- 11 -

Bóng người

Mặt trăng buổi sáng sớm. Phương Đông cài cửa. Nhưng dù sao, cuối cùng từ dưới chăn cũng hiện ra dải bình minh, và bên cạnh mặt trăng là những khoảng trống màu da trời.

Màn sương mù dày bị quấy đảo một cách kì quái và giận dữ khiến mặt hồ dường như phủ đầy những khối băng. Gà trống trong làng và thiên nga theo nhau cất tiếng.

Tôi vốn không thạo âm nhạc, nhưng tôi nghĩ thiên nga có giọng quãng tám trên của hạc - đó chính là tiếng kêu buổi sáng trong đầm lầy chúng dùng để gọi ánh ngày lên, còn quãng tám thấp của ngỗng trời là giọng trầm trò chuyện.

Cuối cùng, tôi nhận thấy những con quạ bay ngang qua khoảng trống màu da trời không biết do trăng hay ánh bình minh tạo ra, và chỉ một lát sau cả bầu trời đã bị những con quạ lớn quạ nhỏ che rợp: những con quạ lớn thao diễn trước chuyến bay di cư, còn những con quạ nhỏ theo lệ thường đưa tiễn chúng. Có thể tìm biết ở đâu được tại sao những con quạ nhỏ lại thường xuyên bay tiễn những con quạ lớn? Đã có thời tôi nghĩ mọi chuyện trên thế gian này đều có thể biết được, chỉ có một kẻ khốn khổ như tôi không biết gì mà thôi, nhưng hóa ra nhiều khi các nhà bác học cũng không biết cả những điều đơn giản nhất trong thiên nhiên sống động.

Cách đây không lâu, chúng tôi được biết rằng một số loài quạ là chim di cư. Thế thì tại sao một số con quạ nhỏ không thể bay di cùng bầy quạ lớn?

Một cơn gió sớm nổi lên thổi đổ cây vân sam ngụy trang của tôi dựng giữa đồng để có thể núp vào đó trườn đến bên bầy ngỗng trời. Tôi đi tới để dựng cây lại, nhưng đúng vào lúc vừa xong việc thì một đàn ngỗng trời xuất hiện. Tôi tận lực bò vòng quanh cây vân sam để tránh mắt bầy ngỗng, nhưng sau mấy vòng lượn, thấy cây vân sam dù sao vẫn đáng ngờ nên chúng bay đi tiếp và đậu xuống cạnh làng Dubovisa. Tôi liền bò đến tiếp cận chúng từ phía sau một bụi liễu lớn mọc giữa đồng. Sương giá ban mai phủ trắng ruộng rạ, và cái bóng của tôi trên nền trắng bò đi trước tôi; rất lâu tôi không nhận ra điều đó, rồi đột nhiên tôi thấy nó, cái bóng của tôi to lớn và đầy đe dọa, đang tiến dần về phía đàn ngỗng trời. Cái bóng người khủng khiếp trên nền sương trắng bỗng giật mình, và đàn ngỗng trở nên náo loạn, chúng đột ngột kêu lên bằng cả hai trăm giọng, mà mỗi giọng không hề nhỏ hơn tiếng người hô “u ra” khi xung phong, rồi phóng thẳng về bụi cây của tôi. Tôi kịp nhảy vội vào giữa bụi cây và chĩa khẩu súng hai nòng qua khoảng trống giữa các thân cây.

Con chồn lửng

Vào thời gian này năm ngoái, mặt đất đã trắng tuyết, bây giờ qua mùa thu đã lâu mà những con thỏ trắng vẫn còn quanh quẩn và nằm dài trên mặt đất đen trông thấy rõ từ xa. Bây giờ, chúng mới là khốn khổ! Còn chú chồn lửng lông xám thì chẳng có gì phải lo. Tôi có cảm giác rằng chồn vẫn còn lang thang trong rừng. Bây giờ, chắc chúng phải béo lắm! Tôi liền thử làm một cuộc thám thính ở cửa hang. Vào thời gian u ám này của năm, quả không dễ dàng đến ngay được xứ sở của sự im lặng đó trong rừng vân sam, nơi không có những phân loại kiểu trong nhà của chúng ta về các mùa ảm đạm và vui vẻ mà tất cả thường xuyên vận động và tìm ra ý nghĩa và niềm vui trong sự vận động thường xuyên ấy. Nơi ở của chồn lửng là một bờ dốc cao, dốc đến nỗi để leo đến đó nhiều khi tôi phải đặt dấu bàn tay năm ngón của mình trên cát bên cạnh dấu chân chồn. Tôi ngồi xuống cạnh thân cây vân sam già và bắt đầu quan sát cái hang chính qua lớp phỉ tử mọc thấp. Một con sóc trong khi dùng rêu lót tổ mùa đông đã đánh rơi mấy sợi nhỏ, và từ lúc này bắt đầu chính cái im lặng mà người đi săn có thể nghe không chán khi ngồi hàng giờ cạnh hang chồn.

Dưới bầu trời xám nặng được chống bởi những cây vân sam mọc san sát này hoàn toàn không có chút dấu hiệu nào dù nhỏ nhất về sự chuyển động của mặt trời; nhưng khi vầng dương lặn con chồn lửng trong hang tối lập tức biết về điều đó, và chỉ lát sau, với một sự thận trọng cao độ nó tìm cách ra ngoài để đi săn mồi đêm. Nhiều lần nó thò mũi ra khịt khịt rồi thụt vào ngay, và bất ngờ với một sự nhanh nhẹn không thể tả nó nhảy vụt ra ngoài, - người đi săn không kịp chớp mắt. Tốt nhất là ngồi đợi trước lúc trời sáng khi chồn lửng xong cuộc săn trở về, - lúc này nó đi chậm rãi và bước chân nghe thấy từ xa. Nhưng bây giờ đã đến kì chồn lửng ngủ đông nên không phải ngày nào nó cũng đi ra ngoài, và nếu mất cả đêm ngồi chờ vô ích để ngày hôm sau phải ngủ bù thì cũng thật đáng tiếc.

Mà ngồi ở đây không phải trong ghế đệm, hai chân tê cứng, nhưng mỗi lần thấy con chồn lửng chợt thò mũi ra thì tất cả trở nên thích thú còn hơn là được ngồi trong ghế đệm. Nó thò mũi ra rồi ngay trong tích tắc đó thụt vào. Sau nửa giờ, nó lại thò ra, ngần ngừ một thoáng rồi mất hút hoàn toàn.

Cuối cùng, nó đã không ra nữa. Và tôi đi về chưa kịp đến chỗ nhà kiểm lâm đầu rừng thì những bông hoa tuyết trắng bắt đầu rơi. Chẳng lẽ con chồn lửng chỉ cần thò mũi ra khỏi hang đã ngửi được trời sắp có tuyết?

Quyền lực của cái đẹp

Họa sĩ Boris Ivanovitr bò trong sương mù đến gần đàn thiên nga, giương súng ngắm ở một khoảng cách gần, nhưng chợt nghĩ rằng dùng đạn ria nhỏ bắn vào đầu sẽ tốt hơn nên mở khóa súng rút hộp đạn chì ra, bỏ đạn ria dùng để săn vịt trời vào. Và chỉ còn việc ấn cò, - thì anh bỗng cảm thấy như không phải mình sắp sửa bắn thiên nga mà là bắn vào người. Hạ súng xuống, anh ngồi ngắm một lúc lâu rồi lặng lẽ lùi lại, bò lui cho đến khi bầy thiên nga hoàn toàn không biết về phút nguy hiểm kinh hoàng vừa qua.

Tôi nghe nói dường như thiên nga là loài chim độc dữ, không chấp nhận ngỗng, vịt ở bên cạnh mình và thường giết chết chúng. Có đúng như vậy không? Mà thực ra, nếu đúng như vậy thì điều đó cũng chẳng ảnh hưởng gì đến ý niệm lãng mạn của chúng ta về cô gái biến mình thành thiên nga: đó là quyền lực của cái đẹp.