đang nhìn về phía mặt trời lặn với đôi mắt mờ bóng khốn khổ và tuyệt vọng. Như thể là nó biết rằng mặt trời đang rút lui hơi thở nồng ấm khỏi chốn hoang liêu này, xa khỏi lũ trẻ hay hành hạ con thú bất lực. Nó đăm đăm đau khổ nhìn mặt trời lặn với một nỗi ly biệt.

Tôi từ từ đến gần bên nó, ước gì biết được ngôn ngữ của nó để tôi có thể an ủi được nó trong cơn đau khổ cùng cực và bày tỏ lòng trắc ẩn trong khi nó tuyệt vọng. Khi tôi đến gần, nó hoảng sợ và cử động bằng những gì còn lại của một kiếp sống tàn tạ, và cố chạy trốn với hai đôi chân khô héo vì bệnh và sắp hư hẳn. Và bởi vì nó không còn đủ sức đứng lên, nó nhìn tôi, một cái nhìn pha lẫn sự chua chát của cầu khẩn và vẻ dịu dàng của van xin, một cái nhìn xen lẫn mến thương và trách móc. Một cái nhìn thay thế cho ngôn ngữ; còn rõ rệt hơn lời lẽ của con người và hùng biện hơn nước mắt của một người đàn bà. Khi đôi mắt tôi gặp gỡ đôi mắt buồn bã của nó những tình cảm xúc động tôi và những mối cảm xúc cựa mình, và những tia nhìn của nó hiện thân và biến thành tiếng nói quen thuộc giữa loài người, và tiếng ấy nói như vậy đây:

“Đủ rồi, là một sinh vật như vậy. Tôi đã chịu đựng sự tàn bạo của con người và chịu khổ vì bệnh đã quá đủ rồi. Người hãy đi qua, để yên tôi và nỗi yên lặng của tôi. Tôi sẽ cầu xin những tia ấm áp của mặt trời cứu giúp. Tôi đã trốn khỏi sự hà khắc và đè nén của loài người và nương náu nơi bụi bặm, còn dịu dàng hơn lòng người, và ẩn mình nơi phế tích còn đỡ hoang liêu hơn tâm hồn họ. Vậy người hãy đi đi, vì người là gì nếu không phải là thuộc về những kẻ ở trên một trần gian không còn gì công lý? Tôi là một con vật đê tiện, nhưng tôi đã phục dịch con người. Tôi đã luôn luôn là một người bạn trung thành của người và là một người an ủi trong nhà họ. Khi người đau khổ tôi chia sẻ, và niềm vui của người là niềm vui của tôi. Những khi người đi vắng tôi nhớ mong và đón mừng khi người về nhà. Tôi thỏa mãn khi người ném cho tôi những mảnh vụn từ bàn ăn của người và sung sướng với một mẩu xương mà răng người đã gặm sạch. Nhung khi tôi già đi và suy yếu vì tuổi tác, và lâm bệnh hoạn, người tống cổ tôi ra khỏi nhà và biến tôi thành đồ chơi của lũ trẻ oái oăm ngoài đường phố và là một mục tiêu cho cung ná, rác rưởi.

“Tôi, hỡi người, là một con vật bất lực, nhưng tôi thấy một sự tương tự giữa tôi và nhiều anh em đồng loại của người khi họ không còn đủ khỏe mạnh để tự lực cánh sinh. Tôi giống như những chiến sĩ chiến đấu cho xứ sở lúc trẻ và làm đất đai sinh lợi lúc trung niên, và khi mùa đông của đời họ đến kề và giá trị họ sút giảm thì họ bị gạt qua bên và lãng quên. Tôi giống như một người đàn bà đã từng là một cô gái dễ thương làm ấm lòng tuổi trẻ và trải qua những đêm làm mẹ để nuôi nấng con cái và làm chúng trở nên những con người trong tương lai. Một người đàn bà mà khi già nua bị khinh rẻ và quên lãng… Người mới tàn bạo làm sao, hỡi người, và hà khắc nhường nào!”

Những cái nhìn của con thú đã nói như vậy. Lòng tôi hiểu trong khi tâm hồn tôi phân vân, vừa thương hại nó vừa nghĩ về lũ trẻ đồng loại. Và khi nó nhắm mắt tôi không muốn quấy rầy nó nữa, nên tôi đi khỏi chốn ấy.