Nó bê-năm-hai phố Khâm Thiên

Riêng Hà Nội chúng ta vừa xơi tái hai mươi ba cỗ B.52 võ khí chiến lược Mỹ. Trong chiến công chói lửa của không quân ta, tên lửa ta, có phần của tự vệ gái trai Khâm Thiên nhất định trả thù cho phố Khâm Thiên đấy. Đêm 26 rạng ngày 27/12/1972 của Khâm Thiên đó, nghe rền bom B.52 trút hàng trăm quả xuống Khâm Thiên của Hà Nội mới, của Hà Nội cũ, trong cái mớ đồng cảm nghĩ nhiều mặt, thật tình là tôi có tưởng nhớ tới một số nhiều bạn hiện nay đang phải xa vắng thủ đô Hà Nội. Tội ác Hoa Kỳ phạm vào máu Hà Nội bằng B.52, xin tìm các báo miền Bắc từ sau 18-12-1972 thì rất tỏ tường. Riêng tội ác Hoa Kỳ ở phố Khâm Thiên, tóm tắt như thế này: một trăm quả bom phá nát một nghìn tòa nhà (kể cả nhà hát, nhà nhảy đầm ngày xưa); ngõ chợ Khâm Thiên thiệt hại to, riêng cái chợ này, nhận gần một chục bom B.52. Phố Khâm Thiên dài một cây số hai trăm thước, với 26 cái ngõ răng bừa, một phố dài của Hà Nội thân mến, số nhà cả lẻ lẫn chẵn kéo tới con số 500. Dân số trên dưới ba vạn người, thì gần tám ngàn người mất cửa nhà tại ba khối 45, 46, 47 hoàn toàn bị hủy diệt. Cao lâu Trung Sơn xưa vẫn đặt thồi rượu nghe hát thì vẫn còn. Phía sau Rex bar, phía sau Takara dancing (ngày xưa nhạc sĩ Nguyễn Xuân Khoát chúng ta đã lẩy đàn bò contrebasse ở đấy) đều bị cả. Ở đây, tôi không nói đến nhưng cứ phải nói tới bà Sen tài sắc một thời đã bị hy sinh chuyến trước cũng vì bom đế quốc. Đền thờ tổ mà tại đó, tôi đã được nghe các bà luân phiên hát thờ ngày giỗ tổ trong giáo phường, hình như cũng bị nặng. Đền trong ngõ Thổ Quan thờ ba chị em ả đào cùng họ Đào (Mỹ tự là Hiền Hưu, Phương Dung, Quá Minh) tức là thờ ba vị tướng bà của Hai Bà cũng bị bom Mỹ xúc phạm tới. Bà Bốn, Bà Năm, bà Phúc Hậu, bà Hậu Hoan, các bà Tích Tâm Niệm không sao. Riêng mấy tòa ba tầng bà Đốc tậu thì thiệt hại. Với bà Hoàn, bà Nhạn mà còn sống ở Nam Vang Sài Gòn để lao động tiếng ngâm tiếng hát thì tôi xin nói thêm: phố Khâm Thiên, chỉ dãy số lẻ bị nặng, nhất là phía sau nhà, còn dãy số chẵn, đỡ hơn. À, trong ngõ chợ Khâm Thiên mà không việc gì, có nhà bà Hồ (Quách Thị). Bà đi sơ tán, cổng khóa, nhưng trong vườn vẫn kiều diễm một luống hoa thược dược tổ ong màu huyết dụ. Nạn nhân cần đòi nợ máu nặng nhất đối với Nhà băng máu Ních Xơn, có thể là nhà bà cụ Thanh buôn trầu cau từ xưa (có lẽ các bà hát vừa chuyện vừa nhổ quết trầu vào ống phóng đồng bạch hẳn phải nhớ tên bà cụ này) là đau nhất, “tứ đại đồng đường” cùng chết trong một vệt B.52. Thỉnh thoảng không ngủ được, có những đêm tôi được nghe bà Bản hát mưỡu hát nói ở đài trong ấy! Thưa bà, kẻ cướp Ních Xơn (tức là bố nuôi thằng tổng Thiệu trong ấy) đã bom vào tiếng hát ả đào dân tộc đấy! Nó bom vào xênh phách hãm hát Khâm Thiên quê gốc và ngay cả dưới Ấp (Thái Hà) nữa đó. Ở gần Cống Trắng nhà hát cũ Ngũ Nương thì nay là gia đình một ông thợ tiện và vợ chồng ông phở gà, nguyên là thợ giã giò. Dứt đợt B.52 họ đều lao thục mạng lên khu Ngoại giao, rồi cứ thế mà chạy bắn hẳn về quê xa. Trèo lên gác bà Năm, nhìn qua khu tập thể Văn Chương, nhìn ra đống ngổn ngang kho vỡ, đường ray oằn, toa tầu, đầu tầu nghiêng ngửa mà càng thấy rõ thằng ác Ních lại còn là một thằng lố nữa. Ga Hàng Cỏ lâu nay còn có gì nữa mà nó cũng đưa cánh cụp cánh xòe tới mà bom lade vào giữa trưa 21-12, lấy mất của Hà Nội một cái đồng hồ to và quen thuộc. Người Hà Nội cũ, ai mà chả nhớ ít ra là một chuyến tốc hành xuyên Việt 40 tiếng đồng hồ ở sân ga kia, ai mà chả vương chút tơ lòng nơi ga Hàng Cỏ rất chi là “phong cảnh Hà thành”. Thì ra kỷ niệm của người ta, Mỹ cũng coi là mục tiêu quân sự. Chao ôi, từ hôm nó B.52 phố Khâm Thiên, lòng bà Tình sôi lên như mỡ chả cá trên than hồng.

Sau đợt B.52 Hà Nội, các chợ thủ đô lấm chấm những vệt khăn ngang còn nguyên màu hồ. Rồi các chợ lặng hẳn đi. Nay thì họp lại rồi. Bà Bạch Ngọc đã trở về bày hàng ở chợ Hàng Da (bà đã mở cơm tám giò chả từ hồi Hà Nội chưa có Điện Biên Phủ). Bà cũng vừa có hai ông anh ở Khâm Thiên vừa ghi sổ máu với tổng thống kẻ cướp. Khách mua chả quế giò lụa kín đáo nhìn khăn mới của bà, bà nói khẽ: “Khâm Thiên đấy ông ạ!”.

Vợ tôi lật đật ở nơi sơ tán về đong gạo sổ và dầu phiếu, bần thần hỏi tôi: “Cái bà Hành vẫn đưa bánh giò hằng tháng cho nhà ta, cũng ở dưới Khâm Thiên ấy đấy. Lại còn bà Lý vẫn đem chổi lúa đổi nước gạo nhà ta về nuôi lợn nái. Các bà ấy đều ở Khâm Thiên, chả biết chuyến này có tai qua nạn khỏi không”. Vừa nói xong, thì bà nước gạo sao mà thiêng thế, đã tiến vào cái ngõ cụt nhà chúng tôi ở nách ga Hàng Cỏ. Vợ chồng tôi vui gặp lại được bà nước gạo, như là thấy lại được một cái gì vừa giành lại được từ tay máu của sự Chết Hoa Kỳ.

Trong tuần lễ trời Hà Nội ta diệt B.52, cho tới lúc Nôen Chúa sắp nằm vào máng cỏ cho “sáng danh Chúa trên khắp tầng trời…”, chị Giôn Bê vẫn hát giữa Hà Nội. Chị Bê là danh ca Mỹ đứng hẳn vào phong trào nhân dân Mỹ đòi chấm dứt chiến tranh Việt Nam. Mỗi lần chị ngồi xe hơi Hà Nội đi thăm các hiện trường tội ác Mỹ tại Hà Nội về, chị thường cầm đàn ghi ta mà hát, hát giọng trầm trầm buồn buồn, – buồn cho nước (Mỹ) của chị đã chả có gì là văn minh như chúng vẫn tự khoe. Sau đêm B.52 hủy diệt phố Khâm Thiên của lao động mới và của lao động nghệ thuật ả đào cổ truyền, Giôn Bê mặc bộ bà ba đen Việt Nam, vừa ở trận địa về, vặn đài Huê Kỳ, nhảy tuýt, lấy băng ricoócđơ ra thu lại một bài hát Mỹ, tại khách sạn “Hòa Bình” Hà Nội, và hát nhại lại, giọng xuống hẳn một octave, trầm trầm mà buồn buồn cho con người Hoa Kỳ. Và sau đó, bay luôn về Mỹ để tố cáo Mỹ, – như chị Giên Phônđa đã từng vạch Mỹ.

Chao ôi, Monica Warnenska mà tôi vừa gặp! (Mônica Oácnenxka được các báo nước ngoài gọi là “Việt cộng”, mới từ thủ đô Ba Lan qua; đây là chuyến đi thứ mười của chị sang Hà Nội, trong ấy có một chuyến đi vào B, đi vào chiến khu Nam bộ với bí danh là chị Ba). Chị Ba Môních Ba Lan, chị có thấy tội ác của Ních Xơn B.52 ở Khâm Thiên là tái diễn tội ác Hítle tại khu Giéttô Oácgiava của chị hay không? Và chị có thấy rằng những người bay vũ trụ Hoa Kỳ Apollo 17 chỉ tới xem khu phố Khâm Thiên này cũng đủ hình dung ra phần nào cái quang cảnh Mặt trăng họ vừa giã từ không!

Bị báo chí hỏi cụ thể chiến tranh sứ mạng của Hoa Kỳ trừu tượng và tội ác Hoa Kỳ cụ thể tại Việt Nam, nhất là B.52 phố Khâm Thiên đông dân cư và ở trung tâm Hà Nội, tên phát ngôn chiến tranh Hoa Kỳ là Phờrít Hem nói là y không biết phố này. Có thể là tên này làm sao mà biết rằng Khâm Thiên dựng lên từ đời nhà Lý để làm đài khí tượng và làm lịch hằng năm; có thể là tình báo CIA Mỹ không hề báo cho Phờrít Hem biết rằng cách đây ba chục năm, Khâm Thiên là khu lao động nghệ thuật ngày xưa của danh sĩ, danh kỹ, của những người ái quốc lấy xóm hát làm hộp thư, mượn chén rượu ca để tổ chức những cuộc họp kín mưu chống đế quốc thực dân; có thể Phờrít Hem mù tịt không biết gì về Khâm Thiên lao động nghệ thuật trước và lao động xã hội chủ nghĩa ngày nay. Nhưng, chối quanh làm gì, Phờrít Hem rất biết rằng Khâm Thiên là rất đông, đông tới ba vạn linh hồn lao động bình thường. Đánh vào đấy, mục tiêu quân sự chả thấy đâu, mà chỉ toàn là dân lành! Phải chăng là mỗi cái đầu dân lành biết ghét xâm lược thì đều là mục tiêu để Hoa Kỳ tấn công bằng pháo đài bay chiến lược.

Ních Xơn vừa B.52 vào tiếng phách tiếng hát cổ truyền Hà Nội ta, người Hà Nội của Hà Nội hôm nay, người Hà Nội nay đang ở Huế, ở Sài Gòn, tất cả đều chửi Mỹ. Cả những tên giặc bay Mỹ bị bắt sống mà ta dẫn đi xem Khâm Thiên B.52 tận mắt cũng đều chửi Ních Xơn.

Sau tội ác B.52 Mỹ, cần cẩu cứu sập làm việc tăng giờ. Và, các đội tự vệ trai gái Khâm Thiên và Đống Đa càng phát triển pháo tầm cao, xa xa phía sau ga Hàng Cỏ, vẫn nghe giòn tan tiếng pháo bốn nòng của cô gái Khâm Thiên, với một nhân phẩm mới, đang trả thù cho cả phố mới phố cũ.

12-1972