Chương 03

Không còn hồ nghi gì về chuyện đó nữa: Alexandra Finch Hancock bệ vệ ở mọi góc cạnh; mặt sau của bà cũng không kém phần kiên định so với mặt trước. Jean Louise thường tự hỏi, nhưng chưa bao giờ lên tiếng hỏi, bà kiếm đâu ra thứ áo nịt ấy. Nó nâng ngực bà lên những độ cao chóng mặt, bó siết vòng eo, xòe ra phần mông, và cũng ám chỉ thành công rằng Alexandra từng có một thân hình đồng hồ cát.

Trong tất cả thân nhân, chỉ bà chị của bố cô là tiến được gần nhất tới việc gây cho Jean Louise cảm giác bực bội thường trực. Alexandra chưa bao giờ cố ý khắc nghiệt với cô - bà chưa bao giờ cố ý khắc nghiệt với bất kỳ sinh vật nào, ngoại trừ lũ thỏ từng ăn hoa đỗ quyên của bà, mà bà đã đánh bả - nhưng bà đã khiến cuộc sống của Jean Louise lúc còn nhỏ trăm bề khổ sở, theo chừng mực của bà, và theo cung cách của bà. Bây giờ do Jean Louise đã lớn, hai người chưa bao giờ có khả năng duy trì câu chuyện với nhau được mười lăm phút mà không đưa ra những quan điểm bất khả tương nhượng, có thể gây hào hứng trong chỗ bạn bè, nhưng trong quan hệ huyết thống gần gũi nó chỉ tạo ra sự thân thiện gượng gạo. Có rất nhiều điều ở bà bác khiến Jean Louise thầm ưa thích khi có cả một nửa lục địa ngăn cách họ với nhau, nhưng khi tiếp xúc lại gây khó chịu, và bị xóa sạch khi Jean Louise bắt đầu xem xét những động cơ của bà bác. Alexandra là loại người đã đi hết đời mình mà không phải trả một cái giá nào; giả như bà từng bị buộc phải chi trả bất cứ hóa đơn tình cảm nào trên cuộc đời trần thế này, Jean Louise có thể tưởng tượng cảnh bà sẽ dừng lại bên quầy nhận phòng bên thiên đàng và yêu cầu một khoản bồi hoàn.

Alexandra đã kết hôn ba mươi ba năm trước; nếu việc đó có ghi được bất kỳ dấu ấn nào lên con người bà theo cách này hoặc cách khác, bà cũng chưa bao giờ lộ ra.

Bà đẻ được một con trai, Francis, người mà theo ý kiến của Jean Louise có vóc dáng và cách cư xử giống như một con ngựa, và cậu ta từ lâu đã rời Maycomb để tìm kiếm vinh quang trong nghề bán bảo hiểm ở Birmingham. Thế cũng tốt.

Alexandra đã từng và về pháp lý vẫn đang kết hôn với một ông to lớn điềm tĩnh tên là James Hancock, người coi sóc một nhà kho bông vải với độ chính xác cao hết sáu ngày trong tuần và đi câu cá vào ngày thứ bảy. Vào một Chủ nhật mười lăm năm trước ông nhờ một cậu da đen từ chỗ ông dựng trại câu cá trên sông Tensas về nhắn với vợ rằng ông ta sẽ ở luôn dưới đó không trở về. Sau khi Alexandra kiểm tra chắc chắn rằng trong vụ này không có người đàn bà khác, bà chẳng buồn quan tâm nữa. Francis xem chuyện này như một tội nợ cậu ta phải mang trong đời; cậu chẳng bao giờ hiểu tại sao cậu Atticus vẫn giữ quan hệ rất tốt tuy xa cách với cha cậu ta - cậu nghĩ Atticus phải Làm Gì Đó - hoặc tại sao mẹ cậu lại không sụp đổ vì lối cư xử kỳ quái, do đó không thể tha thứ, của cha cậu. Bác Jimmy nghe phong thanh về thái độ của Francis và gởi một thông điệp khác từ rừng về nhà, rằng ông ta sẵn sàng và mong muốn gặp cậu ta nếu Francis muốn đến bắn ông, nhưng Francis không bao giờ làm thế, và sau cùng một thông báo thứ ba đến với Francis, cụ thể là: Nếu mày không tới đây như một thằng đàn ông, thì câm đi.

Việc bác Jimmy bỏ gia đình chẳng gây gợn sóng nào trong chân trời lặng lẽ của Alexandra: những món ăn nhẹ đãi Hội truyền giáo của bà vẫn ngon nhất thị trấn; hoạt động của bà trong ba câu lạc bộ văn hóa của Maycomb tăng lên; bà cải thiện bộ sưu tập ly uống sữa khi Atticus đã moi được tiền của bác Jimmy cho bà; nói ngắn gọn, bà coi thường đàn ông và càng sống khỏe khi vắng sự hiện diện của họ. Chuyện con trai bà đã phát triển mọi đặc điểm tiềm ẩn của một đồng ba đô la [18] đã thoát khỏi tầm ghi nhận của bà - bà chỉ biết rằng bà hài lòng với việc cậu ta sống ở Birmingham, vì cậu ta tận tụy với bà đến mức gây áp chế, có nghĩa rằng bà thấy mình phải cố gắng đáp trả, một việc bà không thể làm với thái độ tình nguyện.

Tuy nhiên, đối với tất cả các nhóm hiện có và tham gia đời sống trong hạt, Alexandra là người cuối cùng thuộc lớp người của bà: bà có cung cách của dân học trường nội trú, đi du thuyền trên sông; cứ để bất kỳ bài học đạo đức nào xuất hiện xem, bà sẽ bênh vực nó ngay; bà là người ưa chỉ trích bẩm sinh; bà là người lắm chuyện vô phương cứu chữa.

Hồi Alexandra còn theo học trường giao tế xã hội cho nữ sinh, sự tự vấn không hề có trong bất kỳ sách giáo khoa nào, vì vậy bà không biết nghĩa của nó; bà không bao giờ buồn chán, và khi có được cơ hội nhỏ nhất bà sẽ sử dụng đặc quyền làm bà chúa của mình: bà sẽ bố trí khuyên bảo, dặn dò, cảnh báo.

Bà hoàn toàn không biết rằng chỉ cần một cái uốn lưỡi là bà có thể đẩy Jean Louise vào cảnh rối loạn đạo đức, khiến đứa cháu gái tự hoài nghi những động cơ và ý định tốt đẹp nhất của mình, qua việc búng vào những sợi dây phản kháng, phàm tục trong lương tâm của Jean Louise cho đến khi chúng rung lên như một cây đàn tam thập lục ma. Nếu Alexandra có bao giờ nhấn vào những điểm yếu của Jean Louise một cách có ý thức, bà hẳn đã thêm được một bộ da đầu vào thắt lưng mình, nhưng sau nhiều năm nghiên cứu chiến thuật Jean Louise đã hiểu rõ đối phương. Tuy có thể đánh bại bà bác, Jean Louise vẫn chưa tìm được cách cứu vãn những tổn thất do đối phương gây ra.

Lần cuối cùng cô đụng độ với Alexandra là khi anh cô chết. Sau đám tang Jem, họ ở trong bếp thu dọn đồ ăn thừa của mấy bữa tiệc gia tộc vốn là một phần của việc chết ở Maycomb. Calpurnia, đầu bếp già của nhà Finch, đã bỏ chạy khỏi chỗ này và không trở lại khi biết được tin Jem chết. Alexandra tấn công như tướng Hannibal: “Bác nghĩ, Jean Louise này, đây là lúc cháu nên về nhà hẳn. Bố cháu cần cháu thế mà.”

Qua kinh nghiệm lâu năm, Jean Louise xù lông ngay. Bác nói láo, cô nghĩ. Nếu Atticus cần cháu thì cháu sẽ biết. Cháu không thể khiến bác hiểu làm sao cháu biết điều đó vì cháu không nói cho bác hiểu cháu được. “Cần cháu à?” cô hỏi.

“Phải, cháu ạ. Chắc chắn cháu hiểu điều đó. Bác đâu cần phải bảo cháu.”

Bảo cháu. Đặt cháu ngồi đúng chỗ. Bác lại thế rồi, lê đôi ủng to kềnh qua lãnh thổ riêng của nhà cháu. Ôi, bố với cháu còn chưa nói gì về chuyện đó.

“Bác à, nếu Atticus cần cháu, bác biết cháu sẽ ở lại. Ngay lúc này bố cháu không cần đến cháu chút nào. Ở cùng nhau tại đây bố con cháu sẽ khốn khổ. Bố cháu biết thế, cháu biết thế. Bác không thấy rằng nếu không trở lại tình trạng như trước khi xảy ra chuyện này, việc phục hồi của bố con cháu sẽ chậm hơn rất nhiều sao? Bác, cháu không nói cho bác hiểu được, nhưng thực sự, cách duy nhất để cháu thực hiện nghĩa vụ với Atticus là làm tiếp việc cháu đang làm - thu xếp sinh kế cho cháu và cuộc sống của chính cháu. Dịp duy nhất mà Atticus sẽ cần đến cháu là khi sức khỏe của bố suy sụp, và cháu không cần nói cho bác biết cháu sẽ làm gì lúc đó. Bác không thấy vậy sao?”

Không, bà không thấy. Alexandra thấy điều Maycomb thấy: Maycomb mong muốn mọi đứa con gái phải làm nghĩa vụ của nó. Nghĩa vụ của đứa con gái duy nhất đối với ông bố góa vợ sau cái chết của đứa con trai duy nhất của ông thì quá rõ: Jean Louise sẽ trả về sống với Atticus; đó là điều một đứa con gái vẫn làm, và đứa nào không làm thì không phải con gái trong nhà.

“… cháu có thể kiếm được việc ở ngân hàng và cuối tuần đi chơi ở bờ biển. Bây giờ Maycomb cũng có nhiều người dễ thương; rất nhiều thanh niên mới đến. Cháu thích vẽ, phải không?”

Thích vẽ. Bác Alexandra này nghĩ mình đang làm việc quái quỷ gì vào buổi tối ở New York? Cũng giống chú Edgar, chắc vậy. Trường nghệ thuật New York mỗi tối trong tuần lúc tám giờ. Các thiếu nữ vẽ phác họa, vẽ tranh màu nước, viết những đoạn văn hư cấu ngắn. Với Alexandra, có một sự phân biệt rõ ràng và khó ngửi giữa một người vẽ và một họa sĩ, một người viết với một tác giả.

“… có vô số cảnh đẹp trên bãi biển và cháu sẽ được rảnh rang vào cuối tuần.”

Chúa Trời ơi. Bà ấy tóm lấy mình lúc mình gần như mất trí và vạch ra đường hướng cho đời mình. Làm sao bà ấy là chị của bố mà không có chút ý niệm gì về điều diễn ra trong đầu bố, đầu mình, đầu bất kỳ ai vậy? Ôi Chúa ơi, sao Chúa không ban cho chúng con miệng lưỡi đủ giải thích cho bác Alexandra? “Bác ơi, bảo người khác phải làm gì thì thật dễ…”

“Nhưng khiến họ làm điều đó thì rất khó. Đó là nguyên nhân của hầu hết rắc rối trên đời này, người ta không làm như đã được bảo ban.”

Điều đó đã quyết định xong, dứt khoát. Jean Louise sẽ ở nhà. Alexandra sẽ bảo Atticus, và ông sẽ thành người hạnh phúc nhất trần gian.

“Bác ơi, cháu không ở lại đâu, và nếu cháu ở lại Atticus sẽ là người buồn bã nhất trần gian… nhưng bác đừng lo, Atticus hiểu rất rõ, và cháu chắc chắn rằng một khi bắt tay vào bác sẽ làm cả Maycomb hiểu chuyện.”

Đột nhiên, mũi dao thọc sâu: “Jean Louise, anh cháu vẫn lo lắng về tính khinh suất của cháu cho tới ngày nó mất đấy!”

Bây giờ trời đang mưa nhẹ nhàng trên nấm mồ của anh, trong buổi tối nóng nực. Anh chưa bao giờ nói thế, thậm chí anh chưa hề nghĩ thế; nếu anh nghĩ thế anh đã nói thế. Anh là vậy. Yên nghỉ đi, Jem.

Cô xát muối vào đó: Mình khinh suất, chính thế. Ích kỷ, ương bướng, mình ăn quá nhiều, và cảm thấy mình như cuốn Sách Kinh Chung - “Chúa tha thứ cho con vì đã không làm những việc lẽ ra phải làm mà lại làm những việc lẽ ra không nên làm” [19] - Ôi quái quỷ.

Cô trở lại New York với một lương tâm thổn thức mà ngay cả Atticus cũng không làm dịu đi được.

Đó là chuyện hai năm trước, và Jean Louise từ đó tới nay đã thôi ưu tư chuyện mình khinh suất thế nào, và Alexandra đã tước vũ khí của cô bằng cách làm hành động hào hiệp duy nhất trong đời Alexandra: khi Atticus phát bệnh viêm khớp, Alexandra đã về sống với ông. Jean Louise nhún mình vì biết ơn. Nếu Atticus biết được quyết định bí mật giữa chị gái với con gái mình, hẳn ông sẽ không bao giờ tha thứ cho họ. Ông không cần ai cả, nhưng có ai đó gần bên để coi chừng ông, cài nút áo khi mấy ngón tay của ông vô dụng, và coi sóc nhà cửa cho ông thì quả là một ý kiến tuyệt vời. Calpurnia đã làm những việc đó cho đến sáu tháng trước, nhưng bà đã già đến độ Atticus làm nhiều chuyện nhà hơn cả bà, và bà đã lui về nghỉ hưu một cách danh giá ở khu da đen.

“Cháu sẽ lo vụ đó, bác,” Jean Louise nói, khi Alexandra thu dọn những tách cà phê. Cô đứng dậy và vươn vai. “Cứ thế này là lại thấy buồn ngủ.”

“Chỉ có mấy cái tách,” bà Alexandra nói. “Bác làm một phút là xong. Cháu cứ ngồi yên tại chỗ.”

Jean Louise ngồi yên tại chỗ và nhìn quanh phòng khách. Đồ nội thất cũ vẫn hợp trong ngôi nhà mới. Cô liếc về phía phòng ăn và thấy trên tủ bát đĩa cái bình nước bằng bạc nặng nề của mẹ cô, những cái ly có chân, và cái khay bóng lộn trên nền tường xanh nhạt.

Bố là người lạ lùng, cô nghĩ. Khi một chương trong đời ông đến chỗ kết thúc, Atticus phá bỏ ngôi nhà cũ và xây một ngôi nhà mới tại một khu khác của thị trấn. Mình không làm thế được. Người ta xây một tiệm kem ngay chỗ nhà cũ của họ. Không hiểu ai coi sóc nó?

Cô đi vào bếp.

“À, New York thế nào?” Alexandra hỏi. “Uống thêm một tách nữa không trước khi bác dọn dẹp sạch?”

“Vâng, cho cháu xin.”

“Ồ, nhân tiện, bác sẽ làm buổi chiêu đãi cà phê cho cháu vào sáng thứ Hai.”

“Ô bác ơi” Jean Louise rên. Những buổi chiêu đãi cà phê là đặc sản Maycomb tự bản chất. Nó được tổ chức do những cô gái về thăm nhà. Những cô như thế được trưng bày lúc mười rưỡi sáng với mục đích rõ ràng là để các cô cùng lứa tuổi còn bị cô lập ở Maycomb tới xem xét. Tình bạn tuổi thơ hiếm khi được tái tục trong những điều kiện như thế.

Jean Louise đã mất liên lạc với hầu hết những bạn cùng lớn lên với cô và không mong muốn đặc biệt tìm lại được các bạn bè thời mới lớn. Thời đi học là chuỗi ngày khốn khổ nhất của cô, cô khô khan cảm xúc đến mức chai sạn với trường nữ sinh mà cô theo học, không điều gì làm cô khó chịu hơn việc bị đặt vào một nhóm người cứ chơi trò Nhớ-ai-đó-ai-đó-hồi-xưa-không.

“Cháu thấy viễn cảnh một buổi chiêu đãi cà phê là kinh hãi vô cùng tận,” cô nói, “nhưng cháu vẫn thích có một buổi.”

“Bác nghĩ cháu sẽ thích, cưng.”

Một cơn xúc động nhói lên lan khắp người cô. Cô chắc không bao giờ có thể cảm ơn bác Alexandra cho đủ vì bác đã tới ở với bố Atticus. Cô xem bản thân mình là kẻ đáng khinh vì luôn châm chích bà bác, một người tuy mặc áo nịt chắc chắn nhưng vẫn có một vẻ yếu đuối nào đó cộng với một sự tinh tế mà Jean Louise chẳng bao giờ có được. Bác ấy quả là người cuối cùng thuộc lớp người của bác, cô nghĩ vậy. Không cuộc chiến tranh nào động chạm được tới bác, và bác đã sống qua ba cuộc chiến; không có gì khuấy đảo thế giới của bác, nơi có các quý ông hút thuốc lá ngoài hàng hiên hay trên võng, nơi các quý bà phe phẩy quạt và uống nước mát.

“Hank ra sao bác?”

“Hắn làm việc tốt lắm, cưng. Cháu biết là hắn được Câu lạc bộ Kiwanis chọn là ‘Người đàn ông của năm’ đấy. Họ cho hắn một cuộn giấy dễ thương lắm.”

“Không, cháu không biết.”

Được Câu lạc bộ Kiwanis chọn là ‘Người đàn ông của năm,’ một màn cách tân thời hậu chiến của Maycomb, thường hàm ý là Thanh Niên Triển Vọng.

“Atticus tự hào về hắn biết mấy. Atticus bảo hắn vẫn chưa hiểu nghĩa của từ ‘hợp đồng’ nữa kìa, nhưng hắn làm rất tốt chuyện thuế má.”

Jean Louise nhe răng cười. Bố cô nói người ta phải mất năm năm để tìm hiểu luật sau khi tốt nghiệp trường luật: phải thực hành tiết kiệm trong hai năm, học Thủ tục biện hộ Alabama hai năm, đọc lại Kinh Thánh và Shakespeare trong năm thứ năm. Rồi người đó sẽ được trang bị đầy đủ để trụ với nghề trong bất kỳ điều kiện nào.

“Bác nghĩ sao nếu Hank thành cháu trai của bác?”

Alexandra ngừng lau tay vào khăn lau chén đĩa. Bà quay lại nhìn thẳng vào Jean Louise. “Cháu nghiêm túc chứ?”

“Có thể lắm.”

“Đừng vội vàng, cháu cưng.”

“Vội vàng gì? Cháu đã hăm sáu, và cháu đã quen biết Hank cả đời.”

“Phải, nhưng…”

“Có vấn đề gì, bác không tán thành anh ấy sao?”

“Không phải thế, ấy là - Jean Louise, hẹn hò với một cậu trai là một chuyện, nhưng cưới cậu ấy là chuyện khác. Cháu phải xem xét mọi chuyện. Xuất thân của Henry…”

“… chính xác là y hệt xuất thân của cháu. Tụi cháu lớn lên sát nách nhau.”

“Có dòng máu rượu chè trong gia đình đó…”

“Bác ơi, gia đình nào cũng có dòng máu rượu chè.”

Lưng Alexandra thẳng lên. “Không có trong dòng họ Finch.”

“Bác nói đúng. Mình chỉ điên cả dòng họ thôi.”

“Điều đó không đúng và cháu biết mà,” Alexandra nói.

“Ông Joshua bị rối loạn tâm thần, bác đừng quên điều đó.”

“Cháu biết là cậu ta nhận lãnh cái đó từ họ bên kia. Jean Louise, không có thanh niên nào trong hạt này tốt hơn Henry Clinton. Hắn ta có thể làm ông chồng dễ thương cho cô nào đó, nhưng…”

“Nhưng bác vừa nói một người nhà Clinton thì chưa đủ tốt cho một người nhà Finch. Bác yêêêu ơi, chuyện kiểu đó bế mạc cùng với Cách mạng Pháp rồi, hay bắt đầu với nó, cháu quên là cái nào rồi.”

“Bác không hề nói thế. Chỉ có điều là cháu phải cẩn thận về những chuyện như thế này.”

Jean Louise mỉm cười, những lời biện hộ của cô đã được kiểm tra và sẵn sàng. Lại tái diễn rồi. Chúa ơi, sao mình lại đi gợi ra chuyện đó? Cô thật bực với mình. Bác Alexandra, nếu được dịp, chắc sẽ chọn một cô bò cái xinh xắn sạch sẽ ở khu Wild Fork cho Henry và chúc phúc cho mấy đứa con họ. Đó là vị trí cho Henry trong cuộc đời.

“Ồ, cháu không biết có thể cẩn thận tới đâu, bác ạ. Bố Atticus sẽ thích có Hank chính thức ở với nhà mình. Bác biết việc đó sẽ làm bố cháu thích chí lắm.”

Quả là sẽ như thế thật. Atticus đã quan sát việc Henry kiên trì theo đuổi con gái của ông với thái độ khách quan hiền hậu, đưa ra lời khuyên khi được hỏi, nhưng dứt khoát từ chối can dự.

“Atticus là đàn ông. Bố cháu đâu biết gì nhiều về những chuyện này.”

Răng của Jean Louise bắt đầu ê ẩm. “Những chuyện gì, bác?”

“Xem này, Jean Louise, nếu cháu có một đứa con gái cháu sẽ muốn gì cho nó? Không gì ngoài thứ tốt nhất, đương nhiên. Cháu có vẻ không nhận ra điều đó, và hầu hết những người ở lứa tuổi của cháu cũng có vẻ như thế - cháu có vui không nếu biết rằng con gái mình sắp cưới một anh chàng có bố đã ruồng bỏ mẹ con anh ta và chết trong cơn say trên đường xe lửa ở Mobile? Cara Clinton là người tốt, và bà ấy sống một cuộc đời buồn bã, đó là điều đáng buồn, nhưng cháu lại nghĩ đến việc kết hôn với sản phẩm của một sự kết hợp như thế. Đó là một ý nghĩ u ám đấy.”

Một ý nghĩ u ám thật. Jean Louise nhìn thấy ánh lấp lánh của đôi kính gọng vàng vắt ngang một khuôn mặt cáu kỉnh đang nhìn ra từ bên dưới bộ tóc giả loăn xoăn, cử chỉ lúc lắc của một ngón tay xương xẩu. Cô đọc:

Vấn đề, thưa quý ngài là vấn đề rượu;

Quý ngài xin lời hướng dẫn - thì đây là câu trả lời của tôi:

Anh ta nói, khi say, anh ta có thể đánh đập và đá cô ấy.

Hãy làm anh ta say, quý ngài, rồi xử! [20]

Alexandra không thấy thích thú gì. Bà cực kỳ bực bội. Bà không hiểu được thái độ của giới trẻ ngày nay. Không phải họ cần người ta thấu hiểu – giới trẻ ở mọi thế hệ đều như nhau - mà chính thói tự phụ, kiểu cự tuyệt không xem xét nghiêm túc những vấn đề hệ trọng nhất trong cuộc đời chúng, khiến bà tức tối và bực bội. Jean Louise sắp phạm sai lầm tồi tệ nhất trong đời, mà nó còn liến thoắng trích dẫn những nhân vật như thế với bà, nó chế nhạo bà. Con bé đó lẽ ra phải có mẹ. Atticus đã buông lỏng nó từ khi nó lên hai, và xem ông ta gặt hái được gì kìa. Bây giờ nó cần được nâng lên cho đạt chuẩn và nâng mạnh mẽ, trước khi quá muộn.

“Jean Louise,” bà nói, “bác muốn nhắc vài điều thực tế của cuộc đời. Không,” bà Alexandra giơ tay ra hiệu im lặng, “bác chắc chắn cháu đã biết những điều này rồi, nhưng có mấy chuyện mà với kiểu ăn nói châm chích ấy cháu không biết được đâu, và có Chúa chứng giám bác sẽ nói cho cháu biết. Có sống cả đời ở thành thị thì cháu vẫn ngây thơ như quả trứng mới đẻ. Henry không và sẽ không bao giờ phù hợp với cháu. Họ Finch nhà mình không cưới gả con cái cho loại da trắng nhà quê rác rưởi, và thực chất của cha mẹ Henry khi họ sinh ra và trong cả cuộc đời của họ chính xác là vậy. Cháu không thể gọi họ bằng từ ngữ nào hay ho hơn. Lý do duy nhất khiến Henry được như hiện nay là nhờ bố cháu nhận coi sóc hắn khi hắn còn nhỏ, và nhờ chiến tranh xảy ra và chi trả cho việc học của hắn. Tuy hắn là cậu trai tốt, chất rác rưởi sẽ không được gột sạch khỏi con người hắn. Cháu có để ý kiểu hắn liếm ngón tay khi ăn bánh nướng không? Rác rưởi. Cháu có thấy hắn ho mà không che miệng không? Rác rưởi. Cháu có biết hắn từng làm một cô có bầu hồi học đại học không? Rác rưởi. Cháu có bao giờ thấy hắn móc lỗ mũi khi hắn nghĩ không có ai nhìn mình chưa? Rác rưởi…”

“Đấy không phải chất rác rưởi trong con người anh ấy, mà là chất đàn ông, bác ạ,” cô nói nhẹ nhàng. Trong thâm tâm, cô đang sôi máu. Hãy cho bác ấy thêm vài phút và bác ấy sẽ tự trở lại tâm trạng vui vẻ dễ chịu. Bác ấy không bao giờ có thể thô lỗ, như mình sắp thô lỗ đây. Bác ấy không bao giờ có thể dung tục, như Hank với mình. Mình không biết bác ấy thế nào, nhưng bác ấy nên dừng lại nếu không mình sẽ cho bác ấy có chuyện để mà suy nghĩ…

“… và tệ hơn hết, hắn nghĩ có thể tạo dựng vị trí tại cái thị trấn này bằng cách dựa dẫm vào bố cháu. Thật là một ý nghĩ đáng ghét, cố tiếp nhận vị trí của bố cháu trong nhà thờ phái Giám lý, cố kế thừa văn phòng luật của ông ấy, đi rông khắp miền bằng xe của ông ấy. Ôi, hắn cư xử cứ như cái nhà này là của hắn rồi, và Atticus làm gì? Ông ấy chấp nhận chuyện đó, thế đấy. Chấp nhận và yêu thích chuyện đó. Ôi, cả Maycomb này đang bàn tán chuyện Henry Clinton thu tóm mọi thứ mà Atticus có…”

Jean Louise thôi không rà ngón tay quanh mép cái tách ướt trong bồn rửa nữa. Cô búng một giọt nước từ ngón tay xuống sàn và lấy đế giày chà nó vào lớp vải thô lót sàn.

“Bác ạ,” cô nói, một cách thân mật, “sao bác không đi mà đái vào mũ của bác đi?”

***

Nghi thức diễn ra vào những tối thứ Bảy giữa Jean Louise và bố cô đã lâu đời quá không thể phá bỏ. Jean Louise bước vào phòng khách và đứng trước ghế của ông. Cô tằng hắng.

Atticus hạ tờ Mobile Press xuống và nhìn lên cô. Cô chậm rãi xoay một vòng.

“Dây kéo cài cẩn thận rồi chứ? Mép nối vớ thẳng chưa? Chỗ tóc bò liếm của con chịu yên vị chưa?”

“Bảy giờ rồi và bình an vô sự,” Atticus nói. “Con đã nói tục với bác con.”

“Con không hề.”

“Bác ấy nói với bố là con có nói tục.”

“Con có thô lỗ, nhưng con không chửi tục bác ấy.”

Khi Jean Louise và anh cô còn nhỏ, đôi khi Atticus vạch cho chúng một sự phân biệt rạch ròi giữa bậy bạ và báng bổ. Điều thứ nhất ông chịu đựng được; ông ghét lôi Chúa vào đó. Bởi vì thế, Jean Louise và anh cô không bao giờ chửi thề khi có mặt ông.

“Bác ấy chọc giận con, Atticus.”

“Con đừng để bác ấy chọc. Con đã nói gì với bác ấy?”

Jean Louise kể lại mọi sự. Atticus cau mày. “Thôi, con nên làm hòa với bác ấy. Cưng ạ, đôi khi bác ấy ra vẻ ta đây, nhưng bác ấy là người tốt…”

“Chuyện là về Hank rồi bác ấy làm con phát điên.”

Atticus là người khôn ngoan, nên ông gác đề tài ấy lại.

Chuông cửa nhà Finch là một món kỳ bí; nó có khả năng biểu lộ tâm trạng của bất cứ ai nhấn vào nó. Khi nó kêu kính coong! Jean Louise biết Henry đang ở bên ngoài sung sướng ấn nó xuống. Cô bước vội tới cửa.

Cái mùi dễ chịu thoảng chất nam giới phả vào cô khi anh bước vào tiền sảnh, nhưng kem cạo râu, thuốc lá, xe hơi mới và những cuốn sách đóng bụi mờ nhạt hẳn đi trước ký ức về cuộc trò chuyện trong bếp. Đột nhiên cô vòng tay ôm eo lưng và dụi đầu vào ngực anh.

“Vụ này là vì cái gì đây?” Henry vui thích hỏi.

“Vì tướng Principles, người tham gia trận chiến Bán Đảo [21] . Mình đi thôi.”

Henry nghiêng đầu nhìn vào chỗ Atticus trong phòng khách. “Cháu sẽ đưa cô ấy về sớm, bác Finch ạ.” Atticus khẽ dứ tờ báo về phía anh.

Khi họ bước ra ngoài trời đêm, Jean Louise tự hỏi bác Alexandra sẽ làm gì nếu biết rằng cô cháu gái của bác ấy đang tiến gần đến chỗ kết hôn với thứ rác rưởi hơn bất cứ lúc nào khác trong đời.